بخشی از مقاله
پروژه کارآفرینی روغن کشی از دانه های روغنی
1- 1 مقدمه :
تغذیه صحیح در سلا‌مت مردم جامعه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. در این بین، روغن نباتی با توجه به ارزش غذایی و میزان کالری از جمله اقلا‌م غذایی به شمار می‌آید که توسط تمام افراد جامعه مصرف می‌شود و در واقع جزء جدایی ناپذیر رژیم غذایی همه مردم در سنین مختلف است.
ورود روغن نباتی به کشور از اواسط دهه ۳۰هجری شمسی آغاز شد. به رغم نگرش منفی مردم به روغن نباتی که ناشی از دشواری تغییر عادت مصرف روغن حیوانی بود، این روغن به واسطه قیمت ارزان‌تر و بسته بندی بهتر و بهداشتی تر توانست در میان اقشار مختلف جامعه شهری
جایگاه خود را پیدا کند و به تدریج مصرف آن افزایش یافت، به گونه‌ای که مصرف سرانه کشور در اوایل دهه ۱۳۴۰ به حدود ۵/۲ کیلوگرم، اوایل دهه ۱۳۵۰ به ۷/۴ کیلوگرم اوایل دهه ۱۳۶۰ به حدود ۸ کیلوگرم، اوایل دهه ۱۳۷۰ به حدود ۱۲کیلوگرم و اوایل دهه ۱۳۸۰ به ۱۶ کیلوگرم رسید (که براساس اعلام وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، بالاتر از استاندارد مصرف است.)بنابراین با توجه به جمعیت ۶/۷۱ میلیون نفری و لحاظ سرانه ۱۶ کیلوگرم نیاز سالا‌نه کشور به روغن خام،
حدود ۱۱۵۰تا۱۲۰۰ کیلوگرم است که در حال حاضر کمتر از ۲۰ درصد این نیاز از طریق تولید داخلی (روغن استحصالی از دانه داخلی) تأمین و مابقی از طریق روغن خام یا دانه روغنی یا روغن ساخته شده وارداتی تأمین می‌شود. در این خصوص لازم به توضیح است که هر سال بر اساس مصوبات شورای اقتصاد، بخشی از روغن خام مورد نیاز از طریق روغن کالا‌برگی و در قالب تعهدات دولت تأمین و توزیع می‌شود که این میزان برای سال جاری در قالب ۶ کالا برگ ترکیبی به میزان سرانه
هر نفر ۴/۵ کیلو گرم (حدود ۳۳ درصد از مصرف سرانه) است و مابقی نیاز توسط بخش خصوصی تأمین و توزیع می‌شود.
در این گزارش سعی شده است، وضعیت تولید، مصرف و توزیع روغن نباتی و دانه های روغنی در کشور بررسی شود تا زمینه آشنایی بیشتر با این بازار فراهم آید.
مصرف
تغذیه صحیح در سلا‌مت مردم جامعه نقش بسیار مهمی را ایفا می‌کند. در این بین، روغن نباتی با توجه به ارزش غذایی و میزان کالری از جمله اقلا‌م غذایی به شمار می‌آید که توسط تمام افراد جامعه مصرف می‌شود و در واقع جزء جدایی ناپذیر رژیم غذایی همه مردم در سنین مختلف است.
میزان مصرف روغن نباتی در کشور بالغ بر ۱۱۵۰ هزار تن است. با توجه به اینکه کمتر از ۲۰ درصد نیاز از محل تولید داخل تأمین می‌شود، می‌توان گفت فاصله بین مصرف و تولید دانه‌های روغنی و
روغن نباتی در کشور ما بسیار زیاد است. براساس آمار موجود در سال ۱۳۴۰ میزان مصرف روغن نباتی ۵۰ هزار تن بوده است که از این میزان ۳۸ هزار تن از محل روغن استحصالی دانه‌های داخلی تأمین می‌شد و فقط ۱۲ هزار تن واردات روغن خام داشتیم به گونه‌ای که ضریب خودکفایی این صنعت در آن سال، ۷۶ درصد بود. به تدریج با افزایش مصرف روغن نباتی و کاهش میزان تولید
دانه‌های داخلی ضریب خودکفایی کاهش یافته و در حال حاضر مصرف نسبت به سال مورد نظر حدود ۲۵ برابر اما واردات بیش از ۱۰۰ برابر شده، به گونه‌ای که ضریب خود کفایی بشدت کاهش یافته و به حدود ۱۴ درصد رسیده است.
در کنار افزایش میزان مصرف، کیفیت روغنهای مصرفی (به‌لحاظ نوع روغن خام اعم از سویا، آفتابگردان، کلزا، زیتون و...) ونوع روغن ساخته شده اعم از جامد، مایع، مخصوص سرخکردنی و... از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. خوشبختانه طی چند سال اخیر با توجه به تلا‌ش‌ها و تبلیغات صورت گرفته توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، صدا و سیمای جمهوری اسلا‌می‌ایران و تنوع محصولات ارایه شده توسط کارخانه‌ها، بستر‌های لازم برای بهبود روغنهای
مصرفی توسط مردم فراهم شده است به گونه‌ای که با فرهنگ سازی‌های انجام شده در حال حاضر به طور تقریبی ۴۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن مایع بوده که پیشرفت قابل توجهی است اما هنوز تا میزان مطلوب فاصله زیادی دارد. درخصوص روغن جامد مصرفی نیز یادآوری می‌شود که در حال حاضر ۶۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن جامد با متوسط اسید چرب ترانس ۳۵ درصد است (حداکثر میزان اسید چرب ترانس ۱۰ درصد است) از این رو، در مقایسه با آمار جهانی که مصرف روغن جامد به طور تقریبی کم و با اسید چرب ترانس حدود۵ تا ۱۰ درصد است می‌توان گفت هنوز فاصله زیادی داریم، ضمن اینکه مصرف امروز روغنهای نامناسب اثرهای زیانبار خود را طی سال‌های آینده بر سلا‌مت جامعه خواهد گذاشت و هزینه زیادی باید صرف جبران اثرهای زیانبار آن شود. بنابراین به لحاظ اقتصادی منطقی به نظر می‌رسد به جای پرداخت
هزینه‌های درمان، به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم تا الگوی مصرف به سمت مصرف کمتر و مصرف روغنهای با کیفیت مناسب‌تر سوق داده شود. مطالعات انجام شده در سطح جهانی نیز گواه صادق این ادعاست که هر قدر اسید چرب ترانس کاهش پیدا کند، بیماری‌های قبلی و عروقی (که عامل دوم مرگ و میر در کشور‌ها است) نیز کاهش می‌یابد.
در کنار افزایش میزان مصرف، کیفیت روغنهای مصرفی (به‌لحاظ نوع روغن خام اعم از سویا، آفتابگردان، کلزا، زیتون و...) ونوع روغن ساخته شده اعم از جامد، مایع، مخصوص سرخکردنی و... از اهمیت قابل توجهی برخوردار است. خوشبختانه طی چند سال اخیر با توجه به تلا‌ش‌ها و تبلیغات صورت گرفته توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، صدا و سیمای جمهوری
اسلا‌می‌ایران و تنوع محصولات ارایه شده توسط کارخانه‌ها، بستر‌های لازم برای بهبود روغنهای مصرفی توسط مردم فراهم شده است به گونه‌ای که با فرهنگ سازی‌های انجام شده در حال حاضر به طور تقریبی ۴۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن مایع بوده که پیشرفت قابل توجهی است اما هنوز تا میزان مطلوب فاصله زیادی دارد. درخصوص روغن جامد مصرفی نیز یادآوری
می‌شود که در حال حاضر ۶۰ درصد روغن مصرفی جامعه روغن جامد با متوسط اسید چرب ترانس ۳۵ درصد است (حداکثر میزان اسید چرب ترانس ۱۰ درصد است) از این رو، در مقایسه با آمار جهانی که مصرف روغن جامد به طور تقریبی کم و با اسید چرب ترانس حدود۵ تا ۱۰ درصد است می‌توان گفت هنوز فاصله زیادی داریم، ضمن اینکه مصرف امروز روغنهای نامناسب اثرهای زیانبار خود را طی سال‌های آینده بر سلا‌مت جامعه خواهد گذاشت و هزینه زیادی باید صرف جبران اثرهای زیانبار آن شود. بنابراین به لحاظ اقتصادی منطقی به نظر می‌رسد به جای پرداخت
هزینه‌های درمان، به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم تا الگوی مصرف به سمت مصرف کمتر و مصرف روغنهای با کیفیت مناسب‌تر سوق داده شود. مطالعات انجام شده در سطح جهانی نیز گواه صادق این ادعاست که هر قدر اسید چرب ترانس کاهش پیدا کند، بیماری‌های قبلی و عروقی (که عامل دوم مرگ و میر در کشور‌ها است) نیز کاهش می‌یابد.
1 – 2 نام کامل طرح و محل اجرای آن :
روغن گیری از دانه های روغنی
محل اجزا :
روستای حصار خورمان (استان قزوین)
1 – 3 – مشخصات متقاضیان :
نام نام خانوادگی مدرک تحصیلی تلفن
1 – 4 – دلایل انتخاب طرح :
این طرح یکی از طرح های پر سود و دارای بازده بالا در صنعت کشاورزی میباشد ، در حال حاضر قسمت اعظم نیاز صنعت کشاورزی کشور به این محصول از طریق واردات تامین می گردد ، ایجاد خودکفایی در این بخش علاوه بر این که از وابستگی های موجود می کاهد هم باعث اشتغالزایی در داخل کشور می شود و هم باعث مانع از خروج ارز از کشور می شود.
1 – 5 میزان مفید بودن طرح برای جامعه :
علاوه بر اشتغالزایی مناسبی که این طرح می تواند ایجاد نماید ، سودآوری اقتصادی آن نیز می تواند قابل توجه باشد و همچنین می تواند صنعت کشاورزی کشور را در این بخش را به سوی خودکفایی در کنار کیفیت بالاتر سوق دهد.
1 – 6 - وضعیت و میزان اشتغالزایی :
تعداد اشتغالزایی این طرح 26 نفر میباشد .
تاریخچه و سابقه مختصر طرح :
مصرف انواع روغنهای خوراکی در کشور ما با توجه به محدودیت میزان روغن استحصالی از انواع دانه داخلی، به طور عمده از طریق واردات تأمین می‌شود. واردات نیز به صورت واردات انواع روغن خام، انواع دانه روغنی و روغن ساخته شده است. با عنایت به اینکه براساس قانون برنامه چهارم توسعه و قوانین بودجه سنواتی تأمین بخشی از کالا‌های اساسی مورد نیاز مردم در زمره تعهدات و تکالیف دولت قرار دارد (تا قبل از هدفمند شدن توزیع یارانه کالا‌های اساسی)، از این رو، هر سال با تصویب هیأت وزیران بخشی از میزان روغن خام وارداتی مورد نیاز برای انجام به موقع تعهدات سال آینده (به طور معمول۵۰ درصد روغن مورد نیاز) خریداری و وارد کشور می‌شود البته به دلیل
ملا‌حظات امنیتی طی دو سال اخیر صد در صد روغن مورد نیاز در سال قبل خریداری شده است که با تصویب شورای اقتصاد میزان نهایی تعهدات و یارانه مورد نیاز (تفاوت قیمت خرید و فروش) مشخص و ابلا‌غ می‌شود. تعهدات دولت در قالب کالا‌برگ‌های مورد استفاده عموم مردم، روغن مورد نیاز دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی، مراکز خیریه و نذورات و مصارف تنظیم بازار تأمین و توزیع می‌شود.
در سال جاری بر اساس مصوبه شورای اقتصاد و با انجام تعهدات کالا برگی شامل ۶ نوبت کالا‌بر
گ ترکیبی با سرانه ۹۰۰ گرم، در مجموع ۴/۵ کیلو گرم (حدود ۳۵ درصد مصرف سرانه) از سرانه مصرف افراد جامعه تأمین و مابقی نیاز مصرفی توسط بخش خصوصی پاسخ داده می‌شود. در این خصوص لازم به توضیح است که مجموعه عملیات تأمین و توزیع روغن تعهدات دولت در سال جاری، معادل ۳۸۵۵ میلیارد رالن یارانه نیاز خواهد داشت. درخصوص اعتبارات تخصیصی به این بخش شایان ذکر است که علاوه بر یارانه پرداختی به عنوان مابه التفاوت قیمت تمام شده تا قیمت تعیین شده فروش سهمیه تعهدات دولت، به منظور خرید روغن خام مورد نیاز از تسهیلا‌ت بانکی نیز
استفاده می‌شود که کارمزد و جریمه تأخیر تسهیلا‌ت دریافتی در کنار سایر هزینه‌های تبعی خرید از جمله هزینه نگهداری و اجاره مخازن باعث افزایش قیمت تمام شده روغن و به تبع افزایش یارانه مورد نیاز می‌شود، ضمن اینکه سیستم توزیع روغن کالا‌برگی و بوروکراسی تسویه‌حساب با کارخانه‌ها و برگشت کالا‌برگ، هزینه‌های آشکار و پنهانی را ایجاب می‌کند.
از این رو، با تحلیل هزینه فایده و ملا‌حظات مصرف روغنهای مناسب‌تر و با کیفیت‌تر می‌توان به این نتیجه رسید که تغییر شیوه فعلی و پرداخت یارانه روغن به شیوه‌های دیگری از جمله در قالب بن‌های ویژه خرید روغن ساخته شده(مورد نظر وزارت بازرگانی نیز هست) می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های هدفمند کردن پرداخت یارانه‌ها محسوب شود، به گونه‌ای در این روش اختیار انتخاب نوع روغن ساخته شده به مصرف‌کنندگان داده می‌شود، ضمن اینکه هزینه‌های پنهان تأمین و توزیع روغن نیز صرف افزایش رفاه مصرف‌کنندگان خواهد شد. در واقع مصرف‌کنندگان هزینه سلا‌مت خود را پرداخت خواهند کرد.
وضعیت بازار جهانی
قیمت انواع دانه روغنی و روغن خام تحت تأثیر عوامل مختلفی در بازارهای جهانی متغیر است که این مقوله اقتصاد کشورهای وارد کننده مواد اولیه صنعت روغن نباتی را به شدت تحت تأثیر قرار میدهد.در حال حاضر قیمت‌های جهانی روغن خام و دانه‌های روغنی به شدت روند افزایشی به خود گرفته است.
مقایسه تغییرات چند ماهه قیمت دانه و انواع روغن خام به شرح جدول شماره ۳ است.
ارقام جدول شماره۳ حاکی از ۷۶ درصد رشد قیمت روغن خام سویا و ۱۲۷ درصد رشد قیمت روغن آفتابگردان در آبان نسبت به میانگین سال گذشته است که به طور تقریبی در سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده است.
عمده دلایل افزایش قیمت‌های جهانی عبارت‌اند از:
۱) افزایش قیمت.
۲) کاهش ارزش دلا‌ر.
۳) افزایش تقاضا به خصوص برای استفاده در صنایع ( biofuelدر حال حاضر با افزایش قیمت نفت در بازار جهانی و تأثیرهای نامطلوب آن بر افزایش قیمت دانه‌های روغنی و کل محصولات کشاورزی، کشورهای بزرگ تولیدکننده و صادر‌کننده ذرت و سویا در اروپا و آمریکا به فکر تبدیل محصولا‌تشان به سوخت پاک «بیودیزل» افتاده‌اند.)
۴) افزایش قیمت غلات و افزایش تقاضای غلات برای تولید اتانول و .biogas
۵) کاهش بی سابقه ذخایر دانه‌های روغنی.
۶) کاهش تولید به دلیل وضعیت نامساعد آب و هوایی به ویژه خشکسالی در برخی کشورهای مهم از جمله: اکراین، روسیه، کانادا، استرالیا و اروپا.
۷) با افزایش هزینه‌های سوخت، هزینه‌های حمل ونقل نیز به‌شدت افزایش یافته که این امر قیمت تمام شده محصولات وارداتی را نیز به شدت افزایش داده است.
در صورت تداوم دلایل ذکر شده و عدم بازبینی سیاست‌های اتخاذ شده، صاحب‌نظران پیش بینی افزایش مجدد قیمت‌ها را دارند.
افزایش تولید داخلی تنها راه کاهش وابستگی
احداث و بهره برداری از کاخانه‌های روغن کشی و دانه‌های روغنی در ایران سابقه‌ای بیش از شش دهه دارد. نخستین کارخانه روغن کشور در ورامین و در سال ۱۳۱۷ تأسیس شد. ظرفیت و تعداد کارخانه‌های روغن کشی و روغن نباتی از سال ۱۳۳۰ رو به افزایش گذاشت و در اوایل دهه ۸۰ به حداکثر رسید.
در حال حاضر در بخش صنعت روغن کشی و روغن نباتی، ۲
۸ کارخانه روغنکشی و روغن نباتی فعال هستند که ظرفیت روغنکشی آنها از دانه‌های روغنی ۳ میلیون تن است. براساس اطلاعات وزارت صنایع اگر طرحهای در دست اجرا تکمیل شود، ظرفیت به ۸/۳ میلیون تن (یعنی ۶ برابر میزان تولید دانه داخلی در حال حاضر) خواهد رسید. همچنین میزان تصفیه روغن نیز ۸/۱ میلیون تن ظرفیت فعلی کارخانه‌ها است که با تکمیل طرحهای در دست اجرا این رقم به ۵/۲ میلیون تن خواهد رسید. این در حالی است که در بخش کشاورزی تولید دانه‌های روغنی در حال حاضر پس از افزایش و اجرای طرح توسعه کشت، ۶۰۰ هزار تن است.
میزان تولید انواع دانه‌های روغنی طی سه دهه گذشته به شرح جدول شماره ۴ است.
با توجه به میزان مصرف، تولید، واردات، ضریب وابستگی صنعت روغن نباتی در کشور ما و تحولا‌ت و نوسان‌های قیمت‌های جهانی می‌توان گفت تنها راه کاهش وابستگی، افزایش تولید داخلی است.در میان دانه‌های روغنی، کلزا با دارا بودن ۴۲ تا۴۰ درصد روغن از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و اسیدهای چرب آن دارای بهترین ترکیب تغذیه برای انسان است، به گونه ای که به خاطر مقدار کم اسیدهای چرب اشباع شده (کمتر از ۴ درصد اسید پالمتیک) و مقدار به نسبت زیاد
اسیدهای چرب غیر اشباع نظیر اولییک(۶۰ درصد) و الفالینولینک(۱۰ درصد) ارزش تغذیه ای بالایی دارد و پس از روغن زیتون مقام دوم را داراست و در کاهش کلسترول کل)LDL( یا کلسترول بد خون مؤثر است. همچنین در ترکیب فسفولیپیدهای موجود در پلا‌کت خون تأثیر دارد و از لخته شدن خون در عروق جلوگیری می‌کند.از سوی دیگر، کلزا در بخش عمده‌ای از کشور به شکل آبی و دیم کشت می‌شود و در تناوب کشت با غلات می‌تواند به حذف علفهای هرز و کنترل بیماریها کمک کند. بعلا‌وه، کشت این محصول در حاصلخیزی خاک و عملکرد محصول بعدی مؤثر است. برای نمونه تجربه کشت کلزا پس از گندم باعث افزایش تولید دوره بعد تا ۲۷ درصد شده است.
از این رو، با توجه به اهمیت تولید دانه‌های روغنی هم در تهیه روغنهای خوراکی وهم در تهیه کنجاله برای خوراک دام، افزایش قیمت نفت و افزایش قیمت حمل و نقل دانه‌های روغنی از کشورهای تولیدکننده که اغلب کشورهای آمریکای لا‌تین هستند و به دلیل مسافت طولانی و... می‌توان گفت این افزایش روزافزون تهدیدی جدی برای تولیدکنندگان داخلی است از این رو، لازم است با یک برنامه‌ریزی منظم با توجه به اقلیم‌های مختلفی که در کشور ما در زمینه کشت دانه‌های روغنی وجود دارد، در خصوص توسعه کشت دانه‌های روغنی و افزایش تولید داخلی، این صنعت را از مخاطرات و چالش‌ها نجات داد.
وضعیت مختصر اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی محل اجرای طرح :
با بررسی های بعمل آمده از منطقه مورد نظر برای اجرای این طرح ( حصار خرما ) و در نظر گرفتن زمین مورد نظر برای اجرای طرح این منطقه را به لحاظ فرهنگی و اجتماعی مورد بررسی قرار داده و مشخص گردید که این منطقه به لحاظ فرهنگی و اجتماعی در موقعیت مناسبی قرار دارد و بدلیل این که این منطقه یک منطقه کاملا کشاورزی – صنعتی میباشد برای تولید این محصول کاملا مناسب است .
مراحل انجام كار :
مجوز های قانونی :
تعریف: جواز تاسیس مجوزی است که جهت احداث ساختمان ، تاسیسات و نصب ماشین آلات بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی صادر میگردد.
مراحل صدور جواز تاسیس :
1- پذيرش درخواست متقاضی صدور جواز تأسيس فعاليتهای صنعتی کشاورزی و تكميل پرونده توسط مديريت اداره صنایع و کشاورزی شهرستان و يا مديريت صنايع و کشاورزی استان .
2- بررسی پرونده از نظر مدارك و تطبيق با مصاديق والويتهای سرمايه گذاری در واحد صدور مجوز مديريت صنايع و کشاورزی استان .
3- تكميل پرسشنامه جواز تاسيس ( فرم شماره يك ) توسط متقاضی
4- ارسال پرونده منضم به فرم شماره يك به اداره مربوطه بمنظور بررسی ، اصلاح و تائيد فرم پرسشنامه جواز تاسيس با استفاده از اطلاعات طرحهای موجود ، طرحهای تيپ و تجربيات كارشناسی و ارجاع پرونده به مديريت .
5- ارجاع پرونده توسط مديريت به واحد صدور مجوز جهت مراحل صدور جواز تأسيس .
شرايط عمومي متقاضيان ( اعم از اشخاص حقيقي يا حقوقي ) دريافت جواز تاسيس
1- اشخاص حقيقی
- تابعيت دولت جمهوری اسلامی ايران
- حداقل سن 18 سال تمام
- دارا بودن كارت پايان خدمت يا معافيت دائم
2- اشخاص حقوقی
- اساسنامه ( مرتبط با نوع فعاليت )
- ارائه آگهی تاسيس و آگهی آخرين تغييرات در روزنامه رسمی كشور
مدارك مورد نياز:
1- ارائه درخواست كتبی به مديريت صنایع و کشاورزی شهرستان يا مديريت صنايع و کشاورزی استان.
2- اصل شناسنامه وتصوير تمام صفحات آن
3- تصوير پايان خدمت يا معافيت خدمت سربازی
4- تصوير مدرك تحصيلی و سوابق كاری مرتبط با درخواست
5- يك قطعه عكس از هريك از شركاء
6- تكميل فرم درخواست موافقت با ارائه طرح صنايع تبديلی و تكميلی
7- پوشه فنردار
8- درصورت داشتن شركت ، ارائه اساسنامه ، آگهی تاسيس و روزنامه ، مرتبط با فعاليت مورد درخواست
اصلاحیه جواز تاسیس :
1- ارسال درخواست متقاضی توسط اداره صنایع شهرستان (متقاضی) به مدیریت و ارجاع به واحد صدور مجوز.
2- دبیرخانه در مورد تغییرات مدیریت ضمن بررسی اصلاحیه صادر و به اطلاع اداره تخصصی میرساند.
3- دبیرخانه در موردی که نیاز به کارشناسی تخصصی دارد درخواست را به اداره تخصصی جهت بررسی و اعلام نظر ارجاع می دهد.
4- اداره تخصصی پس از بررسی وتائید به دبیرخانه صدور مجوز ارجاع میدهد.
5- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید مدیر اقدام به صدور اصلاحیه جواز تاسیس نموده و رونوشت آنرا به بخشهای ذیربط ارسال می نماید.
تعریف:
پروانه بهره برداری مجوزی است که پس از اتمام عملیات ساختمان و تاسیسات و نصب ماشین آلات جهت تولید بنام اشخاص حقیقی و حقوقی در زمینه صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش صنایع صادر می گردد.
صدور پروانه بهره برداری :
1- تکمیل فرم درخواست پروانه بهره برداری توسط متقاضی و تائید و ارسال آن توسط اداره صنایع استان به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی و کارشناس نواحی صنعتی و کارشناس تولید) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- تائید رئیس اداره تخصصی و ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز.
4- اخذ استعلام از ادارات ذیربط.
5- تهیه پیش نویس پروانه بهره برداری و تائید مدیریت.
6- صدور پروانه بهره برداری و ارسال رونوشت به بخشهای ذیربط.
مراحل صدور توسعه طرح :
1- تکمیل فرم درخواست توسعه طرح توسط شهرستان (متقاضی) و ارسال به مدیریت.
2- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت بررسی و اظهار نظر و بازدید کارشناسان (کارشناس تخصصی و کارشناس تولید) با هماهنگی روسای ادارات تخصصی.
3- دبیرخانه صدور مجوز پس از تائید ادارات تخصصی در کمسیون بررسی طرحها مطرح می نماید و در صورت عدم تایید کمسیون به شهرستان و متقاضی اعلام مینماید و در صورت تایید از ادارات ذیربط استعلام می نماید.
4- ارجاع به اداره تخصصی جهت بررسی طرح توسعه.
5- ارجاع به دبیرخانه صدور مجوز جهت صدور موافقت با توسعه طرح پس از تایید مدیر.
6- ارسال رونوشت به بخشهای و ادارات تخصصی و سازمانهای ذیربط.
تعریف:
کارت شناسایی مجوزی است که به واحدهای کوچک روستایی که از قبل تاسیس گردیده و در حال تولید و بهره برداری می باشند اما هیچگونه مجوزی ندارند و دارای شرایط مناسب می باشد داده می شوند.
مراحل صدور کارت شناسایی :
1- تکمیل فرم درخواست کارت شناسایی توسط اداره صنایع شهرستان و ارسال به مدیریت.
2- ارجاع به دبیر خانه صدور مجوز و بررسی مدارک و سوابق فعالیت کارگاه و انطباق با مصادیق و ارجاع به اداره تخصصی.
*بازدید کارشناس تخصصی از کارگاه موجود و بررسی قابلیت آن جهت صدور مجوز و تکمیل فرم بررسی کارشناسی و ارجاع به دبیرخانه.
3- دبیرخانه صدور مجوز نسبت به اخذ استعلام از ادارات ذیربط با توجه به نوع فعالیت کارگاه اقدام مینماید.
4- دبیرخانه صدور مجوز پس از تایید مدیریت کارت شناسایی صادر مینماید.
دانه های روغنی :
دانه‌های روغنی، به منظور استخراج روغن از دانه آنها پرورش می‌یابند؛ ولی به‌عنوان منبع باارزش پروتئین نیز مطرح هستند و بقایای محصول بعد از روغنکشی بدین منظور بکار می‌رود. هم روغن و هم کنجاله به‌همان اندازه اهمیت داشته و احتیاج به‌تجزیه‌های ویژه دارند که دقت در خلوص دانه رقم (کولتیوار) اهمیت دارد. ناخالصی بسیار کمی با سایر مواد ژنتیکی ممکن است کیفیت روغن
استحصالی را بشدت پایین آورده و یا کنجاله تولیدی از آنها حاوی مواد سمی باشد. بنابراین پرورش‌دهندگان بذر می‌بایست دقت ویژه‌ای برای جلوگیری از آمیزش یا آلودگی منابع نامناسب گرده داشته‌باشند.
دانه‌های کرچک.
دانه‌های روغنی کلزا و خردل
کلمی‌ها[۱] دارای پراکندگی وسیعی می‌باشند. این جنس دانه‌های روغنی اصلی را در اقلیم‌های معتدله اروپا و آمریکای شمالی تشکیل داده و همچنین در آسیا و آفریقا نیز کشت و کار می‌شوند ؛ ولی در مناطق مرطوب حاره‌ای رشد مناسبی ندارند. دو نوع دانه روغنی منداب (کلزا) وجود دارد: یکی منداب سوئدی و دیگری منداب معمولی است. در هر دو گونه رقم‌های پاییزه و بهاره وجود
دارد، ولی به طور کلی منداب سوئدی اکثرا در پاییز کشت و کار می‌شود و منداب معمولی در بهار کشت می‌شود. هر دو گونه نیز رقم‌های علوفه‌ای دارند که اساسا پرورش بذر آنها مشابه رقم‌های دانه روغنی میباشد. البته نیاز به خلوص رقم در علوفه‌ها از اهمیت کمتری برخوردار است. هر دو قسم منداب در نیازهای پرورش بذرشان مشابه هستند. به جز اینکه مقدار دگر گنشی در منداب
معمولی بیشتر از منداب سوئدی است. در شبه قاره هند مناطق مخصوصی وجود دارد که خردل قهوه‌ای به منظور روغنکشی کشت می‌شود. در بیشتر مناطق معتدله این گیاه به عنوان خردل کشت شده و همراه با خردل سفید برای پرورش دانه همانند بذر منداب زراعت می‌شود. خردل سفید به مقدار زیادی دِگَرگُشَن است. کوبیدن محصول ردیف شده وقتی شروع می‌شود که درصد
رطوبت بذر به کمتر از ۱۴ درصد رسیده باشد . خشک کردن (معمولا با دیکوات) در مرحله دیرتر از مرحله درو کردن و ردیف کردن انجام می‌گیرد . البته احتمال جوانه زدن بذرهای برداشت شده وجود دارد و این روش به طور کلی برای محصولات بذری توصیه نمی‌شود . با وجود این گاهی در مزرعه با علف هرز زیاد ، به کار می‌رود . برداشت مستقیم با کمباین وقتی انجام می‌شود که رنگ گیاه
عوض شده و رنگ بذر تیره باشد ، محتوی رطوبت بذر باید ۱۴ درصد یا کمتر باشد و بذرها در این رطوبت سخت شده‌اند . کمباین باید کاملا درزگیری شود تا از پرش بذر از طریق درز و شکافهایی که برای بذور بزرگتر مهم نیستند جلوگیری شود .
گونه‌ها و نام‌های عمومی :
• منداب سوئدی
• منداب
• خردل قهوه‌ای
• خردل سفید
خلوص رقم‌ها خصوصا در خردل‌ها و منداب‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. روغن منداب معمولا حاوی اسید اروسیک است که در رقم‌های جدید تا حد قابل توجهی مقدار آن کاسته شده و به حدی رسیده که زیان آور نمی‌باشد. کنجاله نیز پس از روغنکشی حاوی گلوکوزینولات است که برای دام‌ها خطر ناک میباشد و بعضی از رقم‌ها حاوی مقدار کمتری از این ماده می‌باشند. رقم‌های خردل، تندی ویژه‌ای به ادویه می‌دهند.
طبقه بندی رقم‌ها :
توضیحات فقط در مورد منداب سوئدی میباشد :
• فصل کاشت :...... بهاره، پاییزه، هر دو فصل
• میزان اسید اروسیک دانه :...... ۲ درصد یا کمتر، بیشتر از ۲ درصد
• زمان گل دادن (در داخل هر فصل کاشت) :...... خیلی زود، زود، متوسط، دیر، خیلی دیر
ویژگی اصلی در شناسایی رقم‌ها :
• توسعه قطعات (لب‌ها) در برگ :... وجود ندارد، خیلی ضعیف، ضعیف، متوسط، قوی، خیلی قوی
• طول ساقه اصلی :.... کوتاه، متوسط، بلند
• رنگ گلبرگ‌ها :.... زرد کمرنگ، زرد، نارنجی
محصول بذری
قرنطینه :
منداب سوئدی معمولا خود گشن است ، ولی افزایش کندوی زنبور عسل در داخل مزرعه بذری در آزمایشاتی باعث افزایش عملکرد شده‌است . خردل قهوه‌ای نیز مقدار زیادی خود گشن است . از طرف دیگر منداب و خردل سفید مقدار زیادی دگر گشن است . به علت نیاز به حفظ خلوص کولتیوار و پرهیز از ناخالصی بین کولتیوارهای مختلف روغن ، معمولا فاصله قرنطینه مناسب توصیه می‌شود . قرار دادن کندوهای زنبور عسل در زمان گلدهی سودمند بوده و در هر هکتار ۷ تا ۱۰ کندو توصیه می‌شود .
کشت قبلی :
بذرهای براسیکا در خاک دارای عمر طولانی بوده و مراقبت زیادی جهت جلوگیری از رشد گیاهان خودرو در مزرعه بذری لازم است . چنین گیاهانی به عنوان یک منبع اختلاط در بذر برداشت شده محسوب می‌شوند و ممکن است باعث دگر گرده افشانی و ایجاد خسارت‌های بعدی شوند . برای نسلهای اولیه تکثیر ، فاصله ۵ سال بین کشت براسیکاها توصیه می‌شود و برای نسلهای بعدی حداقل سه سال فاصله لازم است . از آنجا که دانه‌های روغنی منداب و خردل برای روغن کشی
پرورش می‌یابند برای جلوگیری از ریزش بذر باید سریعا از مزرعه خارج شوند . در واقع توصیه می‌شود که کلیه براسیکاها و گو.نه‌های نزدیک به آن حتی اگر برای تولید علوفه و سبزیجات پرورش می‌یابند از مزرعه خارج شوند ؛ زیرا علاوه بر مشکل ریزش بذر احتمال طغیان بیماریها در خاک وجود دارد .
علفهای هرز مشکل ساز :
خردل وحشی و ترب وحشی دو علف هرزی هستند که بذرشان شبیه به بذرهای منداب و خردل می‌باشند . خردل سیاه نیز گاهی به عنوان گیاه زراعی کشت می‌شود ، ولی در بعضی مناطق به عنوان علف هرز مطرح است . هر سه علف هرز یاد شده به راحتی ریزش بذر دارند و جدا نمودن آنها از داخل محصول بذری بسیار مشکل میباشد. تعدادی از علف کشها وجود دارند که می‌توانن
د قبل و بعد از سبز شدن مورد استفاده قرار گیرند ، ولی کاربرد آنها باید با دقت فراوان باشد و باید در نواحی رشد محصول با توصیه متخصصین مصرف شوند . بهتر است که زمین پاکیزه برای محصول بذری انتخاب شود . علف هرز دیگری که جدا کردن بذرش از داخل براسیکاها مشکل است شیر پنیر (Galium aparine)می باشد که در منداب سوئدی بعد از سبز شدن ، با مصرف کاربتامید قابل کنترل است .
کاشت و داشت محصول :
احتیاجات محصول بذری مشابه محصول پرورش یافته برای دانه روغنی است . پرورش بذر منداب علوفه ای نیز مشابه منداب روغنی میباشد .
سر کشی از محصول بذری :
برای کنترل قرنطینه باید قبل از گلدهی بازدید انجام شود ، ولی برای تایید کولتیوارها و خلوص آن ممکن است بازرسی در زمان قابل رویت بودن رنگ گلها بهتر باشد .
برداشت
دانه‌های منداب به راحتی ریزش می‌کنند ، لذا برداشت دانه باید در زمان مناسب انجام گیرد . پریود زمانی مناسب برای برداشت کاملا کوتاه و بیشتر از یک هفته نیست . سه روش برداشت ممکن میباشد :
درو کردن و ردیف کردن و برداشتن بعدی آنها (توسط کمباین یا برای خرمن کوبی)
خشک کردن محصول و سپس برداشت مستقیم با کمباین
برداشت مستقیم با کمباین
در روش اول محصول با دست می‌تواند . محصول بریده شده جهت خشک کردن به صورت دسته‌ای روی زمین رها می‌شود . محصول وقتی برای درو کردن و ردیف کردن آماده‌است که گیاهان شروع به زرد شدن نموده و بذرها به رنگ تیره در آمده باشند . در این مرحله بذر سفت شده ، ولی هنوز خت نشده و با فشار ناخن علامتی روی آن باقی می‌ماند . رطوبت بذر در این روش نباید از ۳۵
درصد بالاتر و از ۲۰ درصد پایین تر باشد . کوبیدن محصول ردیف شده وقتی شروع می‌شود که درصد رطوبت بذر به کمتر از ۱۴ درصد رسیده باشد . خشک کردن (معمولا با دیکوات) در مرحله دیرتر از مرحله درو کردن و ردیف کردن انجام می‌گیرد . البته احتمال جوانه زدن بذرهای برداشت شده وجود دارد و این روش به طور کلی برای محصولات بذری توصیه نمی‌شود . با وجود این گاه
ی در مزرعه با علف هرز زیاد ، به کار می‌رود . برداشت مستقیم با کمباین وقتی انجام می‌شود که رنگ گیاه عوض شده و رنگ بذر تیره باشد ، محتوی رطوبت بذر باید ۱۴ درصد یا کمتر باشد و بذرها در این رطوبت سخت شده‌اند . کمباین باید کاملا درزگیری شود تا از پرش بذر از طریق درز و شکافهایی که برای بذور بزرگتر مهم نیستند جلوگیری شود .
بذر بعد از برداشت
خشک کردن
معمولا بذر منداب بعد از برداشت دارای رطوبت خیلی بالایی است و برای انبار کردن خیلی سریع فاسد خواهد شد . درصد رطوبت بذر دانه‌های روغنی برای انبار نمودن باید کمتر از غلات باشد . در انبار نمودن برای مدت بیش از ۶ ماه ، رطوبت بذر باید ۹ درصد یا کمتر باشد . برای انبار کردن بیش از ۶ ماه ، رطوبت بذر به کمتر از ۷ درصد رسانده شود .
بوجاری بذر
دستگاه بوجاری هوایی – غربالی معمولا بوجاری بذر را به طور رضایت بخشی انجام میدهد .
تیمار بذر
رقم‌های مصنوعی
رقم‌های هیبرید تاکنون وجود نداشته و موفقیتی نیز در این زمینه بوجود نیامده‌است، ملی رقم‌های مصنوعی نتایج رضایت بخشی عاید نموده‌است. مفهوم کلی بدین صورت است که تعدادی از لاین‌های انتخاب شده با یک نسبت مساوی مخلوط شده و این مخلوط برای تعدا محدودی نسل تکثیر می‌شوند. به جز محدودیت در تعداد نسلها، پرورش بذر مشابه موارد ذکر شده برای اکثر رقم‌های معمولی میباشد.
