بخشی از مقاله
گردشگري پايدار
چكيده: ( ABSTRACT):
گردشگري از اواخر قرن بيستم يكي از بخشهاي مهم فعاليتهاي اقتصادي شده است و تمامي نشانه ها حاكي از آن است كه در سالهاي آتي نيز به اين رشد ادامه خواهد داد. علاوه بر اين گردشگري فرصت بسيار مناسبي را در جهت آشنايي با ساير فرهنگها ، ملتها و جوامع فراهم مي كند. امروزه گردشگري يكي از بزرگترين كارفرمايان در سطح جهاني مي باشد دهها ميليون نفر در
سرتاسر دنيا به طور مستقيم و تعداد بسيار بيشتري به طور غير مستقيم در اين صنعت مشغول به كار هستند (Masson2003). براساس پيش بيني هاي صورت گرفته از طرف سازمان جهاني گردشگري (WTO) در سال 2010 ميلادي تعداد گردشگران بين المللي بالغ بر يك ميليارد نفر خواهد شد. اين تعداد گردشگر حجم بسيار بالايي از فعاليتهاي اقتصادي و در آمد زايي را براي مناطق ميزبان به همراه خواهد داشت.
شهرستان ايذه با داشتن پتانسيلهاي بسيار مناسب طبيعي و تاريخي – فرهنگي كه ناشي از تنوع اقليمي مناسب ،پيشينه تاريخي كهن و تعداد اقوام ساكن در اين سرزمين باستاني مي باشد از بستر مناسبي جهت توسعه گردشگري برخوردار است ، پراكندگي جاذبه هاي متنوع در سرتاسر شهرستان اين امكان را فراهم مي آورد تا با توسعه پايدار گردشگري بتوان علاوه بر كسب در آمد از اين بخش ، مناطق محروم شهرستان را نيز (كه اغلب داراي پتانسيلهاي گردشگري بسياري مي باشد ) توسعه داد. در اين مقاله به لزوم و ضرورت توجه به گردشگری پايدار كه نشات گرفته از توسعه پايدار مي باشد و همچنين پيشنهادهايي جهت تبديل شدن شهرستان ايذه به يكي از قطب هاي گردشگري به دليل ضرورت و نياز به پاسخگويی و مقابله با اثرات منفی صنعت تورس
يم در سطح شهرستان پرداخته شده است.
كليد واژه : گردشگري پايدار – توسعه پايدار – صنعت توريسم – توسعه پايدار گردشگری - توسعه گردشگري - توسعه گردشگری پايدار
: (INTRODUCTION) مقدمه
انسن و طبيعت تركيبي جدايي ناپذيرند ، آدمي در طبيعت به دنيا مي آيد در طبيعت زندگي مي كند و در طبيعت مي ميرد. تمامي جلوه هاي طبيعي و تاريخي اعم از جنگل ، كوهستان ، جلگه ، دريا ، حوضه هاي رودخانه اي ، آبشار ها ، چشمه سازان و آثار تاريخي و باستاني تماماً گستره هاي جهانگردي (( اكوتوريسم )) را رقم مي زنند. اكوتوريسم سفري مسؤلانه به مناطق طبيعي است كه ضمن حفاظت از محيط زيست ، سلامت جوامع محلي را نيز به ارمغان مي آورد (رضواني،1380). در كنفرانس سازمان ملل در زمینه محیط زیست و توسعه، معروف به «اجلاس زمین» در ریودوژانیرو سال 1992، توسعه پایدار در بند 21 دستور كاربه تصویب رسیده تشریح و تبیین شد. در حال حاضر توسعه پایدار به عنوان روشی تازه مطرح است كه جوامع میتوانند به این وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیندیشند.
بعد از كنفرانس ریو در سال 1992، كمیته محیط زیست سازمان جهانی گردشگری فعالیتهایی را انجام داد و توسعه گردشگری پایدار به این شكل تعریف كرد:
توسعه گردشگری پایدار نیازهای گردشگران فعلی و مناطق میزبان را برآورده و شانس آیندگان را حفظ و تقویت میكند. توسعه گردشگری پایدار منجر به مدیریت منابع تمام مناطق به شیوهای میشود كه نیازهای اقتصادی و اجتماعی و زیباییشناسی را برآورده و تعامل فرهنگی، فرایندهای اكولوژیكی، تنوع حیات و سیستمهای حمایت از حیات حفظ میشود.
در این تعریف توسعه پایدار به عنوان فعالیتی شناخته شده است كه نه تنها منابع طبیعی و فرهنگی را حفظ كند، بلكه ظرفیت آن را برای ایجاد درآمد و اشتغال افزایش دهد. برای دستیابی به موفقیت در یك جامعه، گردشگری به بهبود زندگی ساكنین و حفاظت از محیط زیست محلی، طبیعی و فرهنگی برنامهریزی و مدیریت شود.
تعریف توسعه پایدار از دید كلان :
حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی برای تعادل بخشیدن به حیات انسانها و دستیابی به توسعه پایدار و ارگانیك كه روند تكامل تمدن بشری را در پی خواهد داشت. از چنان اهمیتی برخوردار است كه یك بسیج عمومی، جهانی، دولتی و مردمی را میطلبد. مردم باید محیطهای طبیعی و فرهنگی را به عنوان نهاد همبستگی معنوی در اجتماعات محلی خود تلقی كنند و بپذیرند كه همانگون
ه كه با انهدام و تخریب منابع طبیعی زندگی بشر به مخاطره میافكند، امروزه اهمیت حفاظت از محیط زیست كه میراثهای طبیعی و فرهنگی در آن جای گرفتهاند در تمامی كشورها بر همگان روشن است.
3 اصل اساسی پایداری عبارتند از:
1. پایداری زیست محیطی، بدین معنی كه توسعه با حفظ فرایند های زیست محیطی، بیول
وژیك و منابع ذیربط سازگار است.
2. پایداری عوامل فرهنگی و اجتماعی، بدین معنی كه توسعه موجب كنترل انسان بر زندگی خود میشود و توسعه با عوامل فرهنگی و ارزشی كه در این راه تحت تاثیر قرار میگیرند منافات ندارد و موجب تقویت هویت جامعه میگردد.
3. پایداری اقتصادی بدان معنی است كه توسعه از نظر اقتصادی با راندمانی بالا انجام شده، به گونهای است كه نظارت و كنترل لازم بر منابع اعمال میشود و میتوان آن را برای نسلهای آینده حفظ كرد.
اهداف گردشگری پایدار به عنوان الگویی برای توسعه پایدار عبارتند از:
الف) اصلاح كیفیت زندگی جامعه میزبان
ب) تامین تجارب كیفی برای بازدیدگر
ج) حفاظت محیط زیست جامعه میزبان
تاكید بر كیفیت زندگی مبین آن است كه گردشگری پایدار از هدفهای محدود كمی رشد و كسب درآمدهای اقتصادی فراتر میرود. و مواردی مانند امنیت، حفظ ارزشهای فرهنگی، دسترسی به خدمات، مالكیت واحد مسكونی، داشتن اوقات فراغت، رفاه اقتصادی و مشاركت و اشتغال مطمئن را شامل میشود.
با این نگرش حفاظت از فرهنگ و ارز
شهای فرهنگی و انسانی علاوه بر آنكه
جنبه مهمی از توسعه پایدار محسوب میشود، برای حفاظت از محیط زیست نیز اهمیت اساسی دارد.
توسعه پایدار گردشگری دارای دو بعد اصلی حفاظت از محیط زیست و منابع گردشگری و میراث فرهنگی و یك مفهوم اساسی و كلیدی «ظرفیتپذیری» است. این ابعاد اصولاً در چارچوب ظرفیتپذیری و سنجش مرزهای آن در قالب تعیین خط مشی و برنامهریزیهای منسجم و یكپارچه محلی به اجرا در میآید.
ظرفیتپذیری (Carring capacity) دارای دو بعد اساسی است. كه یك بعد آن اجتماعی (Sociological carring capacity) و بعد دیگر آن اكولوژیكی (Ecological carring capacity) است.
و به طور كلی منظور از ظرفیتپذیری شامل موارد زیر است:
1- چه تعدادی مسافر میتواند از یك مكان بازدید كند بدون اینكه آب و هوا محیط آلوده شوند بدون اینكه حیات وحش آسیب ببیند.
2- ساكنان افراد محلی تحمل پذیرایی از چه تعداد گردشگر را دارند.
3- چه تعدادی میتوانند در یك مكان اقامت گزینند بدون اینكه شلوغی و هیاهو را احساس كنند.
4- منابع آب، تاسیسات زیربنایی و روبنایی چه میزان جمعیت را پاسخگو هستند.
خصوصیات گردشگری پایدار:
1- حفظ منابع به صورت پایدار
2- بازاریابی و تبلیغات مناسب
3- كاهش بیش از حد مصرف و اتلاف منابع
4- حفظ تنوع
5- استراتژیك بودن در برنامهریزی
6- حفاظت از نظام اقتصاد محلی برای حفظ محیط زیست
7- مشاركت محلی مردم در برنامهریزی
8- مذاكره با افراد با نفوذ محلی
9- انجام تحقیقات در جهت بهبود كیفیت خدمات
10- آموزش نیروی انسانی ماهر
11- كنترل و نظارت بر فعالیتهای خدماتی و استفاده از تجارب دیگران
توسعه پایدار و برنامهریزی جهانگردی :
توسعه در هر بعدی نیازمند برنامهریزی میباشد و در واقع برنامهریزی نقش مهم و كلیدی در توسعه اعم از اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ایفا میكند. گرچه توجه به نقش برنامهریزی در توسعه در كشورهای توسعه یافته دارای سابقهای نسبتاً طولانی میباشد و این گونه كشورها به منظور دستیابی به یك توسعه پایدار همواره از برنامهریزی علمی و دقیق بهره بردهاند اما در كشورهای حال توسعه عموماً كمتر به این امر توجه كافی داشتهاند.
به هر حال امروزه تمام كشورها اعم از توسعه یافته و در حال توسعه و حتی كشورهای عقب مانده نیز پذیرفتهاند كه هر توسعهای تنها با برنامهریزی امكانپذیر است. این موضوع به خصوص در ارتباط با توسعه پایدار بیشتر اهمیت مییابد. توسعه گردشگری پایدار، به دلیل اهمیت آن و اثرات بالقوه مثبت و منفی اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و زیست محیطی كه میتواند داشته باشد بدون برنامهریزی امكانپذیر و دست یافتنی نخواهد بود.
به طور كلی برنامهریزی قادر است تا نقش مهم و كلیدی در حل تضادهایی كه این توسعه میتواند ایجاد نماید، ایفا كند. توسعه گردشگری از یك سو میتواند اثرات و منافع مثبت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و زیست محیطی در جامعه گردشگر پذیر داشته باشد و از یك سوی دیگر دارای اثرات منفی در تمامی ابعاد و به خصوص در بعد زیست محیطی ایجاد نماید. ایجاد تعادل در این زمینه به گونهای كه اثرات مثبت بیش از اثرات منفی باشند نیازمند اتخاذ سیاستگذاری اصولی از طریق فرایند برنامهریزی میباشد.
فرایند برنامهریزی میتواند به منظور توسعه پایدار گردشگری در ابعاد زیر موثر واقع شود.
1- همسو كردن توسعه گردشگری با سایر بخشهای اقتصادی كشور
2- برنامهریزی، سازماندهی و كنترل الگوهای كالبدی توسعه گردشگری
3- حفاظت از منابع مهم و كمیاب طبیعی و زیست محیطی
4- فراهم آوردن چارچوب مناسب جهت پیشرفت اقتصادی و مقاصد بازاریابی
با توجه به این مباحث میتوان نتیجه گرفت كه در صورت فقدان یك فرایند برنامهریزی، توسعه گردشگری میتواند ناكارآمد و ناهماهنگ با سایر بخشهای اقتصادی و سازمان نیافته باشد كه منجر به ایجاد و یا تشدید اثرات منفی اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی- فرهنگی گردد.
توسعه پایدار و گردشگری پایدار:
فلسفه گردشگری پایدار نشات گرفته از توسعه پایدار میباشد و لذا با توجه به اینكه توسعه پایدار از اصول و مبانی پیشرفت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی در جهان محسوب میشود و به دلیل نقشی كه گردشگری میتواند در این زمینه به خصوص در كشورهایی مانند ایران ایفا نماید، لزوم و ضرورت توجه به گردشگری پایدار حائز اهمیت فراوان میباشد.
در عین حال گردشگری پایدار نتیجه ضرورت و نیاز به پاسخگویی و مقابله با اثرات منفی این صنعت در كشورها و یا به طور مقاصد گردشگر پذیر میباشد.
صنعت گردشگری به عنوان يکي از مهم ترين پديده هاي هزاره سوم، طی نيم قرن گذشته با رشد تصاعد گونه خود تاثير به سزايي در رشد و پويايي اقتصادي، تبادلات فرهنگي کشورها داشته است؛ به طوری که بسياري از صاحب نظران، قرن حاضر را قرن گردشگري نام نهاده اند. توسعه گردشگری همانند توسعه جهانی توجهی به عناصر و بسترهای ايجاد کننده اين صنعت نداشته وبا هدف سودآوری و افزايش رفاه اجتماعی اثرات مخربی را به همراه داشته به همين جهت در اين ميان
تصوير نادرست و نامناسبی از رابطه گردشگری و محيط به جا گذاشته است.
در نخستين ماههای سال 1997، کنفرانس وزراء جهانگردی کشورهای آسيايي حوزه اقيانوس آرام درباره جهانگردی و محيط، وابسته به سازمان جهانی جهانگردی در جمهوری مالديو تشکيل شد. بيانيه ماله که بيانگر روندی جهانی است با محوريت جهانگردی پایدار ماحصل کنفرانس مذکور می باشد. پس از بیانیه ماله سازمانهای جهانگردی سعی در ارایه راهکارها و سیاستهایی بودند که موجب پايداری اين صنعت گردد.
اصول گردشگری پايدار:
گردشگری پايدار ريشه در توسعه پايدار دارد. بطورکلی اين تلاش ها نشان ازآن دارد که گردشگری قادر است در پردازش توسعه پايدار راهکاری عملی را شکل دهد.از اين رو هدف اصلی در بس
ط معنايی گردشگری پايدار پيرامون ارائه روش های منطقی در بهره گيری از منابع طبيعی و انسانی و ممانعت از به کارگيری غير علمی اين منابع می باشد. توسعه پايدار گردشگری دارای دو جنبه حفاظت از محيط زيست، منابع و ميراث فرهنگی جوامع است. از اين رو گردشگری پايدار بايد با سياست مشخص و مدونی به اجرا در آيد تا بتواند حرکت اميد بخشی را در توسعه همه جانبه فضاهای جغرافيايی تضمين کند. گردشگری پايدار برای کارايی بالاتر در اين زمينه دارای اصولی می باشد که هماهنگ کننده اهداف و راهکارهای عملی می باشد.
- محيط ارزش ذاتی دارد و اين ارزش مهم تر از آن است که دارايي صنعت گردشگری محسوب شود. نبايد منافع بلند مدت و حفاظت از محيط را فدای ملاحظات کوتاه مدت کرد. همانطوری که در اصل 3 بيانيه ريو آمده است " حق توسعه بايد به نحوي اعمال شود كه متساوياً نيازهاي نسل كنوني و نسلهاي آينده را در زمينه توسعه و حفظ محيط زيست برآورده سازد."
- گردشگری بايد عامل مثبت با توانمندیهای مفيد برای جامعه و نيز گردشگران شناخته شود.
- روابط بين محيط و گردشگری بايد به گونه ای مديريت شود که پايداری محيط در بلند مدت حفظ شود. فعاليت های گردشگری نبايد به محيط آسيب برساند ويا آثار نامطلوبی ايجاد کند.
- فعاليت های گردشگری و توسعه بايد با توجه به ويژگي های محيط و طبيعت منطقه مورد نظر طرح ريزی شود.
- در هر منطقه ای بايد بين نيازهای ملاقات کنندگان، محل مورد بازديد و جامعه ميزبان هماهنگی وجود داشته باشد.
- دردنيای پويا، برخی تغييرات اجتناب ناپذيرند و تغييرات ممکن است مفيد باشد. انطباق با تغييرات نبايد باعث خدشه دار شدن هيچ يک از اصول شود.
- صنعت گردشگری، نهادهای محلی و سازمانهای محيطی، همه بايد با توجه به اين اصول در جهت کسب اهداف تلاش کنند.
2- خصوصيات گردشگري پايدار:
:حفظ منابع به صورت پايدار
حفظ و استفاده از منابع (طبيعی، اجتماعی و فرهنگی) بسيار حائز اهميت است وبه معنای تجارت دراز مدت می باشد به عبارت ديگر تامين نيازهای کنونی جامعه و حفظ و نگهداری از سرمايه و منابع نسلهای آتی
بازاريابي و تبليغات مناسب:
تبليغات و بازاريابی نقش موثری در شناسايي اهداف و مزايای گردشگری پايدار به عهده دارد. از اين طريق اطلاعات بسيار کامل و جامعی در اختيار گردشگران قرار مي گيرد و در پي آن شناخت و توسعه و استقبال مردم از گردشگري پايدار، سبب افزايش احترام نسبت به محيط فرهنگی، اجتماعی و طبيعی نواحی ديدنی می شود، و رضايت مشتری را نيز افزايش می دهد.
كاهش بيش از حد مصرف و اتلاف منابع:
توسعه گردشگری، افزايش توليد منابع طبيعی به خصوص آب و زمين را در پی دارد. ترويج الگوی صحيح مصرف مخصوصا در مورد جهانگردان و گردشگران جلوی هزينه های بازسازی، زيانهای دراز مدت را گرفته و به کيفيت گردشگری کمک می کند.( اصل 8 بيانيه ريو "جهت نيل به توسعه پايدار و كيفيت بالاتر زندگي براي همگان، دولتها بايد الگوهاي توليد و مصرف غير پايدار را كاهش داده و رها نمايند و سياستهاي جمعيتي متناسب اتخاذ نمايند. ")
حفظ تنوع:
حفظ و ارتقای تنوع طبيعی، اجتماعی وفرهنگی برای پايداری دراز مدت گردشگری اهميت ويژه دارد وپايگاه انعطاف پذيری را برای گردشگری به وجود می آورد.
: استراتژيك بودن در برنامهريزي
برنامه ريزی عمل توسعه هر فرآيندی است وبرنامه ريزی، اهداف کوتاه مدت و بلند مدت را مشخص می کند و تمامی عوامل را برای دستيابی به هدف مذکور هماهنگ می سازد .با برنامه ريزی در گردشگری دستيابی به اهداف اقتصادی (افزايش درآمد و ايجاد شغل، و اهداف غير اقتصادی (حفظ محيط زيست، محيط اقتصادی، محيط فرهنگی ومحيط اجتماعي) ) کاری سهل و آسان خواهد بود.
:حفظ محيط زيست حفاظت از نظام اقتصاد محلي براي
گردشگری که تعداد زيادی از فعاليت های اقتصادی محلی را مورد حمايت وتحت پوشش خود قرار می دهد و ارزش ها و هزينه های محيط زيست را مد نظر قرار می دهد، علاوه بر حمايت از اين نظامهای اقتصادی جلوی انهدام محيط زيست را می گيرد.
:مشاركت محلي مردم در برنامهريزي
مشارکت کلی اجتماع های محلی در بخش گردشگری نه تنها به نفع خود آنها ومحيط است بلکه نوع تجربه گردشگری را بهبود می بخشد.
:نفوذ محليمذاكره با افراد با
مشاوره بين صنعت گردشگری و اجتماع ها، سازمان ها و نهادهای محلی مهم است البته در صورتی که دوشادوش هم کار کنند واختلافات منافع را کنار بگذارند.
: انجام تحقيقات در جهت بهبود كيفيت خدمات
پژوهش در حال پيشرفت ونظارت برآن از طريق صنعت با استفاده از تجزيه وتحليل وجمع آوری موثر اطلاعات نه تنها ما را در حل وفصل مشکلات گردشگری ياری می کند بلکه مزايايی را برای مقاصد، صنعت ومشتريان در بر خواهد داشت.
:انساني ماهر آموزش نيروي
آموزش خدمه که گردشگری پايدار را وارد روش های اشتغال می کن
د و در کنار آن استخدام خدمه محلی در تمامی مقاطع، سبب بهبود کيفيت گردشگری می شود.
كنترل و نظارت بر فعاليتهاي خدماتي و استفاده از تجارب ديگران:
اثر بخشی هر برنامه و فعاليتی بايد ارزيابی شده و بر کيفيت فعاليت های انجام شده و خدمات ارايه شده نظارت دقيق وجود داشته باشد، تا تغيير برنامه ها و راهکارها در جهت نيل به اهداف صورت پذيرد در اين بين نبايد از تجربيات موفق ساير کشورها غافل بود.
3- ظرفيت پذيری و توسعه پايدار:
توسعه پايدار گردشگري داراي دو بعد اصلي حفاظت از محيط زيست و منابع گردشگري و ميراث فرهنگي و يك مفهوم اساسي و كليدي «ظرفيتپذيري» است. اين ابعاد اصولاً در چارچوب ظرفيتپذيري و سنجش مرزهاي آن در قالب تعيين خط مشي و برنامهريزيهاي منسجم و يكپارچه محلي به اجرا در ميآيد.
ظرفيتپذيري (Carrying capacity) داراي دو بعد اساسي است.كه يك بعد آن اجتماعي
(Sociological carrying capacity) و بعد ديگر آن اكولوژيكي (Ecological carrying capacity) است و به طور كلي منظور از ظرفيتپذيري شامل موارد زير است:
چه تعدادي مسافر ميتواند از يك مكان بازديد كند بدوناينكه آب و هوا محيط آلوده شوندو بدون اينكه حيات وحش آسيب ببيند .
ساكنان و افراد محلي تحمل پذيرايي از چه تعداد گردشگر را دارند.
چه تعدادي ميتواننددر يك مكان اقامت گزينند بدون اينكه شلوغي و هياهو را احساس کنند.
منابع آب،تاسيسات زيربنايي و روبنايي چه ميزان جمعيت را پاسخگو
هستند.
مناطق داراي توان بالقوه گردشگري در شهرستان ايذه:
1. آثار باستاني منحصر به فرد و كهن مناطق اشكفت سلمان ، كولفرح و خنگ اژدر و ...
2. حوضه بالا دست و پائين دست سد كارو ن3
3. درياچه سد كارون 3 به دليل پتانسيل بالا براي قايق سواري و اسكي روي آب و ماهيگيري
4. منطقه حفاظت شده شالو و منگشت
5. آبشار طبيعي شيوند
6. دشت كوچك و دشت بزرگ و وجود زمينه ايجاد تله كابين و پيست اسكي
7. منطقه بلوط بلند به دليل وجود جاذبه هاي طبيعي
8. اماكن مذهبي و مقبره هاي امامزادگان در نقاط مختلف شهرستان و مناطق جذاب و ديدني اطراف آنها
9. تالاب هاي زيباي ميانگران و بندون
10. وجود گونه هاي مختلف حيات وحش در بخش دهدز وبسياري از مناطق ديگر
بحث و نتيجه گيری(DISSCUSION):
مطالعات و بررسي هاي انجام شده نشان مي دهد كه با اتخاذ خط مشي هاي كلي در بلند مدت و كوتاه مدت و همچنين تدوين ضوابطي ويژه براي شناسايي و معرفي مناطق بالقوه گردشگري و به طور كلي مد نظر قرار دادن توسعه پايدار براي رسيدن به گردشگري پايدار امري لازم و ضروري است.
تهيه طرح جامع براي توسعه مناطق گردشگري (گردشگري پايدار) در سطح شهرستان ايذه و تدوين ضوابط اصولي در اين راستا به منظور شناسايي و معرفي و حفاظت و بهبود و احياي محيط زيست (آثار طبيعي و باستاني) و جلوگيري از استفاده هاي نامطلوب از اراضي طبيعي و تاريخي داراي استعداد بالقوه گردشگري كه آثار نامطلوبي در اين محدوده هاي آسيب پذير به جاي گذاشته است.
انسان با تلاش زياد و با صرف هزينه هاي سنگين اقدام به ساخت پاركها و فضاي سبز شهري مي نمايد تا بتواند فضاي دلنشين ايجاد كند در صورتيكه وجود منابع طبيعي و تاريخي وسيع مانند جنگلها، كوهها، مناظر طبيعي، آبشارها ، آثار باستاني و تاريخي و ... در نزديكي يك شهر مي تواند بدون صرف هزينه زياد عاملي براي استفاده گردد بصورتي كه در برخي از موارد مي توان از اين طبيعت خدادادي بهره اقتصادي نيز برد و در عين اينكه ماده اوليه صنعت توريسم مي باشد
مي تواند محصول آن صنعت نيز تلقي گردد پس مي توان در اينجا صنعت گردشگري پايدار با تكيه بر اصول كلي توسعه پايدار را نهايت استفاده از يك سرزمين را برد.