بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر مدیریت دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی و طراحی محصولات بانکی - مطالعه موردی: شعب بانک های انصار شهر کرمانشاه - انجام شد. روش تحقیق توصیفی پیمایشی بود. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و میدانی استفاده گردید. در روش میدانی از پرسشنامه استاندارد استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارکنان و مدیران بانک های انصار شهر کرمانشاه بود که تعداد آنها جمعاً 165 نفر است. از این تعداد جامعه با مراجعه به فرمول کوکران، تعداد 116 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود. اطلاعات با نرم افزار آماری AMOS و SPSS مورد تجزیه و تحلیل
قرار گرفت. نتایج تجزیه و تحلیل فرضیه های پژوهش نشان داد که مدیریت دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی و طراحی محصولات بانکی تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین نتایج نشان داد، خلق دانش، تسهیم و به کارگیری دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارد. همچنین نتایج نشان داد، خلق دانش، تسهیم و به کارگیری دانش بر توسعه طراحی محصولات بانکی تأثیر مثبت و معنادار دارد. نتایج نشان داد ذخیره سازی دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی و طراحی محصولات بانکی تأثیر مثبت و معنادار ندارد.
واژه های کلیدی
مدیریت دانش، کارآفرینی سازمانی، طراحی محصولات بانکی، بانک انصار.
مقدمه
از اواخر دهه 90 مدیریت دانش به عنوان روش نوین مدیریت معرفی گردید که تکامل دیگر روشهای مدیریتی است. شرکتهای موفق دریافته اند که دانش مهمترین دارایی آنهاست و به مدیریت دانش بعنوان عامل کلیدی موفقیت سازمان می نگرند. مدیریت دانش، راز موفقیت سازمانها در قرن 21 است[1]
هر سازمان برای دستیابی به اهداف خود از مجموعه دانشی استفاده می کند که نزد تک تک افراد و در ذهن آنها انباشته شده است و در صورت عدم استفاده از این دانش ها، می توان شکست سازمان را برای بالا بودن هزینه های ناشی از تکرار برخی فرایندهای تصمیم گیری وعدم استفاده مطلوب از سوابق تجربی انتظار داشت. به همین دلیل سازمانهای پیشرو اقدام به جمع آوری دانش نهفته نزد
پرسنل و گروهای کاری میکنند که به آن سرمایه دانش گفته می شود. [2]
امروزه سرمایه دانش افراد مهمتر از سرمایه های مالی و فیزیکی مدیران یک سازمان است و به بیانی دیگر مدیریت نیروی انسانی، وجه پیچیده مدیریت دانش است . در این سازمانها، مدیریت دانش برای بهینه سازی ارتباطات میان کارمندان و رده های بالای مدیریت بکار می رود و به ایجاد فرهنگ اشتراک دانش میان کارمندان کمک می کند. [3]
امروزه رقابت شدید و تنگاتنگ میان سازمان ها به کاهش کارامدی مدیریت سنتی در این عرصه و رشد سریع شرکت های کوچک منجر شده است. عصر کنونی، سازمان ها اهمیت ویژه ای برای کارآفرینی قائل می شوند و آن را به عنوان عاملی برای ماندگاری درعرصه رقابت قلمداد می کنند. در حقیقت کارآفرینی هم می تواند در هنگام آغاز فعالیت اقتصادی یک فرد یا گروهی از افراد اتفاق افتد و هم در درون سازمان در حال فعالیت رخ دهد که نوع اخیر را کارآفرینی سازمانی می گویند. [4]
از آنجایی که کارآفرینی سازمانی به تغییر فن آوری و رشد بهره وری می تواند منجر شود و توان سازمان را برای استفاده از منابع بالقوه خود افزایش دهد، استفاده از سازو کارهایی که به افزایش آن بیانجامد، از اهمیت زیادی برخوردار است. [5] در عصر کنونی، دانش به عنوان منبعی ارزشمند و استراتژیک و همچنین یک دارای مطرح است و ارائه محصولات و خدمات مناسب، بدون مدیریت و استفاده صحیح از این منبع ارزشمند، امری دشوار و گاهی ناممکن است.[ 6 ]
به نظر میرسد که نزدیک ترین مسیر تا نقطه هدف برای سازمان و همچنین مطلوبترین روش برای مشتریان، تامین نیازها و انتظارات مشتریان باشد. و این کار توسط طراحی محصولات بانکی تحقق می باید. [7]
محصولاتی که نیازهای مشتریان را مد نظر قرار داده و در جهت رضایت آنها باشند چرا که مشتریانی که اساس تعاملات خود با هر سازمانی را منافع مادی و معنوی خویش قرار میدهند و در این بین بسیاری از مردم برای کسب احترام بهای بیشتری میپردازند و در فرآیند تامین نیازهای زندگی، حفظ کرامت خود را در جایگاه بالاتری ارزشگذاری میکنند.[ 8 ]
مشتری، نیازهایی دارد که تامین آن را از طریق مراجعه به سازمانها و موسسات عرضهکننده کالا و خدمات دنبال میکند و در مسیر تامین این نیازها، انتظاراتی دارد که لازم است از جانب عرضهکنندگان کالا و خدمات برآورده شده و در تعامل با مشتری به عنوان یک ضرورت به آنها توجه شود. [9]
در محیط ناپایدار و پیچیده امروز، سازمان هایی کامیاب هستند که به یک مزیت رقابتی پایدار دست یابند. در سالهای اخیر منبع اصلی مزیت رقابتی از کارایی و کیفیت به کارآفرینی و نوآوری تغییر یافته است.[ 10 ]
کارآفرینی همان نیرویی است که امروزه از آن به عنوان موتور محرک رشد وتوسعه یاد می شود. با توجه به اهمیت کارآفرینی برای ایجاد مزیت رقابتی، سازمانی می تواند، موفق باشد که با ایجاد بسترهای لازم از فرآیند کارآفرینی پشتیبانی کند. [11] بنابراین امروزه از کارآفرینی به عنوان عامل تحریک و تقویت رقابت، نوآوری و روان کننده تغییر و عامل تعادل در اقتصاد پویا یاد می کنند. اما تحقیقات گوناگون نشان می دهند که علارغم اینکه سازمانها اهمیت نوآوری و کارآفرینی را برای رقابت در دنیای امروز پذیرفته اند، اما در ایجاد نوآوری و کارآفرینی موفق نبودند. [12]
بدون شک یکی از مهمترین بسترها برای توسعه کارآفرینی کسب و بکارگیری دانش است، طوری که محققین بیان می دارند، مزیت رقابتی پایدار تنها از طریق به کارگیری دانش برای نوآوری حاصل می شود. به همین منظور چندی است که از سوی محققین گوناگون، مدیریت دانش سازمانی به عنوان یکی از مهم ترین عوامل موفقیت کسب و کار ها در شرایط رقابتی مورد توجه قرار گرفته است
و سازمانهای مختلف، سرمایه گذاری نسبتاً وسیعی در این حوزه انجام داده اند. با توجه به ارتباط غیر قابل انکار دانش با نوآوری، به نظر می رسد درک نقش و تاثیر مدیریت دانش بر کارآفرینی از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.[ 4 ]
در سالهای گذشته صنعت بانکداری کشورمان، به دلیل مشکلات مختلف اقتصادی، اجتماعی، دولتی بودن مهمتر از همه فزونی میزان تقاضا بر عرضه، همواره مشتری مداری و ارکان آن را مورد بی توجهی قرار داده است. [5]
اما با ورود بانکهای بخش خصوصی، این صنعت رفته رفته به سوی رقابتی شدن قدم برمی دارد. خواسته های مشتریان یکی از عوامل مهم در ایجاد فضای رقابتی بانکداری است. بانکها نه تنها با یکدیگر بلکه با مؤسسات مالی دیگر نیز در حال رقابت هستند. بانکها میبایست خدمات منطبق با نیاز مشتریان را شناسایی کرده و میزان تأثیر هر یک از آنها را مورد بررسی قرار دهند. [8]
بانکداری در اصل مجموعه ای از خدمات بانکی طراحی شده جهت برآوردن نیازهای ویژه مشتریان است. اینگونه خدمات بانکی سعی در برآورده ساختن تمامی نیازهای مشتریان در اسرع وقت و با بهترین کیفیت ممکن در قبال جذب مشتریان را دارد. بانکها با ورود به عرصه بانکداری جدید و رقابتی، افزایش سهم بازار از طریق افزایش سهم از مشتری را مدنظر دارند. سهم از مشتری را میتوان میزان نیازهای برآورده شده مشتری توسط بانک تعریف کرد. مسلماً هر سازمانی از جمله بانک که تمامی دارایی و موفقیت خود را مرهون مشتریانش است، نیازمند توجه به نیازهای مشتریان و طراحی محصولات بانکی جدید و منطبق با نیاز مشتریان دارد. [12]
هدف نهایی واحد های بانکی در طراحی محصولات این است که مشتری همه خدمات مالی مورد نیاز خود را از طریق بانک دریافت کند و به این ترتیب به جای ارائه خدماتی محدود به مشتریانی پر تعداد که باعث افزایش هزینههای ارائه خدمات و مانع از شخصی سازی خدمات قابل ارائه میگردد، خدماتی گسترده و محصولاتی مناسب و منطبق با نیاز به مشتریان مد نظر قرار میگیرد که ضمن کاهش هزینه های عملیاتی باعث افزایش بلندمدت بهرهوری بانک و مشتریان نیز خواهد شد. [13]
بانک انصار همانند هر بانک دیگری، موسسه ای است مشتری مدار، که باید به جلب و جذب مشتری و همچنین افزایش رضایت مشتریان و حفظ مشتری اقدام نماید زیرا مشتری سرمایه اصلی بانک است، بدون مشتری بانک بی معناست و نمیتواند به حیات خود ادامه دهد. بانک به عنوان نهادی خدماتی در جامعه مطرح است و از حساسیت زیادی در ارتباط با حوزه رضایتمندی مشتریان برخوردار است، چرا که موفقیت این نهاد در گرو شناسایی نیازمندیهای مشتریان، درونی نمودن نیازها در قالب برنامه های جلب و جذب و پرورش مشتریان، اجرا و در نهایت بهبود اقدامات پیشین است. برای رسیدن به این مهم لازم است، به طراحی محصولات جدید بانکی برای برآوردن نیاز مشتریانش بپردازد. این در حالی است که مدیریت دانش می تواند در مدیریت فرآین طراحی محصولات، به مشتریان، راهبردهای عملی داشته باشد. یکی از نقاطی که بانک داران کشور ما ناگزیر به حرکت به سمت آن هستند، طراحی محصولات بانکی و توجه به کارآفرینی سازمانی برای پاسخگویی به نیازهای متفاوت مشتریانشان به خصوص در سطح شرکتهای بزرگ است. از این رو ضروری است تا به مطالعه موضوع حاضر پرداخته شود.
روش تحقیق
پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی است، زیرا نتایج به دست آمده را میتوان در جهت فعالیتها و اقداماتی که منجر به افزایش قصد خرید مشتریان شود، استفاده نمود. همچنین پژوهش حاضر از لحاظ ماهیت و روش توصیفی است، چون شامل مجموعه روش هایی است که هدف آن توصیف شرایط و یا پدیدههای مورد بررسی است که مربوط به وضعیت فعلی موضوع مورد مطالعه میشود و همین طور این پژوهش از نوع پیمایشی است، چون پژوهش حاضر مبتنی بر تعمیم اطلاعات حاصل از بخش کوچکی از جامعه تحت عنوان نمونه به کل جامعه آماری میباشد و بیشتر مبتنی بر نظرسنجی خواهد بود.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه کارکنان و مدیران بانک های انصار شهر کرمانشاه هستند که تعداد آنها جمعاً 165 نفر است.
از این تعداد جامعه با مراجعه به فرمول کوکران، تعداد 116 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گیری به صورت تصادفی ساده بود.
برای جمع آوری داده ها در این پژوهش از سه پرسشنامه استفاده می شود که عبارتند از :
پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش: ابزار اندازه گیری مدیریت دانش در این پژوهش، پرسشنامه استاندارد مدیریت دانش نوروزیان و همچنین مطالعات مربوط به مدیریت دانش و بررسی پرسشنامه های مشابه تدوین گردیده است، این پرسشنامه دارای 4 مؤلفه و 25 سؤال است. شرح تعداد سؤالات و مؤلفه های پرسشنامه در جدول زیر آمده است.
جدول :1 تعداد سؤالات مؤلفه های پرسشنامه مدیریت دانش
پرسشنامه کارآفرینی سازمانی: برای سنجش کارآفرینی سازمانی از پرسشنامه کارآفرینی سازمانی مارگارت هیل - - 2010 استفاده می شود. این پرسشنامه شامل 13 سوال است و مشتمل بر 4 مولفه است. این مؤلفه ها شامل: افعال سازمانی، نگرش فردی، انعطاف پذیری و فرهنگ کارآفرین می باشد. نمره گذاری این پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت 5 گزینه ای از خیلی زیاد تا خیلی کم تنظیم شده است. مؤلفه و سؤالات مؤلفه های پرسشنامه در جدول شماره 2 آمده است:
جدول :2 تعداد سؤالات مؤلفه های پرسشنامه کارآفرینی سازمانی
پرسشنامه طراحی محصولات بانکی: به منظور سنجش متغیر طراحی محصولات بانکی، از پرسشنامه استاندارد طراحی محصولات بانکی استفاده شده است. این پرسشنامه دارای 15 سؤال است و تک بعدی است. نحوه نمره گذاری پرسشنامه بر اساس طیف لیکرت 5 گزینه ای از خیلی کم تا خیلی زیاد تنظیم شده است.
مقادیر آلفای کرونباخ کل هر سه پرسشنامه بالاتر از 0/70 به دست آمده که نشان دهنده پایایی مناسب ابزار است. برای تعیین روایی پرسشنامه های مورد نظردر این تحقیق، از روایی محتوایی استفاده شده است. در این تحقیق برای تحلیل دادههای تحقیق از نرم افزار SPSS و AMOS استفاده شد.
در شکل زیر مدل مفهومی پژوهش نشان داده شده است:
شکل :1 مدل مفهومی پژوهش
یافته ها آزمون کلمگروف اسمیرنوف
جدول :3شاخص های توصیفی و بررسی نرمال بودن متغیرهای اصلی
جدول 3 شاخص های توصیفی میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای اصلی پژوهش را نشان می دهد. همچنین در این جدول بررسی نرمال بودن داده های هر متغیر برای انجام آزمون فرض ها بررسی شده است. همانطور که جدول نشان می دهد، مقادیر معنی داری - - PK-S هر متغیر بیشتر از مقدار 0/05 می باشد ، لذا نتیجه می شود داده های هر متغیر در سطح اطمینان 0/95 از توزیع نرمال تبعیت می کنند، لذا برای آزمون فرضیه ها ها از روش های آماری پارامتریک استفاده شد.
فرضیه اول: مدیریت دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی تأثیر مثبت و معنادار دارد.
جدول :4اثر رگرسیونی مدیریت دانش بر توسعه کارآفرینی سازمانی جهت برآورد غیر خطای برآورد ناحیه معنی
