بخشی از مقاله

بهداشت و ورزش


ورزش و سلـــامت
تربیت بـــدنی و ورزش جز لــاینفک تعلیــم و تربیت و وسیله ای برای رسیــدن به سلــامت جسمی و روحی است. نبایـد چنین تصور شود که تربیت بدنی امـــری بی ارزش و تفننی است و صرفاً وسیله ای است کــه موجب سرگرمی و مشغول شدن کودکان و نوجوانان می شود بر عکس باید آن را جز مهمی از فعالیت های زندگی به شمار آورد .مفاهیمی مانند تندرستی، بهداشت، رشد فردی و اجتماعی و سلــامت روحی ارتباط نزدیکی بـــا تربیت بدنی و ورزش دارد. نگــاهی بـه تــاریــخ نشان می دهد کـه ملل متمدن جهان همواره به نقش و اهمیت ورزش تــوجه داشتــه انــد و از آن در پــرورش جوانـان خود و آماده کردن آن ها برای مشکلات فردی و اجتماعی استفاده می کردند.



محتــــوای ورزش و تــربیت بدنی در جامعه اسلــامی
بخشی از فعالیت های ورزشی جامعه بــاید در زمینه رشد و پرورش تن به منظور دفاع از اسلــام و جمهوری اسلـــامی صورت گیرد از این رو تیر اندازی، سواری، دو، شنــا و سایــر ورزش های رزمی بخشی از محتوای ورزش را تشکیل میدهد که اسلام هم آن را مورد توجه و تأکید قرار داده است.
بدن انسان برای بقای حیات و رشد و ترمیم بافت های خود از مــوادی استفاد می کند که معمولـاً از طریق دهان و دستگاه گوارش به آن می رسد.
عمل تغذیه چندین کار اساسی انجام می دهد:


1_ نیـــاز هـــای بـــافت ها را بـــرای رشـــد بــرآورده می کند.
2_ مواد لازم برای ترمیم و جایگزین کردن بافت های فرسوده را تأمین می کند.
3_ نیروی لــازم برای فعالیت های جسمی و فکری را فراهم می کند.


4_ نیروی لــازم بری فعلیت های جسمی و فکری را فراهم می کند.
5_ تعادل فیزیولوژیکی دستگاه های مختلف بدن را تأمین می کند.
غذای مصرف شده به وسیلــه ی بافت های بدن تجزیه می شود، تجزیه مواد غذایی در بدن تولید حرارت می کند و گرمای آن حفظ می شود. نیروی لــازم بـــرای فعالیت های بدن نیز از تجزیه این مواد تأمین می گردد در حدود دو سوم از وزن بدن را آب تشکیل می دهد. روزانه به طور تقریبی دو نیم لیتر آب از طریق پوست عرق از بدن دفع می شود.



تغــذیه خوب و تــأثیر آن در ورزش
هر چه مدت و شدت فعالیت بدنی ما بیشتر باشد ما به انرژی بیشتری باشد ما به انرژی بیشتری احتیاج داریم واین احتیاج باید در کالری غذای روزانه در نظر گرفته شود. اگر در ورزش های استقامتی مثل دوهای استقامت، ماراتن، فوتبال.کســانی کــه در این گــونه ورزش ها فعالیت می کنند روزانـــه تــا بیش از شش
هزار کالری احتیاج دارند.

بهداشت و ورزش
بسیاری از دانشمندان و پزشکان بر این عقیده اند که نقش بهداشت در جامعه به مراتب از مداوا و درمان بهتر است و لــذا بــاید قبل آن مورد توجه قرار گیرد هر چه در یک جامعه به امر بهداشت بیشتر توجه شود عــــادت های بهداشتی و نظافت خود و خانـــــواده و محیطی که در آن زندگی می کنند توجه کنند و پیوسته نسبت به بهبود و پیشبرد این امر مهم کوشا باشند. عـادت هـای بهداشتی انسان را به رعــایت موازین تندرستی وادار می کند این ویژگی ها بر اثر شناخت تمرین و ممارست در نهاد آدمی شکل می گیرد .

رابطه ورزش بـــا مغـــز انســـان
وقتی شمـا ورزش می کنید طبق یک قانون فیزیولوژیک خون به قسمت هــای مختلف بدن نظیر روده، کلیه، بازوها و دست و پاها که بیشتر در حرکت هستند فرستاده می شود در این حالت مغز مقــدار خون مصرفی خود را در دقیقه به نصف می رساند، البته مغز هر موجودی در طبیعت بستگی به نحوه فعـالیت و زندگی آن موجود دارد. در این رابطـــه تحقیقـــات نشــان می دهــد کـــه افراد ورزش کار و یا فعال دارای انتقال عصبی


سریــع تر از افــراد معمولی می بــاشند. نحوه رشد مغــز بسته به کاری است که فـرد انجام می دهد دارد.
طبق تحقیقات به عمل آمده مثلـا رشد مغــزی در یک موسیقی دان و یک نـانوا و یک میکانیک با هم متفاوت است و در هر کـدام ممکن است قسمت خاصی از مغز رشد نماید. اصولـاً رشـــد و تکـــامل مغز نیاز به عوامل متعددی از قبیل انرژی عامل رشد، جریان خون و تغذیه کافی دارد . تمام این عوامل توسط ورزش به راحتی در دسترس مغــــز و سلول های مغزی قرار خواهد گرفت.


ورزش و تمرینات بدنی باعث آزاد شدن آدرنالین که یک هورمون محرک مغز نیز می باشد و اصولـاً هوشیاری فــرد را نیــز می رســانــد و مشخص شده کــه ورزش میزان بهره هوش افراد مسن و سالمند را نیز افزایش می دهد و طبق یک برنامه ورزشی شش هفته ای که برای سالمندان در نظر گرفته شده بود مشخص شد کــه بعد از خاتمـــه برنـامه ورزشی توانایی و قدرت شناخت سالمندان حدود هفت و نیم درصد افزایش یافته بود.
ورزش علــیـــه افـــســـردگی


حتی فکــــر در مورد حرکت و ورزش و فعـــالیت باعث شادمانی انســــان خواهد شد.
بی حرکتی و سکون زمینه ساز افسردگی در افراد مختلف است. از سالیان گذشته ارتباط بین بی حرکتی و سکون با افسردگی افــــــراد کاملــا مشخص شده است، اغلب فیزیولوژیست ها و روان پزشکان و روان شناسان در این نکته اتفاق نظر دارند که بهترین راه برای درمان افسردگی فعالیت و ورزش است.


رعايت نكات كلي
رعايت نكات بهداشتي يكي از نيازهاي ضروري ورزشكاران محسوب مي‌شود، افرادي كه ورزش مي‌كنند به‌صورت مستمر و منظم حتماً بايستي الزاماً به نكات بهداشتي ذيل توجه و نگاه دقيق و كافي داشته باشند تا بتوانند بدني سالم، نيرومند، قوي، ورزيده و پرانرژي داشته باشند، و از قابليت‌ها و استعدادهاي ورزشي خود در ميادين ورزش قهرماني كمال بهره‌برداري را ببرند، لذا رعايت نكات بهداشتي همانند پيشگيري قبل از بيماري است؛ و اثرات مثبت و مفيدي براي تندرستي و سلامتي ورزشكاران دارد كه به‌شرح ذيل تقديم مي‌شود.
1. ورزشكاران مي‌بايست بعد از انجام نرمش‌ها و تمرينات و فعاليت‌هاي ورزشي بدن خود را با وسايل بهداشتي بشويند و دوش بگيرند كه دچار بيماري‌هاي پوستي و غيره نشوند.
۲. لباس ورزش آنها مانند (پيراهن، شورت و جوراب) بايد تميز و بهداشتي باشد.
3. از لباس‌هاي ورزشي (مانند گرمكن، تي‌شرت، جوراب، شورت و غيره) پلاستيكي استفاده نكنند.
4. كفش ورزشي آنها بايد مناسب و اندازه بوده و تنگ نباشد.
5. از حولة تميز براي پاك كردن عرق و خشك كردن بدن استفاده نمايند.
6. به افرادي‌كه از نظر سلامتي بدن مشكل دارند توصيه مي‌شود قبل از شروع تمرينات به پزشك مراجعه كنند.
7. از خوردن غذا كمتر از 3 ساعت قبل از تمرينات ورزش جداً خودداري شود.
8. از آب آشاميدني و از نوشيدني‌هاي بعد از تمرينات ورزش در هواي گرم بيشتر استفاده شود.
9. براي خريدن كفش ورزشي حتماً بعدازظهر اقدام كنيد، زيرا در اين زمان پاي شما بزرگترين حجم را دارد.
10. از استعمال دخانيات جداً خوداري كنند.
11. اطلاعات بهداشتي و پزشكي خود را از طريق مطالعه‌ي كتاب‌هاي علمي، ورزشي بالا ببرند.
12. از پوشيدن لباس ورزشي خيس جداً خودداري فرماييد.
13.هنگام ورزش از پوشاك مناسب همان رشته‌ی ورزشی استفاده نمایید. هرگز با لباسهای معمولی و روزانه‌ای خود به ورزش نپردازید.
14. در خرید كفش ورزشی توجه بیشتری نشان دهید و تلاش كنید اندازه‌ی كفش را مناسب انتخاب نمائید تا پا در آن راحت قرار گیرد.
در صورت امكان، جنس لباس و جوراب از نوع نخ باشد تا 15. مانع تبادل گرما بین پوست و محیط نشود، زیرا در اثر فعالیت بدنی گرما تولید شده و بدن برای دفع آن، جریان خون پوست را افزایش داده و تعریق صورت گرفته و در نهایت دمای بدن در حد طبیعی حفظ می‌شود واگر این مسأله مختل شود شخص دچار گرمازدگی خواهد شد
16 . پس از پایان ورزش حتماً یك پوشاك مناسب و اضافه به تن كنید زیرا در غیر این صورت احتمال كاهش دمای بدن وجود خواهد داشت.
17 . هنگام استفاده از ابزار و وسایل ورزشی هوشیار باشید و چگونگی استفاده از آن را بدانید تا از ورزش خود لذت ببرید.
18 . تلاش كنید ورزش و تمرین‌ها را با توجه به فصل انجام دهید
19. پس از ورزش جهت نظافت بدن، دوش آب گرم را فراموش ننمائید و از حوله‌ی مخصوص خود استفاده كنید
20 .به یاد داشته باشید كه یك قهرمان بایستی پهلوان و جوانمرد هم باشد


تغذیه در ورزش

تغذیه مناسب ، پایه و اساس عملکرد جسمانی را تشکیل می دهد زیرا علاوه بر فراهم کردن سوخت برای اعمال زیستی ، مواد شیمیایی مورد نیاز برای استخراج و استفاده از انرژی بالقوه موجود در این سوخت را نیز مهیا می کند . غذا همچنین تامین کننده عناصر ضروری برای تشکیل بافت جدید و ترمیم یاخته های موجود است . شاید بعضی چنین پندارند که چون تغذیه مناسب برای تمرین های ورزشی را می توان به آسانی از طریق رعایت رژیم غذایی کاملا متعادل

بدست آورد در مطالعه عملکردهای ورزشی تغذیه مناسب چندان اهمیتی ندارد . با این حال ، این موضوع مورد تاکید است که وقتی مطالعه تمرین های ورزشی از بعد ظرفیت های انرژی مورد توجه قرار می گیرد ، باید از منابع انرژی غذایی و نقش مواد غذایی در مراحل آزاد سازی انرژی آگاه بود . با این دیدگاه برای علاقمندان به ورزش این امکان وجود دارد که اهمیت تغذیه مناسب را درک نمایند و اعتبار ادعاهای مربوط به مکمل های غذایی و اصطلاحات تغذیه ای ویژه برای کمک به عملکرد های جسمانی را به شکل نقادانه ای ارزیابی کنند .


چون مواد غذایی مختلف عامل ایجاد انرژی تنظیم مراحل فیزولوژیک مربوط به تمرین های ورزشی هستند بنابراین می توان اصطلاحات رژیم غذایی را با بهبود عملکرد ورزشی مرتبط دانست . اغلب افراد وقت و انرژی چشمگیری را صرف دستیابی به عملکرد ورزشی بهینه می کنند و تنها به دلیل پیروی از یک برنامه تغذیه ای ناکافی ، مغایر و گاه مضر با شکست روبرو می شوند . سرانجام اینکه اکنون مشخص شده است که روش های گوناگون تغذیه صحیح می تواند با امراض مختلف مقابله کند و تمرین های ورزشی منظم در این امر سهم مهم و مثبتی دارد


1_ رشته ورزشي بايد با توجه به استعداد جسمي و رواني فرد انتخاب شود.
2_ بعد از فعاليت ورزشي بايد لباسهاي ورزشي را شست و در جاهاي خشک و آفتابگير لباسها را خشک کرد. زيرا محيطهاي تاريک محل مناسبي براي رشد قارچ است


3_ بايد از پوشيدن لباسهاي پلاستيکي و شمعي خودداري کرد لباسهاي نخي براي ورزش مناسب هستند
4_ کفش ورزشي بايد متناسب با اندازه پا باشد زيرا کفش بزرگ, موجب دررفتگي مچ پا مي گردد و کفش کوچک, موجب گرفتگي عضلات ساق پا و خون مردگي ناخن مي شود
5_ از خوردن آب خيلي سرد در حين ورزش و چه بعد از فعاليت جدا خودداري کنيد ولي نوشيدن آب معمولي مشکلي ايجاد نمي کند
6_ حداقل سه ساعت قبل از فعاليت ورزشي از خوردن غذاي سنگين خودداري کنيد و غذاي سبک را يک ساعت قبل از ورزش ميل کنيد
7_ اگر احساس ضعف کرديد آب قند بخوريد چون آب قند سريع جذب ميشود


پياده روي بهترين ورزش براي همه سنين است پياده روي در سرازيري باعث سوختن قند بدن مي شود براي افرادي که مبتلا به مرض قند هستند پياده روي در سرازيري مفيد است
پياده روي در سر بالايي باعث سوختن چربي بدن مي شود پس براي افراد چاق پياده روي در سربالايي مناسب است
ورزش هاي سنگين براي بعداز ظهر و ورزش سبک براي صبح خوب است
تفاوت رژيم غذايي ورزشكاران با افراد عادي


رژیم غذایی یک ورزشکار باید در یک مطلب اساسی با رژیم غذایی فرد عادی تفاوت داشته باشد . ورزشکاران علاوه بر احتیاجات زندگی روزمره ، نیاز به سوخت برای تمرین و مسابقه دارند غذا سوخت لازم برای ورزشکاران را تأمین می کند ولی اغلب ورزشکاران از سوختی که در مخازن خود میریزند غافلند . پروتئین ، چربی و کربو هیدراتها سوخت بدن ( انرژی ) شما هستند . همه غذا ها ترکیب یکسانی از نظر محتوا ندارند . همانگونه که ماشینهای مسابقه نیاز به بنزین با درجه اکتان بالا دارند. ورزشکاران نیز نیاز به مواد غذایی دارای درجه کربوهیدرات بالا دارند .
کالری


یک ورزشکار نوجوان ( به خصوص فردی که در حال رشد است ) نسبت به هر زمان دیگری از زندگی نیاز بیشتری به کالری دارد . انرژی مورد نیاز همچنین به نوع ورزش تخصصی و برنامه تمرین شما بستگی دارد . یک دختر نوجوان با جثه متوسط که دارای فعالیت متوسط و هنوز در حال رشد است به حدود 2200 کالری در روز نیاز دارد ، حال آنکه یک دختر 15 ساله با جثه کوچک که رشدش کامل شده به حدود 1800 کالری یا کمتر نیاز دارد . پسران نوجوان بالاخص نیاز بسیاری به کالری دارند . یک پسر نوجوان در حداکثر رشد ممکن است به 4000 کالری در روز احتیاج داشته باشد . میزان کالری که در ورزش نیز می سوزد متفاوت است تمرین پیش از یک فصل در یک تیم فوتبال ممکن است در روز 500 کالری یا بیشتر بسوزاند.


کربوهیدراتها
کربوهیدراتها بهترین سوخت برای ورزشکاران هستند.چرا که در مقایسه با چربی و پروتئین برای سوختن نیاز به اکسیژن کمتری دارند.در صورتی که به اندازه کافی از کربوهیدراتها استفاده کنید قادر خواهد بود شدیدتر ورزش کنید.(چه در هنگام ورزش و چه در مسابقه)


یک رژیم پر کربوهیدرات به شما اجازه میدهد که به خاطر بازسازی ذخایر کربوهیدراتی و کاهش زمان بازگشت به حالت اولیه سخت تر تمرین نمایید.رژیم غذایی در زمان تمرین به ویژه حائز اهمیت است.چرا که اگر شما قادر به تمرین شدیدتر باشید،در طی مسابقه نیز به سطوح بالاتری از کارایی می رسید.هر بادی60-50 در صد کالری مصرفی خود را از کربوهیدراتها تأمین کند.به عنوان یک ورزشکار شما حتی به مقادیر بیشتری در حد 70-60 در صد کالری مصرفی 10-6 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن نیاز خواهد داشت.در صورتی که یک ورزشکار استقامتی هستید،نیاز شما به کربوهیدرات میتواند تا 90-70 در صداز کالری مورد نیاز روزانه شما افزایش یابد.


غذاهای کم محتوا ذخایر کربوهیدرات بدن شما را کاهش خواهد داد و انرژی شما را تحلیل خواهند برد.به نحو مشابه،در صورتی که به جای کربوهیدراتها از غذاهای پرچرب و پر پروتئین استفاده کنید،نخواهید توانست انرژی مناسب برای تمرین و مسابقه مطلوب را تأمین نماید.


پروتئین
زمانیکه به عنوان منبعmaintenance انرژي بكار رود پروتئین در رشد،نگه داری و ترمیم بافتهای بدن دخالت دارد.بر خلاف کربوهیدراتها یک سوخت گرانبها و کم بازده به شمار می آید.از آن جهت گرانبها محسوب می شود که به خاطر مصرف شدن به عنوان سوخت، پروتئین نخست باید به کربوهیدرات یا چربی تبدیل شود که مستلزم صرف انرژی و تولید سموم است.شما برای دفع سموم آب را از دست می دهید که میتواند به کم آبی(دهیدراسیون) منجر شود که خطری برای ورزشکاران است.از آن جهت کم بازده است که استفاده از پروتئین به منظور تأمین انرژی با نقش اولیه پروتئین یعنی رشد،نگهداری و ترمیم بدن سازگار نیست.
از آنجا که بدن ورزشکاران کمی بیشتر در معرض آسیب و جراحت می باشد،نیاز ورزشکار به پروتئین کمی بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار است.در صورتی که

ورزشکار به برنامه های پرورش اندام و افزایش حجم عضله می پردازد،نیاز به پروتئین بیشتری دارد.برای ورزشکاران استقامتی پروتئین نقش یک باک سوختی ذخیره و به عنوان پشتیبانی کربوهیدراتها سوخت اصلی را ایفا می کند.در کتب،توصیه میشود که یک ورزشکار در حال رشد حدود5/1 گرم پروتئین به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن مصرف کند.استفاده از یک رژیم متعادل نیاز پروتئینی ورزشکار را تأمین میکند و نیازی به مکمل های پروتئینی وجود ندارد.مصرف زیاد پروتئین میتواند با افزایش ازت،اوره و آمونیوم موجب ضعف شدید گردد.در ورزشکارانی که فراورده های گوشتی و لبنی را مصرف نمی کنند یا رژیم های خاص گیاهخواری دارند ممکن است نیاز به پروتئین تأمین نشود.
به هر حال همیشه باید این 8 نکته را مد نظر قرار داد که رشد

عضلانی با خوردن غذاهای پر پروتئین افزایش نمی یابد بلکه ورزش است که باعث بزرگی عضلات میگردد.
چربی
با وجود آنکه اغلب ورزشکاران تلقی نامناسبی از چربی دارند،شما باید بدانید که چربی یک ماده مغذی ضروری است و نقشهای حیاتی زیادی را ایفا می کند.
چربی پوست و بدن را تشکیل می دهد.
از طریق ساخت هورمونها بدنتان را تنظیم میکند.
به حالت عایق و محافظ برای احشای داخلی عمل میکند.


به ترمیم بافتهای آسیب دیده و جنگ با عفونت ها کمک میکند.
منبعی برای انرژی است.
چربیها راهی برای ذخیره انرژی در بدن هستند.چربیها را به عنوان یک باک ذخبره در نظر بگیرید.شما دوست دارید که سوخت ذخیره کافی داشته باشید ولی یک باک سنگین به قیمت از دست رفتن سرعت و قدرت شما تمام می شود.
ورزشکارای تقریبأ به همان اندازه افراد غیر ورزشکار به چربی نیاز دارند.ولی از آنجا که ورزشکاران به کالریهای بیشتری نیازمندند و باید نیاز مضاعف خود به کالری را از کربوهیدرتها تأمین کنند،درصد توصیه شده کالری از چربی کمتر است(25-20 درصد برای ورزشکارران در مقابل 30-20درصد برای غیرورزشکار)
به عنوان مثال یک غیر ورزشکار و یک ورزشکار ممکن است هر دو 600 کالری از چربی بدست آورند،ولی در فرد غیرورزشکار 2000 کالری و در فرد ورزشکار3000 کالری است.کربوهیدراتها و پروتئین باید 1000 کالری اضافی مورد نیاز ورزشکار را تأمین کنند.
مایعات و الکترولیتها
ورزشکاران به نوشیدن مایعات و الکترولیتهای اضافی نیاز دارند تا بدنشان را سرد نگه دارند.یک فرد بزرگسال متوسط باید در روز10- 8 لیوان مایعات مصرف نماید.نیاز شما به مایعات ممکن است در زمان بیش از یک ساعت فعالیت در گرما به دو یا حتی سه برابر افزایش بیابد حتی در روزهای خنک و فعالیت های کوتاه مدت شما باید بیشتر از یک فرد غیر ورزشکار بنوشید.
ویتامین و املاح
زمانی که انرژی بیشتری مصزف کنید،افزایش می یابد.نیاز شما به بسیاری از ویتامین های خانوادهB که به بدن در سوختن کربوهیدراتها کمک میکنند در غلات و حبوبات یافت میشود.ویتامین های B و آنهایی که به پردازش پروتئینی ها یاری میرسانند در فراورده های گوشتی و لبنی وجود دارند،بنابراین شما می توانید از طریق خوردن بیشتر این غذا با یک تیر دو نشان بزنید و افزایش نیاز خود به انرژی را رفع کنید.
ورزش و مكملهاي غذايي
بیشتر متخصصین تغذیه معتقدند که غذا بهترین منبع مواد مغذی است.در صورتی که غذاهای متنوعی از غلات،سبزیجات،میوه جات،لبنیات و گوشت مصرف کنید،به قرص های ویتامین و مواد معدنی نیاز پیدا نمی کنید.با این وجود در صورتی که نوعی بیماری یا نیازهای تغذیه ای خاصی دارید که با منابع معمول غذایی قابل رفع نیست یا اینکه اصولاً از یک نوع مواد غذایی خاص استفاده نمی کنید(مثلاً از شیر تا سایر محصولات لبنی مصرف نمی کنید). ممکن است مکمل برای شما سودمند باشد.
شزایط زیر احتمالاً نیاز به مکمل دارد:
کمبود لاکتات:افراد مبتلا به کمبود لاکتات قادر به هضم شیر و برخی فرآورده های شیر نیستند در صورتی که این افراد به اندازه کافی از سایر مواد غذایی محتوی کلسیم فراوان (نظیر اسفناج،کلم و باقلا)استفاده نکنند،مصرف یک مکمل کلسیمی مفید خواهد بود.به طور مشابه افرادی که آلرژی به شیر دارند یا از شیر و محصولات آن خوششان نمی آید نیز احتمالاً از مکمل کلسیمی سود خواهند برد.رژیم گیاهخواری،ویتامین B12،آهن،روی و مکمل های کلسیمی ممکن است مورد نیاز باشند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید