بخشی از مقاله

رویکردهای تحولات وزمینه های مناسب برای کاربرد اطلاعات در آموزش کشاورزی


چکيده :
پيشرفت سريع در فناوری اطلاعات، روشهای جديد همکاری و مشارکت را بين مؤسسات آموزش کشاورزی را ممکن ساخته است. اگر مراکز آموزش کشاورزی بخواهند خود را تحولات وپيشرفتهای سريع علم و تکنولوژی همگام سازند، لازم است اساتيد و آموزشگران بطور مستمر با بکارگيری فناوری اطلاعات دانش خود

را روزآمد سازند. تحولات حوزه فناوری اطلاعات همواره نظامهای آموزشی را تحت تأثير قرار داده است. باتحول سريع علوم وفنون جوامع معاصر بطور فزاينده ای در حال تنوع، پيچيده شدن و تحول اند. همگام با چنين تحولی، فرايند آماده سازی نسل جوان به عنوان متفکران مستقل، مولد ورهبران آينده بايد متحول شود. اما، تحول در فرايند فعاليتهای آموزش کشاورزی نيازمند تحول در نگرش و بينش طراحان و مجريان برنامه های درسی، باز نگری وبازآزمايی سازه های برنامه های آموزشی است.


مهمترين قابليتهای فناوری اطلاعات در آموزش کشاورزی کشور، کمک به کاهش هزينه ها و افزايش کارآمدی در استفاده از منابع موجود، آماده‌سازی فراگيران برای ورود به بازار کار، تسهيل و کارآمد سازی فعاليتهای تحقيقاتی و کمک به کاربردی کردن يافته های پژوهشی، ايجاد شرايط اجزای شيوه های مناسب آموزشی و افزايش علاقه دانشجويان است.


مقاله حاضر به ارائه درباره تحولات ناشی ازفناوری اطلاعات در توسعه آموزش کشاورزی، کاربردهای فناوری اطلاعات در آموزش کشاورزی، مزايای کاربرد اينترنت در آموزش کشاورزی، اهداف فناوری اطلاعات در آموزش کشاورزی، ضرورت تحول در آموزش کشاورزی با استفاده از فناوری اطلاعات،رويکردهای کاربردفناوری اطلاعات در برنامه های درسی و.... نتيجه گيری و پيشنهادات می پرداز د.
کليد واژه‌ها : فناوری اطلاعات، آموزش کشاورزی، فناوري اطلاعات و ارتباطات



مقدمه :
ايجاد تحولات سريع و روز افزون در جوامع باعث شده تا آموزش نقش متفاوت ودر عين حال پيچيده ای داشته باشد. آموزش،بويژه درکشاورزی با چالش هايی در راستای ايجاد کشاورزی پايداروتوسعه روستايی مواجه است. آموزش کشاورزی می تواند نقش مهمی در آماده سازی کشاورزان، محققان، فراگيران، آموزشگران، مروجان و اعضای مجتمع های کشت وصنعت، برای کمک به جمعيت در حال رشد و دستيابی بيشتر به خودکفايی داشته باشد. دستيابی گسترده به پايگاههای اطلاعات الکترونيکی و منابع اطلاعاتی، بکارگيری فناوری اطلاعات درآموزش کشاورزی وکاربرد عملی فنون آموزش نوجوانان وجوانان، راهکارهايی هستند که به دانش آموزان ودانشجويان يامی دهند که چگونه مسائل ومشکلات خود را حل نموده و راه حلهای مناسب را بيابند. استفاده از اين راهکارها به تدريج باعث ايجاد روندی طولانی مدت در کسب حقايق و اطلاعات می گردد.
در سالهای اخير، پيشرفت های روز افزون درفناوری اطلاعات ( از جمله اينترنت) زمينه همکاری و مشارکت بين مؤسسات و مراکزآموزش کشاورزی را بطور فزاينده ای هم دردرون کشورها وهم خارج از مرزها امکان پذيرساخته است. پيشرفتهای جديد جهانی در علم و فناوری اطلاعات، اثرات شگرفی بر مؤسسات ومراکز آموزش کشاورزی داشته است.


اگر مراکز آموزش کشاورزی می خواهند همگام با تغيير وتحولات سريع موجود در علم و فناوری پيش روند، اين، امر نيازمند انجام آموزش های مداوم برای آموزشگران، دانش آموزان و دانشجويان و بهره برداران علوم کشاورزی، تبادل افکار درون سازمانی و برون سازمانی و برگزاری نشست های علمی با استفاده از کارگاههای آموزشی و بهره گيری خلاق و نوآور از نظامهای اطلاعات الکترونيکی و يادگيری از راه دوراست.


مقدمه آموزش کشاورزی را می توان به سه عامل عمده : فراگير، آموزشگر وتجهيزات آموزشی تقسيم کرد و اثرات فناوری اطلاعات را حول اين سه عامل در نظر گرفت. بايدتوجه داشت که منظور از تجهيزات آموزشی مواردی مانند کلاس، کتاب و ابزار آموزشی مانند رايانه، نرم افزار و وب است. با توسعه فناوری اطلاعات وگسترش کاربرد رايانه های شخصی، سياری از موانع موجود بر سر راه کاربرد رايانه در آموزش از بين رفت.


رايانه ها به عنوان ابزارهای آموزشی وهمچنين ابزارهای بهبودمديريت آموزش بکار گرفته شدند.شاهد افزايش كارآيي آموزشی، بوسيله برگزاری دوره های آموزشی پيوسته خواهيم بود. توانايی آموزشگران و فراگيران در دسترسی هرچه بيشتر به منابع وبه يکديگر، سبب افزايش سرعت وعمق مطالعات می شود. اين امر همچنين، هزينه آموزش را پايين مي آورد وبه دانش آموزان و دانشجويان امکان می دهد، خود برنامه ريز، آموزش های خويش باشند.


در عصر اطلاعات، نظام آموزش کشاورزی علاوه بر گسترش کمی و تغيير شکل شيوه، کاهش هزينه های آموزشی از لحاظ محتوايی نيز دچار تحولات جدی خواهد شد. نظام آموزشی مذکور اين امکان را فراهم می آورد که خلاقيت، استعداد و توانايي های بالقوه هر فراگير، متناسب با علايقی که دارد بارور شود. در اين نظام، آموزشگران وکتاب های درسی از زبده ترين وبهترين افراد و انواع در سطح کشور يا حتی جهان خواهند بود که همه فراگيران بطور يکسان می توانند از آنها استفاده کنند.


ازآنجا که تجهيزات و امکانات آزمايشگاهی ومنابع کتابهای درسی وکمک درسی با آخرين وپيشرفته ترين اطلاعات و فناوری در اختيار فراگيران قرار خواهد داشت، بطور طبيعی انتظار مي رود که کيفيت آموزش و خروجيهای اين نظام، نسبت به شرايط کنونی، بسيار مطلوبتر باشد. ادغام فناوری اطلاعات وارتباطات در نظام آموزشی کشور از جمله آموزش کشاورزی، علاوه بر ملاحظات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی، تکنولوژيکي و ارزشی، مستلزم بستر سازی و آماده سازی دقيق، عالمانه، آگاهانه و همه جانبه نگری است. از آنجايی که نهادينه کردن فناوری اطلاعات در نظام آموزشی کشور، گذر از مراحل انتقال ايده، ايجاد، جذب وبومی سازی است، اشاعه ومستند را طلب می کند و دسترسی به منابع، ذخاِير دانست و تجربيات جهانی به سهولت از اين گذر کمک می کند. ا ستفاده مؤثر از فناوری اطلاعات يکی از مهمترين وظايف مراکز آموزشی در سطح کشور است.


امروزه با تغيير وتحولات جهانی وبه منظور ايجاد تطابق و پاسخ به واقعيات بخش روستايی و کشاورزی در کشورهای مختلف جهان وبه خصوص در کشورهای در حال توسعه، ضرورت بازنگري در آموزش کشاورزی ايجاب می کند اهداف و وظايف خاصي بنا بر مقتضيات زمان برای آن تعريف شود.


پيشرفتهای سريع فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان چالشی برای نظامهای آموزشی مطرح شده که در صورت استفاده صحيح از آنها می توان از فرصت هايی که توسط بکارگيری فناوری اطلاعات خلق می شود برای رفع کاستيهای موجود بهره برد ودر غير اين صورت مراکز آموزش کشاورزی قادر نخواهد بود کارکردهای مورد نظر خود را که شامل توليد دانش، انتقال دانش و ارائه و نشر آن است، انجام می دهند.


مراکز آموزشی بايستی بتوانند بطور فعال محيط خود را سازماندهی و از منابع موجود درآن استفاده کنند.

تحولات ناشی از فناوری اطلاعات در توسعه آموزش کشاورزی
توسعه اين فناوری از يک سو بسياری از امور زندگی را باتحول مواجه ساخته واز سوی ديگر فرصتهای بیشماری را به همراه آورده است. نظام آموزش کشاورزی نيز متأثر از اين فناوری شده است و با توجه به تحولاتي که در اين زمينه ايجاد شده و پتانسيل هايی که اين فناوری در زمينه آموزش دارد باعث شده است که فرصت هايی برای گسترش آموزش کشاورزی ايجاد شود.


شرکت هایALTVISTA, CINNET رشد اينترنت رااز سال 1990 تا 1999، هزار درصد ذکر کرده اند. بدين ترتيب کاربران ايرانی نيز به شاهراههای اطلاعاتی راه يافته اند ومی توانند از طريق تار جهان گستر (World Wide Web) ار خدمات اينترنت به صورت متن، تصوير، صدا، فيلم به صورت چند رسانه ای استفاده نمايند. هم اکنون بسياری دانشگاهها و مراکز آموزشی به پايگاههای داخلی وخارجی متصل هستند واز اشتراک منابع اطلاعاتی استفاده کنند. توجه به ابزارهای

اطلاعاتی، از جمله شبکه هاوپايگاههای اطلاع رسانی که در مقياس جهانی فعاليت دارند امری ضروری می باشد که برای دستيابی به اين دانش واطلاعات در زمينه علوم مختلف کشاورزی می توان از طريق پايگاههای اطلاع رسانی به جستجوی اطلاعات پرداخت ودرتوسعه وتکميل دانش کشاورزی از آن بهره گرفت. در حال حاضر دسترسی به چنين پايگاههايي در اکثر مراکز آموزشی کشورهای صنعتی به سادگی امکانپذيراست. با ارتباط مستقيم با گروههای متخصص موجود در سراسر دنيا از طريق پايگاههای اينترنتی، می توان از تجربيات ساير دانش پژوهان و آموزش گران علوم کشاورزی بهره برد و بخشی از امکانات اين پايگاههای اطلاعاتی عبارتند از ؛


- انتقال پيام به شخصی يا گروه مورد نظر در نقطه ای ديگر از جهان در طی مدتی کوتاه
- دريافت مقالات از اکثر مراکز آموزشی، تحقيقاتی ودانشگاهی جهان
- دسترسی به بانکهای اطلاعاتی آموزشی وتحقيقاتی
- تهيه برخی کتب و مجلات از طريق شبکه


- جستجو در آرشيو کتابخانه های دانشگاهها ومراکز تحقيقاتی
محيط آموزشی مجازي ديگر يک محيط بسته با تشکيلات و وظايف ثابت، محدود ومحصور در ابعاد فيزيکی نيست بلکه مجموعه ای از کارکردهای متنوع آموزشی، پژوهشی وخدمات تخصصی و فناوری اطلاعات را شامل می شود که ميدانی پيوسته ومتحول از دانش جهانی را پوشش می دهد.


چنين محيط آموزشی، پويايی، تحرک و قابليت انعطاف بيشتری برای همراهی با تحولات پرشتاب کنونی وجامعه متلاطم اطلاعاتی و تناسب با جامعه ونيازهای متحول و دنيای کار و پيشه دارد و می تواند دانش آموختگانی در حال دانش افزايی مداوم و کارآفريني و دارای مهارتهای کاربردی برای ورود به عرصه زندگی تربيت کرد. چالش های علمی، پيچيدگی مشاغل وسيستم های ارتباطی آن چنان در تحول هستند که ديگر نمی توان با طرز تلقی گذشته و رويکردهای سنتی به فرايند تربيت و آموزش نسل جوان انديشيد.


تحقيقات نشان می دهد که دانش آموزان و دانشجويان هنوز در فرايند تحصيل، مشغول يادگيری مهارتهای پايه و مقدماتی هستند. آنها علاوه بر اينکه مهارتهای سطح بالا را که نياز عصر اطلاعات است، نمی آموزند بلکه در اکثر نظامهای آموزشی از تجربه مربوط به حيات ذهنی محروم هستند.
نتايج سومين مطالعه بين المللي رياضی و علوم ( timss ) كه از طرف انجمن بين المللی ارزشيابی پيشرفت تحصيلی طراحی وبه اجرا درآمده است نشان می دهد که درمحتوای دروس اکثر کشورها به مهارت، چندان توجهی نشده است.



اهداف فناوری اطلاعات در آموزش کشاورزی
1. آموزش فراگيران برای برطرف کردن نيازهای تخصصی آنها در زمينه استفاده از فناوری اطلاعات 2. ارتقاء و افزايش توانايی آموزشگران در زمينه بکارگيری فناوری اطلاعات در مراکز آموزشی : توانايی و مهارت آموزشگران در به کارگيری فناوری اطلاعات يکی از مهمترين عوامل موفقيت آموزش کشاورزی در بهره گيری مناسب از فناوری اطلاعات است.قبل از هر چيز آنها بايد قادر به کارکردن با رايانه و استفاده از اينترنت باشند و بتوانند به خوبی از نرم افزارهای آموزشی به منظور ارتقای سطح آموزش استفاده کنند و با استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات در فراگيران، انگيزه ايجاد کنند.اينترنت را به عنوان منبع اطلاعاتی مناسب به آنها معرفی کنند و طرز استفاده صحيح از آن را به آنها آموزشی دهند.


3. تجهيز مراکز آموزش کشاورزی به امکانات و ابزارهاي مورد نياز جهت گسترش فناوری اطلاعات : پيش نياز مهم بکارگيری و استفاده مؤثر از فناوری در آموزش کشاورزی، توسعه زير ساخت فناوری اطلاعات در اينگونه مراکز می تواند به گونه های مختلف مورد استفاده قرارگيرد.
4. بهره گيری بهينه از فناوری اطلاعات برای تغييرساختار آموزشی : فناوری اطلاعات فرصت هايی جديد برای نظام آموزش کشاورزی فراهم کرده است،که با بهره گيری مؤثر از اين فرصت ها وهمچنين پتانسيل –های موجود، می توان ساختاری در خور هزاره جديد بنا نهاد.


5. استفاده از فناوری اطلاعات برای ايجاد فرصت های فراگيری و تحصيل برای همه فراگيران آموزش کشاورزی، از طريق آموزش الکترونيکي و آموزش از راه دور، نمونه هايي جديد از روشهاي آموزشي هستند که با گسترش فناوری اطلاعات شکل گرفته وتوسعه يافته اند. اين دو نوع آموزش، بسياری از محدوديتهای روشهای موجود را ندارند وافراد بسياری می توانند با توجه به شرايط خاص خود از آنها استفاده کنند. مشخصه عمده اين نوع آموزشها،گستردگی، تنوع و قابليت تغيير بر اساس استعدادها و علايق افراد است.


6. استفاده از فناوری اطلاعات به منظور ارتقای کيفيت آموزش و بهبود روشهاي تدريس : در حال حاضر روشهای آموزشی که در بسياری از کشورهای دنيا مورد استفاده قرار می گيرد، از كارآيي بالايی برخوردارنيستند ونمي توانند پاسخگوي بسياری از نيازهای امروز جامعه باشند با بهره گيری مناسب ازفناوری اطلاعات می توان کيفيت آموزش را افزايش داد. روشهايي نوين ابداع کرد، و فرايند انتقال مطالب درسی به فراگيران رابهبود بخشيد. تنظيم برنامه درسی با توجه به علايق و استعدادهاي فراگيران، فراهم کردن منابع اطلاعاتی مفيد برای فراگيران و استفاده از ابزارهای فناوری اطلاعات به عنوان وسايل کمک آموزشی از جمله اين مواردند.


7. افزايش ارتباط ميان مراکز آموزشی و جهان امروز، آموزشگران و فراگيران ضمن برقراری ارتباط با ديگر مؤسسات آموزشی، با آنها همکاری می کنند. از آنها کمک می گيرند و از اين طريق افق ديد غنی تری نسبت به دنيای بدون مرز بدست می آوردند.
8. توليد فرايندهای نوآورانه در آموزش کشاورزی : توسعه استراتژي ها وهدف گيري های جديد در آموزش کشاورزی ويادگيری فرصتهای تازه برای برنامه ريزان آموزشی پديد می آورد. به منظور توسعه وبکارگيری فناوری اطلاعات، استقلال کافی به مراکز آموزشی داده می شود. و طرحهای جديد مراکز آموزشی برپايه استفاده بهينه از امکانات و مزاياي فناوری اطلاعات اجرا می شود.


9. گسترش تفکر خلاق، آموزش بر پايه فناوری اطلاعات، اين امکان را به فراگيران می دهد که به صورت فعال و نوآورانه بينديشند و از اين ايده ها بصورت مشترک استفاده کنند.


10. ارتقای سطح مديريتی واداری در سيستم آموزش کشاورزی : فناوری اطلاعات موجب افزايش کارايي واثربخشی سيستم اداری ومديريتي می شود واين افزايش در بالا بردن سطح کيفی آموزش نقشي مؤثر ايفا می کند.


11. ايجاد چارچوبي جهت افزايش فرصت های آموزشی در محيطهای الکترونيکی در طول برنامه ريزی
12. کنترل وارزيابي برنامه های آموزشی ؛ در اين مورد، برنامه هاي راهبردی و کسب اطلاعات درباره سودمندي فناوری اطلاعات براي آموزشگران و فراگيران مراکز آموزشی، مورد توجه قرارمی گيرد. در اين نظام، ابزارهای متناسب با نيازهای مدرسان و فراگيران برای تسهيل روند ارزشيابی وجود دارد.
13. فناوری اطلاعات براي ايجاد تحول در نظام آموزشی متناسب با پيشرفتها : اين بخش برتغييرات دائمی در نظام آموزشی تأکيد دارد و برای دست يابی به اين تغييرات بايد موارد زير بصورت مستمر در نظام آموزشی پياده شود :


الف : آموزش حرفه ای آموزشگران وحمايت از آنها ؛ اين امرمی تواند از طريق تقويت مراکز آموزش کشاورزی
و آماده سازی اين مراکز برای تربيت مربيان، متناسب با تحولات برنامه های آموزشی تحقق پيداکند. ضمن اينکه، امکان ارتباط از راه دور از طريق رايانه، وارائه مطالب درسی آموزشگران از طريق ويدئو پروژکش ورايانه را در کلاسها داشته باشند وبا دستيابی به بانکهای اطلاعاتی، واژه پردازها، وديگر نرم افزارهای کاربردیبه افزايش بهره وری برسند.
ب. تسهيلات مراکز آموزشی در هر ناحيه بايد منابع و بودجه کافی برای فراهم کردن سخت افزار و نرم افزار، برگزاری دوره های پيشرفته فناوری اطلاعات براي اساتيد و دانشجويان را در اختيار داشته باشد. در نظام جديد بايد امکان بهره گيری از کتابخانه الکترونيکی وهمچنين امکان برقراری ارتباط مستقيم ميان فراگيران با يکديگر از طريق گپ الکترونيکی ( chat ) فراهم شود.
14. همه فراگيران از مهارتهای لازم سواد اطلاعاتی و رايانه ای بهره مند خواهند شد.
15. متون ومحتوای ديجيتالی و کاربرد های شبکه، آموزش و يادگيری را متحول خواهد کرد.

رويکردهای توسعه فناوری اطلاعات در مراکز آموزش کشاورزی
فناوری اطلاعات برارزش فرايند يادگيری در مراکز آموزشی افزوده است. اينترنت يک نيروی محرکه برای بسياری از پيشرفت های آموزشی وتحصيلی در کشورهای توسعه يافته و در حال توسعه است.
مطالعه توسعه فناوری اطلاعات در بخش آموزش کشورهای توسعه يافته و در حال توسعه حداقل چهار رويکرد را که از طريق آن نظامهای آموزشی فناوری اطلاعات و ارتباطات را اتخاذ و بکار برده اند مشخص مي کند :
1.رويکرد ظهور کننده : مراکز آموزشی در اين مرحله هنوز به روش سنتی و معلم محوری هستند، برنامه درسی افزايش در مهارتهای پايه را منعکس می کند، اما در مورد کاربردهای فناوری اطلاعات، آگاهي‌هايی وجود دارد،اين برنامه در صورت مطلوب بودن، در حرکت بسوی مرحله بعدی کمک می کند.
2. رويکرد کاربردی : مراکز آموزش کشاورزی در اين مرحله جهت افزايش کاربرد فناوری اطلاعات در حوزه های گوناگون درسی با استفاده از ابزارهای ويژه و نرم افزارها، برنامه درسی فناوری اطلاعات را اتخاذ می کنند، اين برنامه درسی در حرکت بسوی مرحله بعدی کمک می کند.
3. رويکرد تر کيبي ( ادغامی ) : اين رويکرد در مراکزی ديده می شود که فناوري های کامپيوتری را در آزمايشگاه، کلاسهای درسی، کارگاهها، و دفاتر مديريتی بکار می گيرند.
آموزشگران کشاورزی نيز روشهای جديد را که فناوری اطلاعات و ارتباطات، بهره وری شخصی و روش حرفه ای آنها را تغيير می دهد، بررسی می کنند. در اين مرحله برنامه درسی فناوری اطلاعات، تلفيق حوزه های درسی را برای انعکاس کاربردهای آن در دنيای واقعی آغاز می کند.
4. رويکردتحولی : مراکز آموزشی که از فناوری اطلاعات برای بازنگری و بازسازی مبتکرانه در سازماندهی استفاده می کنند. در مرحله تحول و دگرگونی قرار دارند.فناوری اطلاعات بصورت يک بخش سازنده، اما ناملموس در بهره وری شخصی وحرفه ای روزانه درمی آيد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید