بخشی از مقاله
قلب و فوايد و مضرات ورزش
بيماري‌هاي قلب و عروق در ايران هنوز اولين علت مرگ و مير مي‌باشد و در سال 000/500 قرباني مي‌دهد. پيشگيري از اين بيماري‌ها يكي از مهمترين و اساسي‌ترين فعاليت‌هاي تحقيقاتي و پژوهشي طب زيستي و بهداشت اجتماعي امروز مي‌باشد.
به طورمتوسط روزانه 1300نفر در ايران دچار حمله‌ي قلبي مي‌شوند. '
انجمن قلب و انيستيتوي قلب و خون ايران عقيده دارد كه اين مشكل بهداشتي را با تحقيق در مورد علل بيماري‌هاي قلب و عروق، معالجه اين بيماري‌ها، تقويت برنامه‌هاي بهداشتي و پيشگيري از امراض قلبي از طريق ارائه برنامه‌هاي بهداشتي و پيشگيري از امراض قلبي از طريق ارائه پيام‌هاي بهداشتي جهت بالا بردن سطح و وسعت برنامه‌ريزي‌هاي بهداشت'، حل كند. البته در دو دهه‌ي اخير ما شاهد تغييرات شگفت‌انگيزي در رابطه با پايين آمدن ميزان مرگ و مير ناشي از حملات قلبي بوده‌ايم.
اين تغيير شگرف با بالا رفتن علاقه‌ي مردم به تغيير روش زندگي روزانه خود، ترك عادات شخصي نادرست و در نتيجه پايين آمدن ميزان بيماري‌هاي قلب همراه بوده است.
پيام‌هاي بهداشتي به منظور آموزش عموم بوده و هدف از آنها آگاه كردن مردم از عوامل خطرآفرين اوليه‌ي است كه زمينه پيدايش حمله‌ي قلبي مي‌باشند.
در اين مقاله به بررسي عملكرد طبيعي قلب و تاثير مطلوب ورزش بر قلب خواهيم پرداخت.
فصل اول
قلب و كاركرد و ساختمان آن
# عملكرد طبيعي قلب #
قلب انسان، پمپ عضلاني است كه وظيفه‌اش به جريان انداختن خون در رگها مي‌باشد تا به اين وسيله بافتهاي بدن بتوانند اكسيژن و مواد غذايي مورد نياز خود را تأمين نمايند.
از آن جا كه تقريباً تمامي بافتهاي زنده‌ي بدن با اين طريق، نيازمنديهاي خود را مرتفع مي‌سازند ـ و عضله‌ي قلب نيز خود بافتي زنده است ـ بنابراين براي رفع نياز خود، به جريان خونِ حاصل از تلمبه‌زني خودش نيازمند است.
رگهايي كه خون را از قلب به بافتها مي‌رسانند سرخرگ نام دارند، سرخرگها توانايي تنگ و گشاد شدن را دارند و بدين جهت بر حسب نياز، مقدار خوني كه بافت دريافت مي‌نمايد فرق ميكند. هنگامي كه يك بافت، فعاليت ميكند نياز بيشتري به خون دارد بنابراين سر
خرگهاي مربوط به آن بافت گشاد مي‌شوند و برعكس در زمان استراحت يك بافت، به دليل كاهش نياز به اكسيژن، سرخرگهاي آن بافت تنگ مي‌شوند.
در زمان فعاليت بدني، سرخرگهاي بافتهاي فعال، بخصوص ماهيچه‌ها؛ گشاد مي‌شوند، و خون بيشتري بايد تلمبه زده شود، لذا قلب كار بيشتري انجام مي‌دهد كه سبب ميشود نياز ماهيچه‌ي قلب به اكسيژن بيشتر گردد و در نتيجه رگهايي كه خون را به قلب مي‌رسانند گشاد مي‌شوند تا همپاي افزايش نياز عضله‌ي قلب به خون، ميزان خون ارسال شده به عضله‌ي قلب افزايش يابد.
# ناراحتي‌هاي قلب#
شايعترين نوع امراض قلبي و عروقي عبارتند از : بيماري شريان كرونر، آنژين صدري، حمله يا سكته‌ي قلبي، امراض پرفشار خوني كه در اين فصل به تعاريف آن خواهيم پرداخت.
شريانهاي كرونر
از آن جايي كه قلب همواره در حال تلمبه زدن است، نياز دائمي به خون سرشار از اكسيژن دارد. اگر چه خون از درون اتاقكها جريان مي‌يابد، خود قلب نمي‌تواند از خون داخل اتاقكها تغذيه كند، بلكه غذاي خود را از شريانهاي كرونر به دست مي‌آورد، رگهايي كه روي سطح قلب قرار دارند. دو شريان كرونر اصلي قلب را تغذيه مي كنند.
شريان كرونر راست طرف راست و پايين قلب را تغذيه ميكند و شريان كرونر اصلي چپ دو شاخه مي شود: شريان نزولي جلويي چپ، كه طرف جلو و چپ قلب و شريان سيركامفلكس كه قسمت پشت قلب را تغذيه مي‌كنند. اين شريانهاي كرونر اصلي شاخه‌هاي زيادي دارند كه عضله‌ي قلب را با خون غني از اكسيژن تغذيه مي‌كنند.
بيماري شريان كرونر
شريانها در حال عادي قابليت كشش دارند، ولي وقتي سن بالا مي‌رود، مقداري از توانايي خود را براي انبساط از دست ميدهند. لايه‌هاي چربي مي‌توانند در طول شريانها تشكيل شوند. اين عمل سخت شدن « آترواسكلروزيس » و در صورتي كه در شريانهاي كرونر اتفاق بيفتد بيماري شريان كرونر نام دارد. آترواسكلروزيس در هر جاي بدن مي‌تواند رخ دهد ولي به نظر مي‌‌آيد بيشتر در شريانهاي كرونر رخ مي‌دهد، زيرا بسيار باريك هستند ـ فقط كمي بزرگتر از قطر يك رشته‌ي ماكاروني نازك ـ و طولي نمي‌كشد كه قسمتي يا تمام آن مسدود ميشود. وقتي رسوبات چربي در يك شريان آنرا تنگ يا كاملاً مسدود ميكند، جريان خون كند و حتي متوقف ميشود. عضله‌ي قلب در آن سوي نقطه‌ي انسداد از مواد غذايي و اكسيژن محروم شده و ممكن است صدمه ببيند. ابتلا به بيماري شريان كرونر به معناي آن نيست كه سكته‌ي قلبي خواهد كرد. بسياري از مردم بيماري شريان كرونر دارند ولي سكته‌ي قلبي نمي‌كنند ولي از آن جايي كه اين بيماري مي‌تواند علت حمله‌ي قلبي باشد، شخص درمعرض خطر مي‌باشد.
آنژين صدري ( سينه‌اي )
كاهش موقت جريان خون به قلب مي‌تواند باعث ناراحتي به نام آنژين شود. آنژين يك حمله‌ي قلبي نيست و موجب صدمه‌ي دائمي هم به قلب نخواهد شد. اما يك نشانه‌ي معمول از بيماري شريان كرونر است.
حمله‌ي قلبي
هنگامي كه يك شريان كرونر بطور كامل يا تقريباً كامل مسدود ميشود، خون حامل اكسيژن و مواد غذايي نمي‌تواند به قسمت پايين ناحيه‌ي انسداد در عضله‌ي قلب برسد. اصطلاح « حمله‌ي قلبي » به معناي اين است كه يك شريان كرونر باعث صدمه‌ي دائمي يا مرگ قسمتي از عضله‌ي قلب ميشود.
فشار خون
قلب، تلمبه‌اي است كه با ضربان پياپي، خون را به داخل سرخرگها مي‌فرستد. با هر ضربان قلب، نيروي پيشرونده‌اي به خون وارد ميشود تا خون درون رگها به جريان افتد، اين نيرو به فشار پيش برنده‌اي تبديل ميشود كه به آن فشار خون اطلاق مي گردد و به مانند فشاري است كه آب را در لوله‌هاي شوفاژ به جريان مي‌اندازد. در زمان ضربه‌ي قلب، اين فشار به حداكثر مي‌رسد ولي در زمان بين دو ضربه، فشار افت ميكند، به فشار زمان ضربه فشار حداكثر ( سيستوليك ) و به فشار بين دو ضربه فشار حداقل ( دياستوليك ) اطلاق مي‌گردد.
فصل دوم
ورزش و عملكرد آن
# فرآيند ورزش #
ورزش عبارت است از يك فعاليت نهادينه شده كه مستلزم كاربرد نيروي جسماني شديد و با استفاده از مهارتهاي جسماني است.
فوايد ورزش
به طور كلي با انجام ورزش به طور منظم و مستمر نتايج زير حاصل ميشود:
1. بهبود حال عمومي و احساس شادابي و نشاط
2. كسب انرژي بيشتر براي انجام كارهاي روزانه
3. مقابله بهتر و آرام‌تر با فشارهاي عصبي
4. افزايش مقاومت بدن در مقابل بيماري‌ها
5. كاهش نگراني و افسردگي
6. احساس آرامش بيشتر و تنش و كشش كمتر
7. به خواب رفتن سريع و خوب خوابيدن
8. بهترين راه براي معاشرت با دوستان و حتي پيدا كردن دوستان جديد.
ورزش از طريق سوزاندن كالري‌هاي اضافي، كاهش وزن، كمك به كنترل اشتها، تقويت عضلات و بهبود بخشيدن به گردش خون كمك ميكند تا شخص احساس سلامت و شادابي داشته باشد. ايجاد انرژي بيشتر ، بالا بردن ظرفيت كاري، استفاده مطلوب از اوقات فراغت، بالا رفتن مقاومت بدن در مقابل استرس، نگراني، خستگي و افسردگي و ايجاد نگرش بهتر براي زندگي كردن، زنده ماندن، شناخت بهتر دنياي اطراف، ايجاد انگيزه، كاهش وزن و نگه داشتن آن در حد ايده آل و مهمتر از همه كم شدن خطر احتمالي حملات قلبي مي‌باشد.
5 باور غلط در مورد ورزش
باورهاي غلطي در مورد ورزش در اذهان عمومي وجود دارد كه در اينجا به بحث در مورد آنها خواهيم پرداخت. باور اول اين است كه ورزش انسان را خسته ميكند!
در حالي كه ورزش به بدن ما شكل بهتري مي‌دهد، جريان خون را سريع‌تر ميكند، با تقويت قلب و ريه، انرژي بيشتري براي انجام كارها در اختيار ما مي‌گذارد و به طور كلي ورزش‌هاي منظم بر طبق نياز از فشارهاي عصبي ( استرس )، تنش‌ها و كشش‌هاي روزمره زندگي مي‌كاهد. باور غلط دوم اين است كه ورزش وقتگير است!
ورزش الزاماً وقت زياد ندارد، چون هفته‌اي 3 يا 4 مرتبه و هر بار 5/0 تا 1 ساعت در روز، وقت زيادي نيست. هنگامي كه فرد به طور منظم و مستمر ورزش كند، اين امر به صورت عادتي روزانه در خواهد آمد كه در كنار ساير فعاليت‌هاي روزمره بدون نگراني انجام خواهد شد. باور غلط سوم اين است كه انواع مختلف ورزش فوايد يكسان دارند!
گرچه هر گونه فعاليت‌هاي بدني، انسان را سرحال‌تر و با نشاط‌تر ميكند، ولي ورزش‌هاي منظم و مستمر و برنامه‌ريزي شده مثل راه رفتن، دويدن، شنا و تنيس و .. تقويت كننده قلب و ريه مي‌باشند.
باور غلط چهارم : با بالا رفتن سن نيازهاي ورزشي كمتر ميشود!
هر چه سن افزايش مي‌يابد فعاليت‌هاي بدني شما كمتر ميشود، ولي بدن همچنان نياز به انرژي و نشاط دارد و در واقع بايد بيشتر به فكر انجام ورزش‌هاي منظم و روزانه افتاد.
افراد ميانسال و سالمند همان قدر از فوايد ورزش بهر‌ه‌مند مي‌شوند كه افراد جوان. بنابراين هيچ محدوديت سني براي ورزش وجود ندارد. مهم اين است كه برنامه‌هاي ورزشي در هر سني با نيازها و قدرت‌هاي بدني تنظيم شود.
و باور غلط پنجم اينست كه افراد ورزشكار بايستي به ورزش ادامه دهند، نه آدم‌هاي عادي! اكثر فعاليت‌هاي بدني نياز به قدرت يك ورزشكار ندارند، مثل راه رفتن.
در حقيقت افرادي كه در دوران تحصيل ورزش‌هاي مدرسه را سخت مي‌دانستند، كشف كرده‌اند كه فعاليت‌هايي كه ما از آنها به نام « ورزش » ياد مي‌كنيم، آسان و حتي لذتبخش مي‌باشند.
فصل سوم
ارتباط مطلوب ورزش با قلب
# اثرات مطلوب ورزش برقلب #
بيشتر افراد براي شروع ورزش‌هاي منظم، آرام و مستمر نيازي به مشورت با پزشك ندارند، ولي افرادي كه ناراحتي هاي قلب، ريه و ساير مشكلات بدني دارند، بهتر است قبل از شروع ورزش با پزشك مشورت كنند.
سوالاتي كه در زير آمده است روشن ميكند كه آيا بايد پزشك خود را قبل از شروع ورزش در جريان بگذاريد يا نه :
1. آيا با تشخيص پزشك معالجتان بيماري قلب، ريه، سابقه حمله‌ي قلبي يا وجود صداهاي غير طبيعي در قلب خود داشته‌ايد؟
2. آيا دردهايي در شانه‌ي چپ، جلوي قفسه سينه، طرف چپ گردن، شانه يا دست چپ احساس كرده‌ايد؟ آيا اين دردها در هنگام ورزش وجود داشته‌اند يا پس از اتمام آن؟
3. آيا به تشخيص پزشك معالجتان فشار خون بالا داريد كه كنترل نشده است؟ يا اين كه نمي‌دانيد، فشار خون شما طبيعي است يا افزايش دارد؟
