بخشی از پاورپوینت
--- پاورپوینت شامل تصاویر میباشد ----
اسلاید 1 :
بامدادی که تفاوت نکند لیل و نهار
خوش بود دامن صحرا وتماشایِ بهار
بامداد: سپیدهدم، اوّل صبح
لیل و نهار: شب و روز(آرایهی تضاد دارد).
دامنِ صحرا: اضافهی استعاری
سپیده دمِ روز اوّل فروردین که روز و شب با هم برابر است؛ دامنهی صحرا، و تماشای زیباییهای بهار بسیار خوشایند است.
اسلاید 2 :
آفرینش همه تنبیه خداوند دل است
دل ندارد، که ندارد به خداوند اقرار
آفرینش: عالم هستی
تنبیه: بیدارباش
خداوند: صاحب،دارنده خداوندِ دل: صاحبدل، عارف
زیباییهای جهانهستی وسیلهی بیدار باش کسانی هستند که دل دارند و هرکس به وجود خداوند اعتراف نکند دل ندارد (انسان نیست).
اسلاید 3 :
این همه نقش عجب بر در و دیوارِ وجود
هر که فکرت نکند، نقش بُود بر دیوار
نقش عجب: زیباییهای عجیب، تصاویر شگفتانگیز در و دیوارِ وجود: اضافهی استعاری
فکرت: تفکر، اندیشه تکرار «نقش» و «دیوار» به جهت تأکید مطلب و «آرایهی تکرار» است.
با اینهمه زیباییهای عجیب که بر در و دیوار عالم هستی خلق شده است، اگر کسی در وجود خداوند اندیشه نکند، مانند نقاشی روی دیوار، بیجان و مُرده است.
اسلاید 4 :
کوه ودریا و درختان همه درتسبیحاند
نه همه مستمعی فهم کند این اسرار
کوه و دریا و درختان: آرایهی مراعات نظیر
تسبیح: خدا را به پاکی یاد کردن، سبحان الله گفتن.
مستمع: شنونده، شنوا اسرار: رموز
تمام عناصر جهان از کوه، دریا و درختان همه خدا را به پاکی یاد میکنند ولی هر شنوندهای قادر به درک این اسرار نیست.
اسلاید 5 :
خبرت هست که مرغان سحر میگویند
آخِر ای خفته، سر از خوابِ جهالت بردار؟
خبرت هست: آیا خبر داری؟
مرغان سحر: خروسِهایی که سحرگاهان میخوانند
خفته: خوابیده
خوابِ جهالت:اضافهی تشبیهی
آیا خبر داری که خروس سحری به بانگ بلند میگوید: ای کسی که خوابیدهای، سر از خواب نادانی و بیخبری بردار؟
اسلاید 6 :
تا کی آخر چو بنفشه سرغفلت در پیش
حیف باشد که تو در خوابی و نرگس بیدار
«بیداری» برای«نرگس» و «غفلت» برای «بنفشه»تشخیص یا جانبخشی است.
سرِ غفلت: اضافهی استعاری
خواب و بیدار: آرایهی تضاد بنفشه و نرگس: تناسب یا مراعات نظیر دارند حیف: ستم
تا به کی مانند بنفشه در عالم بیخبری عمر خود را صرف کنی؟ این ستم زیادی است که تو خوابیده باشی، در حالیکه نرگس بیدار است.
اسلاید 7 :
که تواند دهد میوهی الوان از چوب؟
یا که داند که بر آرد گلِ صد برگ از خار؟
الوان:رنگارنگ،متنوّع چوب:درخت دانستن:(در اینجا) توانستن.
بر آرد: بهوجود آورد، ایجاد کند گل و خار: آرایهی تضاد سؤال بیت از نوع «تأکیدی» است.
چه کسی میتواند از چوب میوههای رنگارنگ و متنوّع تولید کند، یا چه کسی میتواند از بوتهی خار، گل صد برگ بوجود آورد؟
اسلاید 8 :
عقل حیران شود از خوشهی زریّن عنب
فهم عاجز شود از حقّهی یاقوت انار
حیران: متحیّر عنب: انگور زرّین: طلایی عاجز: ناتوان
عقل انسان از زیبایی خوشه انگور شگفتزده میماند و فهم انسان ازدرک درخشندگی و زیبایی جعبهی یاقوترنگِ انار، عاجز است.
اسلاید 9 :
ایهام: در لغت به معنی «به گمان افکندن» و در اصطلاح ادبی، به آوردن یک واژه در دو معنای متفاوت، ایهام می گویند.
عقل حیران شود از خوشهیِ زرّینِ عنب فهم عاجز شود از حقّهیِ یاقوتِ انار
حقّه: 1) صندوقچه جواهرات 2) مکر و فریب
فهم عاجز شود از حقّهیِ یاقوتِ انار
معنی اوّل مصراع: درک انسان از دریافتِ زیباییِ صندوقچهی یاقوتهای انار، ناتوان است.
معنی دوم مصراع: انسان از درک فریبی که از دانههایِ یاقوت رنگ انار میخورد، ناتوان است
اسلاید 10 :
پاک و بی عیب خدایی که به تقدیر عزیز
ماه و خورشید مسخر کند لیل و نهار
تقدیر: سرنوشت، اندازه گرفتن. عزیز: گرانقدر، کمیاب، نادر. مُسخّر: رام، مُطیع، فرمانبر
ماه و خورشید و لیل و نهار: مراعات نظیر(شبکهی معنایی) دارند. «ماه و خورشید» و «لیل و نهار»: آرایهی تضاد
خداوند پاک و بی عیبی که به فرمان او، ماه و خورشید، و روز و شب، مطیع و رام او هستند.
