بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
سنایی
سنایی ازشاعران بزرگ قرن ششم وصاحب اثاری چون حدیقة الحقیقة، سیرالعباد وکارنامه بلخ است. سنایی را باید ازتأثیرگذارترین شاعران درحوزه های مختلف شعر فارسی چون مثنوی،غزل وقطعه دانست.اودر قصیده های خود از مضامینی چون زهد وحکمت واخلاق وعرفان بهره می گیردونخستین کسی است که افکار واصطلاحات عرفانی را با مضامین عاشقانه درهم ریخته است ومسایل وموضوعات اجتماعی را به طور گسترده در شعر خویش مطرح می کند.
در این قصیده،شاعر هم از مضامین عرفانی وهم از مضامین اخلاقی وحکمی بهره گرفته است
اسلاید 2 :
باغ عشق
1-دلا!تاکی دراین زندان،فریب این وآن بینی؟
یکی زین چاه ظلمانی برون شو،تا جهان بینی
زندان:استعاره از دنیا جهان مادی
این و آن:هرچیز فریبنده و بازدارنده از وصال
ظلمانی:تاریک
آرایه ها: 1-تشخیص:دلا
2-استعاره:زندان و چاه ظلمانی استعاره از دنیای مادی
3-کنایه:این و آن کنایه از اتمام عوامل بازدازنده و فریب دهنده
4-مراعات نظیر:زندان چاه ظلمانی
5-واج آرایی: تکرار مصوت "ا" و صامت "ن"
6-تلمیح: الدنیا سجن المومن و جنت الکافر
معنی:ای دل! تا کی به جلوه های غیر واقعی این دنیای مادی فریفته میشوی. یک باراز چاه تنگ و تاریک دنیای دون بیرون رو تا جهان حقیقی را ببینی
اسلاید 3 :
2-جهانی، کاندروهر دل که یابی،پادشایابی
جهانی کاندرو هر جان که بینی،شادمان بینی
آرایه ها: تکرار:جهان
واج آرایی:صامت "ن" در مصرع 2
مجاز:دل و جان مجازا به معنی انسان
معنی:جهانی که هر که را در آنجا بینی حکمروا و شادکام است
3-نه براوج هوا او راعقابی دل شکر یابی
نه اندر قعر بحر،او را نهنگی جان ستان بینی
دل شکر:"صفت فاعلی مرکب مرخم"شکار کننده ی دل
شکردن:"شکارکردن"
را:برای
جان ستان:صفت فاعلی و مرکب مرخم
آرایه ها: 1-تضاد:اوج و قعر
2-استعاره:عقاب و نهنگ استعاره از هز چیزی که تهدید میکند
3-مراعات نظیر:اوج هوا عقاب
معنی:در عالم معنا هیج مزاحمی اعم از بری و بحری نخواهی یافت
اسلاید 4 :
4-اگر درباغ عشق آیی همه فراش دل یابی
وگر در راه دین آیی همه نقاش جان بینی
باغ عشق:تشبیه عشق به باغ
فراش:خدمتکار
فراش دل بودن:کنایه از در خدمت دل بودن
نقاش جان بودن: کنایه از در خدمت جان بودن
آرایه ها=1-کنایه : فراش دل بودن و نقاش جان بودن
معنی:اگر عاشق معنویات شوی میبینی که همه خدمتکار دلند و اگر به عالم دین قدم بگذاری میبینی که همه به خودسازی و تهذیب نفس مشغولند.
اسلاید 5 :
5-ور امروز اندر این منزل تورا جانی زیان آمد
زهی سرمایه وسودا که فردا زان زیان بینی
ور:اگر
امروز:مجازا مدت محدود عمر
این منزل:عالم ناسوت دنیای مادی
جانی:از سوی جان
زهی:آفرین
سودا:"ا" در کلمه نشانه ی کثرت است معادل چه بسیار سود
آرایه ها: 1-استعاره: این منزل
2-مجاز:امروز فردا
3-تضاد:امروز فردا
4-مراعات نظیر:زیان سرمایه و سود
5-جناس ناقص افزایشی:زیان زان
6-تلمیح:اشاره به آیه ی 10 و11 سوره ی مبارکه ی صف"ترجمه:ای اهل ایمان آیا
شمارا به تجارتی سودمند که شمارا عذاب دردناک آخرت نجات بخشد دلالت کنم؟
آن تجارت این است که به خدا و رسول او ایمان ارید و به مال وجان در راه خدا
جهاد کنید این کار از هر تجارت اگر دانا باشید برای شما بهتر است.
معنی:اگر امروز در این دنیا جان خود را از دست بدهی فردای قیامت سودهای فراوانی ازاین زیان خواهی برد.(پس در حقیقت هیچ زیانی ندیده ای).
اسلاید 6 :
6-تویک ساعت،چوافریدون،به میدان باش،تازان پس
به هرجانب که روی آری درفش کاویان بینی
یک ساعت: مجازا مدت زمانی کم
میدان:میدان مبارزه با نفس جهاد اکبر
به میدان بودن:کنایه از مبارزه کردن
تا زان پس:تا پس از آن
درفش:بیرق،پرچم سیاه
کاویان: پادشاهی
درفش کاویان یا علم فریدون:آهنگران هنگام کار پیش بند چرمی به کمر میبیندند که تا پشت پای آنان را میپوشاند. کاوه هنگام قیام علیه ضحاک چنین چنین پیش بندی را بر سر نیزه کرد و مردم را به شورش فراخواند.فریدون پس از پیروزی بر ضحاک این چرم را به فال نیک گرفت و برآن گوهر های رنگارنگ آویخت.در اینجا نماد پیروزی است
آرایه: 1-مجاز: یک ساعت مجازا مدت زمان اندکی
2-تشبیه:تو چو افریدون
3-مراعت نظیر:افریدون میدان درفش کاویان
4-تلمیح:اشاره دارد به داستان فریدونو ضحاک و کاوه
5-استعاره:درفش کاویان استعاره از پیروزی
معنی:تو مانند فریدون مدت زمان اندکی در میدان مبارزه با نفس مقاومت کن تا پس از آن از هر طرف پیروزی بسوی تو روی آورد
اسلاید 7 :
7-عنان گیر تو گر روزی جمال درد دین باشد
عجب نبود که با ابدال خودرا هم عنان بینی
عنان گیر:زمامدار و هدایت کننده
ابدال:جمع بدل و بدیل به معنی اولیاا... مردان نیک خدا نیک مردان
هم عنان:همسنگ همراه(کنایه)
آرایه ها: 1-تشبیه:سالک به چیزی یا کسی تشبیه شده است که
کسی عنان اختیار او را به دست گرفته است.
2-مراعات نظیر:عنان گیر و هم عنان
3-کنایه:الف)عنان گیر ب)هم عنان
معنی:اگر چند صباحی متدین حقیقی باشی و پس از آن خود را با اولیای خدا برابر بینی جای شگفتی نخواهد بود
اسلاید 8 :
8-عطاازخلق چون جویی،گراورامال ده گویی؟
به سوی عیب،چون پویی،گر اوراغیب دان بینی؟
عطا:بخشش
او:خداوند
مال ده:رزاق ،رازق ، صفت فاعلی مرکب مرخم ، مال دهنده
گویی:میخوانی میدانی و مینامی
پوییدن: رفتن
غیب دان:غیب داننده صفت فاعلی مرکب مرخم
آرایه ها: 1-تلمیح:مصرااع اول اشاره به آیات متعددی که خداوند را
"رزاق اکبر" معرفی میکنند.
2-جناس ناقص:"عیب و غیب"و"جویی و گویی و پویی"
معنی:اگر خداوند را رزاق حقیقی میدانی پس چرا از دیگران درخواست میکنی؟ و اگر خداوند را دانای نهان میدانی پس چرا مرتکب گناه میشوی.
اسلاید 9 :
9-زیزدان دان نه از اردکان که کوته دیدگی باشد
که خطی از خرد خیزد تو آن را از بنان بینی
یزدان:خداوند
ارکان:اعضا و جوارح بدن
کوته دیدگی: کنایه از سطحی نگری کوته بینی
که:زیرا که
بنان:سرانگشت
آرایه ها: 1-واج آرایی:صامت های "ز"ن"د"ک"خ" و مصوت "ا"
2-کنایه:کوته دیدگی
3- مجاز:خط مجازا به معنی نوشته
4-تلمیح:اشاره دارد به این حدیث معروف"لاموثر فی الوجود الاا... تبارک و
تعالی"
معنی:تمام امور را از خداوند بدان نه از جوارح همان گونه که نهایت کوته بینی است نوشته ای را که از عقل و خرد سرچشمه گرفته است حاصل انگشتان دست کاتب بدانی.
اسلاید 10 :
10-بدین زور وزر دنیا،چوبی عقلان،مشو غرّه
که این آن نوبهاری نیست کش بی مهرگان بینی
زور وزر:قدرت وثروت
غِرّه:مغرور وگول خورده
این:مرجعش زور وزر
نوبهار:خوشی ،شادی
کش:که او را
مهرگان:پاییز
آرایه ها: 1-جناس ناقص افزایشی:زور،زر
2-مجاز:مهرگان،زر(=مال)
3-استعاره:نوبهار
4-تضاد:نوبهار،مهرگان
معنی:مانند انسان های نادان به ظواهر فریبنده مادّی فریفته مشو زیرا این دنیای فانی،آن نوبهاری نیست که دچار خزان نگردد.(دنیا نوبهاری است که دچار خزان می شود.)
مفهوم:ناپایداری توانایی ها و خوشی های دنیا
