بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
تعریف برنامه ریزی:
1-تعریف آرتور لوئیس:برنامه ریزی را تهیه و تنظیم مدارکی می داند که حاوی نقشه های هزینه های عمومی برای مدت2یا 4 یا5 ویاحتی 10 سال که حاکی از تصمیم دولت برای خرج در آینده است به شرط آنکه به موقع پول در خزانه کشور باشد.
2-تعریف تین برگر(اقتصاددان هلندی):برنامه ریزی را به معنای وسیع محاسبات مقدماتی به منظور تحصیل بهترین سطح تولید واخذ تصمیمات و نظارت و باز بینی در اجرای آنها می داند.
اسلاید 2 :
3-تعریف شارل بتلهایم:برنامه ریزی اقتصادی مجموعه ای از مقررات و ترکیباتی است که به منظور اجرای طرح فعالیت های اقتصادی وضع شده باشد.
برنامه ریزی در سطح کلان ،خرد،طرح،پروژه:
4-تعریف هیرش:برنامه ریزی را ابزار عملی می داند که درآن مقاصد به روشنی معین و راه نیل به هدفها مشخص و وسایل کار مهیا و مسئولان اجرایی آن نیز برگزیده شده باشند.
5-تعریف ژان پیرماسه:برنامه ریزی را فعالیت دولتی میداند که هدفهای تحقق پذیر،پیوسته و همساز و ترتیب تقدم آنها را در مسیر توسعه اقتصادی و اجتماعی مشخص می سازد و سپس وسایل نیل به این مقاصد را معین می نماید وسرانجام ابزار های انتخابی را برای نیل به آرمانهای مورد نظر به کار می اندازد
اسلاید 3 :
6--تعریف برنامه ریزی جامع:عبارت است از یک جریان آگاهانه که به منظور دست یابی به اهداف معین و مشخص و انجام یک سلسله اقدامات و فعالیتهای هماهنگ و مرتبط بایکدیگر را در چارچوب امکانات و محدودیت های معین برای آینده پیش بینی می کند.
در تعریف فوق:
1-جریان :برنامه ریزی یک جریان است نه یک امر مقطعی و این جریان مداوم و پویاست که برنامه ها به: میان مدت(5ساله)،بلند مدت(20 ساله) و کوتاه مدت(یک ساله)تقسیم می شود .
2-آگاهانه:الف:آگاهی سیاسی و اجتماعی:در سطح وسیع بین المللی برای مسوولان درجه یک
اسلاید 4 :
ب:آگاهی تخصصی:برای مسئولان رده های پایین تر.
3-اهداف معین و مشخص:در برنامه های بلند مدت اهداف کیفی مانند(خود کفایی،استقلال،...) عموماً به صورت رهنمود می باشد و هر چه برنامه به سمت اجرا نزدیک تر شود به صورت کمّی در می آید.در برنامه کوتاه مدت ،برنامه کیفی وجود ندارد.بلکه اهداف کمی موجود است.
4-اقدامات هماهنگ و مرتبط:بدون هماهنگی رسیدن به هدف غیر ممکن است.برای برقراری هماهنگی از جدول داده و ستانده استفاده میشود که رابطه بین بخش های مختلف اقتصادی را نشان میدهد و یا از جدول تراز کالاها استفاده میشود.که براساس آن مشخص میشود که هر کالا در کدام بخش باید تولید شود.
اسلاید 5 :
5-در چارچوب امکانات و محدودیت های معین:تمام موارد بالا باید در چارچوب امکانات و محدودیت ها عملی شود.امکانات یا بالفعل است یا بالقوه. باید امکانات بالفعل را بشناسیم و به امکاناتی که در طول برنامه اجرا میشود، توجه کنیم و همچنین باید امکانات بالقوه را پیش بینی کنیم و بدانیم که چه امکاناتی در آینده در دسترس است.
6-پیش بینی :همیشه برنامه یک پیش بینی است و لذا ممکن است با واقعیت تطبیق نداشته باشد و در تحت هر شرایط باید امکان تعدیل آن وجود داشته باشد.
اسلاید 6 :
تاریخچه برنامه ریزی اقتصادی در تئوری و عمل:
برنامه ریزی اقتصادی از جنگ جهانی دوم به بعد در دنیا مطرح شد. از آن زمان که نظام سوسیالیستی در جهان مطرح شد و به خصوص در شوروی که شکوفایی اقتصادی وجود داشت.اولین فردی که دارای تفکر برنامه ریزی بود،مارکس بود.به خاطر این که در نظام سوسیالیستی مکانیزم بازار وجود نداشت و بر اساس برنامه ریزی پیش می رفت.البته مارکس نحوه برنامه ریزی را توضیح نداد.در زمان استالین نحوه برنامه ریزی بیان شد که فاقد مبنای ریاضی بود.اما بعداز او درشوروی و اقمار آن برنامه ریزی براساس ریاضی بوجودآمد.
بعد ها کینز مداخله دولت را در اقتصاد برای ایجاد اشتغال کامل مطرح میکند و ایجاد برنامه ریزی اقتصادی توسط دولت مطرح شد.
اسلاید 7 :
از دهه 1940 به بعد در کشورهای فرانسه،هلند،بلژیک سازمان برنامه به وجود آمد.در کشور آمریکا،انگلستان و آلمان در آن زمان سازمان برنامه و بودجه وجود نداشت.اما برنامه ریزی بخشی و منطقه ای به طور رسمی در این کشورها بوجود آمد. مراکزی مثل شورای اقتصاد،کمیسیون مشترک و ...،برنامه های اقتصادی دولت را تدوین و تصویب می کردند.در جهان سوم نیز به علت عقب ماندگی ضرورت برنامه ریزی اقتصادی مطرح و انجام شد.
. در هندوستان برنامه ریزی مشابه برنامه کشورهای غربی است و در چین و کوبا و ... مشابه بلوک شرق است.
اسلاید 8 :
معایب و مزایای نظام بازار آزاد
مزایای بازار آزاد این است که در صورتی که نظام قیمت ها درست کار کنند ،تولید و توزیع کالاها و خدمات به خودی خود صورت میگیرد.و متناسب با آن عرضه و تقاضای موجود در جامعه رخ میدهد و دردسر یک سازمان عریض و طویل برای تعیین نوع کالا و نوع خدمات و قیمت آن ها وچگونگی تخصیص منابع نیاز نخواهد بود.مثلا اگر نظام قیمت ها درست عمل کند نیاز به برنامه ریزی ندارد.میخواهیم عرضه و تقاضای گوشت را در تهران تنظیم کنیم.1-تعداد جمعیت تهران را باید داشته باشیم.2-تعداد چلو کبابی ها و بیمارستانها و سهم بزرگ و کوچک از گوشت- نحوه خرید و توزیع گوشت و همه آنها را باید اطلاع داشته باشیم که خیلی دشوار است.
اسلاید 9 :
معایب نظام قیمت ها:
1-بحث عدالت اجتماعی:در نظام قیمت ها عده زیادی فقیر و اقلیتی ثروتمندند که در زمان کمبود فقط ثروتمندان میتوانند از کالاها استفاده کنند.2-تولید کالا و خدمات عمومی و همگانی:مثل آموزش،کالاهای استراتژیک که اگرتوسط بخش دولتی تولید نشود بامشکل روبرو می شویم چون تولید این کالاها توسط بخش خصوصی مقرون به صرفه نیست 3-وجود انحصارات داخلی وخارجی که باعث میشود قیمت ها از حد معمول بالاتر رود و محروم شدن گروه زیادی را برای استفاده از کالاها به دنبال دارد.
اسلاید 10 :
4-ایجاد و حفظ اشتغال کامل:در جامعه ای که نظام بازار نمیتواند در شرایط رکود آنرا ایجاد کند.5-ایجاد و حفظ ارزش پول در جامعه که نمیتواندنظام بازار حد مطلوبی را برای ارزش پول حفظ کند.6-بحث رشد مطلوب اقتصاد که از عهده نظام قیمتی خارج است.7-بحث اثرات خارجی است.یعنی اثرات متقابل خارجی که واحدهای تولیدی مختلف روی هم میگذارند. لزوم دخالت دولت در اقتصاد را لازم میداند.(اثرات خارجی:اکسترنالیتی)برنامه ریزی اقتصادی باعث افزایش نفوذ یک کشور در جهان میشود. که این معایب باعث ایجاد نظام برنامه ریزی در جوامع مغرب زمین شد.
