بخشی از پاورپوینت

 

اسلاید 1 :

مقدمه

     با توجه به توضیحات در فصول قبل، حسابداری دولتی در هر کشوری تحت تاثیر قوانین و مقررات مالی آن کشور قرار می گیرد. به عبارتی قوانین و مقررات مالی و محاسباتی در ساختار سیستم های حسابداری دولتی تاثیر قابل ملاحظه ای دارد، لذا آشنایی دقیق با قوانین و مقررات مالی و محاسباتی هر کشور، اجرای اصل قابلیت های حسابداری و گزارشگری مالی را تسهیل می کند.


در این فصل :


      - مراحل انجام هزینه و سایر پرداخت ها در دستگاه های دولتی ایران تشریح و تعاریف قانونی آنها مطرح شود و نحوه ثبت آنها در دفاتر حسابداری مورد بحث قرار گیرد.


      - مراحل تشخیص و وصول درآمدها و نحوه انعکاس هر یک از مراحل مذکور در دفاتر حسابداری نیز تشریح شود.

اسلاید 2 :

مراحل اجرای هزینه (خرج)

در بودجه سالانه کل کشور، فعالیت ها ، برنامه ها، طرح ها و پروژه هایی که برای تحقق تمام یا قسمتی از هدف های مصوب برنامه میان مدت ضروری است، پیش بینی و اجرای آن برآورد می گردد. تحقق هدف های مصوب بودجه سالانه و برنامه های میان مدت، مستلزم اجرای دقیق برنامه ها، فعالیت ها، طرح ها و پروژه های مصوب سالانه می باشند و حصول اطمینان از اجرای صحیح برنامه ها و فعالیت های مصوب نیز به نوبه خود مستلزم استفاده از سیستم های کنترلی مناسب خواهد بود.

به منظور اعمال كنترلهاي كافي بر مصرف اعتبارات مصوب دستگاههاي دولتي و حصول اطمينان از اجراي صحيح برنامه ها و فعاليتها و تحقق اهداف مصوب بودجه سالانه كه دولت و دستگاههاي اجرايي در مورد آنها مسئوليت پاسخگويي دارند مراحل انجام خرج در قوانين و مقررات مالي و محاسباتي كشورها تعیین، تفکیک و تعریف می شوند، و اختیار و مسئولیت برخی مراحل خرج به بالاترين مقام اجرائي دستگاه مصرف كنندهِ اعتبار (وزير يا رئيس موسسه) و مسئوليت انجام برخي از مراحل خرج كه جنبه نظارت و كنترل دارد به يك مقام كنترل كننده (كنترولر) كه در ايران از سوي وزير امور اقتصاد و دارايي منصوب مي شود تفويض مي گردد؛ که این تفکیک مسئولیت و اختیارات به مقام اجرائی و کنترل کننده، از ضرورتهای نظام نظارت و کنترل بر مخارج دولتی بوده و جمع اختیارات و مسئولیت کلیه مراحل خرج در یک مقام واحد به دلیل آنکه سیستم کنترل و نظارت را مخدوش می نماید، مجاز نمی باشد و به همین دلیل موجب ارتقاء در شفافیت مسئولیت پاسخگویی هریک از مقامات مسئول درقبال مصرف اعتبارات خواهد بود.

اسلاید 3 :

تعریف مراحل خرج

       به مراحلي اطلاق مي گردد كه به ترتيب و برطبق مقررات و با تائيد و نظارت مقامات مسئول يك دستگاه دولتي بايد طي شود تا كالايي تحويل و يا خدمتي انجام گيرد و يا به طور كلي ديني بر ذمه دولت ايجاد شود.

      مراحل خرج یا انجام هزینه، شامل فعالیتها و عملیات معقولی است که باید برای خرید کالا و خدمات مورد نیاز اجرای برنامه های بودجه مصوب سالانه، صورت گیرد؛ که درماده 52 قانون محاسبات عمومی کشور تعیین و در ماده 53 همان قانون حدود مسئولیت و اختیارآنها مشخص گردیده است و در دستگاه هاي دولتي ايران به ترتيب شامل :

.1تشخيص

.2تامين اعتبار

.3تعهد

.4تسجيل

.5صدور حواله

.6نظارت مالي

.7پرداخت

اسلاید 4 :

مرحله تشخیص

    تشخيص يعني تعيين يا انتخاب كالا و يا خدماتي كه براي تحقق اهداف موسسه دولتي مورد نياز مي باشد. به بیان ساده، در مرحله تشخیص، کالا یا خدماتی که برای اجرای فعالیت ها، طرح ها و پروژه ها و برنامه های مصوب وزارتخانه یا موسسه دولتی ضروری است، تعیین یا انتخاب می شود.

    اختيار و مسئوليت تعيين و انتخاب كالا يا خدمت به عهده وزيرِ وزارتخانه يا رئيس موسسه دولتي و يا كساني كه از طرف آنها مجاز به انجام اين قبيل امور هستند، مي باشد.

    تعیین و انتخاب کالا بدین معنی است که مقامات مذکور مسئولیت تشخیص ضرورت خرید کالا و یا خدمت را به عهده گرفته و در قبال آن پاسخگو هستند.

    در اين مرحله واحد تداركات يا كارپردازي یا واحد های مشابه در دستگاه های دولتی که، مسئولیت خرید کالا و یا خدمات را بر عهده دارند، تقاضای خرید کالا یا خدماتِ واحد را دریافت نموده و پس از برآورد قیمت تقریبی آنها، درخواست خرید کالا و خدمات را تنظیم و به رئیس دستگاه دولتی و یا افراد مجاز از طرف آنها، برای اخذ تصمیم، تسلیم میشود. پس از اينكه رئيس دستگاه دولتي (یا کسانی که به موجب حکم کتبی از طرف او مجاز به تشخیص هستند،) درخواست را بررسی و ضروري بودن خريد كالا يا خدمت پيشنهادي را تشخيص دهد، با خرید کالا یا خدمات موافقت و برای تأمین اعتبار لازم، درخواست خرید را به امور مالی ارسال می کند.

    انجام صحیح مرحله تشخیص از آن جهت اهمیت دارد که، اتخاذ هرگونه تصمیم در این مرحله مستقیماً در مصرف بهینه منابع مالی موثر خواهد بود، لذا مقامات مجاز دستور دهنده خرج، باید دلیل کافی برای تعیین و انتخاب کالا و خدمات خریداری شده داشته باشند.

    چون در اين مرحله اقدامي براي استفاده از منابع مالي انجام نمي شود لذا هيچگونه رويداد مالي و يا بودجه اي در دفاتر حسابداري حسابهاي مستقل ثبت نخواهد شد.

اسلاید 5 :

مرحله تامین اعتبار

      اعتبار يك اجازه قانوني است كه مجلس شوراي اسلامي به دولت و سازمانهاي تابعه آن مي دهد تا وجوهي را براي تحقق اهداف و اجراي برنامه هاي مصوب خود مصرف نمايد.

     تصویب اعتبار به خودی خود ایجاد حق نمی نماید، بلکه باید منابع مالی مندرج در بودجه کل کشور، از قبیل مالیاتها، وجوه حاصل از فروش نفت و غیره، نیز وصول شود تا دولت در حدود وصولی ها و بر طبق اعتبارات مصوب، هزینه های اجرای برنامه ها را تأمین نماید.
تامين اعتبار به بيان ساده يعني اينكه مقداري از اعتبار مصوب تخصيص يافته را براي خريد كالا يا خدمت معيني اختصاص دهيم. به عبارت دیگر، قسمتی از اعتبارات مصوب تخصیص یافته برای خرید کالا یا خدمت معین، ذخیره میشود و به مصرف دیگری نمی رسد، مگر انکه کالا یا خدمت معین خریداری نشود.

      در اين مرحله  بعد از اينكه درخواست خريد مورد موافقت و تاييد رئيس دستگاه دولتي قرار گرفت براي تامين اعتبار به ذيحسابي و امور مالي موسسه ارجاع مي شود و ذيحساب موسسه در خواست خريد كالا يا خدمت را كه بهاي آن نيز توسط واحد درخواست كننده برآورد شده است، مورد بررسي قرار مي دهد و در صورتيكه خريد كالا و خدمت مورد درخواست، قانوني بوده و اعتبار تخصيص يافته كافي براي آن موجود باشد، با دستور ذيحساب دستگاه دولتی، قسمتي از اعتبار براي خريد آن كالا يا خدمت، اختصاص مي يابد.

      انجام این مرحله از خرج را که مسئولیت آن با ذیحساب دستگاه دولتی است، مرحله تأمین اعتبار می گویند.


 ثبت هر رويداد بودجه ای تامين اعتبار براي خريد كالا يا خدمات، بايد در دفاتر حسابداري حساب مستقل ذيربط موسسه به شرح زير انجام گردد:

اسلاید 6 :

مثال 1:
       
فرض می شود رئیس یک موسسه دولتی در تاریخ 78/6/15 خرید
یک دستگاه رایانه به ارزش برآوردی 5/000/000ریال را در جهت تحقق اهداف موسسه و برنامه های مصوب  تشخیص داده و   برای تامین اعتبار به امور مالی ارجاع می دهد.

ثبت رویداد بودجه ای تامین اعتبار در دفاتر حسابداری بودجه ای حساب
مستقل ذیربط موسسه:

            
اعتبارات تعهد نشده      5/000/000
                             اندوخته اعتبار تعهدات احتمالی     5/000/000

اسلاید 7 :

مرحله تعهد

      پس از انجام مراحل تشخيص و تامين اعتبار، واحد تداركات نسبت به خريد كالا و خدمات و تحويل آنها اقدام مي كند. به این معنی که مأمور خریدِ واحدِ مذکور به بازار اعزام می شود تا پس از بررسی قیمت کالا و خدمات مورد نظر و با رعایت صرفه و صلاح دولت ، نسبت به خرید اقدام نماید1.

     از نظر قانون، تعهد عبارت است از ايجاد دين بر ذمه دولت ناشي از:

الف) تحويل كالا يا انجام خدمت،

ب) اجراي قراردادهايي كه با رعايت مقررات منعقد شده باشد.

ج) احكام صادر شده از مراجع قانوني و ذيصلاح،

د) پيوستن به قراردادهاي بين المللي و عضويت در سازمانها يا مجامع بين المللي با اجازه قانون.

 

     لازم به ذكر است كه انعقاد قرارداد براي خريد كالا و خدمات و يا اجراي طرحها و پروژه هاي عمراني خود به خود براي موسسه ايجاد بدهي نمي كند (ایجاد بدهی احتمالی میکند) مگر آنكه مفاد قرارداد توسط اشخاص حقيقي يا حقوقي كه قرارداد منعقد نموده است، اجرا شود (در صورت اجرا به بدهی واقعی تبدیل میشود) .
     اين مرحله از خرج به تحويل كالا يا انجام دادن خدمت و يا اجراي قرارداد اختصاص دارد كه قبلا ضرورت خريد يا انجام و اجراي آن توسط مقام مجاز دستگاه اجرايي تشخيص داده شده است و براي پرداخت بهاي تمام شده آن، اعتبار تخصيص يافته لازم اندوخته گرديده است.

در وزارتخانه ها و موسسات دولتی برای اثبات مرحله تعهد معمولاً از فرم هایی به شرح زیر استفاده می کنند :

اسلاید 8 :

مرحله تسجیل

      تسجیل از نظر لغت به معنی ثابت و استوار کردن، حکم دادن و ... از لحاظ مالی، احراز بهای تمام شده کالا یا خدمت معین براساس مدارک معتبر.

به بيان ساده تر :

                            تسجيل يعني اينكه بر اساس اسناد و مدارك ( فاكتور فروش، صورت وضعيت، صورتحساب و...) ثابت كنيم بهاي كالاي تحويل شده يا خدمت انجام شده چقدر است.

طبق تعریف ماده 20 قانون محاسبات عمومی کشور:

 تسجيل عبارت است از تعيين ميزان بدهي قابل پرداخت به موجب اسناد و مدارك اثبات كننده بدهي.

     پس از آنکه کالای مورد درخواست خریداری و تحویل و یا خدمت مورد درخواست انجام گردید، بهای تمام شده آنها باید به تأیید مقام مجاز خرج برسد. در این مرحله مقام مجاز دستگاه دولتی ضمن تأیید اسناد و مدارک از قبیل صورت حساب و فاکتور و ... میزان وجه قابل پرداخت بابت کالای تحویل شده یا خدمت انجام شده را تعیین می کند و مبلغ  مندرج در صورتحساب يا صورت وضعيت را مورد موافقت قرار داده و يا اينكه پس از تعديل، مورد موافقت و تائيد قرار مي دهد.

فاکتور یا صورتحساب حداقل باید حاوی اطلاعات زیر باشد :

.1مقدار کالای تحویل شده یا کار انجام شده

.2بهای واحد کالا یا کار

.3جمع کل بهای کار یا کالای تحویل شده

.4نام و نشانی کامل فروشنده یا انجام دهنده کار

.5شماره اقتصادی فروشنده

.6مهر معتبر فروشنده

اسلاید 9 :

مرحله صدور حواله

      حواله يك اجازه كتبي است كه براي پرداخت بدهيهاي قابل پرداخت ناشي از تحويل كالا يا خدمات توسط مقام مجاز دستگاه دولتي صادر مي شود.

       صدور حواله بايد همراه ساير مدارك تائيد شده مربوط به مراحل قبلي( فرم درخواست خريد كالا يا خدمت، فرم تامين اعتبار، قبض انبار يا فهرست مقادير كار، فاكتور يا صورتحساب و يا صورت وضعيت) براي انجام مراحل بعدي خرج، به ذيحسابي وزارتخانه يا موسسه دولتي ارجاع گردد.

     صدورحواله همان دستورپرداخت است، چون درحواله مبلغ قابل پرداخت توسط مقام مجاز مورد تائيد قرار مي گيرد بنابراين مرحله تسجيل يعني ميزان بدهي قابل پرداخت با صدور حواله تحقق خواهد يافت. به این ترتیب :

حواله : دستور پرداخت مقام مجاز دولتی است که به صورت کتبی برای پرداخت بدهی های ناشی از تحویل کالا یا انجام خدمت و ... صادر میشود.

     در وزارتخانه ها و موسسات دولتی فرمی تحت عنوان حواله تنظیم می گردد تا به همراه سایر مدارک مربوط به مراحل خرج، ضمیمه سند هزینه شود.

به صورت معمول در این فرم اطلاعات زیر درج میشود :

.1مبلغ قابل پرداخت

.2محل تأمین اعتبار هزینه                                                                                          

.3نوع هزینه  

.4مدارک ضمیمه (در فرم حواله اسامی مدارک سایر مراحل هزینه قید میشود)

اسلاید 10 :

مرحله نظارت مالی

     مفهوم  قانونی نظارت مالی،به بیان ساده و کلی، یعنی تطبیق پرداختهاباقوانین ومقررات مالی حاکم برمصرف وجوه دولتی، بنابراین اعمال نظارت مالی که ششمین مرحله از مراحل خرج است، یعنی اینکه ذیحساب وزارتخانه یا موسسه دولتی و یا هرشخص دیگری که مسئولیت نظارت مالی را برعهده دارد، قبل از پرداخت هر وجهی نظارت نماید که آیاقوانین ومقررات مالی حاکم برمصرف آن وجه درانجام 5 مرحله قبلی رعایت شده است یا خیر.

 

     نظارت مالي در حقيقت نظارت قبل از خرج است كه مسئوليت آن طبق ماده 90 قانون محاسبات عمومی کشور به عهده وزارت امور اقتصادی و دارائی است. نظارت مالی قبل از خرج از طریق ذیحسابان وزارت مذکور، مستقر در دستگاههای دولتی انجام می شود و چون وزارت اموراقتصادی و دارائی زیرنظر قوه مجریه است،بنابراین نظارت قبل از خرج را می توان نوعی کنترل داخلی محسوب کرد که به طورمستمر توسط ذیحسابان که باحکم وزارت مذکور منصوب می شوند، انجام می گردد.

     در مرحله نظارت مالی، کلیه مراحل خرج مورد رسیدگی قرار می گیرد و در صورتی که مراحل مورد بحث با قوانین و مقررات مطابقت نماید، هزینه به حساب قطعی منظور و مبلغ آن قابل پرداخت خواهد شد.

دراين مرحله مي توان از سند هزينه براي انعكاس اعمال نظارت مالي استفاده كرد. سند هزينه فرمي است حاوی خلاصه ای از مدارك مربوط به مراحل خرج كه به موجب آن، وقوع هزينه و يا ساير پرداختها اثبات مي شود.

در متن اصلی پاورپوینت به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر پاورپوینت آن را خریداری کنید