بخشی از مقاله
بررسی ادبیات طرح تجاری
مقدمه
برنامه ريزي به عنوان بخشي از عمليات تجاري، فرايندي است كه در يك فعاليت اقتصادي غيرقابل صرفنظر بوده و هرگز پايان نمي پذيرد. برنامه ريزي و تهيه طرح تجاري در مراحل اوليه هر فعاليت كارآفرينانه نوپا و هنگامي كه كارآفرين قصد دارد طرح يك فعاليت اقتصادي مقدماتي را آماده نماید بسيار مهم است. لزوم اينكه كارآفرين درك و احساس مشخص و قابل استنادي از بازار، محصول توليدي يا خدمات ارائه شده، تيم مديريت و نيازهاي مالي فعاليت كارآفرينانه داشته باشد ضرورت تهيه يك برنامه جامع كه تمام قسمت هاي فرايند كسب وكار مورد نظر را در بر داشته باشد، مشخص مي كند . بطور كلي هدف از تهيه طرح تجاري فراهم كردن راهنما و ساختاري براي كارآفرينان و مديران است تا در محيط بسيار متغيري كه با آن روبرو هستند قادر به فعاليت موثر گردند.
طرح تجاري چيست ؟
طرح تجاري سند مكتوبي است كه كارآفرين با توصيف تمام عناصر دروني و بيروني مربوطه،كه در شروع يك فعاليت كارآفرينانه موجود است، آن را آماده مي كند. طرح تجاري معمولا مجموعه اي از برنامه هاي كاربردي مثل برنامه هاي بازاريابي، مالي، توليدي و منابع انساني است. طرح تجاري همچنين بر تمام تصميم گيريهاي طولاني يا كوتاه مدت در طي سه يا چند سال اوليه راه اندازي نظارت دارد. بنابراين طرح تجاري مانند برنامه ريزي يا نقشه راه به سوالاتي از قبيل: هم اكنون من در كجا قراردارم؟به كجا مي روم؟ و چطور به آنجا بروم؟ جواب مي دهد.
سرمايه گذاران بالقوه، تهيه كنندگان و حتي خريداران و مشتريان طرح تجاري را درخواست مي كنند .
در واقع طرح تجاري خلاصه مكتوبي است از آنچه كه كسب وكار در پي انجام آن است و اينكه چگونه منابع خود را براي رسيدن به اهداف مورد نظر متشكل خواهد نمود. در واقع طرح تجاري به مثابه يك نقشه راه در اداره كسب وكار و بررسي ميزان نزديكي و تحقق اهداف عمل مي كند. طرح تجاري ميزان تامين مالي يا سرمايه گذاري بيروني مورد نياز را مشخص مي كند .
نخستين تاثيری که طرح تجاری در خوانندگان برجای می گذارد بسيار مهم است. يك طرح تجاري كه خوب تنظيم شده باشد براي ارزيابي درخواست تامين مالي و نيز ارزيابي مديريت كسب وكار مورد درخواست قرض دهندگان و سرمايه گذاران است.
زماني كه برنامه ها روي كاغذ مي آيند امكان ديدن مسائل و مشكلات پيش روي كار ايجاد شده و مي توان اين معضلات را قبل از بروز حل نمود و نيز ضعف هاي كار را برطرف و اصلاح نمود. طرح تجاري واقعگرائي را در كسب وكار تقويت مي كند و به شناخت مشتريان، بازار، استراتژي هاي قيمت گذاري و شرايط رقابتي كه تحت آن كسب وكار براي موفقيت فعاليت مي كند منجر مي گردد. اين فرايند در عين اين كه به شناخت كمبود ها در كسب وكار منجر مي شود باعث كشف مزيتهاي رقابتي كسب وكار و فرصتهاي نو نيز مي گردد.
چه كسي مي بايست طرح تجاري را تهيه كند ؟
طرح تجاري مي بايست توسط كارآفرين آماده و مهيا شود . با اين وجود مراجعه به منابع ديگر نظير وكلا، حسابداران، مشاورين تجاري و مهندسين در آماده سازي طرح تجاري مفيد بنظر مي رسد. معمولا كارآفرين از منابعي كه قابليت دسترسي به آنها ، تخصص و دستمزدهايشان مورد بررسي قرار گرفته در تهيه طرح تجاري استفاده مي كند. جهت تعيين اينكه به مشورت چه منابعي براي تهيه طرح تجاري نياز است كارآفرين مي تواند يك ارزيابي عيني از مهارتهاي خود بكند تا متوجه شود در چه زمينه هايي و به چه ميزان كمبود دارد و سپس تصميم گيري بكند كه با استفاده از كدام منابع آن كمبود ها رابرطرف كند .
حدود و ارزش طرح تجاري بسته به اينكه چه كسي خواننده طرح تجاري است تعيين مي شود .
طرح تجاري ممكن است توسط كارمندان، سرمايه گذاران، بانكداران، تهيه كنندگان، خريداران و مهندسان مشاورخوانده شود.كسي كه قرار است طرح را بخواند اغلب مي تواند بر حدود و مفهوم واقعي آن اثر بگذارد. از آنجاييكه هر كدام از اين گروه ها طرح را براي مقاصد متفاوتي مي خواندكارآفرين بايد مهياي پاسخگويي به تمام مسائل و مشكلات ايشان باشد. با اين وجود سه جنبه كلي وجود دارد كه بايد در زمان آماده سازي طرح مورد ملاحظه قرار گيرد.
(1) ابتدا كارآفرين كه بخوبي خلاقيت و نوآوري را در بطن يك فعاليت كارآفرينانه نوپا مي شناسد و مي فهمد مي بايست بتواند به وضوح در مورد اينكه فعاليت كارآفرينانه نوپا درمورد چه چيزي است صحبت كند.
(2) چشم انداز كسب وكار از جنبه بازار و فروش در طرح تجاري بايد لحاظ شده باشد. اغلب كارآفرين تنها متوجه محصول يا خدمت است و به اينكه آيا براي محصول يا خدمت مورد ارائه مشتري وجود دارد يا خير توجه ندارد لذا كارآفرين بايد بكوشد تا طرح تجاري را از ديدگاه خريداران بررسي كند.
(3) سومين جنبه توجه به سرمايه گذار است. براي سرمايه گذار پيش بيني هاي صحيح مالي اهميت دارد و كارآفرين بايد اين اطلاعات را در طرح تجاري خود براي سرمايه گذار منعكس كند و درصورتيكه مهارت آماده كردن اين اطلاعات را ندارد همانطور كه ذكر شد بايد از منابع بيروني استفاده كند.
كارآفرين بايد قادر باشد جوانب مختلف فعاليتهاي اقتصادي كارآفرينانه را به تفصيل تشريح نمايد. عمق و جزئيات طرح تجاري به اندازه هدف فعاليت بستگي دارد. تفاوتها در محدوده طرح تجاري به نوع فعاليت از لحاظ توليدي يا خدماتي بودن و نيز نوع محصول كه مصرفي يا صنعتي است، اندازه كسب وكار و بازار، رقابت و رشد بالقوه بستگي دارد.
طرح تجاري براي كارآفرين ، سرمايه گذاران بالقوه يا حتي كارمندان جديد جهت آشنايي و تطابق با فعاليتها و اهداف و منظورهاي فعاليت كارآفرينانه، مورد نياز است. به برخي از جنبه هاي مفيد طرح تجاري در زير اشاره شده است:
• به تعيين و تشخيص قابليت بقاي فعاليت كارآفرينانه در يك بازار معين كمك مي كند.
• به كارآفرين جهت سازماندهي فعاليتهاي طرح خود راهنمايي هايي ارائه مي كند.
• در جذب سرمايه به عنوان ابزاري غيرقابل صرفنظر مطرح مي باشد.
سرمايه گذاران بالقوه در مورد مندرجات طرح تجاري سخت گير و دقيق هستند لذا ارزيابي مسائلي مانند گردش نقدينگي و نيازهاي مالي مي بايد بدرستي پيش بيني و بيان شود. در اين فرايندكارآفرين مسائلي را كه مانع موفقيت او خواهد شد را پيش بيني كرده و راهكارهاي لازم براي در امان ماندن از اين موانع را در آينده مورد توجه قرار می دهد.
این فرایند همچنین یک خود ارزیابی توسط کار افرین ایجاد میکند. معمولا کار آفرین تصور میکند که موفقیت فعالیت کارآفرینانه نوپا تضمین شده است لذا فرایند طرح ریزی کارآفرین را مجبور میکند بیطرفی و واقعگرایی را در ایده هایش رعایت کرده و به سوالاتی از این قبیل واکنش نشان دهد که : آیا ایده و نظر بدرستی درک شده است ؟ آیا این ایده عملی خواهد بود؟ چه کسی مشتری محصول است؟ آیا نیازهای خریدار را برآورده میکند؟ رقبا چه کسانی هستند؟
این خود ارزیابی همانند نقش بازی کردن نیاز به این دارد تا کار آفرین به سناریوهای متفاوت فکر کند وموانعی را که ممکن است مانع موفقیت کار شوند بررسی کنند.این فرایند به کارآفرین اجازه میدهد که راههایی را طرح کند تا از چنین موانعی اجتناب کند .حتی ممکن است که پس از مهیا شدن طرح تجاری کارآفرین متوجه موانعی شود که قابل اجتناب و غلبه نیستند.لذا در حالیکه فعالیت کارآفرینانه هنوز در حد ایده و طرح بر روی صفحه کاغذ است ممکن است فسخ شده و به پایان برسد. اگرچه این نتیجه برای کارآفرین درد ناک است اما در مقابل، از شكست پيش از سرمايه گذاري و صرف هزينه و زمان بيشتر اجتناب شده است.
قرض دهندگان و سرمايه گذاران بالقوه هركدام طرح تجاري را از جنبه خاص خود ارزيابي مي كنند. لذا طرح تجاري بايد گستره نيازهاي همه خوانندگان و يا ارزيابي كنندگان را در بر داشته باشد. همانطور كه گفته شد اين نيازها ممكن است بطور قابل ملاحظه اي به علت وسعت حيطه خوانندگان تغيير كرده و متنوع باشند، درصورتيكه این نیازها بطور متناسبي در طرح پاسخ داده نشده باشند ممكن است به رد طرح كارآفرين منتج شود. اگركارآفرين طرح تجاري را تنها از منظر شخص خود آماده كند و توجهي به هيات ارزيابي و انتخاب كه در نهايت طرح را مورد امكان سنجي قرار خواهند داد نداشته باشد نتيجه لازم از طرح تجاري حاصل نمي گردد بنابراين با آگاهي كارآفرين از اينكه خوانندگان طرح تجاري چه كساني هستند تغييرات و موارد خاصي بايد لحاظ گردد. مثلا ممكن است هيات ارزيابي، عرضه كنندگان كالايي باشند كه بخواهند طرح تجاري را قبل از امضاي قرارداد جهت ساخت كالا، تهيه قطعاتي براي توليد نهايي كالا و يا تامين مواد اوليه براي توليد كالا در مقياس كلان را مورد بررسي قرار دهند و يا حتي مشتريان نيز ممكن است بخواهند قبل از خريد يك محصول كه تعهد بلند مدت خاصي را مي طلبد طرح تجاري را بازديد كند، در هرصورت طرح تجاري بايد نيازهاي هيات ارزيابي را لحاظ كرده باشد. يك گروه ديگر كه ممكن است طرح را بررسي كنند تامين كنندگان اصلي سرمايه هستند. اين وام دهندگان يا سرمايه گذاران با توجه به نيازها و احتياجاتشان احتمالا بسيار متفاوت از يكديگر خواهند بود. قرض دهندگان در ابتدا علاقه مند به درك توانايي فعاليت كارآفرينانه براي برگرداندن بدهي توام با سود در طول يك دوره مشخص زماني هستند. بانكها نيز به داده هايي همراه با تحليل هاي بيطرفانه از فرصتهاي كاري و تمام ريسكهاي بالقوه كه در يك فعاليت كارآفرينانه نوپا وجود دارد علاقه مند هستند.
بطوركلي وام دهندگان روي چهار عنوان اعتبار شخصيت، گردش نقدينگي، ميزان وثيقه و سهم سرمايه گذاران تاكيد دارند.
اساسا وام دهنده ها مي خواهند كه طرح تجاري عنوان كننده مسائل زير باشد:
سوابق اعتباري كارآفرين، توانايي كارآفرين براي بازپرداخت اصل وام و سود، وثيقه و مقدار قابل قبولي كه خود كارآفرين در كار سرمايه گذاري كرده باشد.
سرمایه گذاران در فعالیتهای کارآفرینانه نیازهای متفاوتی دارند چرا که مقدار بسیار زیادی از سرمایه را تامین می کنند و توقع دارند که در طول پنج تا هفت سال پول خود را وصول کنند. سرمایه گذاران اغلب بیش از وام دهندگان روی شخصیت کارآفرین تاکید دارند و معمولا مدت زیادی را برای ارزیابی سابقه کارآفرین صرف می کنند.این مطلب نه تنها از نقطه نظر مالی دارای اهمیت است بلکه به این خاطر است که سرمایه گذار فعالیت کارآفرینانه، نقش مهمی را در مدیریت واقعی فعالیت اقتصادی ایفا می کند بنابراین اینگونه سرمایه گذاران می خواهند مطمئن شوند که با کارآفرینان قادر به همکاری در این زمینه نیز هستند. علاوه براین سرمایه گذاران سرعت زیاد برگشت پول را می خواهند و لذا روی کسب وکار و فعالیتهای مالی این دوره پنج الی هفت ساله متمرکز می شوند.
لذا در آماده سازی طرح تجاری ملاحظه نیازهای خوانندگان مختلف برای کارآفرین دارای اهمیت بوده و نباید تنها به فراهم آوردن جنبه های فکری مورد نظر خود اکتفا کند این نکته طرح را از تبدیل شدن به یک سند داخلی که تنها روی مزایای تکنیکی یک محصول یا مزایای تجاری یک نوع خدمات تکیه دارد، حفظ می کند.
در ادامه به شرح چگونگی تهیه یک طرح تجاری پرداخته خواهد شد و در این زمینه مدل جامعی ارائه خواهد گردید که کلیه مراحل لازم در تهیه و تنظیم یک طرح تجاری را گام به گام با شرح و توضیحات ضروری معرفی می نماید. مدلهای فراوانی جهت تهیه یک طرح تجاری ارائه شده است که هرکدام بگونه ای خواننده را در تهیه طرح تجاری مورد نظر برای محصول یا خدمت خود راهنمایی می کند. برخی از این مدلها طرح تجاری را به مراحلی تقسیم بندی نموده و به شرح محتویات و مواردی که در هر یک از این مراحل باید ذکر شود می پردازند. دسته دیگر سوالاتی را پیش روی خواننده قرار می دهند که خواننده در واقع با پاسخگویی به این سوالات موارد لازم الذکر در یک طرح تجاری را فراهم می سازد. مدلی که در اینجا تشریح خواهد شد گام به گام به خواننده راهنمایی های ضروری برای تهیه طرح تجاری را ارائه می کند. بسته به اینکه طرح تجاری در حوزه چه صنعت یا خدماتی تهیه می شود امکان تغییراتی در مدل معرفی شده وجود خواهد داشت و برحسب اقتضای مورد خاصی که طرح تجاری در مورد آن تهیه می شود ممکن است به برخی از قسمتها با شرح و تفصیل بیشتر و به برخی مختصرا پرداخته شود و یا حذف و اضافاتی صورت پذیرد.
همچنین در انتها نمونه ای از چند فرمت طرح تجاری یا اصطلاحا طرح توجیهی ضمیمه گشته است که توسط برخی موسسات مالی و بانکها در ایران جهت سرمایه گذاری و اعطای وام و تسهیلات در اختیار کارآفرینان قرار می گیرد تا کارآفرینان آن دسته از اطلاعاتی که جهت ارزیابی طرح از لحاظ فنی، اقتصادی و سایر جنبه های موثر در امر ارزیابی کلی طرح توسط آن موسسه مالی یا بانک خاص ضروری هستند را وارد نموده و بر اساس آن ارزیابی طرح صورت پذیرد.
بسمه تعالي
چگونه يك طرح تجاري بنويسيم؟
فهرست مندرجات
مقدمه 3
صفحه جلد4
بيانيه اهداف (بيانيه ماموريت)4
كسب وكار 5
ساختار قانوني 5
تشريح كسب وكار 6
محصولات يا خدمات 6
محل 7
مديريت 8
پرسنل 9
شيوه هاي بايگاني سوابق 9
بيمه 9
امنيت 10
خلاصه 10
بازاريابي 10
بازار هدف 11
رقابت 11
شيوه هاي توزيع 12
تبليغات 13
قيمت گذاري 13
طراحي محصول 14
زمان بندي ورود به بازار 14
محل 14
روندهاي صنعت 15
اسناد مالي 15
خلاصه اي از نيازهاي مالي 15
نحوه استفاده از وجوه استقراضي 16
صورت جريان نقدينگي (بودجه) 17
پيش بيني درآمد سه ساله 21
آناليز سربسر 22
صورتهاي عملكرد حقيقي 23
ترازنامه 24
خلاصه 27
اسناد پشتيباني 28
شرح حال شخصي 28
صورت مالي شخصي 28
گزارش اعتبارات 29
نسخه هاي اجاره نامه 29
معرفي نامه ها 29
قراردادها 29
اسناد قانوني 29
اسناد متفرقه 30
منسجم نمودن و تكميل طرح تجاري 30
به روز نگهداشتن طرح تجاري 31
بازبيني و تشخيص اصلاحات لازم 31
اجرا و اعمال تغييرات 31
پيش بيني مشكلات 31
مقدمه
دو هدف اصلي در نوشتن طرح تجاري وجود دارد. هدف اول و مهمتر آنست كه از اين طرح در طول عمر كسب وكار خود به‌عنوان راهنما استفاده كنيد. اين طرح، نمونه والگوي كسب وكار شما خواهد بود و براي نگاه داشتن شما در مسير درست بكار مي‌رود. طرح شما براي آنكه داراي ارزش باشد بايد با زمان پيش رود. اگر شما طرح تجاري تهيه نماييد كه از زمان جلوتر است از بسياري از مشكلات و ناكامي‌ها پرهيز كرده و آنها را حذف خواهيد كرد .
دوم آنكه اگر بدنبال دريافت وام هستيد يا قصد استقراض داريد طرح تجاري موردنياز است. اين طرح،اطلاعات مفصلي در مورد تمامي جنبه‌هاي عمليات گذشته و فعلي شركت را در اختيار وام‌دهنده قرار مي‌دهد و پيش‌بيني‌هاي آتي را نيز عرضه مي‌كند.
متن طرح تجاري بايد دقيق بوده و بيشترين ميزان اطلاعات ممكن را در بر داشته باشد. اين امر به‌نظر متناقض مي‌آيد اما مي‌توانيد اين مسئله غامض را با استفاده از روش واژگان كليدي حل كنيد. كليد واژه‌هاي زير را روي كارتي بنويسيد و آن را به هنگام نوشتن در مقابل خود قرار دهيد.
چه‌كسي چه چيزي كجا چه موقع چرا چگونه چقدر
در ابتداي هر بخش از طرح تجاري به‌هر يك از اين پرسش‌ها در يك پاراگراف پاسخ دهيد. سپس با تشريح هر كدام از آن مطالب در متن به‌كار ادامه دهيد.
طرح تجاري هيچ محدوديتي از نظرحجم يا تعداد صفحات ندارد. بطور متوسط طرح تجاري در30 تا 40 صفحه تهيه مي شود. طرح را به‌بخش‌هاي مختلف تقسيم كنيد. درمورد كارهايي كه بايد صورت بگيرند زمانهاي شروع و ختم هر كار را تعيين كنيد. نوشتن طرح تجاري موثر به‌نظم، صرف وقت و نگارش نياز دارد.
با تهية فهرست اسناد به هنگام نوشتن متن در زمان صرفه‌جويي مي‌كنيد. مثلاً چنانچه‌هنگام نوشتن در مورد ساختار قانوني و حقوقي كسب وكار خود متوجه شديد كه به نسخه اي از توافق‌نامة همكاري نياز داريد، اين توافق نامه را در فهرست اسناد اضافه نمائيد. به‌هنگام تكميل هر بخش از طرح تجاري فهرستي نيز از اسناد مورد نياز تهيه‌‌كنيد.
با به‌خاطر داشتن اين مطالب مي‌توانيد تهيه طرح تجاري خود را آغاز كنيد. با مطالعه اين مطلب تصويري از روند تهية طرح تجاري بدست خواهيد آوريد.
صفحة جلد
صفحة اول طرح تجاري به‌عنوان صفحه جلد بكار مي‌رود و اطلاعات زير را در بر مي‌گيرد:
نام شركت
آدرس شركت
شماره تلفن شركت
آرم شركت
نام، عناوين، آدرسها و شماره تلفن‌هاي مالكين
ماه و سال تهيه طرح
نام تهيه كننده
بيانية اهداف (بيانيه ماموريت)
بيانية اهداف،گزارش ماموريت يا خلاصه اجرايي نيز خوانده مي‌شود. درصورتيكه وام‌دهنده فقط اين اطلاعات را مطالعه نمايد از نام و ماهيت كسب وكار ، ساختار قانوني ، ميزان وام مورد درخواست، هدف از تهية اين وام و طرح شما براي بازپرداخت وام مطلع خواهد شد. از روش كليد واژة كه پيشتر ذكر شد استفاده كنيد. مطالب خود را صريح و روشن بيان كنيد. بيانيه اهداف معمولا در يك صفحه تهيه مي‌شود. اين صفحه بعد از صفحة اول قرار خواهد گرفت و بعد از تكميل طرح تجاري تهية آن مناسب‌تر و بهتر است چراكه بعد از تكميل طرح تمامي اطلاعات و داده‌هاي مالي در دسترس و قابل استفاده هستند.
اگر طرح تجاري را براي وام‌دهنده تهيه مي‌كنيد نحوة استفاده از وامها را تشريح كنيد. با اطلاعاتي مثل سفارش‌هاي خريد، برآوردهاي عرضه‌كنندگان، اطلاعات مربوط به‌نتايج بازاريابي مبلغ درخواستي را بيان و تائيد كنيد. اين اطلاعات را در بخش اسناد وارد كنيد. اطلاعات مربوط به‌بازپرداخت وام را رائه كنيد. شما مي‌خواهيد به‌وام‌دهنده نشان دهيد كه شركت قدرت بازپرداخت بهره و اصل وام را دارد. برخي سرمايه‌گذاران مي‌خواهند دو منبع مختلف براي بازپرداخت وجود داشته باشد. وقتي به پرسش‌هاي اصلي پاسخ داديد مي‌توانيد آن اطلاعات را در يك يا دو پاراگراف ارائه كنيد. نمونه اي از يك بيانيه اهداف در زير آمده است.
بيانيه اهداف
شركت ABC يك شركت از نوع S است كه در سال 1985 تاسيس شده است. اين شركت سازنده قالب و ابزار مي باشد كه قطعات ويژه اي را براي صنايع هوا-فضا توليد مي كند و در خيابان 372 غربي ، بورك واقع شده است.
اين شركت به منظور خريد تجهيزات مدرن و آموزش كاركنانش در جهت استفاده از تجهيزات مذكور درصدد تامين 50،000 دلار سرمايه مي باشد. براي اينكه تجهيزات در 11 ژوئن 1993 تحويل و بكار گرفته شوند سرمايه مزبور هم اكنون مورد نياز مي باشد. با بكارگيري اين تجهيزات مدرن توليد 35 درصد افزايش يافته و 25 درصد از هزينه هر واحد محصول كاسته مي شود.
كسب وكار
بخش اصلي و اول طرح شما به‌جزئيات مربوط به‌كسب وكار مربوط مي‌شود. اين بخش را با خلاصة يك صفحه‌اي در تشريح عناصر اصلي كسب وكار خود آغاز كنيد. سپس بخش‌هاي مختلف ذكر شده در خلاصه را شرح وبسط دهيد. از سيستم كليد واژه‌ها استفاده كنيد. تمامي موضوعات مربوط به‌كسب وكارخود را كه به‌نظر شما منطقي مي‌آيند ذكر كنيد. اطلاعات مربوط به‌صنعت (بطور كلي) و كسب وكارخود را (بطور اخص) ذكر كنيد. مطالب را به صورت مستقل ذكر كرده و پيش‌بيني‌هاي خود را با داده‌هاي بخش اسناد توجيه كنيد.
ساختار قانوني
دلايل انتخاب ساختار قانوني موردنظر خود را ذكر كنيد. اگر ساختار كسب وكار شما مالكيت شخصي است مي‌توانيد مجوز فعاليت خود را ضميمه كنيد. اگر ساختار انتخابي كسب وكارشما مشاركت است نسخه اي از توافق نامة همكاري و مشاركت را به‌بخش اسناد اضافه كنيد. توافق نامة شما بايد شرايط مربوط به‌كناره‌گيري شركا و انحلال را در بر داشته باشد. در اين توافق نامه بايد نحوة توزيع سود و مسئوليت مالي هر ضرري موجود باشد. دلايل مربوط به انتخاب اين شرايط در توافق نامه را تشريح كنيد. اگر شركتي تاسيس كرده‌ايد علت انتخاب اين شكل قانوني و نحوة عملكرد در ساختار شركتي را تشريح كرده و نسخه اي از مجوزها و اساسنامه را به بخش اسناد اضافه كنيد.
اگر قصد داريد ساختار قانوني را در آينده تغيير دهيد پيش‌بيني‌هاي مربوط به‌علت تغيير، زمان تغيير، افراد دخيل و مزيت تغيير براي كسب وكار را توضيح دهيد.
تشريح كسب وكار
در اين بخش از طرح شما كسب وكار خود را به تفصيل بيان مي‌كنيد. به پرسش‌هاي كليدي مربوط به تاريخچة كسب و كار و وضعيت فعلي‌تان و پيش‌بيني‌هاي آتي مربوط به تحقيق و توسعه پاسخ دهيد. دارائي‌هاي جاري را ذكر كرده و موجودي موجود را از نظر اندازه، ارزش، نرخ گردش كار و قابليت بازاريابي بيان كنيد. روندهاي صنعت را نيز وارد كنيد. محصولات خود را از نظر منحصربفرد بودن شرح داده و ذكر كنيد چگونه مشتريان از محصول يا خدمت شما منتفع مي گردند. همچنين درمورد اينكه انتظار چه موفقيت‌هايي را در سه تا 5 سال آينده داريد توضيح بدهيد.
