دانلود مقاله بررسی جایگاه اجتماعی - اقتصادی گردشگران در شهر مشهد

بخشی از مقاله

مقدمه
در اين بخش برخي مطالعات انجام گرفته در رابطه با گردشگري و بررسي جايگاه اقتصادي- اجتماعي گروههاي مختلف جامعه در داخل کشور مورد مطالعه قرار گرفته است.

2-2- مطالعات داخلي

در اين قسمت در دو بخش ابتدا به بررسي مطالعات انجام شده در داخل کشور در زمينه هاي وضعيت صنعت گردشگري در ايران، مشکلات ،جاذبه ها و راههاي تقويت آن در مناطق مختلف و همچنين به بررسي عوامل موثر بر تقاضاي سفر پرداخته شده است .در بخش دوم آن نيز وضعيت اقتصادي و اجتماعي گروهاي مختلف جامعه مورد بررسي قرار گرفته است.

2-2-1- گردشگري
مؤمني و صرافي (1387)، در مطالعه اي به بررسي ساختار و کارکرد گردشگري مذهبي-فرهنگي کلان شهر مشهد و ضرورت مديريت يکپارچه براي کاهش اثرات سوء آن در راستاي پايداري شهر و منطقه پرداخته اند. پژوهش از نظر روش شناختي بر مبناي نظريه سيستمي و کارکرد شناسي بوده است. روش جمع آوري اطلاعات بر مبناي کتابخانه اي – اسنادي و نيز

ميداني(پرسشنامه،مصاحبه و..) بوده و جهت تجزيه و تحليل داده ها از نرم افزار spss و براي تحليل مکاني از نرم افزار ARC GIS استفاده شده است. در اين راستا تحليل بيانگر آن بوده است که شهر مشهد افزون بر بهره مندي از اثرات مثبت اقتصادي، اجتماعي – فرهنگي، گردشگري مذهبي- فرهنگي گرفتار ناپايداري هاي مختلف زيست محيطي، اجتماعي، فرهنگي از جمله اسکان غير رسمي شده است. در آخر پيشنهاد به تشکيل نهادي فرادست متشکل از کنشگران فوق شده است تا براي برقراري ارتباط سازمند اجزا و کارکردهاي گردشگري مذهبي– فرهنگي به نفع تقويت و کارايي بيشتر در راستاي توسعه پايدار شهر و منطقه اي که جدا از کارکرد گردشگري نيست فعاليت شود.

شجاعي و نوري (1386)، در تحقيقي به بررسي سياست هاي دولت و دستگاه هاي مرتبط درخصوص صنعت گردشگري در برنامه سوم توسعه اقتصادي- فرهنگي با هدف ارائه الگويي کارآمد که به توسعه پايدار صنعت گردشگري کشور بينجامد، پرداخته اند. روش جمع آوري اطلاعات در اين تحقيق بر مبناي روش کتابخانه اي –اسنادي، پيمايشي و ميداني(مصاحبه، پرسشنامه و...)بوده است، که با استفاده از تکنيک هاي دلفي و فن تحليل محتوا و آزمون کاي دو و ضريب آزمون کاهن

تجزيه و تحليل شده است. نتايج تحقيق نشان مي دهد که سياست هاي گردشگري در هريک از برنامه هاي 5 ساله از جمله برنامه هاي سوم توسعه از خلأ الگوي سياست گذاري معين و به خصوص فقدان توجه به شاخص هاي بنيادين سياست گذاري همچون تمرکز و انسجام در اهداف، ديدگاه نظامند و يک پارچه در ميان سياست گزاران، ميزان عمل پذيري سياست ها و نظام پاسخ گويي و ارزيابي عملکرد موثر برخوردار بوده است.

حبيبي و عباسي نژاد (1384)، در مطالعه اي به تصريح و برآورد تابع تقاضاي گردشگري ايران با استفاده از داده هاي سري زماني – مقطعي وهمچنين روشOLS پرداخته اند. در اين تحقيق عوامل تعيين کننده گردشگري به سه دسته تقسيم شده است: عوامل برونزا، عوامل اجتماعي- روانشناختي و عوامل اقتصادي و همچنين بيشتر بر روي عوامل اقتصادي و تأ ثير آن بر تقاضاي گردشگري تأکيد شده است ونتايج آن با استفاده از تجزيه و تحليل تقاضاي گردشگري ارائه گرديده است. با بررسي مدلهاي برآورد شده تقاضاي گردشگري در ايران، مشخص شد که بيشترين تأثير بر تقاضاي گردشگري را متغيرهاي درآمد سرانه و قيمت هاي نسبي در طي دوره مورد بررسي داشته اند.
موسايي (1383)، در مطالعه اي به بررسي عوامل موثر بر تقاضاي سفر به ايران و سهم هر يك از آنها پرداخته اند نتايج بدست آمده از اطلاعات تابع تقاضا و تحليل مدل هاي برآورد شده نشان مي دهدكه يك درصد افزايش در نسبت شاخص بهاي كالاهاي خدمات مصرفي در ايران به شاخص بهاي كالاها و خدمات مصرفي جهاني، 25/0 تقاضاي گردشگري به ايران را كاهش مي دهد و يك درصد افزايش توليد ناخالص جهاني باعث مي شود كه 45/0 درصد تقاضاي گردشگري به ايران افزايش يابد و بالاخره ميزان تقاضاي سفر و به تبع آن درآمد ارزي حاصل از آن در دوره مورد بررسي شديدا" تحت تاثير مسائل امنيتي و تحولات داخلي بوده است.

بهمني (1384)، در مطالعه اي به بررسي مشكلات خصوصي‌سازي صنعت توريسم در ايران پرداخته و به پتانسيل هاي ايرا ن در جذب توريسم اشاره کرده است ، نتايج اين تحقيق نشان داده است که امتيازات فرهنگي و تاريخي و همچنين موقعيت خاص جغرافيايي در منطقه مي‌تواند جهانگردان مشتاق را از سراسر جهان به سوي خود جذب نمايد و با كسب درآمد ارزي كشور را از اتكا به درآمد تك محصولي نفت رهائي دهد با مطالعه صنعت توريسم در كشورهاي مختلف مشاهده مي‌گردد كه بخش دولتي و خصوصي هر دو در كنار همديگر در صنعت توريسم فعاليت مي‌كند و مشاركت بخش خصوصي در صنعت توريسم بسيار چشم‌گير است ولي در كظور ما بخش خصوصي مشاركت چنداني در صنعت توريسم ندارد.

مکيان و نادر بني (1382)، در مطالعه اي به بررسي وضعيت گردشگري خارجي و همچنين جاذبه ها و مشکلات گردشگري از ديدگاه گردشگران خارجي در شهرستان يزد پرداخته اند. اطلاعات مورد استفاده در اين تحقيق از طريق مطالعات ميداني و با استفاده از پرسش نامه جمع آوري شده است. نتايج ابن تحقيق نشان داده است که گردشگران خارجي به جنبه هاي فرهنگي – گردشگري تأکيد بيشتري دارند. احداث هتلهاي مناسب، تبليغات کافي از طريق شبکه هاي بين المللي سيماي جمهوري اسلامي ايران، حفظ و مرمت مکانهاي تاريخي به عنوان يک سياست دائمي، آموزش واعزام راهنماي کافي و مطلع از تاريخچه مکان هاي تاريخي، ايجاد و گسترش تبليغ برخي از رشته هاي ورزشي مخصوص نواحي بياباني و کويري براي جذب بيشتر گردشگران و همچنين حذف مقررات دست و پاگير براي تهيه ويزا از پيشنهادات اين مقاله براي جذب بيشتر گردشگران خارجي بوده است.

جمشيدي (1382)، در مطالعه اي به بررسي و تعيين عوامل مؤثر بر تقاضاي گردشگري داخلي در استان همدان پرداخته است. نمونه مورد مطالعه بصورت نمونه گيري تصادفي طبقه بندي شده انتخاب شده و اطلاعات از طريق مصاحبه شفاهي با سرپرست خانوار و تكميل پرسشنامه جمع آوري گرديده است. براي تخمين تابع تقاضاي گردشگري از مدل سيستم تقاضاي تقريبا ايده آل كه به شكل مدل رگرسيون است استفاده شده است. رگرسيونهاي مجزا براي تخمين تقاضا براي پنج كالاي غذا، مسكن ،اياب و ذهاب، بليط بازديد، سوغات و نيز براي مسافرت به همدان و ساير استانها در سال جاري محاسبه گرديده است.

نظام الدين (1382)، در مقاله اي به بررسي مشکلات وجاذبه هاي گردشگري در ايران پرداخته است اطلاعات اين مطالعه که به روش پيمايشي جمع آوري شده نشان داده است که گردشگري نقش مهمي در توسعه اقتصادي و اجتماعي كشورها ايفا مي كند و توسعه گردشگري يكي از كم هزينه ترين روشهاي ايجاد اشتغال به شمار مي‌رود. ايجاد وفاق ملي، تقويت روحيه و رشد و شكوفايي استعدادها را نيز مي توان از آثار اجتماعي آن برشمرده است. اين تحقيق جاذبه‌ها و مشكلات گردشگري در ايران را از ديدگاه گردشگران داخلي و خارجي بررسي کرده است. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد كه ايران داراي جاذبه‌هاي گردشگري بسيار مناسب است ولي امكانات پشتيباني مانند وضعيت سرويسهاي بين راهي، كيفيت جاده‌ها و تسهيلات رفاهي براي جوانان گردشگر- در حد مطلوب نبوده است. اين پژوهش در پايان به ارائه راههايي جهت تقويت گردشگري در ايران پرداخته است.

عبدي (1382)، در مطالعه اي به پيش بيني تقاضاي توريسم خارجي با استفاده از شبکه هاي عصبي و رگرسيون فازي پرداخته است، هدف از اين تحقيق ارايه روش هايي نو همچون مدل شبكه هاي عصبي مصنوعي و رگرسيون فازي براي پيش بيني تقاضاي توريسم خارجي ايران و مقايسه اين روش ها با مدل سري زماني خود رگرسيون ميانگين متحرك انباشته و در نهايت انتخاب روش

بهتر و ارايه آن به برنامه ريزان و تصميم گيران اين بخش بوده است. براي اين منظور از تعداد توريست وارده به ايران طي دوره 1380-1338 استفاده گرديده است و مدل تقاضاي توريسم خارجي با استفاده از سه روش فوق برآورد گرديده است.

در رابطه با روش خود رگرسيون ميانگين متحرك انباشته مشخص گرديده است كه تقاضاي توريسم خارجي ايران از يك فرايند خودرگرسيوني پيروي مي كند لذا اين مدل به صورت ‏‎ARIMA‎‏ بدست آمده است. مدل رگرسيون فازي نيز در دو حالت با ضرايب متقارن و نامتقارن برآورد گرديده است. در رابطه با مدل شبكه عصبي ملاحظه گرديده كه شبكه اي با معماري 1-6-4 يعني چهار گره در لايه ورودي شش گره در لايه مياني و يك گره در لايه خروجي قادر است كه تقاضاي توريسم خارجي ايران را به خوبي پيش بيني نمايد. نتايج نشان داده كه مدل شبكه عصبي نسبت به دو مدل ديگر عملكرد بهتري را داشته است. همچنين رگرسيون فازي با ضرايب نامتقارن نسبت به رگرسيون فازي با ضرايب متقارن و روشي ‏‎ARIMA‎‏ داراي عملكرد بهتري در پيش بيني مي باشد.

مير حسيني (1381)، در مقاله اي به بررسي تاثير گردشگري بر اشتغال پرداخته است در اين مطالعه جهانگردي به عنوان يك صنعت خدماتي كه در آينده رشد عظيمي خواهد يافت ودر بردارنده منافع مختلف اقتصادي و اجتماعي در نظر گرفته شده است . با استفاده از مدلهاي رگرسيوني پيش بيني شده است که تا سال 2010 ميلادي حدود يك ميليارد نفر و در سال 2020 حدود 6.1 ميليارد نفر به سياحت زمين مي پردازند . در آمد حاصل از جهانگردي در سال 2010 ميلادي حدود يك هزار ميليارد و درسال 2020 حدود 2 هزار ميليارد دلار خواهد بود. در پايان نتيجه گيري شده است که كشور ما توان بالقوه براي رشد در اين نعمت را دارست و لذا با شناسايي راهكارهاي مناسب مي توان موجبات توسعه اين صنعت را فراهم كرد و از مزايا و منافع آن از جمله كاهش بيكاري در كشور بهره برد .

حامد (1379)، در مقاله اي به شناسايي و بررسي دلايل عدم گسترش گردشگري درشهر كرمانشاه پرداخته است. در اين مطالعه به اهميت روزافزون صنعت جهاني گردشگري با ديدي جامعه شناسانه و شناسايي و بررسي دلايل عدم گسترش گردشگري در كرمانشاه پرداخته شده است. رويكرد جامعه شناختي اين تحقيق، ديدگاه كنش متقابل نمادين بوده و روش اصلي آن پيمايشي و با استفاده از تكنيك پرسشنامه بوده كه به صورت مجزا، در دو بخش گردشگري خارجي

و گردشگري داخلي به اجرا در آمده است و نتايج آن به شرح ذيل مي باشد : در بخش گردشگري خارجي، بين تبليغات سوء عليه ايران و تلقي منفي گردشگران از جامعه ايران، رابطه مثبت و معني دار وجود دارد. در بخش گردشگري خارجي، بين رفتار نامطلوب نيروها و پرسنل مرتبط با گردشگري و تلقي منفي گردشگران از آنان، رابطه مثبت و معني دار وجود دارد. اين فرضيه، در بخش گردشگري

داخلي معني دار نيست. در هر دو بخش گردشگري خارجي و داخلي، بين كمبود تبليغات گردشگري و بي اطلاعي گردشگران از جاذبه هاي گردشگري، رابطه معني داري وجود ندارد.كششهاي قيمتي و هزينه اي تقاضا محاسبه نتايج نشان داده كه كشش قيمتي تقاضاي غذا، مسكن، اياب و ذهاب، بليط بازديد و سوغات به ترتيب برابر با 55/0-، 12/0-، 30/0-، 39/0- و 30/0- و براي مسافرت به همدان 29/0- و براي ساير استانها 78/0- است.

مکيان (1379)، به بررسي مشكلات جاذبه ها و راههاي تقويت گردشگري در شهرستان يزد پرداخته است. اين تحقيق جاذبه‌ها و مشكلات گردشگري در اين شهر را از ديدگاه گردشگران داخلي و خارجي بررسي کرده است. نتايج تحقيق نشان داده كه اين شهرستان داراي جاذبه‌هاي گردشگري بسيار مناسب است ولي امكانات پشتيباني مانند وضعيت سرويسهاي بين راهي، كيفيت جاده‌ها و تسهيلات رفاهي براي جوانان گردشگر- در حد مطلوب نبوده است که اين امر باعث کاهش تعداد گردشگر به اين شهر شده است.
کهن (1377)، در مطالعه اي به بررسي تاثير صنعت توريسم بر توسعه پايدار پرداخته است نتايج اين تحقيق نشان مي دهد که صنعت توريسم اكنون به عنوان صنعتي پويا با ويژگيهاي توسعه مدارانه خود، بخش مهمي از فعاليتهاي توليدي را در دو جهان «پيشرفته» و «رو به رشد» به خود اختصاص داده است. همچنين نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داده که رشد اين صنعت در هر كشور، نياز به استراتژي مناسب و برنامه ريزي و مديريت بالنده دارد. از سوي ديگر، در خلال 15 سال گذشته، ملاحظات زيست محيطي و شاخصهاي توسعه پايدار، همانند ساير صنايع، بر اين صنعت نيز مترتب شده است. در اين مقاله ضمن شناخت ويژگيهاي صنعت توريسم، چارچوب مديريتي پويا براي رشد و توسعه اين صنعت در بستر توسعه پايدار بررسي شده است.