دانلود مقاله جامعه شناسی

بخشی از مقاله

جامعه شناسی

فهرست مطالب
عنوان صفحه
چكيده
فصل اول: طرح تحقيق
1-1-مقدمه

2-1-بيان مساله
3-1- ضرورت هاي اجرايي تحقيق
4-1-اهداف تحقيق
3-2- قلمرو و دامنه تحقيق
3-3- قلمرو زماني موضوع تحقيق
3-4- دامنه مطالعاتي موضوع تحقيق
3-5- مفاهيم اساسي تحقيق

3-6- مفاهيم جامعه شناختي
3-7- مفاهيم زيست محيطي
3-8- پيشينه تحقيق
3-10-محدوديتهاي وموانع اجرايي تحقيق
فصل دوم: مباني نظري تحقيق
1-2-تاريخچه تحولات زيست محيطي
1-1-2-مرور تحولات زيست محيطي درجهان
2-1-2-نظري بر تحولات زيست محيطي در ايران

2-2-مطالعه وضعيت شهر ملارد
1-2-2-مولفه جغرافيايي
2-2-2-مولفه جمعيتي
3-2-2-مولفه فرهنگي
4-2-2-مولفه اقتصادي
5-2-2-مولفه سازماني ومديريتي
3-2-مباحث نظري
1-3-2-جامعه شناسي كلاسيك ومحيط زيست
2-3-2- جامعه شناسي مدرن ومحيط زيست
3-3-2-جامعه شناسي فرامدرن ومحيط زيست
4-2-چارچوب نظري
5-2-پرسش هاي تحقيق
6-2- فرضيه هاي تحقيق

7-2-تعاريف نظري وعملي تحقيق
8-2-توصيف متغيرها،ابعاد، شاخص ها واقلام آماري
9-2-الگوي نظري تحقيق

فصل سوم: روش شناسي تحقيق
1-3-مقدمه
2-3-تعيين روشها، تنيكها هاي مورد نياز تحققي و نحوه استفاده ازآنها
1-2-3-روش تحقيق
2-2-3-تكنيك هاي تحقيق
3-2-3-جامعه آماري
4-2-3-حجم نمونه

5-2-3-روش نمونه گيري
6-2-3-اعتبار وروايي تحقيق
7-2-3-روش تجزيه وتحليل آماري

فصل چهارم:تجزيه و تحليل داده ها
1-4-توصيف داده ها
1-1-4-جنس
2-1-4-سن
3-1-4-ميزان تحصيلات پاسخگويان

4-1-4-محل تولد
5-1-4-محل سكونت ده سال قبل
6-1-4-وضعيت منزل مسكوني
7-1-4-ميزان تحصيلات پدر
8-1-4-ميزان تحصيلات مادر
9-1-4-شغل پدر
10-1-4-شغل مادر
11-1-4-تعداد اعضاي خانواده

12-1-4-درآمد ماهيانه خانواده
13-1-4-وضعيت محل زندگي
14-1-4-آلودگي محل سكونت
15-1-4-احساس مسئوليت
16-1-4-آموزش در مدرسه
17-1-4-نقش رسانه
19-1-4-آموزش در خانواده
20-1-4-عوامل آلودگي
21-1-4-پاكيزگي محل زندگي
-نمودارها

1-1-4-نمودار جنس
2-1-4-نمودار سن
3-1-4-نمودار ميزان تحصيلات پاسخگويان
4-1-4-نمودار محل تولد
5-1-4-نمودار محل سكونت ده سال قبل
6-1-4-نمودار وضعيت منزل مسكوني

7-1-4-نمودار ميزان تحصيلات پدر
8-1-4-نمودار ميزان تحصيلات مادر
9-1-4-نمودار شغل پدر
10-1-4-نمودار شغل مادر
11-1-4-نمودار تعداد اعضاي خانواده
12-1-4-نمودار درآمد ماهيانه خانواده
13-1-4-نمودار وضعيت محل زندگي
14-1-4-نمودار آلودگي محل سكونت
15-1-4-نمودار احساس مسئوليت

16-1-4-نمودار آموزش در مدرسه
17-1-4-نمودار نوع رسانه
18-1-4-نمودار نقش رسانه
19-1-4-آموزش در خانواده
20-1-4-عوامل آلودگي
21-1-4-نمودار پاكيزگي محل زندگي

2-4-تبيين داده ها و آزمون فرضيات
1-2-4-ارتباط بين تحصيلات پدر و آلودگي هاي زيست محيطي
2-2-4-ارتباط بين تحصيلات مادر وآلودگي هاي زيست محيطي
3-2-4-ارتباط بين درآمد ماهيانه خانواده وآلودگي هاي زيست محيطي
4-2-4-ارتباط بين شغل پدر ووآلودگي هاي زيست محيطي
5-2-4-ارتباط بين شغل مادروآلودگي هاي زيست محيطي

6-2-4-ارتباط بين تعداد اعضاي خانوادهوآلودگي هاي زيست محيطي
7-2-4-ارتباط بين احساس مسئوليت وآلودگي هاي زيست محيطي
8-2-4-ارتباط آلودگي هاي زيست محيطي وحساسيت نسبت به نوع آلودگي
9-2-4-ارتباط بين حساسيت افراد وآلودگي هاي زيست محيطي
10-2-4-ارتباط بين مهاجرت وآلودگي هاي زيست محيطي

11-2-4-ارتباط بين رسانه هاي جمعي وآلودگي هاي زيست محيطي
12-2-4-ارتباط بين آموزش خانواده وآلودگي هاي زيست محيطي
13-2-4-ارتباط بين آموزش مدرسه وآلودگي هاي زيست محيطي
1-3-4-نتيجه حاصل از رگرسيون چند متغيره
1-4-4-خلاصه مطالب فصل

فصل پنجم: خلاصه و نتيجه گيري
خلاصه ونتيجه گيري
فهرست منابع وماخذ
پيوست
عنوان فهرست جداول صفحه
فصل چهارم
1-4) توصيف داده ها
جدول (1-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب جنس
جدول(2-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب سن
جدول(3-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب ميزان تحصيلات پاسخگويان
جدول(4-1-4)توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب محل تولد
جدول(5-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب محل سكونت ده سال قبل

جدول(6-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب وضعيت منزل مسكوني
جدول(7-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان بر حسب ميزان تحصيلات مادر
جدول(8-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب شغل پدر
جدول(9-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب شغل مادر
جدول(10-1-4)توزيع فراواني پاسخگويان برحسب تعداد اعضاي خانواده
جدول(11-1-4)توزيع فراواني پاسخگويان برحسب تعداد اعضاي خانواده

جدول(12-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب درآمد ماهيانه خانواده
جدول(13-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب وضعيت زندگي
جدول(14-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب آلودگي محل سكونت
جدول(15-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب احساس مسئوليت
جدول(16-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب آموزش در مدرسه
جدول(17-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب نوع رسانه
جدول(18-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب نقش رسانه
جدول(19-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب آموزش درخانواده
جدول(20-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب عوامل آلودگي
جدول(21-1-4) توزيع فراواني پاسخگويان برحسب پاكيزگي محل زندگي
2-4)تبيين داده ها

جدول(1-1-4) ارتباط بين تحصيلات پدر و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول (2-2-4) ارتباط بين تحصيلات مادرو آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(3-2-4) ارتباط بين درآمد ماهيانه خانواده و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(4-2-4) ارتباط بين شغل پدر و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(5-2-4)ارتباط بين شغل مادر و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(6-2-4) ارتباط بين تعداد اعضاي خانواده و آلودگي هاي زيست محيطي

جدول(7-2-4) ارتباط بين احساس مسئوليت و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(8-2-4) ارتباط بين آلودگي زيست محيطيو آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(9-2-4) ارتباط بين حساسيت افراد و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(10-2-4) ارتباط بين مهاجرت و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(11-2-4) ارتباط بين رسانه هاي جمعي و آلودگي هاي زيست محيطي
جدول(12-2-4) ارتباط بين آموزش در خانواده و آلودگي هاي زيست محيطي

جدول(13-2-4)ارتباط بين آموزش درمدرسه و آلودگي هاي زيست محيطي
3-4) نتايج حاصل از تحليل رگرسيون چندمتغيره
جدول(1-3-4)نتايج تحليل رگرسيون متغيرهاي مورد بررسي

فصل اول
طرح تحقيق

1-1-مقدمه
از پيدايش زندگي بر سطح كره زمين ميلياردها سال مي گذرد. آن چه كه تا قبل از پيدايش انسان در اين روند چهره نمود و آن را به شرايط فعلي رهنمون ساخته است نتيجه كنش متقابل ميان محيط و اجزاي غيرزنده آن از يك سو زيستمندان تاريخ حيات زمين از سوي ديگر ميباشد اما ظهور انسان در پهنه طبيعت و فعاليت هايي كه براي تداوم زندگي خويش قرار داده است، به ويژه در دوران پس از انقلاب صنعتي، نمود بيشتري يافته تا حدي كه به جرات مي توان گفت اين رويداد رابطه انسان را با طبيعت براي هميشه دگرگون ساخته است.

نگاهي گذرا بر وضعيت محيط زيست جهان به ويژه در دويا سه دهه اخير نشان ميدهد كه آثار مخرب فعاليت هاي نابخردانه انسان در طبيعت به آستانه بحراني خويش نزديك شده است. آثار بروز اين آشفتگي در محيط زيست را مي توان به صورت تخريب لايه اوزن، كاهش تنوع زيستي، آلودگي درياها، اقيانوس ها،منابع آب هاي سطح وزيرزميني ،تغييرات شديد اقليمي( افزايش ميانگين دماي كره زمين در اثر پديده گلخانه اي، افزايش احتمالي سطح آب درياها در نتيجه آب شدن يخ هاي قطبي، تغيير الگوهاي بارش در سطوح جهاني و..) باران هاي اسيدي و نابودي جنگل ها و.. مشاهده نمود.

بر هر انديشمندي پوشيده نيست كه ادامه روند فعلي در درازمدت به سود هيچ زيستمندي نخواهد بود. با آگاهي از وضعيت فعلي و دورنماي نه چندان رضايت بخش آتي، مي بايست دست روي دست گذاشته وتنها به آينده چشم دوخت؟

عوامل آلوده كننده ومخرب محيط زيست در كشور، هر چه بوده و هر چه باشد. اينكه مادر برابر محيط زيست به غايت آلوده قرار گرفته ايم كه اگر درجهت مقابله به اين بحران وحل معضلات زيست محيطي اقدام نكنيم، آينده اي پس غم انگيز درمحيط زيست درانتظار ماست.

2-1-بيان مساله تحقيق
امروزه حفاظت وشيوه استفاده از محيط زيست به عنوان يكي از از شاخص هاي توسعه پايدار مدنظر صاحب نظران ومصافل گوناگون علمي وپژوهش است.مديران وبرنامه ريزان نيز با تدوين برنامه هاي توسعه اقتصادي- اجتماعي اين واقعيت را سرلوحه امور خود قرار داده اند. البته اين امرزماني حائز ارزش است كه برنامه هاي اقتصادي-اجتماعي مبتني بر توسعه پايدار باشد.

چرا كه اين نوع توسعه، خواستارعدم تحميل آسيب هاي اجتماعي، اقتصادي و زيست محيطي براي نسل هاي آينده است وهمواره پيشگيري را مقدم بر درمان ميداند و درراستاي چنين نگرشي، توجه به محيط زيست و در شهرها، روستاها واقصي نقاط كشور، يك واقعيت انكاناپذير است. زيرا محيط زيست درجامعه انساني از ابعاد گوناگون با بحران عظيمي مواجه است.لذا جهت تحقق توسعه و به منظور جلوگيري از تخريب فزاينده محيط زيست ابتدا به بررسي عوامل اجتماعي موثر بر آلودگي هاي محيط زيست و در ادامه به پي آمدهاي ناگوار آن اشاره ميشود.

در ابتدا به منظور تبيين آلودگي هاي زيست محيي ، به عنوان يكي از مهم ترين مسايل اجتماعي، مي توان اذعان داشت، محيط زيست از سويي پهنه گسترده اي از عناصر آب ،خاك، هوا و ديگر ذرات معلق را در بر دارد كه خود بستر حيات و مبناي فعل وانفعالات انسان، حيوان ونبات را فراهم مي نمايد وعرصه ظهور وتوسعه تمدن هاي بشري كره زين را مهيا مي كند و از سوي ديگر تمامي فعاليت هاي اقتصادي، فرهنگي، اجتماعي وتوسعه علوم و فناوري ونيازهاي بشري روابط تنگاتنگي با محيط زيست دارند و در صورت بي توجهي به محيط زيست وآلوده نمودن آن توسط فرد يا سازمان هاي غيرمسئول در هرنقطه اي از كره زمين ميتوان خسارات جبران ناپذيري بر نقاط ديگروارد نمايد وتعادل سيستميك چرخه حيات را نامتعادل سازد كه به عنوان نمونه مي توان به نابودي جنگل ها و اثرات نامطلوب آن بر ساير عناصر اكوسيستم طبيعي اشاره نمود.

به گونه اي كه تخريب جنگل در كشورهاي در حال توسعه ها نه تنها موجب از بين رفتن چوب وفرآورده هاي جنگلي مي شود بلكه سبب از دست دادن چرم و گوشت حاصل از حيوانات وحش، طغيان رودخانه ها،خشكسالي،فرسايش خاك،نابودي گياهان رشد يافته در خاك هاي سطحي وحتي ماهيان ميگردد كه متاسفانه با توجه به اهميت فوق العاده جنگل و نقش مهم آن در چرخه حيات ،سهل انگاري هاي زيادي در اين زمينه صورت مي گيرد. چنانچه در جامعه ايران نيز به دليل عدم برخورداري از مديريت مدبرانه ،بسياري از جنگل ها در حال نابودي است كه نمونه بارز چنين سوء تدبيري ، احداث آزاد راه تهران-شمال است كه در پي آن بيش از 30 ميليون متر مربع از اراضي جنگلي اطراف بزرگراه كه اكثرا جزء اراضي ملي بوده در معرض فروش قرار گرفت.(خورسند، 1383) و بدين شكل عدم حفاظت از حريم پاك طبيعت وجنگل هاي پهن برگ شمال كه از نادرترين جنگل هاي جهان است ،

ضربه اي جبران ناپذير به عرصه طبيعي وارد مي نمايد در پي آن،با شهرك سازي وايجاد استراحت گاه در اراضي مجاور بزرگ راه ،عملا زمينه اي براي تخريب هر چه سريع تر اين موهبت بزرگ الهي فراهم مي شود و مردمي كه شهرها را به غايت آلوده نموده اند. در كوله بار خود آلودگي ها را براي اين طبيعت پاك نيز به ارمغان مي آورند. و به شكلي فزاينده درجريان طبيعي آلوسيستم اختلال ايجاد مي كنند.

از اين رو ، با عنايت به نقش آلودگي هاي زيست محيطي در چرخه حيات و رشد روزافزون چنين حوادثي، وبا قبول اين پيش فرض كه مناطق شهري كشورهاي در حال توسعه ،داراي عملكردي نسبتا مشابه مي باشند. پژوهش حاضر بر آن است، تاشهر ملارد را به عنوان مدل كوچكي از سير فزاينده آلودگي هاي زيست محيطي در جوامع در حال توسعه مورد بررسي قرار دهد.

شهر ملارد، همچون ديگر شهرهاي احتمالي تهران به دليل نزديكي به پايتخت، ضمن استفاده مستقيم و غيرمستقيم از امكانات اقتصادي، آموزشي و خدماتي شهر تهران ،از تسهيلات ارزان تر مسكن نيز برخوردار مي باشد. به همين جهت ،سرازير جمعيت تهران راجذب نموده است و از سوي ديگر، دسترسي مناسب به شبكه هاي ارتباطي از جمله آزاد راه تهران- قزوين و نزديكي به شبكه راه آهن تهران-تبريز،مهاجريني از گروهاي قومي متعدد را در خود جاي داده است.

لذا رشد بي رويه جمعيت، تناسبي با امكانات موجود نداشته و در بسياري از موارد مزارع و باغ هايي را كه در زيبايي و پاكيزگي شهر نقش موثري داشتند، تخريب وتغيير كاربري داده وواحدهاي مسكوني، اداري، تجاري و.. مجاز وغيرمجاز را احداث نموده اند كه موجبات آلودگي هوا،خاك ،آب ،صوتي و..را به دنبال دارد.

با عنايت به موارد مذكور، آلودگي هاي زيست محيطي شهر به عنوان مساله اي حاد قابل بررسي است كه در اين خصوص با در نظر گرفتن اهميت به سزاي عوامل اجتماعي، در نخستين گام تحقيق، پرسش هاي بنيادين ذيل مطرح مي گردد:
-كدام يك از عوامل اجتماعي برآلودگي هاي زيست محيطي اثر گذار است؟
- چه ديدگاه هايي در اين زمينه مطرح است؟

3-1-ضرورت هاي اجرايي تحقيق
جامعه انساني در مرحله خطرناكي كه از تخريب محيط زيست و مرگ ونابودي طبيعت ومنابع آن قرار دارد كه خسارات جبران ناپذيري را موجب مي گردد. لذا نگراني از وضعيت كنوني و شرايط ناگوار نسل هاي آينده كه با كمبود منابع ويا محيط آلوده تري زندگي خواهند كرد، دغدغه خاطر افكار ومجامع گوناگون علمي و پژوهشي را فراهم مي نمايد. به گونه اي كه هر يك با رويكرد نظري خاص، به بررسي عوامل اثرگذار بر آلودگي هاي زيست محيطي پرداخته اند. اما تحقيق حاضر، درجهت بازكردن فضايي براي احقاق يكي از حقوق شهروندي و بررسي يكي از مهم ترين مشكلات شهري، ضمن شناخت و آگاهي از عوامل گوناگون، با بيان جامعه شناختي به بررسي اين مساله مهم اجتماعي مي پردازد.

بنابراين ، از منظر خاص جامعه شناختي، در بيان ضرورت انجام تحقيق حاضر،به موارد ذيل مي توان اشاره نمود:
-از آنجائيكه محيط زيست و توسعه پايدار يكي از محورهاي اساسي در برنامه توسعه چهارم محسوب مي شود، لذا،ضروري است درجهت ارتقاء وتعالي توسعه پايدار به مساله آلودگي هاي زيست محيطي توجه نمود.

-منطقه مورد بررسي توانمندي هاي بالقوه اي براي توسعه دارد كه به دليل عدم برنامه ريزي صحيح در بهره برداري از آن ها، خود منشاء شكل گيري مسايل اجتماعي گوناگوني شده است آلودگي هاي زيست محيطي، يكي از مهم ترين آن ها بوده و پيامدهاي ناگواري را به وجود آورده است.
- با توجه به عدم برنامه ريزي صحيح در جمع آوري و دفن بهداشتي مواد زايد(زباله)و ضعف در پاكيزگي شهر وانجام پاره اي اقدامات غيراصولي همچون، نصب سبدهاي زباله بر روي جوي آب وريزش شيرا به آلوده نمودن آب، پرداختن به مساله آلودگي زيست محيطي ضروري به نظر مي رسد.

4-1-اهداف تحقيق
با توجه به محورهاي مطروحه در مساله تحقيق ونقش عوامل اجتماعي درشكل گيري مساله آلودگي هاي زيست محيطي و با در نظر گرفتن بعد كاربردي تحقيق حاضر، در جهت شناسايي نسبي عوامل متعدد، به اهداف فرعي زير اشاره مي شود:
1-شناخت عوامل اجتماعي موثر برآلودگي هاي زيست محيطي در شهر ملارد
2-اولويت بندي عوامل اجتماعي موثر بر آلودگي هاي زيست محيطي شهر ملارد
3-تهيه مدل تحليلي براي مطالعه دقيق مساله تحقيق
4-ارائه راهكارها وپيشنهادات در رابطه با موضوع تحقيق.

5-1-قلمرو موضوع تحقيق
1-5-1-قلمرو مكاني موضوع تحقيق
در چارچوب فرايند توسعه پايدار، بايستي هر گونه برنامه ريزي مبتني بر شناخت امكانات ومنابع موجود و به طور كلي موجودي محيط فيزيكي ، بيولوژيكي ،اقتصادي،اجتماعي –فرهنگي باشد. بنابراين در صورت نياز به تدوين راهبردهاي ملي توسعه پايدار ،قبل از هرگونه الگوبرداري از نسخه هاي توصيه شده از سوي سازمان هاي ملي وفراملي، بايد در يك برنامه ميان مدت مطالعاتي، شرايط موجود مناطق مختلف كشور را بررسي وسپس بر پايه ظرفيت محل اقدام نمود.

به اين ساساس نوشتار حاضر، به عنوان بخشي از مطالعات فراگير در خصوص آلودگي هاي زيست محيطي به بررسي اين امر مهم در شهر ملارد پرداخته و به عنوان يكي از حلقه هاي مطالعه وضع موجود، آلودگيهاي زيست محيطي در بعد اجتماعي مدنظر دارد.

2-5-2-قلمرو زماني موضوع تحقيق
موضوع مورد مطالعه تحقيق، در محدوده زماني 84-1383 بررسي مي شود.
3-5-1-دامنه مطالعاتي موضوع تحقيق

با توجه به ارتباط موضوع پژوهش با حوزه هاي گوناگون علمي، مطالعات گسترده اي انجام گرفت و در اين راستا اطلاعات اندك نگارنده در زمينه مسايل زيست محيطي و آلودگي هاي حاصل از آن ، نياز به مطالعه را مضاعف نموده و در صورت بروز هر گونه اهمال در اين خصوص، خلاء اساسي در روند تحقيق ايجاد مي كند.

بدين منظور مهم ترين وارزشمندترين منابع مورد مطالعه كه به توصيف و تحليل وتبيين عوامل گوناگون آلودگي هاي زيست محيطي پرداخته اند به ترتيب زير مي‌باشند:
1-كتب متعددي كه به تبيين مساله آلودگي هاي زيست محيطي مي پردازد.
2-كتب نظريه هاي جامعه شناسي براي مطالعه رويكردهاي مرتبط با مسايل اجتماعي به طور عام و مسايل زيست محيطي به طور خاص.

3-كتب مرجع براي بيان دقيق مفاهيم تحقيق، سال نامه هاي آماري وهمچنين مستندات قانوني برنامه هاي توسعه اقتصادي- اجتماعي.

6-1-مفاهيم اساسي تحقيق
مفاهيم اساسي تحقيق را ميتوان در دو بخش طبقه بندي نمود:
1-6-1-مفاهيم جامعه شناختي
2-6-1-مفاهيم زيست محيطي
1-6-1-مفاهيم جامعه شناختي مرتبط با موضوع تحقيق عبارتند از:
1-1-6-1-جامعه :«اصطلاح جامعه درجهت مشخص ساخته گروه اجتماعي اساسي، دائمي (در برابر گروه هاي موقتي وتصادفي) داراي گستره اي بسيار ويك سرزمين، به كار مي آيد. همچنين از اين اصطلاح،محتواي تداوم،وجود روابط اجتماعي پيچيده ،تركيبي از گروه هاي سني ويا مبتني بر جنس مستفاد مي شود.»(ساروخانهي ،1380 :1388)

جامعه شناسان تعاريف گوناگون از جامعه ارايه ميدهند كه برحسب معيارهاي متعددي همچون نوع روابط اعضا، نوع روابط توليد، درجه سازمان يافتگي، عرصه جغرافيايي و.. به انواع گوناگوني قابل تقسيم مي باشند.