بخشی از مقاله

دانه ذرت جهت تغذيه دام , طيور و آبزيان
0 - مقدمه
دانه ذرت يكي از انواع دانه‏هاي غلات است كه به واسطه فراواني نشاسته در آن ارزش غذايي نسبتا زيادي دارد و از اين رو در جيره خوراكي دام و طيور و آبزيان به عنوان ماده اوليه انرژي‏زا به مقدار زياد مورد استفاده قرار ميگيرد . ذرت علاوه بر نشاسته داراي مواد مغذي ديگري مانند مواد پروتئيني , چربي , ويتامين و املاح نيز مي‏باشد .
1 - هدف


هدف از تدوين اين استاندارد , تعيين ويژگيها , درجه بندي , بسته بندي , نشانه گذاري , نمونه برداري , روش‏هاي آزمون و انبارداري دانه ذرت جهت تغذيه دام و طيور و آبزيان مي‏باشد .
2 - دامنه كاربرد


اين استاندارد در مورد دانه ذرت كه براي تغذيه دام , طيور و آبزيان مصرف مي‏شود , كاربرد دارد .
3 - تعريف
دانه ذرت از گياه Zea. Mäis از خانواده غلات (Graminea) بوده و داراي ارقام مختلفي است كه مهمترين آنها به شرح زير مي‏باشد :
3 - 1 - ذرت دندان اسبي (Zea. Mäis indentata) كه Dent Corn نيز ناميده مي‏شود .
3 - 2 - ذرت آردي ( نرم ) (Zea. Mäis amylacia) كه Flour Corn نيز ناميده مي‏شود .
3 - 3 - ذرت مومي (Zea. Mäis Ceratina) كه رقمي از ذرت دندان اسبي است و Waxy corn نيز ناميده مي‏شود .
3 - 4 - ذرت خشن (Zea. Mäis indurata) كه Flint Corn نيز ناميده مي‏شود .
3 - 5 - ذرت شيرين (Zea. Mäis Sacchrata) كه Sweet Corn نيز ناميده مي‏شود .
3 - 6 - ذرت آجيلي (Zea. Mäis Everata) كه Pop Corn نيز ناميده مي‏شود .
4 - واژه‏ها و اصطلاحات
4 - 1 - دانه‏هاي انواع ديگر ذرت :
دانه‏هاي انواع يا ارقام ديگر ذرت به دانه هايي گفته مي‏شود كه از لحاظ نوع و رقم غير از ذرت مورد نظر باشد .
4 - 2 - دانه‏هاي ساير غلات :
به دانه هايي از قبيل گندم , جو , يولاف ( جودوسر )، ارزن , چاودار , برنج , ذرت خوشه‏اي و غيره گفته مي‏شود .
4 - 3 - بذر علف‏هاي هرز :

 


بذر علف‏هاي هرز , بذرهاي مختلفي هستند كه در مزارع يافت مي‏شوند و ممكن است با ذرت مخلوط گردند .

4 - 4 - مواد خارجي :
به هر گونه موادي غير از ذرت اطلاق مي‏شود مانند خاك , خاشاك ,

كلش , شن , تكه‏هاي فلزات , فضله پرندگان و جوندگان , حشرات و بقايا و اندام‏هاي بدن آنها و نظاير آن .
4 - 5 - آفات :
عبارتست از كليه عوامل زنده كه در صحرا , جنگل , مزارع و باغات به طور مستقيم يا غير مستقيم به محصول صدمه زده و موجب كاهش ارزش كمي و كيفي ذرت مي‏گردد .
اين آفات عبارتند از حشرات , كنه‏ها , قارچ‏ها , باكتري‏ها و غيره در هر يك از مراحل رشد است كه از ذرت تغذيه نموده و يا روي آن رشد و نمو مي‏كنند .
4 - 6 - آفت زدگي :
عبارت است از آثار ناشي از عمل آفات كه با چشم مسلح يا غير مسلح , بر روي دانه ذرت قابل رؤيت مي‏باشد . اين آثار به صورت حفره‏هاي محل تغذيه حشرات و كنه‏ها , قارچ‏ها , كپك‏ها , فضولات و پوسته لارو بوده كه با پوكي و كم وزني و تغيير وضع ظاهري دانه قابل تشخيص مي‏باشد .
4 - 7 - شكستگي :
حالتي است كه در اثر ضربه , فشار , كوبيدن و جدا كردن دانه‏هاي ذرت از چوب بلال ( ذرت ) به صورت تركيدگي و خردشدن نمودار مي‏شود .
4 - 8 - رطوبت اضافي :
ميزان آب موجود در دانه ذرت است كه با جدا كردن آن تغييري در ماهيت و كيفيت ذرت پيدا نشود .
4 - 9 - وزن حجمي ( وزن مخصوص) :
وزن حجم معيني از ذرت بر حسب هكتوليتر است .
4 - 10 - دانه‏هاي صدمه ديده در اثر حرارت :
شامل دانه هايي است كه در اثر حرارت دستگاه خشك كن تغيير رنگ و ماهيت داده‏اند .
4 - 11 - دانه‏هاي صدمه ديده در اثر اتواكسيداسيون :
به دانه هايي اطلاق مي‏شود كه به نحوي از هنگام برداشت تا مص

رف در نتيجه خود سوزي صدمه ديده و تغييرات رنگ و ماهيت داده باشد .
4 - 12 - مانده سموم :


عبارت است از ميزان باقيمانده سمومي كه پس از عمليات مبارزه با آفات صحرائي و انبارداري در دانه ذرت باقي مانده باشد .
5 - ويژگيها
5 - 1 - ويژگيهاي فيزيكي :
5 - 1 - 1 - رنگ :
دانه ذرت بر حسب گونه 1 و ارقام 2 مختلف بوده و داراي رنگ‏هاي زرد , سفيد , قرمز و بنفش مي‏باشد كه دانه زرد آن مصرف بيشتري داشته و سرشار از كارتنوئيد 3 و گزانتوفيل‏ها 4 است كه پيش ساز ويتامين A بوده و رنگ زرد مطلوبي را در پوست طيور و زرده تخم مرغ بوجود مي‏آورد .
5 - 1 - 2 - بو :
دانه ذرت بايد داراي بوي طبيعي مخصوص به خود باشد .
5 - 1 - 3 - وزن حجمي :
اندازه دانه ذرت بستگي به گونه و رقم آن دارد ولي به طور كلي وزن حجمي بر حسب درجه نبايد از 60 كيلو گرم در هكتوليتر كمتر باشد .
5 - 1 - 4 - دانه‏هاي سالم ( درسته) :
دانه ذرت بايد درسته باشد به طوري كه ميزان دانه‏هاي شكسته در نمونه از حد مندرج در جدول درجه بندي بند 7 تجاوز نكند .
5 - 1 - 5 - خلوص :
در يك محموله ذرت دانه‏ها بايد حتي الامكان از يك رقم باشد به طوري كه ميزان دانه‏هاي ساير انواع ديگر غلات , بذر علف‏هاي هرز , مواد خارجي و دانه‏هاي آفت زده بيش از حد مجاز مندرج در بندهاي 6 و 7 اين استاندارد نباشد . ميزان مجاز مانده سموم در مواد غذايي حد مجاز باقيمانده سموم نبايد از حدي كه آفات و بيماري‏هاي گياهي تعيين مي‏كند , بيشتر باشد .
5 - 2 - ويژگيهاي شيميايي :
ويژگيهاي شيميايي ذرت بايد مطابق جدول شماره 1 باشد .


يادآوري : تركيب اسيدهاي آمينه مهم موجود در ذرت معمولا به شرح زير است :

6 - ناپذيرفتني‏ها


6 - 1 - وجود آفات انباري زنده در هر يك از مراحل رشد به هر مقدار
6 - 2 - وجود قارچ , كپك و ميكروارگانيسم‏ها بيش از حد مجاز ( استاندارد شماره 3207 تحت عنوان استاندارد ويژگيهاي بهداشتي و ميكروبيولوژي مواد اوليه تهيه خوراك طيور و دان آماده )
6 - 3 - وجود سموم حاصله از قارچ‏هاي سمي ( مايكوتوكسين‏ها ) به خصوص سموم آفلاتوكسين كه مقدار كل اين سموم بيش از 30 P.P.b. 5 نبايد باشد ( استاندارد شماره 2359) .
6 - 4 - وجود بوي غير طبيعي
6 - 5 - وجود سموم شيميايي بيش از حد مجاز
يادآوري 1: تا تدوين استاندارد ميزان باقيمانده سموم شيميايي نبايد از حدي كه موسسه بررسي آفات و بيماري‏هاي گياهي تعيين مي‏كند , بيشتر باشد .
يادآوري 2: مصرف دانه ذرت بذري كه با مواد شيميايي ضدعفوني شده است و معمولا داراي رنگي غير از رنگ طبيعي دانه ذرت مي‏باشد ( صورتي روشن تا تيره ) بهيچوجه مجاز براي مصرف خوراك دام نيست .
7 - درجه بندي
دانه ذرت بر اساس درصد رطوبت , مواد خارجي , شكستگي , ارقام ديگر ذرت , صدمات ناشي از حرارت و درصد ساير غلات و حداكثر دانه گياهان سمي و وزن حجمي به دو درجه تقسيم مي‏شود ( مطابق جدول شماره 3)

8 - بسته بندي و نشانه گذاري
8 - 1 - براي بسته بندي ذرت بايد كيسه هائي كه از جنس چتائي يا متقال و يا از الياف مصنوعي نو بافته شده باشد , بكار برد . وزن خالص بسته با كيسه نبايد از 7

5 كيلوگرم بيشتر باشد . ضمنا سر گوني ‏ها بايد با ماشين دوخت دوخته شود . در صورت امكان مي‏توان ذرت را به صورت فله نيز عرضه نمود . در مورد فله حتي الامكان بايد به وسيله كاميون‏هاي سر بسته يا بوكر حمل گردد .
8 - 2 - نشانه گذاري : مشخصات زير بايد روي بسته بندي الصاق يا درج گردد و در مورد فله همراه مدارك هر محموله باشد .
8 - 2 - 2 - درجه دانه ذرت
8 - 2 - 3 - وزن خالص بر حسب كيلوگرم
8 - 2 - 4 - نام و نشاني موسسه فروشنده و مبداء توليد
8 - 2 - 5 - تاريخ توليد
8 - 2 - 6 - ذكر شرايط نگهداري
9 - نمونه برداري
نمونه برداري ذرت مطابق آخرين تجديد نظر استاندارد شماره 331 ايران انجام مي‏گيرد .
10 - روش‏هاي آزمون
10 - 1 - تعيين مقدار رطوبت مطابق استاندارد 321 ايران
10 - 2 - تعيين مقدار پروتئين خام مطابق استاندارد 457 ايران
10 - 3 - تعيين مقدار چربي خام مطابق استاندارد 415 ايران
10 - 4 - تعيين مقدار خاكستر كل مطابق استاندارد 332 ايران
10 - 5 - تعيين مقدار فيبر خام مطابق استاندارد 520 ايران


10 - 6 - ميزان آفلاتوكسين طبق استاندارد شماره 2359 ايران تحت عنوان آرد بادام زميني انجام مي‏گيرد .
10 - 7 - تعيين معايب موجود در ذرت :
ابتدا مقداري از نمونه را كه حداقل از 100 گرم كمتر نباشد , وزن كرده سپس با ذره بين نمونه انتخاب شده را براي تعيين وجود آفت زنده بررسي نمائيد و بعد از آن كه آفت زنده در نمونه مورد نظر وجود نداشت , آن را از الك نمره 4 كه قطر چشمه‏هاي آن 4/76 ميلي متر است بگذرانيد . آنچه را كه از الك گذر كرده يادداشت نمائيد و بقيه ذرت را كه روي الك مانده است بر روي صفحه‏اي پهن كنيد و دانه‏هاي ساير غلات , بذر علف‏هاي هرز و گياهان سمي , مواد خارجي , دانه‏هاي آفت زده و دانه‏هاي شكسته را جدا كرده , وزن كنيد . همين كار را براي موادي كه از الك مزبور عبور كرده است نيز انجام دهيد و پس از جمع دو رقم نتيجه حاصل را بر مجموع تقسيم نمائيد تا ميزان درصد هر يك از معايب تعيين شود .
10 - 8 - روش تعيين وزن حجمي :
در يك مزور يا ظرف استوانه‏اي يك ليتري , دانه ذرت را به طور آزاد و در وسط ظرف ريخته تا به حجم مشخص شده برسد . سپس با ترازوئي كه حساسيت آن يك صدم گرم است آن را وزن كنيد . اين عمل را 5 بار تكرار كرده و ميانگين آن را تعيين كنيد . ميانگين بدست آمده را در عدد 100 ضرب نموده , عدد حاصل وزن يك هكتوليتر خواهد بود .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید