دانلود مقاله دندانپزشکی

بخشی از مقاله

دندانپزشکی

مقدمه
هدف و وظایف:
دندانپزشک به تشخیص و درمان بیماری های دهان و دندان می پردازد واز همین رو شاید بهتر باشد که عنوان این رشته را دهان پزشکی گذاشت. در گذشته دندانپزشکی را مساوی با دندانسازی می دانستند. اما امروزه دندانسازی تنها بخشی از دندانپزشکی است». رشته دانپزشکی در مقطع دکترای عمومی نحوه رعایت بهداشت، پیشگیری و درمان بیماری های دهان و دندان را آموزش می دهد. دندانپزشکی یک علم تخصصی است که سلامت دهان و دندان را به عنوان عضوی مهم در سلامت جسم و روح، زیبایی و ادا کردن کلمات تامین می کند. همچنین به یاری این علم می توان بسیاری از بیماری ها را در مراحل اولیه شناخت واز پیشرفت آن جلوگیری نمود.

ماهیت:

این مقطع دارای دو دوره مجزای 2و4 ساله است. که در 2 سال اول دانشجویان واحدهای علوم پایه مثل بیوشیمی،آناتومی، بافت شناسی، فیزیولوژی،ژنتیک، میکروب شناسی و ایمنی شناسی را می گذارنند وبعد از 2سال وارد دوره تخصصی دانپزشکی شده و دروس اختصاصی خود را در زمینه آسیب شناسی فک و دهان ،ارتودنسی، اندودنتیکس، پروتز های ثابت و اکلوژن، پروتز های متحرک وفک و صورت، پریودنتولوژی، ترمیمی ومواد دندانی، بیماری های دهان و دندان، جراحی دهان و فک و صورت، دندانپزشکی کودکان و رادیو لوژی دهان و فک و صورت می گذارنند. ودر نهایت می توانند بیماری های دهان و دندان را تشخیص داده ودر حد یک دندانپزشک عمومی نسبت به درمان آنها اقدام کنند«.

عده ای دندانپزشکی را با کار عملی و تکنیکی صرف،یکی می دانند در حالی که اگر دانشجوی دندانپزشکی تنها فن و تکنیک این رشته را فرا گرفته اما در علوم پایه ضعیف باشد، در نهایت یک دندانساز خواهد شد یعنی چنین فردی کار روی دندان را فرا گرفته است اما از علم پزشکی بی نصیب می باشد.

دندانپزشکی
تاریخچه دندانپزشکی

در زمان باستان، ماياها مردماني با فرهنگ سطح بالا بودند كه در گواتمالا و هندوراس فعلي مي زيستند. آنهاكه از مردم بابل باستاني نيز قديمي تر بودند، به دلايل مذهبي اقدام به قرار دادن اينله روي دندانها و يا سوراخ كردن صورت و گوش مي نمودند. آنها در قرار دادن اينله هاي سنگي زيبا روي حفرات تراش داده شده دندانهاي قدامي بالا و پايين و گاهي دندانهاي پرمولر، مهارت داشتند. بدون شك، اين اينله ها روي دندانهاي زنده قرار داده ميشد و آنچنان دقيق اين كار انجام مي گرفته كه حتي تا هزار سال بعد اين اينله ها، در جاي خود باقي مي ماندند. اينله هابا سمانهاي خاص به حفره چسبانده مي شد كه جنس عمده آنها با اسپكتروگرافي، كلسيم فسفات تشخيص داده شده است.
در اوان كودكي، دختران فرقه Vanomami در ونزوئلا ، باريكه هاي تيز شده از چوب سخت و بامبو را به لبها و گونه هايشان فرو مينمودند كه جنبه زيبايي داشته است.
پونتيك يا دندان مصنوعي در اين دنچر پارسيل ثابت، جايگزين ثناياي مياني سمت راست بالا كه از دست رفته، شده است. احتمالاً دنداني از يك گاونر است كه به نواري از طلا پرچ شده است(متعلق به سرزمينEtruria Musee de l Ecole Dentaire de paris)
مسواك خاورميانه بنام Siwak و Misswak يك شاخه كوچك از درخت سالوادورا پرسيكا به نظر نيم اينچ است كه آن را براي يك روز در آب غوطه ور مي سازند تا الياف آن از هم جدا شود. چوب اين درخت حاوي بيكربنات سديم و اسيدتانيك و ساير موادي است كه تأثير مثبتي روي لثه ها دارد.
در اين عكس كه حدوداً متعلق به سال 1910 مي باشد. يك دندانپزشك الجزيره اي ديده مي شود كه در حال كشيدن يك دندان با يك وسيله اروپايي است كه كليد ناميده مي شود.

Watter Hermann Ryff ( 1562-1500 ) رساله جراحي بزرگ Gross chirurgey را در سال 1545منتشر ساخت و بنظر مي رسد چندين بار آن را تجديد (Great Surgery) چاپ نمود، از جمله يكي در سال 1559 كه در آن تصاويري از قلمهاي جرمگيري Scaler ديده مي شود. تصاوير Ryff دقيق و درست بود. متأسفانه عمر او كفاف نداد و كتاب دندانپزشكي كه او تصميم داشت بنويسد، هرگز چاپ نشد.

يك دندانپزشك در حال سفر، وسايل خود را در يك دهكده در هلند برپا داشته و كمك او به بيماران حيرت تماشاگران را برانگيخته و موجب سرگرمي آنها گشته است.

اين صندلي دندانپزشكي آلماني كه تودوزي شده و تشك دار است و از هر جهت به خوبي آراسته شده، متعلق به دهه 1890 بوده و توسط يك پدال پايي بالا و پايين برده مي شود.
در نماي موزه ملي تاريخ آمريكا در واشنگتن ، اين مدل مطب دكتر G.V.Blackدر ايالت ايلي نويز ديده مي شود كه متعلق به سال 1885 است.

صندلي دندانپزشكي James Beall Morrison در سال 1868 يك مكانيسم منحصر به فرد داشت كه به دندانپزشك اجازه مي داد آن را در هر جهتي كج نمايد. با وجود مزاياي واضح آن، فقط چهار نمونه از اين صندلي ساخته شد(موزه دانشكده كپنهاك) صندلي دندانپزشكي توسط كمپاني سازنده وسايل دندانپزشكي در 1875 معرفي گرديد كه بر اساس بروشور تبليغاتي آن مي توانست به اندازه كافي به عقب خم شود تا به دندانپزشك اجازه دهد، نشسته كاركند، ولي اغلب دندانپزشكان تا حدود سال 1950 ترجيح مي دادند كه حين كار ايستاده باشند.

كلينيك اصلي درمانگاه دندانپزشكي Eastman در روچستر نيويورك، در روز افتتاح آن در سال 1917در اينجا ديده مي شود. دندانپزشكان همه تازه فارغ التحصيلان مدارس دندانپزشكي هستند كه علاقمند كسب تحصيلات بالاتر مي باشند.
در 6 مارس 1840 اولين كالج دندانپزشكي دنيا در ايالت مريلند بنام كالج بالتيمور، در نتيجه تلاشهاي Hayden,Harris تأسيس گرديد.

كشف مهم بي حس كننده در علم پزشكي توسط يك دندانپزشك آمريكايي بنام Hartford در سال 1844 انجام شد و آن گاز خنده آور نيتروزاكسايد بود. وي پس از انجام بي حسي(بي هوشي)، دندان فردي را بدون احساس درد، كشيد.
در پايان دهه اول قرن بيستم، بي حسي موضعي جايگزين بي هوشي عمومي در مطب دندانپزشكي گرديد. معرفي توسط شيميدان آلماني Alfred Einharn در 1904 دندانپزشكي را با حذف درد از اعمال دندانپزشكي متحول شاخت. در اوايل دهه 1920 اغلب دندانپزشكان، دستگاه اشعه X و استريليزاتور داشتند.

جامعه پرستاران دندانپزشكي (دستياران دندانپزشكي) در اوايل سال 1923 تشكيل گرديد و دندانپزشكي چهار دستي به تدريج فراگير شد. دكتر آلفرد فونس Bridgeport در ايالت آمريكا، اولين فردي بود كه به نقش مهم بهداشت دهان ودندان در حرفه دندانپزشكي يقين پيدا كرده و تربيت بهداشتكار دهان و دندان را پايه گذاري نمود. او در نوامبر 1913 اولين كلينيك بهداشتكاران دهان ودندان را به نام كلينيك در گاراژ خانه خود افتتاح نمود.

دندانپزشكان در سال 1847 به نقش پيشگيري كننده فلورايد در پيشرفت پوسيدگيهاي دنداني پي بردند. در سال 1908 دكتر Mckay كه در چشمه هاي كلرادو زندگي مي كرد. متوجه ايجاد لكه هاي قهوه اي رنگي بنام در روي دندان كودكان شهرش شد كه امروزه مي دانيم در اثر مصرف بيش از حد فلورايد مي باشد. او فهميد كه ماده اي در منبع آب شهر عامل بروز آن است و اينكه اين كودكان پوسيدگي بسيار پاييني دارند. ولي آن عامل را شناسايي نكرد.

اولين كلينيك دندانپزشكي رايگان براي در دنيا در سال 1902 توسط Jessen از استراسبورگ آلمان افتتاح گرديد.
اولين ژورنال تخصصي، ژورنال پريودنتولوژي بود كه در سال 1930 چاپ شد.

در طي قرن بيستم، هشت تخصص در دندانپزشكي تكامل يافت كه امروزه هريك ژورنالهاي اختصاصي خود را داراست. انجام امتحانات بورد در هر رشته به ترتيب زير انجام شد:
ارتودنسي 1930
جراحي دهان 1946

پاتولوژي دهان 1948
پروتز 1948
كودكان 1949

دندانپزشكي اجتماعي 1951
اندودانتيكس 1964

دندان پزشکی در ایران
در دوره قاجاریه طب ایران به تدریج از سنتی به اروپایی تبدیل گشت و بنظر می‌رسد طب مدرن ایران نیز از مدرسه دارالفنون آغاز شده است. قبل از تأسیس دارالفنون، طب بطور کلی سنتی بوده و درمانها بطور تجربی و بدون پایه علمی با وسایل بسیار ابتدایی و توسط افراد فاقد صلاحیت انجام می‌شد و شاید در حال حاضر هم در برخی نقاط دور افتاده انجام شود.
برای درد دندان، عطارها از داروهای گیاهی) مانند روغن نخود، آب پیاز، شیره انجیر، تریاک و برای رفع آبسه‌های دندانی از صمغ کتیرا و باقلا و آرد گندم سرخ شده در روغن استفاده می‌کردند. کشیدن دندانها توسط دلاکهای حمام و سلمانیها و بدون بی‌حسی به نحوی بسیار دردناک و وحشت آور انجام می‌شده و گاهی سلمانیها این کار را بصورت دوره گرد در محلات انجام می‌دادند. پوسیدگیهای دندانی، دندانهای تغییر رنگ یافته بر اثر ضربه، دندانهای شکسته و فضاهای بی‌دندانی (ناشی از کشیدن دندان) همه توسط روکشهای طلا که توسط زرگرهای ماهر ساخته می‌شد ترمیم می‌گشت. این روکشها را استامپ یا استامپه و یا شارپی می‌نامیدند. شارپی از نام دستگاهی به نام شارپ گرفته شده که این روکشها توسط آن ساخته می‌شد.

دندانپزشکی در دانشگاه تهران
تأسیس و افتتاح رسمی دارالفنون تهران در سال 1228 ه.ش توسط امیر کبیر صدر اعظم ناصرالدین شاه انجام شد و سرآغاز معرفی نظام جدید آموزش و از اقدامات مهم فرهنگی کشور می‌باشد. دارالفنون اولین مدرسه دولتی ایران بوده و به کمک استادان اروپایی آموزش رشته‌های مختلف در آن آغاز گشت. رشته پزشکی دارالفنون قبل از تأسیس دانشگاه تهران تنها مرکز آموزش طبابت در ایران بود. در آبانماه سال 1297 شمسی مدرسه طب از مدرسه دارالفنون جدا شد و مرحوم دکتر لقمان الدوله به ریاست آن منصوب گردید.

دانشگاه تهران در عهد رضا شاه تأسیس گردید و نخستین قسمت آن که ساخته شد، تالار تشریح بود که در سال 1313شمسی افتتاح گردید. در سال 1316 کلیه قسمتهای دانشکده طب به ساختمان جدید دانشگاه تهران منتقل شد و شروع بکار نمود. در سال 1335 دو رشته داروسازی و دندانپزشکی که از شعب دانشکده پزشکی بود، بصورت مستقل درآمد. بیمارستان امیر اعلم علاوه بر بخشهای متعدد پزشکی، دارای بخش دندانپزشکی و جراحی فک و صورت ، شامل پرتونگاری و دو درمانگاه عمومی، آموزشی و اطاق عمل بود.

سیر تحولی و رشد دندانپزشکی ایران
• از سال 1290 شمسی پرداختن به حرفه‌های طبابت، داروسازی و دندانسازی موکول به تحصیل و دریافت اجازه نامه رسمی از وزارت معارف شد.

• در سال 1300 در تهران تنها 3 نفر دندانپزشک بودند؛ دکتر فالک کوش میلچارسکی )اهل لهستان، دندانپزشک مخصوص رضا شاه) و از تکنسینهای فوق العاده پروتز دندانی دکتر اتکیناشتومپ (تبعه سوئیس، دندانپزشک مخصوص اتابک)، دکتر هارطیون استپانیان )اهل ترکیه و از زمره پزشکان دربار)

• در سال 1307 رضا شاه طی فرمانی دستور تأسیس مدرسه دندانسازی را صادر کرد و دو سال بعد این مدرسه شروع بکار نمود. محل اولیه این مدرسه، در دارالفنون بود و مدیریت فنی آن را دکتر میلچارسکی به عهده داشت.
• در سال 1316 با تاسیس دانشگاه تهران در محل فعلی، مدرسه طب و شعب مربوط به آن به این مکان نقل مکان کردند و شرط ورود به این دانشکده‌ها دارا بودن دیپلم کامل متوسطه تعیین گشت.

• در ادامه شکل گیری دندانپزشکی کشور، در سال 1322 شورای دانشگاه، اطلاق کلمه دندانپزشک بجای طبیب دندانساز و دندانساز بجای مکانیسین دندان را پذیرفت و از سال 1324 گواهینامه رسمی و پروانه اشتغال به کار فارغ التحصیلان دندانپزشکی با عنوان دندانپزشک صادر شد. دوره دانشکده دانشگاه تهران تا سال 1330، 4 سال، از آنسال تا 1348، 5 سال و بعد از آن تاکنون 6 سال بوده است.

• در سال 1355 مدرسه دندانسازی از دانشکده پزشکی مجزا گردید و دانشکده دندانپزشکی نامیده شد. گروههای آموزشی اولیه عبارت بودند از: ارتودنسی، بیماریهای دهان، پروتز، جراحی و دندانپزشکی عملی.

• از سال 1339 عضویت پزشکان و دندانپزشکان در سازمان نظام پزشکی اجباری شد و این سازمان مرجع رسیدگی به تخلفات و شکایات در رابطه با امور پزشکی و دندانپزشکی قرار گرفت. در رأس آن هیأت مدیره سازمان قرار دارد که تعداد دندانپزشکان آن دو نفر است.

• در سال تحصیلی 39-1338 آموزشگاه پرستاری دندانپزشکی در مقطع فوق دیپلم با هدف آموزش دستیار دندانپزشک آغاز به کار نمود. اولین نشریه دندانپزشکی کشور «نشریه دانشکده دندانپزشکی دانشگاه تهران» در سال 1336 منتشر شد و بعدها به مجله دانشکده دندانپزشکی تغییر نام یافت.
• در سال 1340 ، چهار کرسی جدید تشخیص پروتز ثابت، جراحی فک و صورت و کالبد شناسی دندان ایجاد شد و در سال 1344 آموزشگاه بهداشت دهان و دندان تأسیس گردید که مدرک آن فوق دیپلم می‌باشد. سرانجام بهره برداری از ساختمان جدید دانشکده در سال 1345 با ظرفیت 200 دانشجو انجام گرفت که دکتر محسن سیاح اولین رئیس آن و این دانشکده، اولین دانشکده دندانپزشکی کشور می‌باشد.
• در سال 1344 در پی احداث دانشگاه ملی ایران، دانشکده دندانپزشکی این دانشگاه بعنوان دومین دانشکده دندانپزشکی کشور کار خود را با 120 دانشجو آغاز کرد. در سال 1346 آموزشگاه تربیت تکنسینهای پروتز دندانی در این دانشکده تأسیس یافت و در سال 1347 آموزشگاه عالی بهداشت دهان و دندان دانشکده شروع به فعالیت کرد. در سال 1361 نام دانشگاه ملی ایران به دانشگاه شهید بهشتی تغییر یافت.
• در سال 1329 کانون دندانپزشکان ایران بوجود آمد که خود بخود بدون اعلام انحلال در سال 1335 منحل شد. سومین مجمع علمی صنفی دندانپزشکی در 24 دیماه 1341 با نام جامعه دندانپزشکان ایران بنیان نهاده شد که چون مبانی مستحکمی داشت، دندانپزشکان ایرانی آن را خانه انگاشتند و در حفظ و بقا و اعتلای آن کوشیدند. این جامعه بعدها به نام جامعه دندانپزشکی ایران تغییر نام داد تا فراگیر همه حرف وابسته به دندانپزشکی باشد.
• پس از دانشکده دندانپزشکی دانشگاه ملی تا سال 1357، تعداد دانشکده‌های دندانپزشکی به 5 عدد افزایش یافت: مشهد 1344 شیراز 1348 اصفهان 1352 .
• در سال 1361 جامعه اسلامی دندانپزشکان تشکیل شد و در سال 1369 انجمن دندانپزشکی جمهوری اسلامی ایران را به ثبت رسانده و فعالیت خود را آغاز کردند.
• بالاخره در سال 1375 بین هیأت مدیره انجمن دندانپزشکی ایران و جامعه دندانپزشکی ایران ادغام صورت گرفت و هم اکنون به نام انجمن دندانپزشکی ایران، خانه دندانپزشکان ایرانی می‌باشد.

مرکز تحقیقات علوم و دندانپزشکی
مرکز تحقیقات علوم دندانپزشکی شهید بهشتی بعنوان اولین مرکز تحقیقات مصوب و مستقل کشور در حوزه علوم دندانپزشکی در سال 1376 با همت والای پنج نفر از اعضا محترم هیئت علمی دانشکده دندانپزشکی شهید بهشتی راه اندازی گردید. این مرکز در آغاز حرکت خود و بر اساس برنامه استرانژیک تدوین یافته اش اهداف زیر را پیگیری نمود.
- گسترش روح پزوهش در کالبد دانشکده های دندانپزشکی از طریق آموزش اعضا محترم هیئت علمی، رزیدنتها و دانشجویان

- توانمندسازی محققین از طریق آشنایی هر چه بیشتر با محیط ها و کار گروههای تحقیقاتی
- ایجاد زیر ساختهای فیزیکی و تجهیزاتی مورد نیاز تحقیقات
- گسترش ارتباطات بین بخش بویژه علوم پایه و تکنولوژی های نوین
- گسترش ارتباط با سازمانها و وزارتخانه ها، صنایع و بخش های خصوصی مرتبط با حوزه سلامت دهان و دندان بمنظور انجام تبادلات علمی و فنی

مرکز تحقیقات علوم دندانپزشکی شهید بهشتی با عنایت به اهمیت سر فصلهای تحقیقاتی در حوزه سلامت دهان و دندان تمامی توان خود را در 4 گروه تحقیاتی آمده در زیر توزیع و قابلیتهای فنی خود را بر اساس این بخش ها تقویت نموده است.

وضعیت کنونی دندانپزشکی ایران

تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها دو دانشکده دندانپزشکی تهران و ملی ایران فقط در 5 رشته ارتودنسی، پریودنتولوژی، بیماریهای دهان و تشخیص، پروتز و جراحی فک و دهان و صورت دوره‌های تخصصی ایجاد گردیده بود و پس از انقلاب تعداد رشته‌های تخصصی به 11 رشته رسید که هر ساله از طریق آزمون پذیرش دستیاری، تعدادی دستیار تخصصی می‌پذیرند. وظیفه تربیت و آموزش کادر درمانی دندانپزشکی (دندانپزشک، بهداشتکار دهان و دندان و تکنسین پروتز دندان) تا سال 1364 به عهده وزارت فرهنگ و آموزش عالی و از آن پس به عهده وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی گذاشته شد. پس از پیروزی انقلاب تاکنون دوره‌های مختلفی توسط دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی کشور برای گزینش دانشجوی دوره دستیاری انجام گرفته است. همچنین به مننظور رسمی شدن درجه تخصصی دانشجویان فارغ التحصیل

رشته‌های مختلف تخصصی تا کنون امتحانات بورد تخصصی بصورت متمرکز نیز برگزار گردیده است. اولین فعالیت صنفی دندانپزشکی تأسیس سندیکای دندانسازان ایران در سال 1322 می‌باشد. فعالیتهای محدود علمی و فنی حاصل تلاش این سندیکا بود.

هم اکنون مراکز آموزش دندانپزشکی شامل 16 دانشکده دندانپزشکی زیر نظر وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و دو دانشکده دندانپزشکی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران و واحد خوراسگان اصفهان می‌باشد. در سالهای اخیر مراکز آموزش بهداشتکاران دهان و دندان به دانشکده‌های دندانپزشکی تبدیل شده است. آموزش دندانپزشکی عمومی در سالهای قبل از انقلاب، تنها در 4 دانشکده تهران، ملی، مشهد و شیراز بصورت سالی ترمی و واحدی با گذراندن 240 واحد درسی شامل علوم پایه، پره کلینیک و کلینیک انجام می‌شد. اولین امتحان تخصصی در سال 1353 در دانشگاه تهران بطور داخلی انجام گرفت. اولین امتحان سراسری در دانشگاه ملی در سال 1354 انجام شد و سپس یک دوره دیگر امتحان در سال 56-1355 برگزار گردید.

در حال حاضر برنامه شامل 205-202 واحد درسی و طول دوره 6 سال است. پس از دو سال و گذراندن 68 واحد دروس عمومی و علوم پایه، دانشجویان وارد دوره بالینی (پره کلینیک و کلینیک) می شوند و آموزش خود را با حضور بیماران ادامه می‌دهند. در انتهای دوره 6 ساله و پایان یافتن واحدها و ارائه پایاننامه به ارزش 6 واحد، فارغ التحصیل می‌شوند. در مورخ 21/7/1372 امتحان جامع علوم پایه دندانپزشکی و داروسازی تصویب شد و از آن زمان به بعد لازم الاجرا گردیده است. رشته‌های وابسته به دندانپزشکی، دوره دو ساله (کاردانی) بهداشت دهان و دندان (پرستاری دندانپزشکی) و تکنسین ساخت پروتز دندانی می‌باشد. ادامه تحصیل و دریافت درجه تخصصی پس از فارغ التحصیل شدن در رشته دندانپزشکی عمومی در 10 رشته (ارتودنسی، اطفال، اندودنتیکس، پاتولوژی، پروتز، پریودنتیکس، ترمیمی، تشخیص بیماریهای دهان، جراحی دهان و فک و صورت و رادیولوژی دهان) در داخل کشور امکان پذیر است.
پس از گذراندن شش سال دوره عمومی دندانپزشکی و ارائه پایان نامه، فارغ ا لتحصیل شده و با مدرک دکترای دندانپزشکی کلیه خدمات عمومی دندانپزشکی را ارائه می نماید. از جمله انواع تر میم های دندانی، روت کانال تراپی، ارتودنسی های ثابت و متحرک، درمان بیماریهای دهان و دندانها، ساخت انواع پروتز های دندانی، جراحیهای دهان و دندانها، تشخیص و درمان بیماریها.

رشته های تخصصی د ندانپزشکی
ا ندونتیکس (تخصص درمان ریشه دندان)
تخصصی از دندانپزشکی است که علوم پایه و کلینیکی آن شامل تشخیص، پیشگیری و درمان بیماریها و صدمات پالپ و بافتهای اطراف ریشه مرتبط با پالپ می باشد. درمان پالپ دندان با نامهای روت کانال، اندو، عصب کشی و ... شناخته می شود که این معمولترین درمانی است که توسط متخصصین این رشته انجام می شود. بیان اینکه استخوانهای سروصورت. مسئولیت اصلی ارتودنیست، تشخیص، پیشگیری، تفسیر ودرمان انواع جفت شدن غلط دندانها و تغییرات بافتهای مجاور آنها می باشد.

دندانپزشکی کودکان
یک تخصص دندانپزشکی است که محدوده آن را سن فرد تعیین می کند. پیشگیری و درمان بیماریهای دهان و دندان از دوران نوز ادی و کودکی تا بلوغ به عهده متخصص این رشته است. کودکان نیازمند مراقبتهای ویژه سلامتی نیز توسط متخصص این رشته درمان می شوند. همچنین دندانهای شیری، عادت مکیدن انگشت و پستانک، سیلانت (مواد مسدود کننده شیارهای دندان (،فضا نگهدار و روکش دندان شیری(ssc) جزو این بخش است.

پریودنتیکس (تخصص بیماریهای لثه و بافتهای نگه دارنده دندان)
این تخصص به پیشگیری و درمان بیماریهای بافتهای حمایت کننده مجاور دندانها و حفظ سلامت، عملکرد و زیبایی این ساختارها (لثه، استخوان فک و ...) می پردازد. مراقبتهای لازم بعد از جراحی لثه و کشیدن دندان ، پریودنتیت( پیوره)،لثه ساز، ژنژ یو یت (آماس لثه) و جرم گیری و همچنین بیماریهای لثه در اینتخصص دنبال می شود.

پرستود نتیکس ( تخصص پروتز های دندانی )
شاخه ای از دندانپزشکی است که به بازسازی و حفظ عملکرد دهان، راحتی، سلامتی و زیبایی بیمار می پردازد. بازسازی و ترمیم دندانهای طبیعی ویا جایگزینی دندانها و بافتهای فکی- صورتی از دست رفته با جایگزینی مصنوعی، در حیطه عملکرد این رشته است. این تخصص در دو بخش پروتز ثابت و پروتز متحرک است.
دندانپزشکی ترمیمی و زیبایی
تخصصی در دندانپزشکی است که به امر ترمیم و باز سازی دندانهای طبیعی و تامین زیبایی ظاهری دندانهای فرد می پردازد. ارتودنسی، انواع ترمیم های دندانی ، ترمیم همرنگ دندان ، سفید کردن دندانهای زنده ، آمالگام و بعضی تصورات غلط در مورد آما لگام در این تخصص انجام می شود.
دندانی احتیاج به معالجه ریشه دارد ویا به اصطلاح عامیانه عصب کشی یا عصب کشی شود در بسیاری از بیماران ایجاد هراس و اضطراب می کند و اغلب ترس آنها ناشی از مطالب نا درستی است که در این زمینه شنیده اند. بسیاری از بیمارانی که جهت خلاصی از درد فورا اقدام به کشیدن آن نموده اند، بعدا پشیمان شده و آروز می کنند که ای کاش با معالجه ریشه، دندان را نجات داده بودند. خصوصا آنهایی که جهت جایگزینی آن دندا نها با پروتز های ثابت از هزینه گران این خدمات آگاهی می یابند.

پا تولوژی فک و دهان و صورت (آسیب شناسی)
علمی است که علت، ویژگیها، نحوه عملکرد و تاثیری بیماریهای مرتبط با ناحیه فک و دهان و صورت را کشف و بررسی می نماید. کار در این رشته شامل تحقیق و تشخیص بیماریها با استفاده از معاینات کلینیکی، رادیو گرافی، میکرو سکوپی، بیوشیمیایی و... می باشد.

رادیو لوژی فک و دهان و صورت
تخصصی از دندانپزشکی است که با تهیه و تفسیر تصاویر و اطلاعات با استفاده از اشعه های تابان به تشخیص و کنترل بیماریها و نا هنجاریهای فک و دهان و صورت می پردازد.

جراحی فک و دهان و صورت
تخصصی در دندانپزشکی است که شامل تشخیص، جراحی و درمانهای کمکی بیماریها، صدمات و نقایص عملکردی و زیبایی بافتهای نرم و سخت ناحیه دهان و فک و صورت می باشد.

اردتونتیکس (متخصص ارتونسی)
این تخصص بخشی از دندانپزشکی است که در این ارتباط با کنترل، هدایت و تصحیح بافتهای دهانی صورتی در حال رویش یا بالغ می باشد مثل وضعیتهایی که نیاز به جابجایی دندانها دارد، تصحیح روابط نا مناسب فکی و دندانی، تنظیم و تصحیح روابط بین و دندانها و ...

تربیت و سن تقریبی رویش دندانها
سن رویش دندان در کودکان، متفاوت می باشد بطوریکه گاهی ممکن است نوزادی با یک دندان متولد شود یا اینکه تا سن 14- 13 ما هگی به تعویق بیفتد اما بطور تقریبی میتوان آنرا بدینگونه بیان نمود:
به تربیت، دندانهای پیش (ثنایا)، پیش های طرفی ،(ثنا یای طرفی) آسیاب های کوچک ، نیش، آسیاب های بزرگ.
در فک پایین: پیشن در 8-7 ماهگی، پیشن طرفی در 13ماهگی، آسیای کوچک در 16ماهگی، نیش در 22 ماهگی و آسیای بزرگ در 30- 27 ماهگی جوانه می زنند.
در فک بالا:پیشن در 10- 9 ماهگی، پیشن طرفی در 11ماهگی، آسیای کوچک در 16ماهگی، نیش در 20- 19 ماهگی و آسیاس بزرگ در 30- 29 ماهگی جوانه می زنند.
*در دندانهای شیری، نحو ریشه تقریبا 18ماه پس از جوانه زدن، تکمیل میگردد.
*دیر یا زود ظاهر شدن دندان، دلیلی بر رشد بموقع یا عقب افتادن کودک نمی باشد.

توانايي‌هاي مورد نياز و قابل توصيه :
همانطور كه در قسمت‌هاي قبل اشاره شد، عدم تسلط بر علوم پايه و زبان انگليسي، دانشجو را از مقولات علمي دور مي‌كند و صرفا به او توانايي انجام كارهاي عملي اين رشته را مي‌دهد.
هرآنچه كه يك دانش‌آموز در درس زيست‌شناسي دوره دبيرستان خود فرا مي‌گيرد به نحوي به رشته دندانپزشكي ارتباط دارد بخصوص دو بخش فيزيولوژي و آسيب‌شناسي كه دانشجويان دندانپزشكي در دو سال اول تحصيل خود با وسعت و عمق بيشتري نسبت به دوره دبيرستان مطالعه مي‌كنند. همچنين دانشجوي اين رشته بايد از دستهايي ماهر و توانمند برخوردار باشد چون بسياري از كارهاي دندانپزشكي از تراش دندان گرفته تا بازسازي دندان نياز به دستهايي هنرمند و توانا دارد تا بتوان به نحو احسن كارهاي ظريف دندانپزشكي را انجام داد.
برخورداري از سلامت كامل جسمي و رواني و قابليت انجام كارهاي بسيار دقيق علمي، عملي، كلينيكي براي داوطلبان اين رشته بسيار ضروري است. خلاقيت و مهارت در كار دست و همچنين برخورداري از خلاقيت و ديد هنري، دانشجو را در انجام كارهاي عملي اين رشته و انجام مهارت‌هاي لازم در پياده كردن آموخته‌هاي آن، كمك بسيار مي‌كند.
وضعيت ادامه تحصيل در مقاطع بالاتر:
امكان ادامه تحصيل فوق دكترا در رشته‌هاي مختلف دندان‌پزشكي در ايران وجود دارد.
تعداد وعناوين واحدهاي اصلي و اختصاصي:
طول دوره دندان‌پزشكي پنج سال است و درسهاي آن در سه بخش : عمومي ، پايه و اختصاصي برنامه‌ريزي شده است كه از لحاظ نحوه تعليم و تدريس، به درسهاي نظري ، عملي – نظري، عملي تقسيم مي‌شود.

اين دوره شامل دو مرحله است:
مرحله اول (5/1 سال) : در اين مرحله دانشجويان درسهاي نظري و عملي علوم پايه و عمومي را در دانشگاه (كلاس و آزمايشگاه)‌ مي‌گذرانند.
مرحله دوم (5/3 سال) : در اين مرحله دانشجويان درسهاي تخصصي را در دانشگاه (كلاس و بخشهاي كلينيكي) فرا مي‌گيرند و به منظور برخورداري از كارايي آموزشي- درماني، بيشتر اين دوره تحصيلي را در بخشهاي كلينيكي دانشكده و بيمارستانهاي وابسته به ارائه خدمات بهداشتي و درماني مي‌پردازند؛ لازم به تذكر است كه گذراندن درسهاي پايه براي ورود به دوره كلينيكي (مرحله دوم) ضروري است.
نظام آموزشي مطابق آيين‌نامه مصوب شوراي عالي برنامه‌ريزي است و هر واحد درس نظري 17 ساعت و هر واحد درس عملي 34 ساعت است. كل واحدهاي درسي اين دوره 203 واحد است.