بخشی از مقاله
چكيده
اين مقاله با برشمردن امتيازات روزنامه نگاري الكترونيكي به اين پرسش پاسخ خواهد داد كه آيا اين امتيازات قدرت تغييرات اجتماعي و سياسي را افزايش داده است؟ سه امتياز برجسته جستجو در اينترنت به طور كلي و جستجوي خبر و گزارش‌هاي خبري به طور خاص تعاملي، فرامتني، و چند رسانه اي بودن است. اين امتيازات تحول شگرفي در خبررساني و خبرخواني اينترنتي ايجاد كرده‌اند كه تفاوت‌هاي زيادي با شيوه‌ها و رسانه‌هاي مرسوم دارد. آگاه‌سازي به جاي اقناع، كنترل بيشتر از سوي استفاده كننده، برقراري ارتباط به صورت دو سويه و جايگزيني آن با ارتباط يك سويه، فعاليت بيشتر از طرف استفاده‌كننده، و برقراري ارتباط در زمان‌هاي انعطاف‌پذير از جمله اين تفاوتهاست. اما، همه جنبه‌هاي روزنامه‌نگاري الكترونيك مثبت و اميدوار كننده نيست. بلكه تنها مي‌توان ادعا كرد كه چشم‌اندازها و فرصت‌هايي فراهم شده است در عين حال كه مشكلات و نگراني‌هايي هم وجود دارد. عدول از معيارهاي عينيت، عدم اصالت و اعتبار منابع خبر، و نبودن آزادي مطلوب و مورد انتظار براي انتقاد از قدرت سياسي و اقتصادي، گرچه با شدت كمتري نسبت به رسانه هاي چاپي و راديو و تلويزيون، همچنان وجود دارد. از همه مهمتر اينكه روزنامه‌نگاري الكترونيك و نقش آن در تغييرات اجتماعي و سياسي را نمي‌توان بدون تعامل با گروههاي شهروندي، فعالان سياسي و اجتماعي و احزاب سياسي مطالعه كرد.
واژگان کليدی: تعاملي، فرامتني، چند رسانه اي، عينيت، اعتبار منابع خبر، تغيير اجتماعي و سياسي
مقدمه
روزنامه‌نگاري الكترونيك بخشي از فعاليت روزنامه‌نگاري و رسانه‌اي در جوامع و كشورهايي شده است كه با تسامح و با درجاتي كمتر يا بيشتر جوامع اطلاعاتي يا جوامع شبكه‌اي خوانده شده‌اند. اگر اين اصطلاح حاكي از يك تمايز اساسي و بنيادي نباشد حداقل تفاوت‌هايي را در مقايسه جوامع حال حاضر با جوامع يك نسل پيشتر يا بيشتر از آن نشان ميدهد. گردش اطلاعات از مهمترين اين تفاوت‌ها است كه بخشي از آن خبررساني است.
با استفاده از اينترنت و دسترسي به سايت‌هاي خبري وابسته به رسانه‌هاي مرسوم يعني روزنامه‌ها و شبكه‌هاي تلويزيوني و سايت‌هاي مستقل از آنها مي‌توان با سرعت و سهولت به حجم بسيار زيادي از اطلاعات و اخباري كه ساعت به ساعت تازه مي‌شود دسترسي پيدا كرد. هزاران روزنامه الكترونيك خبرهاي ملي و بين‌المللي را به صورت دسترس عام در اختيار مي‌گذارند و در مواردي سايت‌هاي گوناگون، از جمله روزنامه‌هاي مهمي همچون نيويورك تايمز، خبرهاي كلي يا موضوعي را بنا به درخواست كنندگان با پست الكترونيك در اختيار آنها مي‌گذارند.
نشريه‌هاي الكترونيك به روي شبكه جهاني اينترنت به شكل‌هاي مختلفي عرضه مي‌شوند:
1-نسخه فشرده روزنامه چاپي به صورت تصويري
در اين شكل متن روزنامه چاپي مرور شده و بر روي صفحه كامپيوتر قابل خواندن است ولي امكان جست‌وجو براي موضوعات خاص نيست.
2- روزنامه‌هاي الكترونيك خاص جست‌وجو
شكل اين روزنامه‌ها در صفحه كامپيوتر با شكل روزنامه چاپي تفاوت دارد ولي امكان جست‌وجوي موضوعي وجود دارد و مطالب آن ممكن است هر ساعت جديد شود. اكثر روزنامه‌هاي الكترونيك خارجي به اين شكل است. در حال حاضر روزنامه همشهري به اين شكل است
3- تركيب شكل اول و دوم
برخي روزنامه‌ها نيم صفحه اول روزنامه چاپي را به صورت تصويري و بقيه را به صورت قابل جست‌وجو عرضه مي‌كنند. روزنامه شرق تا شهريور 1385 به اين صورت ارايه مي‌شد. روزنامه كيهان در حال حاضر به اين صورت در شبكه ديده مي شود.
غير از روزنامه‌هاي چاپي خارجي و ايراني كه به صورت جست‌وجو قابل مشاهده و مطالعه‌اند، موتورهاي جست‌وجوي معروف مثل ياهو و ام. اس. ان نيز اخبار و مطالب روزنامه‌ها و خبرگزاري‌هاي بين‌المللي را ارايه مي‌كنند. براساس آمار منتشر شده 408 ميليون نفر ماهانه از شبكه جهاني اينترنت استفاده كرده‌اند كه ياهو با بيش از 120 ميليون نفر مراجعه كننده رتبه اول را داشته است (بديعي 1384: ص 164).
در ايران نيز سايت‌هاي خبرگزاري رسمي و دولتي و غير دولتي و سايت‌هاي خبري و وب لاگ‌هاي شخصي متعدد (بيش از صد هزار) متعلق به اشخاص سياسي، نويسنده و روزنامه‌نگار ساكن ايران و خارج بر روي صفحه اينترنت قابل مشاهده است.
در اين مقاله ابتدا امتيازات روزنامه نگاري الكترونيك و مشكلات آن به صورت خلاصه مرور خواهد شد. سپس تلاش مي شود، بر اساس تجربه كشرهاي مالزي، سنگاپور، و كره جنوبي به اين پرسش پاسخ داده شود كه آيا به صرف مزيتهاي تكنولوژي جديد ارتباطي مثل سرعت، حجم فراوان و نامحدود اطلاعات، دسترسي نسبتآ آسان و آزاد، و قدرت انتخاب و نفوذ استفاده كنندگان مي توان حكم كرد كه قدرت زيادي براي تغيير اجتماعي و سياسي حاصل شده است؟
امتيازات و ويژگي‌هاي روزنامه‌هاي الكترونيك
سه امتياز برجسته جستجو در اينترنت به طور كلي و جستجوي خبر و گزارش‌هاي خبري به طور خاص تعاملي ،فرامتني ، و چند رسانه اي بودن است. اولي به دو معنا به كار رفته است: تعامل بين شخص و كامپيوتر و تعامل ميان اشخاص. هر دو اين معاني را مي‌توان در مورد استفاده خبري و روزنامه‌هاي الكترونيك به كار گرفت. به عبارت ديگر، شخص مي‌تواند با كامپيوتر و سايت‌هاي خبري آن براي كسب اطلاع به تعامل بپردازد و در عين حال درباره همان خبري كه خوانده است به صورت اي- ميل يا اتاق گفتگو با شخص ديگري به گفتگو بپردازد.
دو محقق رسانه‌اي يعني مك ميلان و داونز بر اساس مصاحبه با كارشناسان تكنولوژي‌هاي جديد شش بعد گوناگون را براي مفهوم تعاملي از هم تميز مي‌دهند:
1- متقاعد ساختن- آگاه ساختن
2- كنترل زياد برجريان ارتباط- كنترل كم بر جريان ارتباط
3- فعاليت زياد- فعاليت كم
4- يك سويه بودن ارتباط- دو سويه بودن ارتباط
5- زمان معين- زمان قابل انعطاف
6- احساس مكان به ميزان اندك- احساس مكان به ميزان زياد
مك ميلان و داونز دربارة ويژگي نخست معتقدند تعامل بيشتر به معناي آگاه‌سازي به جاي اقناع، داشتن كنترل بيشتر از سوي استفاده كننده، برقراري ارتباط به صورت دو سويه به جاي ارتباط يك سويه، فعاليت بيشتر از طرف استفاده‌كننده، برقراري ارتباط در زمان‌هاي انعطاف‌پذير و نه زمان ثابت و سرانجام ارتباطي همراه با احساس بالايي از وقوع در يك مكان مي باشد(تانكارد، 2001: 370). برخي پژوهش‌ها نشان داده اند كه وجود ويژگي تعاملي در يك سيستم رسانه‌اي مي‌تواند به پذيرش و رضايت بيشتر، آموزش و تسلط بيشتر و افزايش احساس همكاري منجر شود(همان: 371)
دومين ويژگي و امتياز مهم شبكه به طور كلي و از جمله روزنامه الكترونيكي، استفاده از نقاط فرا اتصال در يك صفحه است كه استفاده كننده مي‌تواند با يك كليك به نقطه ديگري در همان متن، در همان وب سايت و يا به وب سايت ديگري كه در شبكه موجود است برود. نقاط فرا اتصال شكل ويژه‌اي از فرا متن هستند، همان واژه‌اي كه تد نلسن در 1965 معرفي كرد و در قالب جديد نشان ميدهد. نلسن فرا متن را نوشتن نا مسلسل تعريف كرده است. وي مينويسد:
در فرا متن كه با تسلسل مقيد نشده است مي‌توانيم اشكال جديدي از نوشتن را خلق كنيم كه اين كار ساختار آنچه را كه مشغول نوشتن درباره آن هستيم بهتر منعكس مي‌كند و خوانندگان با انتخاب يك مسير ممكن است سليقه‌هاي خود را يا خط فكري فعلي را دنبال كنند، شيوه‌اي كه تاكنون غير ممكن محسوب مي‌شده است (به نقل ازتانكارد، 2001: 371).
البته استفاده از اين شيوه در ابتداي راه است و پيشرفتهاي ديگري نيز در راه است. بعضي گفته‌اند فرا اتصال مي‌تواند تقليدي از الگوي تداعي ذهني در مغز انسان باشد. در عين حال با اينكه فرار از يك ساختار خشك و بسته و بدون انعطاف مي‌تواند براي استفاده كننده مزيت باشد اما بايد توجه داشت كه گريز زدن از يك نقطه به نقطه ديگر نيز اگر مكرر اتفاق افتد مي‌تواند به چيزي منجر شود كه گمگشتگي در فضاي مجازي تلقي شده است و گاه به آن مشكل گردشگري هم گفته‌اند. اين مشكل بيتي از حافظ را متبادر به ذهن مي‌كند. آنجا كه گفت:
در اين شب سياهم گم گشت راه مقصد از گوشه‌اي برون آي اي كوكب هدايت
از هر طرف كه رفتم جز وحشتم نيفزود زنهار از اين بيابان وين راه بي‌نهايت
اين راه را نهايت صورت كجا توان بست كش صد هزار منزل بيش است در بدايت
بر اين اساس بعضي كارشناسان توصيه كرده‌اند كه خلق كنندگان فرا متن از قواعد خاص پيروي كنند و ساختار و حتي نقشه‌هايي تهيه كنند كه از احساس گم گشتگي و سرگرداني در استفاده كنندگان جلوگيري شود و به تعبير حافظ كوكب هدايتي ساخته شود.
همانطور كه در مورد نكته مربوط به تعامل گفته شد كنترل از ابعادي است كه ميزان آن مي‌تواند محل بحث و تحقيق باشد. پرسش اين است كه چه ميزان كنترل از سوي استفاده كننده مطلوب است؟
ويژگي سوم در روزنامه‌هاي الكترونيك يا خبررساني الكترونيك چند رسانه‌اي بودن است. در اين شيوه، مخلوطي از متن، تصوير، صدا، ويديو و انيميشن ارايه مي‌شود. اخيراً بعضي وب سايت‌ها صدا و تصوير زنده را نيز در اختيار كاربران مي‌گذارند. سيستم چند رسانه‌اي در كنار فرا اتصال‌ها و فرا متن‌ها به خوبي موثر واقع مي‌شود. استفاده‌كنندگان مي‌توانند با كليك كردن بر روي اتصال نمونه‌اي از صدا يا ويدئو را هم مورد مشاهده قرار دهند. سه ويژگي ذكر شده در بالا، تحول شگرفي در خبر رساني و خبرخواني اينترنتي ايجاد كرده‌اند كه تفاوت‌هاي زيادي با شيوه‌هاي مرسوم و رسانه‌هاي مرسوم دارد. اين ويژگي‌ها سبب شده اند تا به بيان ساده كاربران، جاي سردبيران را تا حدودي بگيرند و خود مطالب مورد نيازشان را انتخاب كنند يا حتي مطالبي به آنچه موجود است از جاي ديگر اضافه كنند يا به راحتي به آرشيو و شماره‌هاي گذشته رجوع كنند و ساختار مطلب و متن را شخصي كنند و بايگاني شخصي تشكيل دهند و متن را به صورت چند رسانه‌اي مورد استفاده قرار دهند و حتي متن دلخواه را به ديگران ارسال و درباره آن گفتگو كنند (بديعي، 1384: 168)
مشكلات روزنامه نگاري الكترونيكي
همانطور كه قبلا ذكر شد ، همه جنبه‌هاي روزنامه‌نگاري الكترونيك مثبت و اميدوار كننده نيست. در حاليكه روزنامه‌نگاري الكترونيك، چشم‌اندازها و فرصت‌هايي را فراهم شده كرده است ، مشكلات و نگراني‌هايي هم ايجاد كرده است. بعضي از مشكلات و نگراني‌ها به شرح زير است:
1ـ شکاف ديجيتالی
يكي از بحث‌هايي كه در دهه 1970 شروع شد و همچنان ادامه دارد بحث شكاف آگاهي است. اين نظريه را از دو جهت مي‌توان ارزيابي كرد، يكي از جهت دسترسي به رسانه و يكي هم از جهت خصلت رسانه و خصلت استفاده كننده از رسانه. منظور از خصلت رسانه اين است كه برخي رسانه‌ها ماهيتاً براي گروههايي از مخاطبان كارآيي و استفاده بهتري دارند. مثلا، كتاب و روزنامه بيشتر متناسب با مخاطباني است كه تحصيلات بالاتر، درآمد و فراغت بيشتر دارند، حال آنكه تلويزيون در غالب موارد و برحسب محتواهايي كه عرضه مي‌كند مي‌تواند با مخاطباني در ارتباط قرار گيرد كه داراي تحصيلات و درآمد و رفاه پايين‌ترند. در حال حاضر استفاده از روزنامه الكترونيك هم مي‌تواند تا حدودي همينطور باشد، به عبارت ديگر با استفاده كنندگاني تناسب پيدا كند كه داراي جايگاه اجتماعي و اقتصادي بالاتر باشند.
اين تناسب هم از جهت اصل دسترسي و هم از جهت توانايي و مهارتهاي استفاده از آن مد نظر است. منظور از خصلت مخاطب هم تا حدودي همان است كه در سطور بالا گفته شد يعني ارتباط با جايگاه اجتماعي و تا حدودي نيز به انگيزه و نياز به اطلاعات خاص مربوط مي‌شود. شواهد آماري نشان دهنده اين است كه شكاف آگاهي مورد بحث در ارتباط با رسانه‌هاي مرسوم در مورد رسانه جديد يعني استفاده از اينترنت براي خبر خواني نيز وجود دارد.
طبق آمار موجود، در سال 2002 دسترسي به اينترنت در كل جهان از حيث نفر، بيش از 605 ميليون نفر بوده است كه توزيع درصدي آن در قاره‌ها و مناطق مختلف جهان به اين شرح است: اروپا (52/31%)، آسيا و اقيانوسيه (91/30%)، آمريكا و كانادا (16/30%)، آمريكاي لاتين (51/5%)، افريقا (05/1%) و خاورميانه (85/0%). اين آمار در سال 2006 ميلادي تغييرات زيادي كرده است بطوريكه در ماه سپتامبر سال 2006 شمار كل استفاده كنندگان از اينترنت به 1086250903 نفر (7/16% از جمعيت جهان) رسيده و توزيع آن در جهان به اين شرح بوده است: اروپا (4/28%)، آسيا (4/36%)، اقيانوسيه (7/1%)، آمريكا و كانادا (1/21%)، آمريكاي لاتين (7/7%)، افريقا (/3%) و خاورميانه (80/1%). با اينكه در فاصله چهار سال شكاف موجود ميان مناطق توسعه يافته و مناطق در حال توسعه كمتر شده است اما ميزان آن هنوز هم زياد است. همانطور كه ملاحظه مي‌شود ميان كشورها و مناطق مختلف جهان، از جهت اصل دسترسي و استفاده از اينترنت به طور كلي فاصله بسيار زيادي وجود دارد كه استفاده براي خبر خواني و خبر گيري بخشي از اين تفاوت كلي است. در درون كشورها نيز ممكن است چنين شكافي ملاحظه شود.
اين نوع شكاف ديجيتالي ممكن است بين گروههاي جنسي، نژادي، درآمدي و تحصيلي يا گروههايي كه براساس ساير متغيرها قابل تفكيك هستند نيز وجود داشته باشد. لطيفه‌اي در آمريكا شايع شده است كه مي‌تواند به نوعي اين واقعيت را نيز منعكس كند: «اينترنت قلمرو مردان جوان، سفيد پوست و تحصيل‌كرده است كه مهارتهاي كامپيوتري پيشرفتهاي دارند«. همچنين، طبق يك مطالعه از سوي نوواك و هوفمن 2/44% سفيد پوستان كامپيوتر دارند درحاليكه تنها 29% سياه پوستان چنين وضعي دارند. بخش عمده‌اي از اين تفاوت به خاطر نابرابري درآمدي است. طبق همين مطالعه در خانوارهاي سفيد پوستاني كه درآمدي حتي كمتر از 40 هزار دلار داشتند تمايل بيشتري به داشتن كامپيوتر خانگي ديده شده است. اين در حالي است كه در خانوارهاي سياه پوست درصورتي احتمال داشتن كامپيوتر خانگي وجود دارد كه درآمد آنان بالاتر از 40 هزار دلار باشد. به گفته نوواك و هوفمن گروههاي جنسيتي نيز ممكن است مشمول شكاف آگاهي شوند اگر چه به تدريج اين شكاف كاهش مي‌يابد. درصد زنان استفاده كننده در كل استفاده كنندگان اينترنت از 1994 تا 1997 به ترتيب 22%، 28%، 34% و 39% بوده است (تانكارد، 2001: 378)
طبق يك مطالعه ديگر (گربر، 2005) در حال حاضر تقريباً دو سوم آمريكايي‌ها از خانه يا محل كار به اينترنت دسترسي دارند و تا سال 2010 تقريباً همه دسترسي خواهند داشت. اما آيا اين افراد دسترسي به اينترنت را براي اطلاع از سياست به كار خواهند گرفت؟ مطالعات نشان مي‌دهند كه چنين نيست. در حال حاضر تنها يك سوم آمريكايي‌ها و عمدتاً آنهايي كه تحصيلات بالايي دارند و از جهت اقتصادي وضعيت خوبي دارند به صورت منظم از شبكه اينترنت براي اخبار سياسي استفاده مي‌كنند. طبق گزارشي که اتحاديه اروپا تحت عنوان "شکاف ديجيتالي در اروپا" تهيه كرده است در سال 2004 در اتحاديه اروپا ضريب نفوذ کامپيوتر و به خصوص اينترنت متفاوت بوده است. در حال حاضر در مناطق روستائي تنها در حدود يک چهارم خانوارها از اينترنت پرسرعت استفاده مي‌کنند. همچنين ضريب نفوذ اينترنت در طبقات مرفه اتحاديه تقريباً دو برابر مناطق فقيرتر ميباشد. بر اساس اين گزارش از 14 کشور عضو اين اتحاديه (اتريش، قبرس، دانمارک، يونان، لتوني، مجارستان، هلند، لهستان، پرتغال، اسلوني، اسلواکي، ترکيه و نروژ) مهمترين دلايل مردم در سال 2004 براي نداشتن اينترنت در خانه هزينه دسترسي يا هزينه تجهيزات بسيار بالا و فقدان مهارتهاي لازم براي استفاده از اينترنت بوده است (در اين مورد جنسيت كم اهميت است اما سن و تحصيلات نقش مهمي دارند).
2ـ گزارش‌گيري غير مستند/ نقض معيارهاي عينيت
نزول كيفيت مي‌تواند نه تنها در مطبوعات چاپي بلكه در رسانه‌هاي الكترونيك و خبررساني اينترنتي هم ديده شود. براي روشنتر شدن مسئله مي‌توان گفت يكي از توصيه‌هايي كه براي گزارشگري مستند و مبتني بر واقعيات مي‌شود اين است كه از گزارش به جاي استنباط و قضاوت استفاده شود. البته اين امر در رسانه‌هاي چاپي مكرر رخ ميدهد.
جديدترين مثال را مي‌توان از روزنامه همشهري مورخ 13/2/85 ارائه كرد. در بخش ورزش اين شماره از اين روزنامه و در خبر مربوط به انتصاب محمد رضا يزداني خرم به عنوان سرپرست جديد فدراسيون كشتي كه بايد از نوع گزارش باشد، هم استنباط ديده مي شود هم قضاوت.
استنباط:
"براي كمك آمده ام و با هيچ كس هم تعارف نخواهم داشت". وي اضافه كرد "آنهاي كه به نفع كشتي باشند را حمايت خواهم كرد و آنهايي كه جواب مردم را خوب ندهند و به درد كشتي نخورند عذرشان را خواهم خواست". اين سخنان يزداني خرم در حقيقت نشان مي دهد كه او چندان هم از اوضاع كنوني بي خبر نيست و به خوبي مي داند كه دشمنان دوست نماي كشتي در ماهها و روزهاي اخير چه ضربات جبران ناپذيري به اين ورزش زده اند.......
قضاوت:
ما امروز معتقديم كه يزداني خرم به دليل برنامه محور بودنش، انظباط مالي اش، مديريت دلسوانه اش و اعتقادات مخلصانه اش اين توان را دارد كه به مشكلات موجود كشتي براي هميشه پايان دهد.
اما اين كار در رسانه الكترونيك هم ديده مي‌شود. روزنامه شرق در تاريخ 23/2/85 نوشت:
"در اين حال، بحث ديگر مربوط به انتخابات خبرگان نيز در فضاي سياسي پررنگ شده است. اين بحث، همان موضوع قديمي ردصلاحيت نامزدهاي خبرگان است كه بيش از ۱۵ سال است در هر دوره انتخابات خبرگان محل مشاجره لفظي، حقوقي و فقهي دو جناح سياسي است و البته در نهايت، طبق برنامه و خواست جريان محافظه كار پيش مي رود. در تازه ترين بحث ها در اين زمينه، «سيدمحمد خاتمي» هفته گذشته نسبت به رد صلاحيت نامزدهاي اصلاح طلب در انتخابات خبرگان هشدار داد و گفت كه در صورت ردصلاحيت نامزدهاي مجمع روحانيون، اين تشكل در انتخابات شركت نخواهد كرد. در دوره پيشين انتخابات خبرگان هم مجمع روحانيون به علت رد شدن نامزدهايش فهرست انتخاباتي ارائه نكرد اما در كنار اين بحث هميشگي درخواستي هم از سوي نشريه «پرتو سخن» در هفته گذشته خطاب به شوراي نگهبان مطرح شد كه ابعاد موضوع رد صلاحيت ها را به شكلي شگرف گسترده كرده است. اين نشريه در مطلبي با نسبت دادن برخي ويژگي هاي منفي به برخي روحانيون شاخص خواستار رد صلاحيت آنها در انتخابات خبرگان شد.
اين نشريه البته نام اين افراد را ذكر نكرد، اما سايت «فردا» با اشاره به محتواي يادداشت نوشت كه ارگان مصباح خواستار رد صلاحيت هاشمي رفسنجاني، محمد خاتمي و حسن روحاني شده است". به گزارش سايت فردا نويسنده نشريه «پرتو سخن» بدون نام بردن از اكبر هاشمي رفسنجاني «كساني كه عملكرد آنها در گذشته موجب شكاف بيشتر طبقاتي شده و در سايه مديريت شان معدود افرادي به آلاف و الوف دست يازيده و از رانت هاي فاميلي بهره مند شده اند» را فاقد صلاحيت براي حضور در مجلس خبرگان دانسته است. اين نشريه سپس با شوراي نگهبان در مورد تائيد اين افراد هشدار داده و گفته است اگر اين شورا مصلحت انديشي نكند، «برخي از كساني كه اكنون در مجلس خبرگان از جايگاه ويژه اي برخوردارند» رد صلاحيت شده و در مجلس خبرگان بعدي حضور نخواهند داشت. «فردا» در اين زمينه يادآور شد كه در حال حاضر هاشمي رفسنجاني نايب رئيس مجلس خبرگان رهبري است. نشريه موسسه آيت الله مصباح يزدي همچنين اظهار داشت «كساني كه با سياست هاي نادرست و منفعلانه خود موجب تعليق كليه مراحل فناوري هسته اي صلح آميز شده اند» (حسن روحاني) را فاقد بينش سياسي و اجتماعي دانسته و از اين رو فاقد صلاحيت براي انتخابات خبرگان معرفي كرده است. نويسنده سپس بدون نام بردن از محمد خاتمي به سبب آنچه «هزينه بيت المال مسلمين در راه ترويج بي بند و باري و فساد اخلاقي» خواند، وي و ديگر روحانيون اصلاح طلب را داراي سوءسابقه و در نتيجه فاقد صلاحيت براي شركت در انتخابات خبرگان دانسته است.
اين در حالي است كه خاتمي بارها عدم تمايل خود را به شركت در اين انتخابات اعلام كرده است. نويسنده ملاك تائيد صلاحيت افراد را شرايط حال آنها دانسته و تاكيد كرده افرادي كه در گذشته شرايط خبرگان را داشته و چه بسا مورد تائيد امام و رهبري نيز بوده اند اما اكنون شرايط لازم را ندارند فاقد صلاحيت بوده و بايد توسط شوراي نگهبان رد صلاحيت شوند.
مشاهده مي شود در حالي كه در نشريه چاپي پرتو سخن از اشخاصي كه بنا به دلايل گفته شده در خبر فاقد صلاحيت براي حضور در مجلس خبرگان دانسته شده اند اسمي برده نشده است و استنباط مصاديق به خواننده واگذار شده است در سايت بازتاب بر اساس اشارات نقل شده در خبر، استنباط به عمل آمده است و نام اشخاصي به عنوان مصاديق ذكر شده است. نكته جالب توجه ديگر اينكه پس از اين استنباط و ذكر نام مصاديق در سايت اينترنتي مذكور يك روزنامه چاپي (شرق) نيز مجددا و به نقل از آن سايت نام اشخاص ذكر كرده است. به عبارت ديگر يك سايت اينترنتي نه تنها ، با غفلت از گزارش و استفاده از استنباط، معيارهاي عينيت در روزنامه نگاري را نقض كرده است بلكه موجب رواج و تسري آن به منابع ديگر نيز شده است.
3ـ اعتبار و اصالت خبر
مسئلة اعتبار خبر موضوعي پر سابقه در پژوهش ارتباط جمعي است. در مورد خبرهاي اينترنتي و روزنامه‌هاي عرضه شده در شبكه جهاني اينترنت دقّت، قابليّت اتكا و كفايت اطلاعات ممكن است بيشتر از ميزاني مطرح شود كه در رسانه‌هاي مرسوم و سنتي مطرح است. به ويژه اينكه، فشار موجود براي سرعت خبر رساني ممكن است باعث شود كه حتي يك سازمان خبري مهم خبري را بدون بررسي دقيق منتشر كند.
