بخشی از مقاله

سرطان
سرطان یعنی رشد ، تکثیر و گاهی انتشار غیر طبیعی سلولهای بدن. تمامی سرطانها دارای الگوی رشد مهارگسیخته و تمایل به جدا شدن از منشا اصلی و متاستاز هستند.
دید کلی


جسم انسان از میلیونها میلیون سلول تشکیل شده است که در کنار هم ، بافتهایی مانند ماهیچه‌ها ، استخوان و پوست را می‌سازند. اغلب سلولهای طبیعی بدن در پاسخ به تحریکاتی که از داخل و خارج بدن به آنها وارد می‌شود، رشد و تولیدمثل می‌کنند و در نهایت می‌میرند. اگر این فرآیند در مسیر تعادل و صحیح خود اتفاق بیفتد ، بدن سالم می‌ماند و عملکرد طبیعی خود را حفظ می‌کند. اما مشکلات ، زمانی شروع می‌شود که یک سلول طبیعی دچار " جهش " و یا تغییر شده و به سلول سرطانی تبدیل می‌شود.


نحوه پیدایش سرطان
یک سلول طبیعی ممکن است بدون هیچ دلیل واضحی به یک سلول سرطانی تبدیل شود، ولی در اغلب موارد ، تبدیل در اثر مواجهه مکرر با مواد سرطانزا مانند الکل و دخانیات صورت می‌گیرد. شکل ظاهری و نیز عملکرد سلولهای سرطانی شده با سلولهای طبیعی تفاوت دارد. جهش یا تغییر ایجاد شده در DNA یا ماده ژنتیکی سلول اتفاق می‌افتد. DNA همان مسئول کنترل شکل ظاهری و عملکرد سلول است. وقتی DNA یک سلول تغییر می‌کند، آن سلول با سلولهای سالم

کنار خود تفاوت می‌یابد و دیگر کار سلولهای طبیعی بدن را انجام نمی‌دهد. این سلول تغییر یافته از سلولهای همسایه‌اش جدا می‌شود و نمی‌داند چه زمانی رشدش باید به پایان برسد و بمیرد. به عبارت دیگر سلول تغییر یافته از دستورها و علائم داخلی که سلولهای دیگر در کنترل آنها هستند، پیروی نمی‌کند و به جای هماهنگی با سلولهای دیگر خودسرانه عمل می‌کند.


بدخیم شدن سرطان
وقتی سلول " جهش یافته " تقسیم می‌شود ، به 2 سلول جدید " جهش یافته " تبدیل می‌گردد و این فرآیند به همین ترتیب ادامه می‌یابد تا همان یک سلول موذی به توده‌ای از سلولها که تومور نامیده می‌شود، تبدیل می‌گردد. گاهی این تومورها ، خوش خیم بوده و رشد نمی‌کنند. ولی در صورتی که سلولهای تومور رشد کنند و تقسیم شوند و سلولهای طبیعی اطراف خود را از بین ببرند و به نقاط دیگر بدن هم دست‌اندازی کنند، تومور بدخیم محسوب می‌شود. بزرگترین

خطر تومورهای بدخیم ، توانایی آنها در حمله به بافتهای سالم و پخش شدن در بدن است و این همان متاستاز سرطان است. هر چه تومورها رشد کنند و بزرگتر شوند، جلوی رسیدن مواد غذایی و اکسیژن را به سلولهای سالم می‌گیرند و با پیشرفت سرطان ، سلولهای سالم می‌میرند و عملکرد و سلامت بیمار از بین می‌رود. اگر جلوی این فرآیند گرفته نشود، سرطان به مرگ می‌انجامد.
علائم هشدار دهنده سرطان


• خونریزی غیر طبیعی در هر نقطه از بدن.
• پیدایش هرگونه توده سفت سلولی در زیر پوست، مثلا در سینه یا نقاط دیگر.
• پیدایش زخمی که به آسانی بهبود نمی‌یابد (بویزه در اطراف زبان ، دهان و لبها).
• سوء هاضمه دائمی


• تغییراتی در وضع خالها یا زگیل از قبیل تغییر رنگ ، بزرگ شدن ، خارش ، دردناک شدن و یا خونریزی از آنها که به مدت طولانی ادامه یابد.
• پیدایش آشفتگی در اعمال روده‌ها یا مثانه که با درمانهای عادی بهبودی نیابد.
• سرفه ، گرفتگی صدا و یا مشکل شدذن عمل بلع به مدت طولانی.
اگر هر یک از این علائم فوق بیش از دو هفته ادامه یابد، باید بیمار تحت بررسی تخصصی قرار گیرد. البته در بشتر موارد این علائم حاکی از وجود سرطان نیستند.


انواع سرطانها
اغلب سرطانها به سه دسته عمده تقسیم می‌شوند:
• کارسینوم : شامل سرطانهایی می‌شود که از سلولهایی که سازنده پوست هستند (مثل سرطان پوست) و یا لایه داخلی اعضا را می‌پوشانند (مثل سرطان ریه) و یا سازنده غدد هستند (مثل سرطان سینه) منشا می‌گیرد.


• سارکوم : این دسته سرطانهایی هستند که از بافت همبند مثل غضروف ، استخوان و ماهیچه منشاء می‌گیرند. از اینرو سرطان استخوان یا سرطان ماهیچه را در هر نقطه از بدن سارکوم می‌گویند.

• لوسمی و لنفوم‌ها : شامل سرطانهایی است که از سلولهای تشکیل دهنده خون و سلولهای ایمنی منشاء می‌گیرند.
در کشورهای غربی ، سرطان پوست شایعترین سرطان است و پس از آن سرطان سینه ، ریه ، پروستات ، روده بزرگ ، مثانه و رحم قرار دارد.
راههای پیشگیری
پیشگیری اولیه از سرطان با اجتناب از عامل مسبب یا مصرف ماده‌ای که مانع از پیدایش فرایند بدخیمی می‌شود ، صورت می‌گیرد و شامل اقداماتی برای کاهش خطرات شیوه زندگی (اجتناب از توتون ، مصرف غذاهای کم چرب و غنی از فیبر ، استفاده از کرم ضد آفتاب) و مصرف عوامل پیشگیری شیمیایی است. عوامل پیشگیری شیمیایی داروها یا ریز مغذیها (مواد معدنی یا ویتامینها) هستند. عوامل زیر نیز در پیشگیری از سرطانها موثرند.
• عدم استفاده از مشروبات الکلی و دخانیات.


• صرف غذاهایی که به صورت آب‌پز تهیه می‌شود.
• عدم استفاده از غذاهایی که آثار سوختگی در آنها نمایان است.
• استفاده از سبزیجات و انواع میوه‌ها
• استفاده کمتر از گوشت قرمز


• رعایت کامل امور بهداشتی
درمان
امروزه اکثر سرطانها درمان قطعی ندارند اما برای جلوگیری از رشد و پیشرفت آنها از روشهای جراحی ، پرتو درمانی ، شیمی درمانی ، هورمون درمانی ، پیوند مغز استخوان و ... استفاده می‌شود. البته یافته‌های جدید زیست شناسی سلولی تومور در روشهای درمانی ترکیبی طی یک برنامه هماهنگ مورد بهره برداری قرار می‌گیرند.


واقعیتهایی در مورد سرطان ریه
سرطان ریه چیست ؟


سرطان ریه شایعترین علت مرگ ناشی از سرطان در مردان و زنان به حساب می آید. به نظر می رسد. که شیوع آن در بعضی نژداها نظیر مردان سفید و آفریقایی - آمریکایی کمتر باشد.
بطور کلی 2 نوع سرطان ریه وجود دارد.

علل سرطان ریه چیست ؟
اصلی ترین علت بروز سرطان ریه سیگار کشیدن می باشد. دود سیگار بیش از 4000 نوع ماده شیمیائی دارد که اغلب آنها سرطان زا می باشند. هر وسیله دیگری نظیر پیپ یا قلیان نیز شرایطی مشابه سیگار دارد.

هر چه مدت زمان استفاده از سیگار و مقدار مصرفی آن در روز بیشتر باشد، شانس بروز سرطان نیز بالاتر خواهد بود.اما در صورت قطع سیگار سالانه شانس بروز سرطان بطور قابل
ملاحظه ای کم خواهد شد، بطوریکه بعد از 10 سال از ترک آن شانس ابتلا به 3/1 تا نصف مورادیکه هنوز سیگار می کشند،خواهد رسید. بعلاوه ترک سیگار منجر به کاهش قابل ملاحظه سایر بیماریهای وابسته به سیگار نظیر بیماریهایی قلبی سکته مغزی، آمفیزم و برونشیت مزمن خواهد شد.
بعلاوه باید گفت که بسیاری از مواد شیمیایی موجود در سیگار برای کسانیکه بطور غیر مستقیم در معرض آن قرار دارند می تواند خطرناک باشد و منجر به بروز سرطان ریه شود.
در ایالات متحده بنظر می رسد که دومین علت بروز سرطان ریه گاز رادون می باشد. این گاز به راحتی می تواند از جداره خانه ها، و از طریق لوله ها و فاضلاب شهری انتشار پیدا کند و از آنجایی که فرد نمی تواند این گاز را ببیند یا بوی آن را حس کند، تنها راه ارزیابی فرد با این گاز ، اندازه گیری آن می باشد. تماس با رادون همراه با کشیدن سیگار به میزان قابل ملاحظه ای شانس ابتلا به سرطان ریه را افزایش می دهد.
علت دیگر بروز سرطان ریه تماس با مواد شیمیایی موجود در محیطهای کاری می باشد. از این میان آزبستوز ، از جمله مواد شناخته شده در این گروه است. اما علاوه بر آن به مواد دیگری نظیر اورانیوم ، آرسنیک و بعضی مشتقات نفتی نیز باید اشاره شود. زمانیکه تماس های شغلی همراه با سیگار کشیدن باشد، شانس ابتلا به سرطان ریه چند برابر خواهد شد.
سرطان ریه برای رشد نیاز به مدت زمان زیادی دارد. اما تغییراتی که در ریه ایجاد می شود تقریباً از همان ابتدای تماس با مواد سرطان زا شروع می شود. بالافاصله بعد از شروع تماس یکسری سلولهای خاص در داخل پوشش جداره مجاری هوایی قرار می گیرند. این سلولها غیرطبیعی بوده و در صورت ادامه تماس سلولهای بیشتری پدید می آیند و زمینه برای ایجاد سرطان فراهم می شود.
سرطان ریه چگونه قابل تشخیص می باشد ؟


در مراحل اولیه این سرطان هیچگونه علامتی ایجاد نمی کند. معمولاً زمانی که علایم ظاهر می شوند ، سرطان در مراحل پیشرفته است. علایم سرطان ریه شامل : سرفه مزمن ، خشونت صدا، خلط همراه با خون،کاهش وزن و کاهش اشتها، تنگی نفس تب بدون هیچ علامت مشخص ، خس خس ، تکرر بیماریهایی نظیر برونشیت یا ذات الریه و درد قفسه سینه می باشد.


این علایم در سایر بیماریهای ریوی نیز ممکن است وجود داشته باشد. بنابراین در صورت وجود این علایم می باید به پزشک مراجعه نمود تا علت آن مشخص شود. زمانیکه فرد برای معاینه مراجعه می کند، پزشک سؤالات متفاوتی در مورد تاریخچه پزشکی فرد و نیز تماس با مواد سرطان زا را از وی خواهد کرد، بعلاوه

وی بیمار را معاینه نیز می کند. اگر بیمار دارای سرفه های خلطی باشد، خلط باید از نظر وجود سرطان بررسی شود. بعلاوه ممکن است عکسبرداری از قفسه سینه یا سی تی اسکن نیز به منظور شناسایی هرگونه حالت غیر طبیعی در ریه ها درخواست شود. بعلاوه ممکن است به منظور مشاهده مستقیم مجاری تنفسی و ریه ها و نمونه گیری یا بیوپسی از تومور از وسیله ای بنام برونکوسکوپ، نیز استفاده شود. تمامی موارد مذکور از جمله راههایی است که برای تشخیص سرطان ربه مورد استفاده قرار می گیرد.


ممکن است از نوع خاصی سی تی اسکن استفاده شود که در آن می توان سرطانهای بسیار کوچک که شانس درمان بالاتری دارند را مورد شناسایی قرار داد. مجموعه مطالعات انجام شده برروی روشهای تشخیصی نشاندهنده کارایی آن در تشخیص زود هنگام سرطانها، حتی باندازه های کوچک می باشد.
در صورت تشخیص سرطان باید تستهای دیگری نیز انجام شود تا مشخص شود که آیا سرطان به سایر نقاط بدن گسترش یافته است یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک می کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کند. این تستها شامل سی تی اسکن ، ام آر آی و اسکن استخوان می باشند.


• سرطان ریه چگونه درمان می شود؟
نوع درمانی که برای سرطان ریه انتخاب می شود بر اساس نوع سرطان ، اندازه تومور ، محل آن و وسعت آن و وضعیت عمومی مریض، متفاوت می باشد. چندین روش درمانی وجود دارد که
می تواند به تنهایی یا بصورت ترکیبی مورد استفاده قرار بگیرند که شامل موارد ذیل است.
- جراحی : در این روش در مراحل اولیه سرطان کاربرد دارد. نوع جراحی به محل تومور بستگی دارد. بعضی از سرطانها بعلت اندازه و محل خاصی که دارند قابل در آوردن با جراحی نیستند.


- پرتو درمانی : در این روش ها از پرتوهای X پر انرژی برای کشتن سلولهای سرطانی استفاده می شود. این روش می تواند در ترکیب با شیمی درمانی یا جراحی مورد استفاده قرار گیرد. با استفاده از این روش می توان درد و انسداد راههای هوایی را تسکین داد.
- شیمی درمانی : در این روش از داروهای خاص برای مقابله با سرطان استفاده


می شود. این داروها از طریق رگ قابل تزریق می باشند. اما فرمهای خوراکی آن نیز قابل هستند. این روش می تواند همراه با جراحی مورد استفاده قرار بگیرد.
بعلاوه در مراحل پیشرفته سرطان به منظور تسکین علایم قابل استفاده است. در تمامی مراحل سرطان سلول کوچک نیز می توان از این روش استفاده نمود.
• چگونه می توان از سرطان ریه جلوگیری نمود؟


- اگر شما سیگاری هستید، آنرا ترک کنید.
- اگر شما سیگاری نیستید در محیط کار یا محیطهای عمومی عاری از آلودگی با دود سیگار یا هرگونه آلاینده قرار بگیرید.
- از وجود دود سیگار در خانه پرهیز کنید.
- اگر شما در محیطهای کار با گرد و غبار و بخارهای مختلف در تماس هستید در مورد نحوه حفاظت خود سؤال کنید.
- هرگز سیگار نکشید چرا که در صورت کار در محیط های آلوده شانس ابتلای شما بسیار زیادتر خواهد بود.
سرطان روده بزرگ


• سرطان روده بزرگ چیست ؟
در این بیماری سلولهای سرطانی در داخل بافت روده شروع به تکثیر می کنند. اگر چه این سرطان از جمله معمولترین سرطانهای بشر به حساب می آید اما بدلیل بهبود روشهای غربالگری و تشخیصی ، تعداد موارد جدید این بیماری و مرگ ناشی از آن بطور قابل ملاحظه ای کاهش یافته است.
این بیماری در هر سنی بروز می یابد اما میزان بروز در سن بالای 50 سال بیشتر است. زمانیکه در مراحل اولیه تشخیص داده می شود. این سرطان درمانپذیر است اما تشخیص آن در این مراحل هیچگونه علامتی ندارد.




روده برزگ بخشی از سیستم گوارشی شامل مری، معده، روده های بزرگ و کوچک
می باشند. روده باریک از انتهای معده شروع شده و به روده بزرگ ختم می شود و سپس روده بزرگ نیز از آنجا تا محل مقعد ادامه می یابد، روده بزرگ شامل دو بخش است. بخش اول اصطلاحاً کولون نامیده می شود. که حدود 180 سانتی متر طول دارد. بخش دوم نیز راست روده است که طول آن به 15 تا 25 سانتی متر می رسد.

• عوامل خطر
عوامل زیر ممکن است شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را در فرد افزایش دهد.
سن: اکثر افراد مبتلا به این بیماری سن بالای 50 سال دارند اما این بیماری در هر سنی اتفاق می افتد رژیم غذایی: بین این بیماری و رژیم غذایی پر از چربی و پر انرژی و کم فیبر، رابطه مستقیم وجود دارد.


پولیپ ها: این بیماری بصورت رشد توده های خوش خیم در جدار روده تعریف می شود که معمولاً بعد از سن 50 سالگی شایع است . بنظر می رسد که در این ساختار شانس ابتلا به سرطان روده بزرگ را افزایش می دهد.
تاریخچه شخصی : کسانیکه قبلاً سرطانهای روده بزرگ داشته اند یا خانمهایی که مبتلا به سرطان تخمدان، رحم، یا پستان بوده اند. شانس بیشتری جهت ابتلا به این بیماری دارند.در حال حاضر در بعضی از موارد این سرطان، ژنهای مسؤول شناسایی شده اند. لذا قبل از بروز سرطان، چنین افرادی را از نظر حامل ژن بودن مورد بررسی قرار می دهند.


کولیت اولسروز : در این بیماری پوشش جدار روده بزرگ دچار لتهاب شده است.افراد مبتلا به این بیماری شانس بیشتری جهت ابتلا دارند.
• علائم و نشانه ها


علائم این بیماری ممکن است شبیه به سایر علائم نظیر عفونتها، بواسیر و بیماریهای التهابی روده باشد. بنابراین مراجعه به پزشک به منظور ارزیابی بهتر، لازم و ضروری می باشد. از آنجایی که در مراحل اولیه این بیماری با موفقیت قابل درمان است. در صورت مشاهده هر کدام از علائم زیر به پزشک مراجعه نمائید.
- وجود هرگونه تغییر در عادات دفعی روده نظیر اسهال، یبوست یا کاهش قطر مدفوع که بیش از یک روز طول بکشد.
- خونریزی از راست روده یا وجود خون در مدفوع


- دردهای قولنجی معده
- استفراغ
- ضعف و خستگی
- یرقان و زردی پوست یا صلبیه ( سفیدی چشم )
در بعضی از موارد ممکن است فرد مبتلا به سرطان بوده اما هیچگونه علامتی نداشته باشد. بنابراین غربالگری در افراد پر خطر مثل افراد بالای 50 سال ضروری می باشد.


غربالگری و تشخیص
استفاده از روشهای غربالگری معمولی در بیمارانی که هرگونه فاکتور خطری داشته باشند یا اینکه علائم مذکور را داشته باشند توصیه می شود.
از جمله روشهای تشخیصی که برای غربالگری این سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.
می توان به آزمایشات ذیل اشاره نمود.


معاینه راست روده: در این معاینه پزشک با انگشت خون راست روده را معاینه می کند تا وجود هرگونه مورد را بررسی کرده و در صورت وجود مواد در داخل راست روده آنها را از نظر آغشته بودن با خون مورد بررسی قراردهد.


پروکتوسکوپی : در این روش از طریق دستگاههای خاصی بصورت مستقیم داخل راست روده و قسمتهای تحتانی روده بزرگ مورد مشاهده قرار می گیرد. از طریق این روش نیمی از سرطانها قابل تشخیص هستند. در این روش ممکن است بیمار احساس فشار کند اما دردی را احساس نخواهد کرد. کولونوسکوپی: از طریق این روش نیز با ابزارهای خاصی، مشاهده کلی روده بزرگ و راست روده ممکن می شود. در این حالت نیز فرد دردی را احساس نخواهد کرد.
در صورت وجود هرگونه توده در طول این قسمتها نیاز است که بخشی از توده برداشته شود تا در زیر میکروسکوپ از نظر وجود بافت یا سلولهای سرطانی مورد بررسی قرار گیرد. این عمل را بیوپسی می نامند.


پیش آگهی و درمان سرطان روده، به مرحله بیماری ( به این معنا که سلولهای سرطانی فقط بافت پوششی روده را یا تمامی جدار آنرا را درگیر کرده اند) و شرایط سلامتی عمومی فرد بیمار بستگی دارد.


بعد از درمان به منظور اندازه گیری نوعی آنتی ژن در خون آزمایش خون داده شده و عکسبرداری انجام می گیرد تا مشخص شود که آیا سرطان عود کرده است یا خیر.
• مراحل سرطان
عود سرطان به معنای برگشت دوباره آن بعد از درمان می باشد. ممکن است عود دوباره در روده بزرگ یا سایر قسمتهای بدن نظیر کبد یا ریه رخ دهد. اگر عود بصورت درگیری تنها یک ناحیه از بدن باشد باید جراحی انجام شود. اما در صورت درگیری بیش از یک ناحیه و انتشار سرطان در قسمتهای مختلف بدن ممکن است از روشهای دیگری نظیر شیمی درمانی یا رادیوتراپی استفاده شود.



• روشهای درمانی
بطور کلی سه روش درمانی جهت درمان سرطان روده بزرگ وجود دارد که شامل جراحی، پرتودرمانی و شیمی درمانی است. روش دیگر درمانی نیز وجود دارد که در آن از روشهای بیولوژی برای درمان استفاده می شود. البته استفاده از این روشها در حد مطالعات بالینی است.
جراحی : جراحی شایعترین روش درمانی در تمامی مراحل سرطان به حساب می آید. این روش به طرق مختلف انجام شده و براساس نظر پزشک و مرحله سرطان، روشهای جراحی متفاوت می باشد.


عوارض جانبی جراحی : عوارض جانبی جراحی به محل تومور و نوع جراحی بستگی دارد. معمولاً در چند روز اول بعد از جراحی بیمار احساس ناراحتی دارند ولی معمولاً درد با دارو قابل کنترل می باشد. مدت زمان بهبود بعد از عمل جراحی از بیماری به بیمار دیگر متفاوت است.
پرتو درمانی : در این روش از اشعه X با انرژی بالای برای کشتن سلولهای سرطانی و کوچک نمودن اندازه تومور استفاده می شود. تولید اشعه می تواند خارج از بدن و بوسیله ماشینهای خاص یا در داخل بدن و از طریق موادی که تولید کننده اشعه هستند، صورت گیرد. پرتو درمانی به تنهائی یا همراه با جراحی و شیمی درمانی انجام می گیرد.


عوارض جانبی پرتو درمانی : شایعترین عوارض جانبی پرتودرمانی شامل خستگی ، واکنش پوستی در محل برخورد اشعه با پوست و کاهش اشتها می باشد. بعلاوه ممکن است این روش منجر به کاهش گلبولهای سفید خونی که از بدن در برابر عفونتها محافظت می کنند شود. بعضی از این عوارض قابل کنترل و قابل درمان هستند و در بسیاری از موارد این عوارض دائمی نمی باشند.


شیمی درمانی: این روش از داروها به منظور کشتن سلولهای سرطانی استفاده می شود. اکثر داروهای ضد سرطانی بصورت تزریق داخلی در بدن یا داخل عضلات مورد استفاده قرار می گیرند. اما بعضی دیگر نیز به فرم خوارکی قابل مصرف هستند. شیمی درمانی یک روش درمانی سیستمیک به حساب می آید به این معنا که دارو از طریق جریان خون به هر قسمتی از بدن می رود تا سلولهای سرطانی را بکشد. در این روش داروها به صورت دوره ای تجویز می شوند. یعنی دوره درمانی با یک دوره استراحت ادامه می یابد و بعد از آن از نو دروه درمانی شروع می شود. در صورتیکه سلولهای سرطانی کبد را درگیر کرده باشند،می توان دارو را مستقیماً به شریانهای تغذیه کننده کبد تزریق نمود.


بعد از آنکه جراح تمامی سلولها و بافت سرطانی را از طریق جراحی برداشت، یک دوره شیمی درمانی نیز داده می شود تا سلولهای سرطانی باقیمانده نیز در صورت وجود از بین بروند.


عوارض جانبی شیمی درمانی : داروهای شیمی درمانی معمولاً سلولهای با سرعت تکثیر بالا را مورد هدف قرار می دهند. از آنجایی که در بدن علاوه بر سلولهای سرطانی بافتهایی نظیر سلولهای خونی، بافت پوششی سیستم گوارشی و سلولهای فولیکول مو نیز از سرعت تکثیر بالایی برخوردار هستند، لذا ممکن است این بافتها نیز مورد هدف داروهای شیمی درمانی قرار بگیرد. در نتیجه عوارض جانبی شامل : عفونتها ، خستگی، ریزش موی موقتی، زخمهای دهانی و یا سایر علایم است.


از جمله مهمترین عوارض جانبی داروهای شیمی درمانی کاهش کلی سلولهای خونی
می باشد. از آنجایی که داروهای شیمی درمانی مغز استخوان را به شدت تحت تأثیر قرار می دهند، ممکن است کم خونی (بصورت کاهش انرژی انجام کارها)، کاهش پلاکتهای خونی ( بصورت خونریزی) یا کاهش گلبولهای سفید ( بصورت افزایش استعداد ابتلا به عفونتها ) ایجاد شود.
معمولاً همه کسانی که از این روش درمانی استفاده می کنند به تمامی این علائم مبتلا نمی شوند. به علاوه در طی دوره استراحت و بعد از قطع درمان تمامی این علایم برطرف می شوند.


درمانهای بیولوژیکی : در این روش ، بدن به تنهایی در برابر سرطانها مقابله می کند. در این روش از موادی استفاده می شود که توسط بدن یا اینکه در آزمایشگاهها ساخته می شوند تا مکانیسمهای طبیعی دفاعی بدن در برابر بیماریها جهت دهی ، تقویت و حفظ شوند. نام دیگر این روش ایمنی درمانی می باشد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید