بخشی از مقاله

چکیده

هدف از این مقاله شناسایی شاخص هاي حمل و نقل انسان محور است. در این راستا ابتدا شاخص هاي حمل و نقل انسان محور در سه بعد پیاده مداري، دوچرخه سواري و حمل و نقل همگانی در کشورهاي مختلف بررسی و شناسایی شده است. این پژوهش با تمرکز بر نحوه بکارگیري معیارهاي حمل و نقل انسان محور، ضمن بررسی حدودچندین گزارش منتشر شده معتبر، کوشیده است لیستی از پرکاربردترین معیارها را در این زمینه ارائه نماید. روش تحقیق این مقاله اسنادي بوده و سعی دارد به این سوال پاسخ بدهد که چه معیارهایی براي ارتقاي حمل و نقل انسان محور می بایست در نظر گرفته شود. نتایج مطالعات در خصوص حمل و نقل انسان محور نشان می دهد می توان تا با در نظر گرفتن شاخص هاي شناسایی شده در ساماندهی و طراحی فضاي حرکت عابر پیاده، دوچرخه سواري و حمل و نقل همگانی ، درجهت ارتقاي حمل و نقل انسان محور در کشورگامی برداریم.

کلید واژه: حمل و نقل انسان محور، پیاده مداري، دوچرخه سواري، حمل و نقل همگانی


teimouri37@yahoo.com .1
.2کارشناس مسوول ارزیابی، تحلیل و بهبود سیستم ها، سازمان پایانه ها و پارك سوارهاي شهرداري تهران، 09378232375 ,bahareh_taheri326@yahoo.com

1


.1 مقدمه

در دروه جدید مدیریت شهري با نگاه اجتماعی و انسان محور به شهر نگاه شده به طوري که در کنار موضوعات کالبدي به موضوعات کارکردي، فرهنگی و انسان محوري نیز توجه می شود. لذا حمل و نقل متکی بر کرامت انسانها و احترام به حقوق تکتک شهروندان، یکی از اصلی ترین بخشهاي شهر انسان محور را تشکیل میدهد چرا که لازم ترین و ضروري ترین سیستم آمد و شد شهري براي زندگی امروزي در شهرها، پیاده روي، دوچرخه سواري و نهایتاً استفاده از سیستم حمل و نقل همگانی

و انسان محور است. از آنجا که مدرنیسم با آوردن رهاورد اتومبیل به جامعه سرمایه داري از یک طرف باعث کاهش زمان سفر، صرفه جویی در وقت و دسترسی سریع به خدمات روزمره شده است اما از طرف دیگر به دلیل توسعه بی رویه زیرساخت هاي مورد نیاز آن، سبب گسترش و توسعه فیزیکی شبکه معابر و به تبع آن شکل گیري ساختار فضایی پراکنده شهري گردیده است به گونه اي که امروزه حمل و نقل انسان محور متکی بر پیاده روي و دوچرخه سواري در شهرها به فراموشی سپرده شده استاین. پدیده مخصوصاً در کشورهایی که از وسعت سرزمینی فراوانی برخوردارند به مراتب اثرات شدیدتري را به دنبال داشته است.[1]

یکی از نواقص عمده شهرسازي معاصر جهان، سرسپردگی بیش از حد آن به نیازهاي حرکت سواره و غفلت ازحفظ و ساماندهی حمل و نقل انسان محور است.در روال رایج شهرسازي در ایران نیز، نوعی غفلت و بی توجهی نسبت به حمل و نقل انسان محور هم در عرصه نظري و هم در عرصه عملی، به نحوي بارز مشاهده می شود.[2]

امروزه گسترش شهرنشینی، افزایش جمعیت، فضاهاي پراکنده شهري و... جابجایی شهروندان را در بسیاري از شهرهاي دنیا با مشکل روبرو ساخته و با توجه به افزایش تقاضاي حمل و نقل گرایش به سوي حمل و نقل انسان محور را اجتناب ناپذیر می سازد.[3]

توسعه جهت یافته براساس حمل ونقل انسان محور، روشی براي ایجاد ناحیه اي با تراکم زیاد، شامل مناطق مسکونی، تجاري، اداري و عمومی با هسته مرکزي تجاري، در فاصله مناسب پیاده روي از ایستگاه خطوط حمل ونقل عمومی با شعاع نیم مایلی و در طول راهروهاي حمل ونقل است که باعث تشویق ساکنین، شاغلین و اصناف ناحیه به استفاده بیشتر از حمل ونقل عمومی و گرایش به پیاده روي و دوچرخه سواري در خیابان می گردد.[4]

در طرح جامع حمل ونقل تهران نیز به توسعه حمل ونقل غیر موتوري در افق طرح، توجه ویژه اي شده است که چشم انداز کلی آن به شرح ذیل تعریف شده است:


2


“طرح جامع حمل ونقل غیر موتوري به دنبال آن است تا با افزایش سهم حمل ونقل غیرموتوري به همراه ایجاد فضایی مناسب و ایمن براي کاربران حمل ونقل غیر موتوري موجب افزایش رفاه و آسایش ساکنین شهر تهران گردد ".

براي دستیابی به چنین اهدافی در مطالعات امکانسنجی یا انتخاب معابر جهت بکارگیري مدهاي غیر موتوري همچون پیاده روي و دوچرخه سواري فاکتورهاي مختلف و متفاوتی باید مورد توجه قرار گیرند تا بهترین مسیر از هر حیث انتخاب گردد، از جمله مهمترین پارامترهاي تاثیرگذار در ارزیابی معابر

میتوان به پارامترهاي ترافیکی، طبیعی و محیطی، اجتماعی، اقتصادي و حتی سیاسی اشاره نمود .در بین فاکتورهاي مطرح شده شرایط محیطی یا طبیعی که در ارزیابی معابر براي انتخاب مسیر دوچرخه و پیاده روي از اهمیت بالایی برخوردار است توپوگرافی یا شیب محدوده مورد مطالعه می باشد.[5]

همچنین مجموعهاي از اقدامات انجام شده به منظور تحقق »شهر انسان محور« در شهر تهران عبارتند از: ایجاد مسیرهاي BRT و توسعه سریع خطوط آن، ایجاد ایستگاه هاي تحویل دوچرخه به شهروندان به منظور توسعه فرهنگ دوچرخه سواري، ساخت و توسعه مسیر هاي مخصوص عبور دوچرخه در خیابان ها، شفاف کردن مسیر عبور نابینایان در پیاده راه ها، گسترش خطوط مترو براي رفاه شهروندان، ایجاد و گسترش دیوارهاي جداکننده صوتی در بزرگراه ها، تولید و مشارکت وسیع در ساخت سریال -انیمیشن-تیزر-نماهنگ، تدوین و نشر کتاب هاي قصه با موضوعات ترافیکی این پژوهش میکوشد با بررسی برخی از پژوهش هاي صورت گرفته و گردآوري نظرات متخصصین

حمل و نقل شهري و انسان محور در برخی از کشورهایی اروپا، آسیا و آمریکا معیارهاي مورد استفاده جهت ارزیابی و تصمیم گیري در زمینه توسعه حمل ونقل انسان محور را بررسی نموده و مجموعه اي از معیارهاي پرکاربرد را جهت توسعه حمل و نقل انسان محور ارائه نماید.[6]

.2 بیان مسئله و ضرورت حمل و نقل انسان محور

افزایش تولید خودرو و استفاده مفرط شهروندان ازاین وسیله نقلیه، باعث گردید تا سالیان متمادي سیستم پیاده شهري، دوچرخه سواري به فراموشی سپرده شده و حمل و نقل همگانی از اهمیت کمتري برخوردار باشد و در مقابل خودروي شخصی آزادانه به انتشار اثرات زیانبار خود ادامه دهد؛ حوادث ترافیکی بالا، مصرف بالاي انرژي، انتشار آلاینده ها و گازهاي گلخانه اي و... از معضلات افزایش بیش از حد خودروي شخصی مخصوصاً در بخش مرکزي شهر ها بوده است که عدم به کارگیري شیوه هاي درست حمل و نقل انسان محور و نبود تعریف و فرهنگ سازي مناسب در این زمینه اثرات


3


نامطلوب آن را دوچندان کرده است. بنابراین به دلیل گستردگی و پیچیدگی این مسایل ضرورت جامع نگري و تحلیل زندگی پیاده و دوچرخه سوار و استفاده از سیستم حمل و نقل همگانی در شهر، به منظور حل پایدار مسایل، ضروري می نماید.[1]

شهر تهران نیز از جمله شهر هاي بزرگ است که سازمان فضایی پراکنده آن باعث شده تا شهروندان براي دسترسی به کارکردهاي شهري بیش از پیش از خودروي شخصی استفاده نمایند و بدین ترتیب نقش حمل و نقل انسان محور (پیاده روي ، دوچرخه سواري و استفاده از حمل و نقل همگانی) در آن بسیار ناچیز است. در این راستا گذر از شهر ترافیک محور به شهر انسان محور از مهمترین اهداف کنونی برنامه ریزي شهري است که تحقق این هدف در شهر تهران با فشرده کردن و مجاورت کاربري ها در کنار همدیگر امکان پذیر است که در این صورت با کاهش فواصل می توان از طریق پیاده روي و دوچرخه سواري به خدمات شهري دسترسی آسانی پیدا نمود.

.3 مبانی نظري تحقیق

مجموع مطالعات و بررسی ها در خصوص حمل و نقل انسان محور نشان می دهد که این نوع حمل و نقل را می توان در سه بعد پیاده روي، دوچرخه سواري و حمل و نقل همگانی پیاده سازي نمود.لذا شاخص هاي حمل و نقل انسان محور در برگیرنده شاخص هاي پیاده مداري، دوچرخه سواري و حمل و نقل همگانی در شهر ها است.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید