بخشی از مقاله

طراحی کاشت


مقدمه
طراحی کاشت یک فرآیند، یک هنر و یک علم محسوب می گردد. در تشخیص ویژگیهای هنر زیبا، اصول طراحی باید با سختیهای علم ترکیب گردد. این فرآیند، فرآیند طرح ریزی پیش از کاشت می باشد، این دو به یکدیگر وابسته بوده از یکدیگر جدایی ناپذیرند. مهارت، بینش و شکیبایی لازمه این فرآیند به شمار می آیند. هنگام طراحی یک باغ، به عنوان معمار منظر، متخصص علوم باغبانی و طراح منظر با استفاده از روندی روش مند، ایده ها را به واقعیت پیوند دهید. هر یک از افراد ملرزم به آشنایی با این روش، در کار با گیاهان به عنوان منابع نامحدود طراحی می باشند.


طراحی کاشت مستلزم تبدیل مفهوم یا انگاره ای انتزاعی و ترکیب آن با نیازهای محیطی سایت جهت ایجاد پلان کاشتی زیبا، کاربردی و مناسب می باشد. اما کار در این مرحله پایان نمی یابد. یک طرح خوب باید با استقرار صحیح و نگهداری با کیفیت مطلوب نیز ادامه یابد.


چگونگی این کار می تواند توفیق یابد؟ هدف اصلی این کتاب شرح گام به گام فرآیند طراحی کاشت می باشد. هر یک از مراحل این فرآیند در طراحی کلی یک باغ به خوبی مورد استفاده قرار می گیرد، بنابراین طراحی باغ شامل مفاهیم بسیاری در زمینه طراحی فضایی، تغییر فرم طبیعی زمین و ساخت سازه های سخت می باشد. این کتاب فرآیند طراحی را شرح داده، بر فنون و شیوه های طراحی متمرکز گشته و آنها را در طراحی با گیاهان به کار می برد. این فرآیند زمینه مناسبی را ایجاد می کند که از طریق آن شما به تدریج قادر به طراحی و ایجاد منظر می گردید.


فرآیند طراحی کاشت
فرآیند طراحی کاشت به هشت گام زیر تقسیم می گردد :
1 ) بررسی پیشینه های تاریخی : بررسی باغهای به جا مانده از زمانهای گذشته و دیگر مکانها به ما در فهم تکامل تدریجی فرمهای خاص طراحی، یادگیری اسامی و منشاء گیاهان و درک سازگاری آنها با محیط های دیگر کمک می کند.


2 ) تجزیه و تحلیل محیط: این مرحله از فراینده طراحی همراه با کاوشهای طرح انجام می شود و شامل تجزیه وتحلیل روابط محیطی می باشد. رابطه محیطی وابستگی طبعیی گیاه می باشد که در نتیجه عمل متقابل گیاه با ویژگیهای فیزیکی سایت مانند نور، خاک، رطوبت و باد حاصل می گردد.
3 ) کاوش در ایده های طراحی : این برسی شامل سه مرحله در طراحی منظر می باشد که بر نوع پلان تاقیر می گذارد:
* مفهوم یا انگار طرح ، ایده ای می باشد که فرم باغ از آن گرفته می شود.


* برنامه طرح، به روشهای مختلف استفاده از باغ گفته می شود.
* تجزیه و تحلیل طرح برسی فرصتها و محدودیتهای سایت می باشد زیرا آنها برر مفهوم و برنامه طرح تاثیر می گذارند.
4 ) آفرینش ادبیات طرح: در این مرحله از فرآینده طراحی با وارد ساختن عناصر باغ، به طرح فرم فیزیکی و سه بعدی داده می شود.
5 ) ترکیب طرح کاشت: تسلط کامل بر ترکیب و ساخت طرح جهت ترکیب کردن مفاهیم انتزاعی طرح با نیازمندیهای باغیبانی گیاهان در این مرحله ضروری می باشد.
6 ) ایجاد یک پالت گیاهی: معمار منظر با انتخاب تعدادی از گیاهان منظری را ایجاد می کند همانگونه که یک هنرمند نقاشی با استفاده از تعدادی رنگ یک نقاشی زیبا خلق می کند، به این فرآیند توسعه پالت گیاهی گفته می شود.
7 ) کاشت گیاهان در باغ: کاشت گیاهان در باغ طرح را به واقعیت تبدیل می کند. این مرحله نتیجه موفقیت آمیز و پاداش کلیه مراحل پیشین فرآیند طراحی محسوب می گردد.


8 ) نگهداری از باغ: مرحله نهایی در فرایند کاشت نگهداری صحیح از باغ جدید می باشد.
نگهداری کلیدی برای موفقیت طرح کاشت به شمار می آید.
هر یک از این مراحل در بخشی از این کتاب منحصراً برسی خواهند شد.


گیاهان جذلب و تماشایی هستند. آنها هدایایی مجذوب کننده ای از جانب طبیعت جهت لذت بردن انسانها می باشند. ترکیبات هنری آنها بی شمار می باشد و موجب سر گرمی، آرامش و شگفتی انسان می گردند. به اعتقاد من، طراحی کاشت بیان خارجی عشقی درونی به گیاهان می باشد. شما به عنوان طراحان کاشت باید بینش، شکیبایی و مهارت لازم را هنگام یاد گیری خواندن و درک منظر در کلیه فرمهای بسیار گوناگون آن جهت ایجاد محیط های با دوام، زیبا و ماندگار کسب نمائید.


ترکیب طرح کاشت
ترکیب کاشت، فرایند ترکیب کردن گیاهان مختلف در یک واحد یکپارچه و منسجم می باشد تا کنون مفهوم ثابت و عناصر باغ نیز معرفی شده اند مرحله بعد برسی ویژگیهای اختصاصی گیاه جهت تشخیص تاثیر آنها بر طرح کلی می باشد. پیش از انتخاب گیاهی خاص عناصر باغ – توده های درختچه کوچه باغ، توده ها، بستر های کاشت- به ترتیبی از رنگ ، فرم، بافت، خط و توده تبدیل می شوند.


اگر چه ترکیب کاشت غالباً با سایر هنرها- نقاشی، مجسمه سازی، بافندگی، موسیقی مقایسه می گردد، اما شاید این هنر، پویاترین فرم هنری محسوب گردد زیرا نتایج حاصله از آن کاری هنری و سه بعدی است که از نقاط دید بسیاری مشاهده می گردد، در این هنر از مواد و مصالحی استفاده می شود که پیوسته در حال تغییرند. هدف اصلی، سازماندهی این عناصر در واحدی منظم از طریق بر قراری تعادل میان تناسب و مقیاس با بافت، فرم، تکرار و توالی می باشد. این عمل بیان هنری و فیزیکی مفهوم طراحی با استفاده از گیاهان به عنوان واسطه می باشد. به این مرحله از فرآند غالباً توسعه طرح اطلاق می گردد. کار انجام شده در فصول 2، 3 و 4 سبب ایجاد اساسی فیزیکی و مفهومی پایدار در ایجاد ترکیب می گردد.


گیاهان طرح را تقویت تصور و اهمیت آن می افزایند همانگونه که نیازهای کاربردی را بر آورده می سازند. مهارت، قدرت تصور و بینش و صبر در اقدام جهت ترکیب رنگ، فرم، بافت، خط و توده احجام لازم و ضروری میباشند. قدرت تصور به شما اجازه می دهد تا طرح کاشت را در آینده 10 سال، 50 سال، 100 سال پس از طرح ابتدایی – تصور کنید. صبر یک حسن به شمار می آید. شما نباید در رشد و بلوغ ترکیبی گیاهی عجله کنید.


پنج عنصر بنیادین در ترکیب کاشت
پنج اصل بنیادین در ترکیب طرح کاشت به قرار زیر است:
1 ) خط
2 ) فرم
3 ) توده
4 ) بافت
5 ) رنگ


این عناصر اولیه طراحی، ظواهر فیزیکی گیاه می باشند. هر یک از گیاهان دارای این عناصر می باشند. خط، اساس فرم گیاه به شمار می آید فرم، شمای کلی یا «نمای سایه روشن» گیاه می باشد . توده، حجم سه بعدی گیاهان به شمار می آید لغت بافت از مصدر لاتین «بافتن» گرفته شده است و به ویژگیهای سطح گیاهان اطلاق می گردد رنگ ، انعکاس پر توهای مختلف نور بر یک جسم می باشد. بدون نور، رنگ مفهومی ندارد. پالت رنگهای گیاهی تقریباً مانند خود گیاهان بسیار متنوع می باشد.


عناصر طرحی تحت تاثیر مستقیم اجزای ترکیب و اصلی طرح می باشند. یک جز ترکیب طرح، بخش انتزاعی ترکیب مانند تعادل، تاکید یا تکرار و یک ویژگی نا محسوس به شمار می آید.


اجزا ترکیب شبیه به اجزای یک دستور العمل پخت غذا می باشند – بود یا نبود یکی از اجزا سبب تغییر در نتیجه و محصول نهایی می گردد. اهمیت هر یک از آنها متفاوت می باشد، در حقیقت اهمیت آنها به اصول ترکیب و به هدف نهایی طرح مرتبط می باشد. به طور مثال تاکید بر فرم غالباً بر جسته تر از تاکید بر رنگ می باشد، توالی بافتی نیز جالب توجه تر از توالی خطوط است.


اجزای اصلی زیر به گونه ای که به طرح کاشت مرتبط می باشند، تعریف می گردند:
* تعادل نتیجه قرار گیری یک شی (گیاه) یا اشیائی در امتداد محور واقعی یا فرضی یک ترکیب منظر می باشد. هنگامی که توده ای در هر طرف محور به طور یکسان توزیع گردد، گفته می شود که ترکیب در حالت تعادل قرار دارد. تعادل نیرو های رقیب را جخت ایجاد ثبات یا سکون، تساوی یا تعدیل می بخشد. یک گیاه منفرد در یک صفحه در مرکز توجه قرار می گیرد. دو گیاه مشابه در یک صفحه سبب تقسیم جذابیت به طور مساوی و بر قراری تعادل می گردند. در طراحی کاشت، تعادل سبب تقویت محور، تاکید بر گردش درفضا وتاکید بر نقاط انتقال می گردد.


* تاکید سبب تشخیص مهم ترین جسم از کم اهمیت ترین جسم می گردد. تاکید از طریق افزایش برتری عناصر خاص وتابع قرار دادن عناصر جزئی حاصل می گردد. ترکیب کاشت از طریق اتخاب گونه های گیاهی و استقرار گیاه بر سلسله مراتب، فضای عمومی و خصوصی یا فرم معماری تاکید می کند.
* تناسب به اندازه واقعی یک جسم یا اندازه نسبی آن در مقایسه با جسمی دیگر اطلاق می گردد. هنگام قرار گرفتن دو جسم در کنار یکدیگر، تناسب به وجود می آید. تناسب مطلق، اندازه یا مقیاس یک جسم می باشد. به اندازه مشاهده یا ادراک شده یک جسم نسبت به جسمی دیگر در فضا، تناسب نسبی گفته می شود.


* تکرار ، شامل فرآیند تکرار فرم، بافت، رنگ مشابه یا یکسان در طرح، می باشد. تکرار از قرار دادن اشیا مشابه درکنار یکدیگر و قادر ساختن ذهن در فهم ترکیب حاصل می گردد. درجات متنوعی از تکرار وجود دارد: تکرار کامل و یا مطلق، تکرار جزئی و نسبی؛ تکرار سبب ایجاد یکنواختی یا تحریک بیننده می گردد. تکرار یک فرم گیاهی موجب ایجاد دیوار ها، راهروها یا کفهای معماری می شود. تکرار خط نیز سبب حرکت می شود. تکرار رنگ باعث می شود فضایی کوچک، بزرگ به نظر رسد.


* ضرب آهنگ، نواخت یا ریتم، به تکرار الگویی یک عنصر طراحی در فواصل منظم یا نا منظم گفته می شود. ریتم به عنوان یک ابزار طراحی، موجب ایجاد توالی حرکتی یا الگو در باغ می گردد. ریتم فرم، رنگ یا بافت بر اهمیت ترکیب گیاهی می افزاید.


* مقیاس، ادراک اندازه جسم نسبت به بدن انسان یا جسمی دیگر می باشد.
طرح باغ باید هم دارای مقیاس مطلق و هم مقیاس نسبی باشد. مقیاس انسان یا مطلق به ارتباط میان بیننده و منظر اطلاق می گردد. این بدان معناست که اندازه طرح با امدازه بدن انسان مطابق می باشد. منظره ای که به خوبی طراحی شده است به بیننده اجازه می دهد تا درآن آزادانه و بدون فکر کردن درباره مقیاس، احساس ناراحتی یا گم شدن در باغ، حرکت کند. انتظارات بسیاری در این رابطه وجود دارد – به طور مثال، باغ کودکان غالباً برای مقیاس بدن کودک طراحی شده و مانع از ورود بزرگسالان می گردد. یا برای ایجاد تاثیر تماشایی و نمایشی مقیاس، اجسام بسیار بزرگی طراحی می گردند تا بیننده احساس کوچک بودن کرده و در منظره غوطه ور شود.


مقیاس نسبی اندازه ظاهری یک شی یا فضا را که به وسیله اندازه واقعی اجزای آن ایجاد شده است، مشخص می نماید. مقیاس یک بخش نسبت به بخش دیگر و هر یک از اجزا نسبت به کل مهم می باشد. اگر مقیاس ناهماهنگ باشد، انسجام ترکیب از بین می رود. ثبات مقیاس سبب ایجاد انسجام و هماهنگی می گردد. اگر مقیاس توده و فرمهای گیاهی پیوسته در حال تغییر باشد، طرح پراکنده شده و بیننده گیج می شود. ارتفاع درخت باید در مقیاسی متناسب با اندازه باغ باشد. حجم کلی درختچه ها بایدمتناسب با اندازه بستر کاشت و باغچه ها باشد .


فاصله نیز به مقیاس تاثیر گذار است. مجموعه ای از اجسامبا اندازه ای مشخص در منظر، به عنوان نقطه عطفی جهت مشخص نمودن فاصله بیننده تا بخشهای مختلف منظر عمل می کند . اگر فاصله کم باشد، بیننده تنوع، بافت و جزئیات بیشتری راتشخیص می دهد. از فاصله دور جزئیات دیده نمی شوند و تنها ترتیب و آرامش توده بسیار مهم می باشد.


 توالی ، طرح را به گونه ای که توجه بیننده به مسیری معین م مشخص جلب گردد، سامان می دهد و توالی تغییر، حرکت یا انتقال یکنواخت طرح می باشدکه به یک مسیر یا به یک مقصد دلخواه منتهی می گردد (تصویر12- 5) و سبب اتصال عناصر طراحی می گرددزیرا حرکت از یک بخش از ترکیب به بخش دیگر از طریق تغییر در فرم، رنگ، بافت، موفقعیت یا اندازه گیاه حاصل می شود. توالی با تغییر یکی از اجزای طرح ایجاد می گردد- البته تغییر کلیه نه تنها سبب ایجاد توالی نمی گرددبلکه بی نظمی نیز حاصل می شود. در طرح کاشت، توالی بر انتقال یا حرکت از یک گیاه به گیاهی دیگر تمرکز دارد.


توالی ایجاد شده از طریق تکرار، دو یا بیش از دوفرم، بافت یا رنگ متضاد می باشد. تکرار یک عنصر در فواصل منظم به وسیله ورود عنصری متضاد شکسته مسی شود. این تغییر در کل ترکیب ادامه می یابد و بسیار موزون می باشد. موفقیت این توالی به تکرار یکی از عناصر شکسته با تجزیه شده در فواصل منظم به وسیله عنصری متضاد وابسته می باشد.


 سادگی، رعایت اعتدال و محدودیت و مناسبت در طرح می باشد. این ویژگیها سبب پایداری کار معماران و معماران منظر بزرگ می گردد.(تصویر13 . 5)
 تقارن، همانندی اندازه، فرم و آرایش اجزا در سمتهای مخالفیک صفحه، خط یا نقطه می باشد. طرح متقارن، نظم وکنترل را ایجاد کرده و سبب سازماندهی منظر از طریق تعادل و تکرار می گردد.(تصویر 14 . 5) عدم متقارن به آسانی و هنگامی که عناصر باغ در اطراف یک صفحه، خط یا نقطه متقارن یا یکسان نمی باشند، ایجاد می گردد.تقارن ابزاری جهت سازماندهیترکیب به شمار می آید و براساس تعادل و توالی حرکت در اطراف محوری فرضی شکل می گیرد.(تصویر 15 . 5)


تنوع، به گوناگونی ویژگیهای طرح در یک ترکیب گفته می شود. تنوع، تغییر یا تضاد میان یکیا دواصل طراحی- خط، فرم، بافت یا رنگ- سبب جلب توجه بازدید کننده می گردد. (تصویر 16 . 5)


میزان تنوع لازم و مناسب در یک طرح به پیچیدگی اصول آن بستگی دارد. تنوع، مخالف تکرار می باشد. اگر دراستفاده از تنوع اغراق شود، انسجام ترکیب از بین می رود. تنوعی که همراه با تکرار مناسب طرح ریزی گردد؛ سبب حفظ انسجام می گردد.


هماهنگی و انسجام یا وحدت،نتیجه استفاده درست از اصول واجرای طراحی می باشد. ترکیب، وابسته به طرز تفکر شخص است. «جان بروکس» به عنوان طراح منظر در این باره می گوید: «درک طرح، بیان علایق و بیزاریهایفردیاز ترکیبی خاص می باشد،زیراما همگی به گونه ای متفاوت از یکدیگر نسبت به رنگها، الگوها، اشکال و بافتها واکنش نشان می دهیم.» اما راهکارهایی اساسی جهت تفکر درهنگام شروع کار وجود دارد. مباحث زیر بر هر یک از اصول منحصر به فرد طراحی و روابط آنها با اجزای موجود در ترکیب گیاهی تمرکز دارد. به خاطر داشته باشید که آنها ابزارهایی تا پایان کارو رسیدن به هدف می باشند. اصول طراحی بسیار به یکدیگر مرتبط بوده و بررسی آنها بهصورت جداگانه،صرفاً با هدف مطالعه، انجام می گیرد.


خط، فرم و توده
خط، فرم و توده به یکدیگر وابسته می باشند. خط سبب ایجاد فرم می گردد، گروه هایی از فرم نیز توده ایجادمی کنند. توده گروهی از فرمها به صورت سه بعدی می باشد. فرم و توده واحدهای ساختاری محسوب می گردند که براساس آنها خط، بافت و رنگ مشخص می گردند. توده از تعدادی فرم تشکیل می شود، فرم نیز از خط یا میر ساخته شده و هر دو نیز به وابسته سایه روشن با کران نمای گیاه مشخص می گردند. آنها همگی به یکدیگر وابسته می باشند.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید