بخشی از مقاله
مقدمه
تحقيق و پژوهش يك معلم از مسائل كلاس و دغدغههايش در سر كلاس درس ناشي ميشود و در اين راستا مسائل و مشكلاتي همواره در سر راهش وجود دارد كه تمام ذهن و وجود و حتي زندگياش را تحتالشعاع خود قرار ميدهد. چون با انسان، با فكر و انديشه و مغزها سروكار دارد بنابراين هر تحولي در جامعه پيش آيد و هر چه جهان صنعتيتر شود مشكلات او هم متغير ميشود.
و من نيز، كه از سال 58 بعنوان معلم ديني و قرآن در منطقه 20 سعادت خدمت به جامعه و نسل جوان پيدا نمودم، با اين عنوان بيش از حد احساس مسئوليت و سنگيني اين بار عظيم را بر دوش خود حس ميكردم، كه چگونه ميتوانم اين كتاب وحي، و اين هدايتگر بشر را آنگونه كه شايسته و بايسته است با شيوهاي درخور سن و ذهن و استعداد اين نونهالان عزيز تدريس كنم.
ابتدا از خداي خود و ائمه معصومين كمك خواستم تا مرا در اين راه پر خطير ياري بفرمايند تا شايد بتوانم ذرهاي از اقيانوس بيكران را در وحله اول خود و بعد به عزيزانم بچشانم.
مسائل و مشكلات
من نيز با مسائل و مشكلاتي روبرو بودم. از جمله ظاهر كتاب قرآن: كه بسيار ساده و بدون هيچ نقش و نگار و بدون رنگآميزي كه بتواند قدري دانشآموزان را به خود جلب كند. با آيات طولاني كه به نظر ميرسيد براي نوجوانان غير قابل تحمل وخسته كننده است، و كلاس نيز ظاهري خشك و بيروح، در صورتيكه قرآن سراسر زيبائيست، همه آياتش از زيبايي و محتوي و ريتم و خاصي برخوردار است. و بسيار جذاب و شيرين است. در فكر اين بودم پس چرا به ظاهر آن توجه نميشود كه در دانشآموزان ايجاد شوق و انگيزه و رغبت كند، تا آنان با عشق و علاقهاي خاص به اين كتاب آسماني و راهگشاي زندگي بشر رو ميآورند تا خود راه حق و باطل را تشخيص دهند.
راهكار
در وحله اول ديدم كاري از من ساخته نيست كه بتوانم تغييراتي در ظاهر قرآن ايجاد كنم چون مسئول و مولف كتاب نيستم و پيشنهاد و انتقادها هم به اين زودي جواب نخواهد داد. سعي و تلاشم را بر اين نهادم از راههاي مختلف، و آنچه در توان دارم بكار گيرم، تا ايجاد انگيزه و شوق و شور و اشتياق را در دانشآموزان، اين فطرتهاي پاك بوجود آورم. شايد از اين طريق بهتر به سخنان خداي خود و استعدادهاي خداداده و پاك خود پيبرده و چراغ هدايتي در فراسوي راهشان باشد و همواره با قرآن انس و الفت خاص پيدا كنند و سرشار از عشق و معنويت شوند و بذري باشد كه انشاءالله روزي ببار نشيند.
با اين انديشه هر لحظه در فكري، خلاقيتي و تحولي براي كلاس درس خود بودم.
اولين گام
اولين قدم اين بود كه احاديث ائمه معصومين (احاديث كوتاه) را با ريتمي كه در خور سليقه و شوق دانشآموزان بود آماده ميكردم و هنگام شروع كلاس برايشان ميخواندم و آنها تكرار ميكردند و چون آهنگين بود لبخند و شوق و علاقه را در آنها لمس ميكردم و اين باعث شد كه هر هفته كاري جديد ارائه دهم، هر موقع احساس ميكردم خسته شدند از آنها ميخواستم حديث را بخوانند. و با اشتياق زيادي شروع به خواندن ميكردند و گاهي ميگفتند: خانم دوباره دوباره.و يا بعضي از قسمتهاي كتاب قرآن را با ريتمي خاص تلاوت ميكردم و تحولي در كلاس ايجاد ميشد، و باعث شادي و شوق در ورحيه آنان ميشد. گاهي از خود آنان ميخواستم حديثي، يا آيهاي را اينگونه تهيه و براي دوستانشان بخوانند. با اين كار هم دانشآموز يك حديث را آموخته و كلاس هم شاد و پر شور و شوق ميشد و بعد سعي ميكردم كه بتوانند در عمل پياده كنند . (مثلاً حديث امام علي (ع): ميگفتم قال علي (ع) (2) فكّر فكّر ثُمّ تَكّلُم (2) فكر كن، فكر كن، بعد صحبت كن (2).
كه حضرت فرمودند دوبار فكر كن و بينديش، و بعد از انديشيدن صحبت كن.
تا اينكه در سال 60 از طرف اداره منطقه 20 تهران به سميناري براي بررسي كتب ديني دعوت شديم و در آنجا ساعتها مشغول شنيدن بودم. فقط مستمع بوديم! و خيلي خسته شديم در بين اين ساعات وقتي براي استراحت و پذيرائي مختصر انجام شد من كه گرسنه و خسته شده بودم اين پذيرائي برايم دلچسب و لذيذ بود و به جانم نشست. اين خود جرقهاي در ذهنم ايجاد نمود كه من هم ميتوانم طرحي براي بهتر شدن كلاس قرآن داشته باشم. با دانشآموزان مشورت كردم و آنها نيز نظرشان مثبت بود. بفكر كاري هدفمند و خداپسندانه شدم از جمله:
طرح- 1
1- نام كلاس: جشن قرآن
2- گروهبندي دانشآموزان
3- روسري سفيد
4- پذيرايي
5- اجراي برنامهي ده دقيقهاي
6- تهيه جوايز
7- تغيير ظاهري شكل كلاس
8- انتخاب نام براي گروهها
كه بعنوان نمونه يك ورقه از كار دانشآموزي ضميمه ميشود.
اهداف طرح
براي هر طرح هدفي را بيان نمودم.
1- جشن قرآن: احساس كردم كلمه جشن در ذهن دانشآموزان شادي و ذوق و هنر و علاقه ايجاد ميكند واين واژه باعث ميشود نسبت به كلاس قرآن ذهنيت مثبت پيدا كنند و كلاس از خشك بودن و بيروح بودن خارج شود و با آن انس و الفتي زيبا پيدا كنند و هميشه عاشق قرآن و معارف آن شوند.
2- گروهبندي: دانشآموزان دوست دارند در مدرسه يا در كلاس مسئوليتي به آنها ....
بسم الله الرحمن الرحيم
گروه شمس
اجراي برنامه
1- سوره شمس، 1 آيه توسط خانم رويا ياري
2- سئوالاتي از سوره بقره آل عمران
3- جوايز
4- پذيرايي
5- نمايش
6- سرود
7- دعاي ختم قرآن
اعضاي گروه: سحر پير براقي، رويا ياري، معصومه شريفي، هيوا غضنفري
كلاس: 5/3
دبير محترم : سركار خانم ساغري
منطقه 5
مدرسه راهنمايي حضرت فاطمه (س)
محول شود و از اين عمل بسيار لذت ميبرند و احساس غرور و شايستگي ميكنند. ذوق و انگيزه در آنان ايجاد و فعالتر ميشوند و حتي خّلاق ميشوند در ضمن كلاس از معلم محوري خارج ميشود و ديگر معلم سخنگو و متكلم وحده نيست و دانشآموز خودش را بهتر ميشناسد و فرصتي است تا حركتي، جنبشي و ابتكاري از خود بروز دهد.
3- روسري سفيد: نشانهاي از روح و قلب پاك و بدون آلودگي است. كه خداوند سبحان ما را اينگونه پاك كرده همانطور كه مراقب هستيد روسريهايتان لك و كثيف نشود بايد مراقب روحتان هم باشيد كه خدايي نكرده آلوده نشود و هميشه سفيد و پاك و شفاف بماند همانگونه كه خداوند سبحان خلق كرده مطهر و دور از گناه نگه داريم.
4- پذيرائي: به دانشآموزان ميآموزم كه با تلاوت قرآن زبان و گوش و تمام وجود و روحمان و حتي در و ديوار قرآني ميشود يعني متبرك ميشود و چيزهايي كه در كلاس به عنوان پذيرايي آورده ميشود با تلاوت قرآن همه آنها متبرك ميشوند و با خوردن آن جسممان و حتي تك تك سلولهاي ما قرآني ميشود.