بخشی از مقاله

مفاسد اجتماعی در عصر بعثت


هدف و ضرورتهای این تحقیق :
انسان موجودی است که برای رسیدن به سعادت و خوشبختی نیازمند الگو و اسوه نیکو می باشد که بتواند با پیروی از او عقل و فطرت خود را شکوفا کند و زمینه خوشبختی خویش را فراهم سازد . برای رفع این نیاز حیاتی ، خدواند متعال رسول (ص) خود را به عنوان اسوه حسنه معرفی می کند.
"لَقَد کانَ لَکُم فی رَسولِِِ الله اُسوۀ حَسنةُ لِِِِِِِِِِِِِمَن کانَ یَرجو الله و الیَومَ الاخِرَ وَ ذََََََََََََََََََََََََََََََکَر الله کَثیراُ"


(مسلما برای شما در زندگی رسول خدا(ص) سرمشق نیکویی بود ، برای انها که امید به رحمت خدا و روز رستاخیز دارند و خدا را بسیار یاد می کنند) .
پیامبر اعظم الشان اسلام (ص) در این ایه به عنوان اسوه حسنه به طور ؟؟؟؟؟ متلقع و در همه ی زندگی معرفی شده است . بر این اساس مسلمانان موظف هستند که تمام ابعاد شخصیت ان حضرت (ص) را مورد تحقیق قرار دهند تا مقدمه پیروی از ایشان برای انان فراهم اید.


از عرصه های باید شیوه و سریه رسول خدا (ص) مورد تحقیق قرار گیرد شیوه مبارزه ان حضرت (ص) با مفاسد اجتماعی است زیرا:
راه صحیح با مفاسد اجتماعی بهترین عامل در جلوگیری در توسعه و گسترش ان است . اگهی و معرفت نسبت به شیوه مبارزه رسول اکرم (ص) با مفاسد اجتماعی می تواند راه صحیح مبارزه در این میدان را به مسلمانان نشان دهد و انان را افراط و تفریط که از جمله عوامل گسترش فساد است مصون بدارد.


نکته ی دیگری که ضرورت این تلاش معرفتی را اشکار می سازد این است که : بعد از مدتها انتظار و ان همه تلاش و مجاهدت و شهادت عالمان و مبارزان راه دین، حکومتی بر اساس قران و عترت تشکیل شده است طبیعی است که دشمنان اسلام با ترویج مفاسد بر اساس نقش های حساب شده تلاش می کنند که زمینه عدم موفقیت و نابودی حکومت اسلامی را فراهم سازد . بیان دقیق و صحیح شیوه مبارزه پیامبر(ص) با مفاسد اجتماعی در این موقعیت احساس زمینه ساز عمل صحیح در دفاع از انقلاب اسلامی می باشد.

مفاسد اجتماعی در عصر بعثت:
ترسیم کلی قران و روایات از عصر بعثت :
1. قران کریم عصر بعثت را عصر گمراهی مبین و اشکار معرفی می کند ودر ایات گوناگون این زلالت را تدبین می نماید .
2. گمراهی اشکار مردم ان عصر در بینش ، رفتار ، قضاوت در ارتباط با همدیگر و.... ظهور داشته است که همگی اینها را قران با وصف جاهلیت توصیف نموده است.
3. در روایات(مانند ایات قران )وضعیت زندگی مردم حجاز قبل از بعثت در همه ابعاد مورد بررسی قرار گرفته است و نکنته محوری این وضعیت بودن مردم در جاهلیت مطلق می باشد.
جلوه های برجسته مفاسد اجتماعی در عصر بعثت :


از ایات نورانی قران کریم استفاده می شود که مفاسد اجتماعی در عصر بعثت بصورت گسترده و فرا گیر در جامعه ان روز ظهور داشته است .
جلوه های بر جسته مفاسد اجتماعی در عصر بعثت و زمینه های مختلف عبارتند از:
زنا ، میگساری ، دزدی ، قمار ، رفتار تحقیر امیز و ظلمانه با زن ، بی حجابی و چشم چراغی ، اختلاف و تفرقه ، غیبت ، تهمت ، دروغ ، ثروت اندوزی از راههای نا مشروع ، اسراف ، قضاوتهای ظالمانه و استبداد سیاسی ، خرافات و اوهام ، بی اعتنایی به فقرا و محرومین و...
ریشه های جاهلیت در عصر بعثت :


1. مفاسد اجتماعی معلول عواملی است که منشاء،فساد اجتماعی و فردی هستند ؛یبان دیگر ریشه های مفاسد اجتماعی فضائی را بوجود می اورند که انسان بطور طبیعی گرایش به فساد و تباهی پیدا می کند.


2. با یک نگاه دقیق سر چشمه مفاسد اجتماعی را می توان در یکی از عوامل زیر جستجو نمود.انحرافات دینی و اعتقادی ،جهل و ؟ ؟ و تقلید از نیاکان.
3. هفت مکتب فکری و دینی در عصر بعثت وجود داشته است که مکتب فکری مشرکین حجاز از همه ان مکاتب حضور بیشتر و پایگاه وسیع تری داشته است.البته از مکتب فکری ؟؟ ان زمان هم نباید غافل شد بعد از یهود مسیحیت حضور فکری بیشتر داشته است.


4. مکاتب فکری و دینی (حنیف،مجوس،صائبین،دهریون)در حجاز ان روزگار از طرفداران بسیار کمی بهره می برده اند.
5. جهل و بیسوادی از ریشه های موثر مفاسد اجتماعی بعثت بیشمار می اید،استفاده نکردن از عقل و خرد و نداشتن اگاهی و معلومات در زمینه های گوناگون از مهم ترین عوامل فساد بشری است.


6. فرهنگ غلط تقلید از نیاکان جاهل از جمله ریشه های مفاسد اجتماعی است که حاکم بر زندگی اجتماعی و فردی روزگار بعثت بوده است.
7. مبارزه با مفاسد اجتماعی را باید از ریشه های ان شروع نمود تا به سرانجام برسد.
"عوامل تاثیر گذار در انتخاب شیوه مبارزه"


دو عامل مهم و اساسی در گزینش شیوه مبارزه دخالت دارند که عبارتند از :
1.هدف از مبارزه 2. عنصر زمان و مکان
هدف رسول اکرم از مبارزه با مفاسد اجتماعی:قران کریم در مود هدف ان حضرت،از مبارزه با پلیدی ها و مفاسد ،مطالب فراوانی داد که از جمع بندی ان ها به این نتیجه می رسیم که مقصود و هدف نهایی،رساندن انسان و جامعه بشری به فلاح و رستگاری می باشد به بیان دیگر باید هدف از مبارزهپیامبر اکرم با مفاسد ،تغییر وضع موجود و ایجاد هویت جدید بر اساس توصیه در تمام ابعاد انسانی بوده است.


عنصر زمان ومکان: رعایت و در نظر گرفتن مقتضیات زمان و مان از عوامل اصلی انتخاب روش در مبارزه با مفاسد اجتماعی است .به این بیان که وضعیت مردم از جهات گونا گون باید مورد بررسی و دقت قرار بگیرد.نقاط مثبت که می تواند تکیه گاهی برای شروع مبارزه باشد و نقاط ضعف که می تواند مورد سوء استفاده دیگران قرار بگیرد و مسائلی از این قبیل در برنامه ریزی و انتخاب شیوه مبارزه مورد توجه و مد نظر می باشد.همچنین تعیین اولویت در مبارزه با مفاسد با توجه به شرایط زمان و مکان صورت می پذیرد به این معنا که در برخورد با مفاسد ،تلاش می گردد ریشه و سرچشمه مفاسد مورد شناسایی قرار گیرد و بعد از ان مفاسد مورد بررسی قرار گرفته و اولویت ها مشخص شود که مبارزه فرهنگی باشد یا سیاسی ،مخفی باشد یا علنی و مسائلی دیگر که از مهم ترین انها شناخت مفسدان جامعه بشری می باشد یعنی کسانی که فساد را در اجتماع گسترش می دهند مورد شناسایی دقیق قرار گیرند تا مشخص گردد ان ها در چه موقعیتی قرار دارند.


*شیوه مبارزه پیامبر اکرم (ص) با مفاسد اجتماعی قبل از بعث را می توان در عوامل زیر عنوان نمود.*
1) هدف مبارزه پیامبر اکرم با مفاسد اجتماعی رساندن انسان و جامعه بشری به سعادت و خوشبختی .
2) رعایت مقتضیات زمان و مکان از عوامل اصلی انتخاب شیوه مبارزه می باشد و بر این اساس روشهای تغیر پیدا می کند هر چند اصل مبارزه همیشگی و بدون تغییر است.
3) روش مبارزه پیامبر اکرم با مفاسد اجتماعی قبل از بعثت (با توجه به شرایط ان زمان )زیر سوال زیر سوال بردن بت پرستی و خرافات و ایجاد شک و تردید در اعتقادات انحرافی و اظهار عبودیت نسبت به خداوند هجرت از محیط گناه استفاده از فرصت ها و بهره بردن از نقاط مثبت مردم و معاشرت و راهنمایی و هدایت انان با حسن خلق بوده است.
*شیوه مبارزه پیامبر اکرم(ص) با مفاسد اجتماعی از بعثت تا هجرت:


1) بعثت زمینه ساز حیات حقیقی انسان با محوریت قران کریم و هدایتگری پیامبر اکرم است.
2) این نهضت و جهاد فرهنگی در مکه(قبل از هجرت )در مرحله مخفی و علنی اغاز و استمرار یافت.در هر دو مرحله مهم ترین شیوه رسول اکرم مبارزه با دو منشاء مهم فساد یعنی بت پرستی و بی اعتقادی به معاد بود،زیرا اعتقاد به خدا مهم ترین نقش را در اصلاح فرد و جامعه بشری دارد.


3) رسول اکرم با توجه به شرایط زمانی و مکانی مبارزه خود را به صورت مخفی شروع نمود و باز به همین دلیل به این روش پایان داد و مبارزه علنی را شروع نمود.
4) تشکیل هسته مرکزی و جهاد با جذب عناصر فرا کار و مقاوم از مهم ترین اقدامات رسول اکرم(ص) در این زمان می باشد.
5) اولین اقدام در شروع مبارزه علنی دعوت اقوام و خویشاوندان به ائین اسلام بود زیرا اصلاح نزدیکان زمینه پذیرش دعوت را در دیگران فراهم می کرد ضمن اینکه بهترین راه برای جذب یاران با اعتماد و شجاع و اعلان جدّیت در مبارزه با مفاسد اجتماعی و... در این حرکت نهفته بود.


6) پیامبر اکرم در مکه با دو گروه روبرو بود ،یک گروه سردمداران کفر و تباهی و دیگری عموم مردم و بر همین اساس روشهای ان حضرت با توجه به این دو گروه تقسیم می گردد.
7) روشهای پیامبر گرامی اسلام(ص) در جهت اصلاح و هدایت مردم در این مقطع زمانی عبارتند از: تربیت فرهنگی(عقلانی و حیاتی)حضور در میان مردم و ؟ هدایت بودن-همراهی با محرومین و فقرا –حسن خلق وسعه صدر در برخورد با جاهلان


8) شیوه پیامبر اکرم(ص) در مبارزه با سران فساد بر اساس روشهای انان انتخاب می شد و لذا در مرحله ی که انان با تکذیب ،استهزا و تهمت با پیامبر به مبارزه بر خاستند.شیوه ان حضرت اعراض و صبر جمیل بود.
- بلاغ مبین و استدلالهای گویا و منطقی ،شیوه ان حضرت در برابر مجادله و مغالطه مشرکان و فاسدان بود.
- صبر و استقامت روش ان حضرت در برابر تطمیع و می صره اقتصادی و اجتماعی و تهدید بود
- اخرین شیوه ان حضرت در مکه هجرت به مدینه در مقابل روش انان که کشتن ان حضرت بود عمل شد.
9) موفقیت پیامبر اکرم(ص) در این مقطع استفاده از فرصت ملاقات با گروهی از اهل یثرب در سال یازدهم که منجر به مسلمان شدن و نهایت بیعت انان با پیامبر اکرم(ص) در سال های دوازدهم و سیزدهم گردید می باشد.


تشکیل حکومت دینی :
با ورود رسول خدا (ص) به شهر یثرب مقطع مهم و سرنوشت ساز مبارزه پیامبر اکرم(ص)با مسافد اجتماعی شروع می شود در این مقطع ان حضرت روش های اجرا شده در زمینه های هدایتی و اصلاحی مکه مکه را،با قوت بیشتری دنبال و پی گیری نمود و علاوه بر این روش ها،اقدامات و شیوه های مبارزاتی دیگری را در دستور کار خویش قرار داد و برای این که انها به بهترین صورت ممکن مورد اجرا قار گیرد،مهم ترین و اسای ترین اقدام را تشکیل حکومت دینی در مدینه ای می دانست که مردم ان با همه وجود فرشته نجات خویش فرصت هر گونه اقدامی را می دادند.


از انجا که دعوت به توحید و یکتا پرستی در سر لوحه برنامه مبارزاتی رسول گرامی اسلام(ص) با مفاسد اجتماعی قرار داشت ان حضرت لازم دید اولین اقدام او در مدینه ساختن مرکزی باشد که روح توحیدی را تمام اعمال و رفتار فردی و اجتماعی مسلمانان حاکم نماید همان کاری که نمایندگان اعزامی ان حضرت به یثرب قبل از هجرت انجام دادند که موجب گردید بسیاری از مردم ان شهر به اسلام گرویدند .تدبیر این بود که هر قبیله ای برای خود مسجدی داشته باشد تا روح قبیله گی انان تحت تاثیر تعالیم اسمانی اسلام که در مسجد تبلیغ و ترویج می شد به تریج از عرصه عمل فردی و اجتماعی محو شود.


در مدینه مبارزه با مفاسد اجتماعی از مبارزه و جهاد بر علیه دشمنان و مخالفان حاکمیت دینی جدا نبود .دشمنانی که بیشترین نقش را در تولید مفاسد و گسترش ان در اجتماع ان دوران داشته و تهدید اصلی بر علیه موجودیت نظام اسلامی نبوی به شمار می امدند.
بدهی است حضور و تلاش های کینه توزان انان اجازه توفیق در مبارزه با مفاسد اجتماعی و اصلاح امور زندگی مردم را به پیامبر اکرم نمی داد.
بر این اسا شناخت دشمنان و مخالفان و معرفی انان به مسلمانان و انتخاب شیوه مناسب مبارزه با هر کدام ،در دستور کار ان حضرت قرار گرفت که به این وسیله موانع مهم راه اصلاح جامعه انسانی ان عرصه برداشته شود و عوامل ایجاد و گسترش مفاسد نابود گردند.

مبارزه با جهل و نادانی :
از جمله اقدامات مهم و اصولی پیامبر اسلام (ص) در مبارزه با مفاسد اجتماعی ،مبارزه با جهل و نادانی بود،زیرا جهل ریشه فسادی است و با وجود جهل و نادانی هر حرکتی برای اصلاح بی ثمر خواهد بود ایات اول تا پنجم سوره علق که در ؟اولین ایات نازل شده قران به حساب می اید از خواندن و تعلیم و قلم سخن می گوید و اگر فضای نزول این ایات در نظر گرفته شود اهمیت توجه به تعلیم و تعّلم فهمیده می شود.در روایتی امده است رسول خدا(ص) وارد مسجد شدند و حلقه جمعیت را مشاهده نمودند که در یکی مردم مشغول صجبت بودند ودگیری مشغول تعلیم وتعّلم ،فرمودند :هر دو گروه به خیر هستند ولی من برای تعلیم فرستاده شودم و بعد حضرت امدند در ان جمعی که مشغول کسب علم بودند حضور پیدا کردند.


مبارزه با سنن جاهلی و خرافات :
سنت های جاهلی ریشه بخشی از مفاسد اجتماعی است و لذا رسول خدا(ص) تلاش گسترده تبلیغی و علمی شجاعانه را انجام دادند که انها را از صحنه زندگی مردم محو نمایند.
ایات 26 تا 40 سوره احزاب به یکی از صحنه های مبارزاتی ان حضرت برای کوبیدن سنت های غلط جاهلی اشاره می کند یکی از سنن جاهلی این بود که دختران اشراف نباید به ازدواج طبقه فقیر در ایند و سنت الاهی در این موضوع این بود که ملاک برتری ،تقوا است و دختر مسلمان هم شأن مرد مسلمان است.


پیامبر اسلام (ص) برای جایگزین نمودن این سنت الهی به جای ان سنت جاهلی،زینت دختر عمه خود را از طبقه اشراف جامعه بود به عقد زیدین حارثه که غلام ازاد شده ای بود در اورد در همین حادثه زمینه ای فراهم شد که ان حضرت یکی دگیر از سنت های جاهلی را از بین ببرد و ان زمانی بود که زینت از زید که پسر خوانده پیامبر بود طلاق گرفت و پیامبر اکرم بر خلاف اداب و رسوم جاهلی با زینت ازداواج کرد.


به این وسیله ایشان با زنی ازدواج نمود که در گذشته همسر غلام ازاد شده و پسر خوانده او بود این اقدام شجاعانه موجی از اعتراض و انتقاد را از جانب جاهلان و منافقان بوجود اورد و موجب گردید خداوند متعال از رسول خود در ایات 38 تا چهل از سوره احزاب حمایت کند.
مهمترین شیوه های ان حضرت در مبارزه با مفاسد اخلاقی :
الف)معرفی عوامل اصلی فساد در جامعه بشری
مبارزه با عوامل اصلی فساد ،مبارزه ای بسیار سخت و طاقت فرسا است و به همین جهت نیاز به معرفت عمیق و اراده اهنین دارد .مبارزه ای که بدون توجه به ان تمام تلاش های دیگر در مبارزه با مفاسد اجتماعی بی ثمر خواهد بود.
مبارزه ای که به خاطر اهمیت ان رسول خدا نام مقدس جهاد را برای ان انتخاب نمود و حتی ان را جهاد اکبر خواند.در ایات نورانی قران و سخنان پیامبر عظیم الشان اسلام (ص)این عوامل که به عنوان دشمن اصلی معرفی شده اند عبارتند از:
1-ابلییس و ؟؟؟؟؟؟؟؟؟؟ 2- نفس سرکش انسان


از بررسی سوره های قران درمورد ابلیس این نکته بدست می اید که از اغاز بعثت مسئله شیطان و نقش او در فریب و انحراف انسان و فاسد نمودن جامعه مورد توجه رسول خدا بوده است اولین سوره ای که موضوع شیطان را مطرح می کند سوره تکویر(هفتمین سوره قران به ترتیب نزول)می باشد سپس این موضوع در 25 سوره دیگر مکی و در 10 سوره مدنی مطرح می گردد از این امار فهمیده می شود که رسول خدا در طول 23 سال بعد از بعثت همواره در برنامه تعلیمی و اصلاحی خویش محوری ابلیس در گمراهی بشر را به مسلمانی تذکر داده است از قران مجید استفاده می شود که شیطان نخست در عواطف نفسانید انسان یعنی در بیم و ؟ در اهال و ارزوهای او ،در شهوت و غضب او تصرف نمود انگاه در اراده و افکاری که از این عواطف بر می خیزد تصرف می کند.


دشمنی ابلیس زمانی موثر می باشد که درون انسان در اختیار او باشد ولی زمانی که انسان تبیت الاهی شد و نفس اماره او به مطمئنه تبدیل شد دیگر جایی برای وسوسه ها و ترلیس های ابلیس باقی نمی ماند و لذا تاکیید رسول خدا بر اصلاح انسان از درون می باشد و نام این تلاش مقدس را جهاد اکبر می نهد.
در باب جهاد اکبر پیامبر اکرم(ص) دستورات فراوانی صادر می نمود و مسلمانی را تشویق به عمل به این دستورات می کرد و از انان می خواست که به انها عمل کنند تا به فلاح و رستگاری نائل ایند سفارش مهم ان حضرت انجام واجبات و ترک محرمات بود و در این میان به واجباتی مانند نماز روزه اهمیت فراوان می داد.
شیوه اصلی مبارزه ان حضرت با مفاسد اخلاقی و فرهنگی ،اصلاح انسان از درون می باشد که اگر این مهم بدست اید تمام مفاسد از بین می رود و جهان گلستان می شود.
ب)تحریم شراب و قمار گاهی بزرگ در اصلاح جامعه


در شبه جزیره عربستان می خوارگی به صورت یک بلای عمومی و یک بیماری اخلاقی در امده بود که مبارزه با ان نیاز به طول زمان داشت پیامبر گرامی اسلام (ص) مانند یک طبیعت به درمان این بیماری کشنده (که بزرگترین سرمایه بشر (عقل و خرد) را از او سلب می کرد)پرداخت قدم اول در مبارزه با این فساد،بیدا رکردن افکار عمومی و توجه نمدن جامعه به ضرر ها و مفاسد و شراب بود تا امادگی روحی و انگیزه درونی در مردم ایجاد شود و زمینه اقدامات بعدی فراهم گردد .پیامبر اکرم(ص) در مبارزه با شرب خمر به سخن و موعضه اکتفا ننمود ولی برای این عمل زشت حد شرعی مقرر فرمود و دستور داد: "اگر کسی شرب خمر کرد او را تازیانه بزنند و اگر برای مرتبه دوم این کار را کرد مجددا او راتازیانه بزنید و اگر برای مرتبه سوم به این عمل اقدام کرد او را بکشید" .به این ترتیب رسول خدا با تلاوت ایات نورانی قران و طیبین این فساد بزرگ واقدامات تنبیهی ،جامعه دینی را از این الودگی پاک نمود.
شیوه مبارزه پیامبر اکرم با مفاسد اجتماعی پس از هجرت :


1) انتخاب یثرب به عنوان پایگاه اصلی مبارزه با توجه به شرایطی که در ان زمان در ان جا حاکم بود و باتوجه به موقعیت جغرافیایی و فکری ان شهر از عوامل اصلی موفقیت پیامبر اکرم محسوب می گردد


2) مهم ترین اقدام رسول خدا در مدینه تشکیل حکومت دینی بود زیرا تحقق ولایت سیاسی و قدرت حکومتی امکان انجام اصطلاحات را در همه ی زیمنه ها به وجود می اورد ضمن اینکه ساختار فاسد سیاسی ان عصر را نیز دگرگون می کرد و بخشی از مفاسد اجتماعی را از بین می برد.
3) ساختن مساجد و قبائل از روش های موثر اصلاحی پیامبر اکرم در این مقطع به حساب می اید .شیوه این بود که هر قبیله ای برای خود مسجدی داشته باشد تا روح قبیلگی انان تحت تاثیر تعالم اسمانی اسلام قرار گیرد تا به این وسیله زمینه نابودی فساد و تباهی فراهم گردد .


4) اختلافات نژادی و مذهبی از مفاسد اجتماعی مهم ان عصر بود که زمینه جنگ و خشونت را به وجود می اورد از بین بردن این اختلافات و ایجاد وحدت دینی و ملی از روش های مفید پیامبر اکرم(ص) برای از بین بردن اختلاف و تفرقه.


5) دشمنان و مخالفان حاکمیت دینی بیشترین نقش را در تولید مفاسد و گسترش ان در جامعه حجاز داشتند بر این اسا پیامبر اکرم(ص) وارد عرصه جهاد و مبارزه با این گروه شدند و در فرصت های مناسب با ایجاد پیمان،یا جهاد بر علیه انان با توجه به شرایط زمانی و مکانی همگی انان را تسلیم نمودن یکی از مهم ترین اقدامات موثر بر علیه فساد وتباهی را به سرانجام رساندند.


6) مشرکین مکه و اطراف مدینه،یهودیان در قبائل گونا گون،منافقان و مسیحیان،جبهه مخالفان و دشمنان پیامبر اکرم (ص) را تشکیل می دهند.
7) در مدت 10 سال بعد از هجرت پیامبراکرم موفق گردید سرزمین حجاز را از هر گونه الودگی فکر و مکاتب انحرافی پاک سازد وزمینه اصلاح مردم را در همه ی ابعاد به وجود اورد .
8) بیشترین تهدید بر علیه حاکمیت دینی از طرف خط نفاق مدینه صورت می گرفت اینان دشمنانی بودند که در لباس دوست امکان هر گونه اقدامی را پیدا می کردند و لذا اذیت و ازار این گروه از همه ی دشمنان بیشتر بود و بر این اساس پیامبر اکرم (ص) تلاش ویژه ای برای نا بودی این گروه خطرناک انجام دادن .


9) اعزام سفیران هدایت به کشورهای اطراف حجاز و دعوت پادشاهان به ایین اسلام وشیوه های پیامبر اکرم (ص) با مفاسد اجتماعی می باشد.
10) از اقدامات مهم و اصولی پیامبر اکرم(ص) در مبازه با مفاسد اجتماعی مبارزه با جهل و نادانی بود زیرا جهل ریشه هر فسادی است و با وجود جهل هر حرکتی برای اصلاح بی ثمر خواهد بود در همین راستا مبارزه با سنن جاهلی و خرافات از حرکت های شجاعانه رسول خدا (ص) محسوب می گردد.


11) مبارزه با فقر و اقدام در جهت ایجاد عدالت اقتصادی واجتماعی و شیوه های اصولی پیامبر اکرم(ص) با مفاسد اجتماعی است لذا ان حضرت کسب ثروت از راههای نا مشروع بخل و اسراف ،بی اعتنایی به محرومین را ممنوع نمودند و به این وسیله بخشی از مفاسد اجتماعی ،اقتصادی را نابود کردند و در مقابل زکاة ،خمس و انفاق که ایجاد کننده اعتدال اقتصادی در جامعه بشری است را مطرح کردند.


12) مبارزه با بیکاری وایجاد زمینه اشتغال از شیوه های موثر پیامبر اکرم (ص) در مبارزه با مفاسد اقتصادی بوده است .
13) معرفی عوامل اصلی فساد در جامعه بشری و تبیین روش مبارزه با انها از دیگر شیوه های پیامبر اکرم (ص) بوده است در همین راست معرفی نفس انسانی و شیطان بعنوان داشتن خوشبختی و سعادت انسان و راه مبارزه با انان صورت پذیرفت .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید