بخشی از مقاله

مقايسه‌ي خواب و مرگ
از نظر قرآن کریم

چكيده :
در اين تحقيق به بررسي خواب و مرگ و مقايسه‌ي آن دو پرداخته شده است.
خواب : حالتي است كه در اثر از كار افتادن موقتي بعضي از مراكز عصبي و دفاعي در بدن پديد مي‌آيد و در اين هنگام تنها يك قسمت از مراكز دفاعي از فعاليت باز مي‌ماند و بقيه‌ي قسمت‌هاي دفاعي و ساير دستگاه‌هاي بدن به كار مشغولند ولي حواس پنجگانه از كار مي‌افتد و تنها قوه‌اي كه در هنگام خواب از كار نمي‌افتد قوه‌ي تخيل است.


مرگ : خواب شديد و بزرگ در هر دو مرحله‌ي روح و نفس است كه انسان از نشئه‌اي به نشئه‌ي ديگر انتقال مي‌يابد با اين تفاوت كه در حين خواب انسان غالباً توجه ندارد و هنگامي كه بيدار مي‌شود نمي‌داند كه حقيقتاً از سفري بازگشته است برخلاف حالت مرگ .


مقايسه‌ي خواب و مرگ : درخواب قبض روح به صورت كامل انجام نمي‌گيرد ولي در مرگ قبض روح كامل صورت مي‌گيرد و تعلق روح نسبت به بدن بطور كامل از بين مي‌رود.
هدف از انجام اين تحقيق : 1- ايجاد تحول در ديدگاه انسان نسبت به زندگي در اين جهان و جهان آخرت
و بي ارزش دانستن جهان فاني صورت پذيرفته است.


روش تحقيق به صورت كتابخانه‌اي انجام شده است.
با توجه به بررسي‌هايي كه در اين زمينه به عمل آمده از ديدگاه علماي اسلام و همچنين بررسي آياتي كه در اين زمينه‌ها (خواب و مرگش) آمده است و نظريات دانشمندان مي‌توان اين نتيجه را گرفت كه انسان با تمام تلاشهايي كه نموده است باز هم نتوانسته به اسرار پيچيده‌ي اين دو آيت خداوندي دست پيدا كند ولي با اين وجود مي‌توان اين نتيجه را گرفت كه خواب و مرگ هر دو از جنس واحدي است كه در خواب قبض روح كامل صورت نمي‌گيرد ولي در حالت مرگ قبض روح كامل صورت مي‌گيرد و در هنگام خواب كساني كه اجلشان نرسيده باشد خداوند آنها را قبض روح نمي‌كند تا زماني كه مدت مقرر آنها فرا رسد و اين تحقيق و بررسي در اين مورد باعث مي‌شود به انسان اين دانش را بدهد كه هميشه جاودان نخواهد ماند و جاودانه‌ي مطلق خداست و اينكه انسان غافل بايد از اين دو آيتي كه خداوند براي او آفريده است استفاده كند و در راه باطل گام ننهد و بداند كه زندگي دنيوي فاني است. و بايد براي رضاي خداوند قادر هميشه تلاش نمايد و براي جامعه فردي مفيد واقع گردد.

 


فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول : طرح تحقيق
مقدمه 8
بيان مسئله 8
ضرورت تحقيق 9
اهداف تحقيق 9


تعاريف واژه‌ها 10
فصل دوم : گستره‌ي نظري و پيشينه پژوهش
خواب چيست 14
مكانيسم خواب از نظر فرويد 14
نظريات برخي روانشناسان درباره‌ي خواب و رؤيا 15
رؤيا و انواع آن 15
رؤياهاي ذكر شده در قرآن 18
خواب و رؤيا از منظر آيات قرآن 19


وجه تمايز خواب و بيداري 20
خوابهاي الهام دهنده 22
خواب از ديدگاه دين اسلام 22
جدايي روح از بدن در هنگام خواب 23


تفاوت نفس از نظر قرآن و فلاسفه 24
تفاوت خواب و مرگ 24
وجوه اشتراك و اختلاف خواب و مرگ در قرآن 26
ماهيت مرگ در نگرش قرآني 31
واكنش انسان‌ها در برابر مرگ 33


مرگ از ديدگاه اولياي خدا 35
ارتباط خواب با نفس، روح و مرگ 39
پيشينه‌ي عملي تحقيق در ايران 40
فصل سوم : روش اجراي تحقيق
ابزار تحقيق 43
روش جمع آوري داده‌ها 43
نوع تحقيق 43


فصل چهارم : تجزيه و تحليل اطلاعات
معاني موت و اجل در قرآن مجيد 45
آيات در رابطه بالفظ توفي 45
آياتي كه در زمينه خواب آمده است 46


فصل پنجم
بحث و نتيجه گيري 48
پيشنهادها 48
فهرست منابع و مآخذ 49

فصل اول
طرح تحقيق

(1-1) مقدمه :
به نام او كه هستي و كائنات را آفريد. به نام او كه با نشانه‌هايي انسانهاي غافل را از خواب غفلت بيدار مي‌دارد. خواب و مرگ آيت خداوندي است كه همواره مورد توجه دانشمندان و بشر بوده است. وقتي به حديثي كه در اين رابطه آمده است مي‌نگريم «الناس ينام و اذا ماتوا انتبهوا (رسول) مردم در خوابند وقتي مي‌ميرند از خواب بيدار مي‌شوند، نشان مي‌دهد كه انسانها در غفلت بسر مي‌برند. مانند زماني كه مرگ يكي از عزيزان اتفاق مي‌افتد ذره‌اي به خود مي‌انديشند ولي مدتي بعد به دنبال سرگرميهاي زندگي مي‌روند و دوباره غرق در لذتهاي دنيوي مي‌شوند و خود را در دنيا جاودانه احساس مي‌كنند. پس بايد با غفلت مبارزه كرد تا دچار پشيماني نشد.
(1-2) بيان مسئله :


خواب چيست؟ حالتي است كه دراثر ازكار افتادن موقتي بعضي از مراكز عصبي و دفاعي در بدن پديد مي‌آيد و در اين هنگام تنها يك قسمت از مراكز دفاعي از فعاليت باز مي‌ماند و بقيه قسمتهاي دفاعي و ساير دستگاه‌هاي بدن به كار مشغولند ولي حواس پنجگانه از كار مي‌افتد و تنها قوه‌اي كه درهنگام خواب از كار نمي‌افتد قوه‌ي تخيل است.
مرگ : خواب شديد و بزرگ، در هر دو مرحله روح و نفس كه انسان از نشئه‌اي به نشئه‌ي ديگر انتقال مي‌يابد با اين تفاوت كه در حين خواب انسان غالباً توجه ندارد و هنگامي كه بيدار مي‌شود نمي‌داند كه حقيقتاً از سفري بازگشته است. بر خلاف حالت مرگ .
(1-3) مقايسه خواب و مرگ :


درخواب قبض روح به صورت كامل انجام نمي‌گيرد ولي در مرگ قبض روح كامل صورت مي‌گيرد و تعلق روح نسبت به بدن بطور كامل از بين مي‌رود.
ضرورت تحقيق:
آشنايي با مفهوم واقعي خواب و مرگ و ايجاد تحول در ديدگاه انسان نسبت به زندگي در اين جهان و جهان آخرت و بي ارزش داشتن جهان فاني و اينكه انسان جاودان نيست پس بايد در زندگي براي رضاي خداوند قادر تلاش نمايد و براي جامعه فردي مفيد واقع گردد.
(1-4) اهداف تحقيق :


1- ايجاد تحول در ديدگاه انسان نسبت به زندگي در اين جهان و جهان آخرت 2- بي ارزش دانستن جهان فاني
در اين پژوهش محقق به دنبال آن است تا براي سوالات زير پاسخ‌هاي مناسبي پيدا نمايد.
1- ماهيت خواب چيست؟
2- مكانيسم خواب از نظر فرويد چيست؟
3- نظريات برخي روانشناسان در مورد خواب رؤيا چيست؟
4- رؤيا چيست و انواع رؤيا كدام است؟
5- رؤياهاي ذكر شده در قرآن كدام است؟
6- خواب و رويا از منظر آيات قرآن چيست؟
7- وجه تمايز خواب و بيداري چيست؟
8- خواب‌هاي الهام دهنده چيست؟


9- خواب از ديدگاه دين اسلام چيست؟
10- چگونه هنگام خواب روح از بدن جدا مي‌شود؟
11- تفاوت نفس از نظر قرآن و فلاسفه چيست؟
12- تفاوت خواب و مرگ چيست؟
13- وجوه اشتراك و اختلاف خواب و مرگ از نظر قرآن چيست؟


14- ماهيت مرگ در نگرش قرآني چيست؟
15- واكنش انسانها در برابر مرگ چيست؟
16- مرگ از ديدگاه اولياي خدا چيست؟
17- ارتباط خواب با نفس و روح و مرگ چيست؟
(1-5) تعاريف واژه‌ها :
معناي لغوي خواب و مرگ :
خواب : حالتي توأم با آسايش و آرامش كه بر اثر از كار بازماندن حواس ظاهر در انسان و حيوان پديد مي‌آيد و معاني مختلفي دارد: 1- يقظه 2- نوم 3- غفلت 4- پرز جامه 5- غفلت و مغافل كه به منزله‌ي خواب است 6- گروه خفتگان
مرگ : فنا و نيستي، فوت. توفي : فلاني مرد، فلاني در گذشت
معناي اصطلاحي : نوم كلمه‌اي است عربي و در فارسي به معناي خواب مي‌باشد و در اصطلاح «خواب» آن حالتي است كه قسمتي از حواس انسان به واسطه عوامل طبيعي خاصي به هنگام آن ركود پيدا مي‌كند. (شريعتمداري، 74، ص 54)


«لا تأخذه سنه و لا نوم» (بقره 225) منام نيز به معني خواب است. «من آياته منامك

م بالليل و النهار» (روم 23) از جمله آيات خدا خواب شما در شب و روز است. «و هو الذي جعل لكم الليل لباساً و النوم سباتاً» (فرقان 47)
زندگي امروز بشر، بدون خواب و تجديد قوا غير ممكن است و خواب در موجودات زنده از قبيل انسان، حيوان، حشرات و نباتات عموميت دارد. بيشتر گلها و برگها در روز روشن مقابل آفتاب بسته مي‌شوند و صبح شكفته مي‌شوند يعني آنها پس از خواب و تجديد قوا زندگي را از سر گرفته‌اند. (قرشي، 86، صص 132 و 133) توفي از باب تفعل به معني اخذ به طور كامل و تمام است «التوفي اخذ الشئ و علي ايتام» توفي و استيفاء هر دو به يك معني‌اند. از اينجاست كه به مرگ وفات گفته شده كه انسان از طرف خدا بكلي اخذ شده و از بين مي‌رود. (بندر ريگي، سال 60، ص 87)
«فامسكوهن في البيوت حتي يتوفهن الموت» (نساء 15) آنها را در خانه‌ها نگاه داريد تا مرگ آنها را بگيرد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید