بخشی از مقاله
چکیده
به منظور مقایسه روشهاي نمونه برداري براي تخمین جمعیت بانک بذر و جمعیت گیاهچههاي علفهرز در مزرعه، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي کرج در سال زراعی 1386 انجام شد. در این آزمایش ابتدا نمونه برداري از بانک بذر در ابتداي فصل و جمعیت علفهاي هرز در طول فصل به روش شبکه بندي و از 96 نقطه انجام شد و میانگین حاصل از این روش به عنوان مبنا و میانگین حقیقی در نظر گرفته شد. به منظور مقایسه سایر روشها با روش شبکه بندي، نمونه برداري به روشهاي سیستماتیک، قطري و تصادفی انجام شد و واریانس خطاي هر روش در مقایسه با روش شبکه بندي محاسبه شده و به صورت طرح کاملا تصادفی در قالب فاکتوریل، مورد مقایسه قرار گرفت. فاکتور اول، گونههاي علفهرز شامل 3 گونه علفهاي هرز باریک برگ، تاجخروس و خرفه و فاکتور دوم روشهاي نمونه برداري زیگزاك، قطري و تصادفی بود. نتایج بانک بذر و جمعیتهاي علفهرز متفاوت بود. نتایج نشان داد که روش مناسب، با توجه به الگوي پراکنش متفاوت گونههاي علفهرز در مزرعه براي هر گونه، متفاوت است. در بانک بذر، بدون در نظر گرفتن گونه ها، تفاوت معنی داري بین روشهاي نمونه برداري وجود نداشت، اما روش تصادفی براي گراسها و خرفه کمترین خطاي تخمین را نشان داد. در مجموع، گونه تاجخروس تفاوتی در بین روشهاي نمونه برداري از لحاظ دقت تخمین نداشت .براي جمعیت گیاهچه علفهاي هرز، روش تصادفی براي گونههاي پهن برگ و روش زیگزاگ براي باریک برگ ها، بهترین روش بود
واژه هاي کلیدي:
بانک بذر، جمعیت علفهرز و گیاهچه علفهرز
مقدمه
بانک بذر به منزله لوحی است که تاریخچه گیاهی منطقه رادر خود حفظمی کند و تا میزان فراوانی تعیین کننده جمعیت گیاهی هر منطقه در آینده نیزمی باشد((1اگر چه به دست آوردن اطلاعات کامل از همه جوانب بانک بذر و پیشگویی دقیق فلور علفهاي هرز از روي آن
491 بیولوژي علفهايهرز
غیر ممکن به نظرمی رسد اما ترکیب و تراکم گونه اي بذور، اطلاعات خوبی را در خدمت مدیریت علفهاي هرز قرار خواهد داد .دانش اکولوژیک دیدگاهی را فراهممی آورد کهمی توان از طریق آن به تمرکزي بهتر بر روي طیف عملیات مدیریتی دست یافت(.(6
روشهاي دقیقی که بر مبناي آستانه آسیب و مدلهاي جمعیت شناسی علفهاي هرز استوار هستند، براي کمک به مدیران مزرعه براي کنترل علفهاي هرز در کوتاه مدت و بلند مدت توسعه یافتند .در این روشها تراکم جمعیت علفهرز مشاهده شده در مزرعه با آستانه تراکم جمعیت علفهرز مقایسهمی شوند تا مشخص شود کنترل و مبارزه با علفهرز ضروري است یا خیر .این مقدار آستانه تراکم علفهرز بر عملکرد محصول نیز تاثیرمی گذارد و موجب افت محصولمی شود و همچنین هزینه زیادي صرف کنترل و مبارزه با علفهرزمی شود(.(9در روشهاي جمعیت شناسی علفهرز ویژگیهاي جمعیت علفهرز از قبیل تراکم گیاهچه و تولید دانه فراوان و تخمین مقدار آن در مزارع ارزیابیمی شوند و سپس براي مدل شبیه سازي رشد جمعیت علفهاي هرز در طولانی مدت مورد استفاده قرارمی گیرد(.(3
پیش بینی میانگین تراکم مقدار مشخصی از علفهرز براي ارزیابی جمعیت علفهرز نشان داد که نمونههاي به دست آمده نزدیک هم با یکدیگر تنوع کمتري نسبت به نمونههاي به دست آمده از فاصلههاي دور تر دارند 7)، (8 نمونه برداري هایی که براي توزیع مکانی جمعیت علفهاي هرز به کارمی روند ممکن است کارایی نمونه برداري را افزایش دهند(.(2
مواد و روش ها
این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی در سال 1386 درمزرعه تحقیقاتی اجراشد .پس از آماده سازي نهایی زمین، مزرعه به شبکههاي 4 متر در 4 مترمربع تقسیم و طناب کشی شد .
نمونه برداري ازخاك توسط اوگري با قطر 5 سانتی متر انجام شد، در داخل کوادرات از 5 نقطه از عمق 10-0سانیتمتر نمونه خاك برداشت شد و نمونهها ي داخل هر کوادرات با هم مخلوط شد و سپس مقدار 150گرم از کل خاك توزین و جداسازي شد و با استفاده از استریومیکروسکوپ دو چشمی در حد گونه مورد شمارش و شناسایی قرار گرفت .
نمونه برداري از فلورها در مرحله چهار برگی ,هشت تا ده برگی و تشکیل تاسل به کمک کوادرات و از همان نقاط قبلی انجام شد .تمام گیاهچهها که در محدوده کوادرات سبز شده بودند شناسایی، شمارش وسپس حذف شدند.هر یک از مراحل نمونه برداري به روشهاي زیگزاك، تصادفی و قطري انجام شد.
