بخشی از مقاله
بحران ها، حوادثی هستند که خرابی های زیادی بوجود آوردهاست ، این خرابیها میتوانند به صورت منطقهای، مانند سیل، یا به صورت سراسری، مانند زلزله و آتشفشان،سونامی ،حوادث های شیمیایی و غیره نمود پیدا کنند. و باعث ایجادآسیبهای مالی و جانی زیادی شوند.
هدف تحقیق این است که آیا استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) با توجه به گسترش آن در تمام زمینه ها و نیز فواید بیشمار استفاده از آن، خصوصا در مواردی با حجم داده ها و پردازش بسیار بالا، در مدیریت بحران که شامل پیشگیری ، آمادگی ، مقابله و باز سازی جهت کاهش آسیب پذیری و کاهش تلفات انسانی و مالی در برابر حوادث و بلایا بوده تاثیر گذار بوده و باعث کمک به مدیریت بحران درکاهش هرچه بیشترتلفات و خسارات ناشی از بلایا می شود؟
روش تحقیق :پژوهش مطالعه توصیفی بوده و گردآوری داده ها با استفاده از پیشینه مطعالعات وتحقیقات انجام شده و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان این حوزه در باره نقش فن آوری در حوادث غیر مترقبه و مطالعه و بررسی فعالیت صورت گرفته در سایر سازمانها و کشور ها و سایت های اطلاع رسانی و نشریات معتبر بین الملی به صورت توصیفی انجام پذیرفت.
نتیجه : نتایج حاصل از تحقیق نشان داد که برنامه ریزی و استفاده صحیح از فن آوری اطلاعات درمراحل مختلف مدیریت بحران ،استاندارد بودن اطلاعات و اطلاع رسانی سریع به مسولان و امدادگران ،باعث کاهش میزان تلفات وافزایش سرعت ساماندهی در بحران می شود.
کلمات کلیدی:فناوری اطلاعات و ارتباطات ،حوادث غیر مترقبه،مدیریت بحران
-1مقدمه
حوادث غیر مترقبه هر ساله موجب مرگ 150 هزار نفر از مردم جهان و به وجود آوردن 140 میلیارد دلار خسارت مالی درکشورهای مختلف می شود
.ایران نیز به دلایل گوناگون یکی از کشورهای بلاخیز طبیعی جهان محسوب گردیده و در شرایط فعلی حدود % 70 کشور درمعرض خطر زلزله 50 %کشور در معرض خطر جاری شدن سیل قرار دارد. امروزه می بایست با استفاده از تجربیات تلخ گذشته و آینده ای ناشناخته و خطرهایی که همواره در کمین ماست به سوی پیشگیری از وقوع حوادث غیر مترقبه و در صورت بروز حوادث مزبور به سوی مدیریت نوین بحران و به حداقل رساندن تلفات وخسارات حرکت نمائیم در صورت بروزحوادث غیرمترقبه آمادگی سه گروه امداد و نجات ، درمان و پشتیبانی الزامی است و عدم آمادگی هر یک از سه گروه مذکور موجب افزایش تلفات ، صدمات و خسارت می گردد. بدیهی است فن آوری نوین اطلاعات و ارتباطات قادر است در هر سه زمینه فوق یاری دهنده ما باشد. به طور کل فن آوری نوین اطلاعات در زمینه امداد و نجات سبب پیدا نمودن هر چه سریعتر مصدومین و کاهش زمان امداد ونجات ، در زمینه بهداشت و درمان سبب ارجاع بیمار بر اساس ظرفیتهای موجود ، کاهش هزینه های درمان ، افزایش سرعت ارائه خدمات بهداشتی و درمانی و اطلاع رسانی مناسب اشاره نمود و در زمینه پشتیبانیکاملاً بدیهی است که ارسال تجهیزات به مناطق حادثه دیده بر اساس نیاز واقعی و اطلاعات کافی صورت می پذیرد. فن آوری اطلاعات ، ناجی انسان در شرایط سختی است که انسان قادر به رفع مشکلات نمی باشد . فن آوری مذکور عاملی است که موجب تحولی عظیم در تمامی سطوح اجتماعی ، فرهنگی و مدیریتی شده وجزولاینفکی از انسان امروزی است. رشد فن آوری اطلاعات در ده سال اخیر سبب گردیده که دانش بشر نسبت به پنجاه سال گذشته رشد بیشتری را طی نموده وپای به عرصه های نو و جهانی تازه بگذارد . آیا این فن آوری قادر به کمک ما در شرایط سخت و دشواری مانند وقوع حوادث غیر مترقبه نمی باشد ؟((1
در این مقاله سعی بر این است که با استناد به پیشینه تحقیقات انجام شده و مطالعات کتاب خانه ای و استفاده از سایت های علمی به بررسی نقش فن آوری اطلاعات نوین در زمینه اطلاعات مدیران ، پشتیبانی ، اطلاع رسانی ،امداد و نجات و درمان پرداخته شود و در پایان پیشنهاداتی در رابطه با موضوع تحقیق ارایه می شود.
-2متدولوژی تحقیق :
پژوهش مطالعه توصیفی بوده و گردآوری داده ها با استفاده از پیشینه مطعا لعات و تحقیقات انجام شده و استفاده از نظرات کارشناسان و متخصصان این حوزه وتجارب این جانب با توجه به فعالیت خودم در حوزه فوریتهای پزشکی اورژانس 115در حوادث غیر مترقبه و مطالعه و بررسی فعالیت صورت گرفته در سایر سازمانها و کشور های و با استفاده از نرم افزار ها ، سایت های اطلاع رسانی و نشریات معتبر بین الملی به صورت توصیفی انجام پذیرفت .
-3سولات تحقیق
-1مهمترین سوالی که مطرح می شود این است که در صورت بروز حوادث مترقبه و به وجود آمدن بحران در شرایطی که ممکن است به امکانات اولیه مانند آب ، برق و تلفن صدمات جدی وارد شده باشد و یا تعداد مصدومین بسیار بیشتر از ظرفیت واحد درمانی باشد چه نیازی به استفاده ازفن آوری اطلاعات می باشد ؟ -2ایا استفاده از فن آوری نوین اطلاعات در زمان بروز بحران و حوادث غیر مترقبه موجب می شود تا با کاهش هزینه و خسارات و سهولت در ارائه خدمات درمانی ، اطلاع رسانی به بستگان و آشنایان مصدومین به بهترین نحو صورت پذیرفته و جهت برنامه ریزی مناسب در بحرانهای آتی ، اطلاعات مناسب و ذی قیمتی در اختیار مدیران و کارشناسان قرار دهیم.
-4مفاهیم کلیدی
-1-4حوادث غیر مترقبه :( Disaster) حادثه ای که به طور طبیعی و یا به وسیله بشر به صورت غیر منتظره و یا به صورت فزاینده به جود می آید و موجب سختی ،مشقت و خسارتهای جانی و مالی گردد، حوادث غیر مترقبه یا(( Disaster نامند.
-2-4 مفهوم مدیریت بحران که سالهای اخیر بر سر زبانها افتاده است در مقابل مدیریت کلاسیک سازمانها ابداع شد.مدیریت بحران در واقع به مجموعه ای از مهارتها و یا فرایند تحقیقی گفته می شود که در هنگام وقوع مخاطرات غیر متعارف و یا وضعیت مشکل به کار گرفته می شوند". به عبارت دیگر مدیریت بحران به مجموعه طرحها و روشهای پیشرفته و خاصی گفته می شود که جهت پیشگیری و مهار بحران ها مورد استفاده قرار می گیرند -3-4مدیریت بحران علمی کاربردی است که به وسیله مشاهده سیستماتیک بحرانها و تجزیه و تحلیل آنها در جستجوی یافتن ابزاری است که به وسیله آنها از بروز بحرانها پیشگیری نموده و یا در صورت بروز بحران در زمینه کاهش اثرات آن ، آمادگی لازم جهت امداد رسانی سریع و بهبودی اوضاع اقدام نمود که هدف آن کاهش اثرات بلایای طبیعی و یا غیر طبیعی با انجام برنامه ریزی ، سازماندهی و بسیج کلیه امکانات و تجهیزات می باشد(( 1 -4-4 سیستمهای اطلاعاتی به مجموعه ای از سخت افزارها، نرم افزارها و تکنولوژی وابسته و منابع مختلف اطلاق می شود که با یکدیگر متشکل،
سازماندهی و یکپارچه شده و زمینه جمع آوری، ذخیره سازی، پردازش، تولید و تبادل اطلاعات را به صورت اتوماتیک فراهم می نمایند. اطلاعاتی که توسط یک سیستم اطلاعاتی تأمین می شود می تواند مستقیماً در تحقق و اجرای اهداف و انتظارات مختلف مدیران سازمانها مورد استفاده قرار گیرد. در واقع سیستم اطلاعاتی به سیستمی گفته می شود که محصول نهائی آن اطلاعات است. (2)
-5انواع سیستمهای اطلاعات مدیریتی(Managerial Information Systems (MIS
به اینگونه سیستمها، سیستمهای پشتیبان مدیریت نیز می گویند.MIS به سیستمهای اطلاعاتی کاربردی خاصی اطلاق می شود که اطلاعات مورد نیاز سازمان و مدیریت را جهت تصمیم گیری، برنامه ریزی، سازماندهی، کنترل و نظارت، هماهنگی ارتباطات و هدایت سازمان تأمین می نماید. اطلاعات MIS شامل گزارشها، آمارها، تحلیلها و حتی راه حلهای کارشناسانه نیز می باشد.
MIS دارای انواع گوناگونی است که به اختصار ب
