بخشی از مقاله
چوب و معرق کاری و خاتم سازی
فن‌آوري توليد فرآورده‌هاي صفحه‌اي
1ـ اصول كلي در خصوص اتصالات عرضي صفحه‌اي شامل قيف، دوبل، مواد مصنوعي
2ـ آشنايي با انواع شابلون شامل: شابلون حفاظتي، تسريع‌كننده، كنترل‌كننده، قطعات قوس‌دار و ...
3ـ اصول تهيه قطعات پيش ساخته شامل تهيه قطعات كابينت، تزئيني معرق و انواع آن و تهيه خاتم.
4ـ صفحات فشرده مختلف شامل نئوپان و ابعاد استاندارد آن، تخته فيبر، تخته لايه.
5ـ انواع يراق‌آلات در فرآورده‌هاي صفحه‌اي شامل انواع لولا؛ قفل، يراقهاي اتصالي، شب‌بند، كشو، دستگيره
6ـ اصول پياده كردن نقشه‌ي كابينت با نماي مركب شامل تجزيه تحليل نقشه مطالعه نقشه توليد و تبديل به نقشه اجرايي
7ـ اصول ساخت قطعات كابينت شامل نكات اساسي در برشكاري صفحات، اصول كم كني جهت دوبل زني، اصول سوراخكاري جهت اصول و مونتاژ قطعات، اصول ساخت شابلونهاي خط‌كشي و مونتاژ
انواع آشپزخانه از نظر اجراي كابينت اصول موقعيت‌برداري از پلان، دستيابي مثلث آشپزخانه اصول ترسيمات هندسي روي صفحات چوبي آناليز كردن نقشه اجرايي اصول تهيه ليست مواد مصرفي ـ برآورد قيمت تمام شده.
8 ـ اصول نصب كابينت شامل نحوه‌ي نصب يونيت هوايي، اتصال فيكس در يونيت زميني هوايي، نحوه نصب پاسنگ نحوه‌ي نصب پيشاني يونيت هوايي و چراغهاي هالوژني نصب سينك ظرفشويي ـ نصب زهوار جهت درز ديواره در يونيت زميني ـ‌آب‌بندي درزها
9ـ آشنايي با مبلمان اداري و فرآورده‌هاي صفحه‌اي فلزي شامل فلزات مستعمل و ابعاد آن ـ اتصالات جهت چوب و فلز ـ مواد كمكي و يراق آن ـ اصول تركيب صفحات چوبي با قوطيهاي فلزي ـ اصول سوراخكاري مواد مصرفي
10ـ فرآورده‌هاي صفحه‌اي جديد در مبلمان و كابينت
تخته خرده چوب:
فرآورده‌هاي سطحي كه از خرده چوب با انواع مواد نيوسلولزي توسط چسب تحت تاثير فشار و حرارت ايجاد مي‌شود تخته خرده چوب گويند.
مواد اوليه چوب نيوسلولزي: يونجه ـ كاه گندم برنج ـ ساقه نيشكر ـ سر شاخه درخت پسته با گلاس
ـ مراحل: 1ـ خرد كردن ــ درشت و متوسط و ريز (ضايعات) 2ـ الك كردن 3ـ خشك كردن 4ـ چسب‌زني 5ـ فرم دادن (تشكيل كمك خرده چوب) 6ـ پرس ــ يك طبقه، چند طبقه، دائمي. 7ـ خنك كردن صفحات 8 ـ برش 9ـ سنباده‌زني
آزمايشگاه
هر چقدر سطح صاف‌تر، وسيع‌تر و ضخامت آن يكنواخت‌تر باشد و مقاومت آن بيشتر باشد تخته خرده چوب شما داراي كيفيت بهتري مي‌باشد. ميزان همكشيدگي در اثر انداختن 2 يا 24 ساعت در آب و ميزان چسبندگي چسب و خرده چوب.
استاندارد ابعاد در ايران 122×240 183×410
طولهاي غير استاندارد 275ـ 250ـ 240 ـ 360 و 420ـ 410ـ305
ضخامتها:40ـ 38ـ35ـ32ـ 30ـ 28ـ 25ـ 22ـ20ـ 19ـ 18ـ 16ـ14ـ 12ـ10ـ8ـ6ـ4
خلاقيت نئوپان
نئوپان غيرسطح (پشت صندلي ـ ميز ناهار ـ روكش شده)
تخته چندلا
صفحات سطحي كه از لايه‌هاي نازك چوب به صورت فرد توسط چسب تحت تاثير فشار و حرارت بوجود آمده باشند را تخته چندلا مي‌نامند.
طرز قرار گرفتن لايه‌ها در اين صفحات بايستي به صورت متقاطع قرار گيرد.
انواع تخته لايه
از تخته لايه رديفي براي مكانهايي كه نياز باشد ضخامت تخته بيشتر از Mm16 باشد بهره مي‌گيريم. طول بلندتر و مقاومت بيشتر مثل چوب ضربه در صنعت نساجي و تيرهاي چوبي در سالنهاي ورزشي از تخته لايه استفاده مي‌كنيم.
مراحل توليد تخته چندلا
1ـ يارد (در تنها صنعتي كه نبايد چوب خشك شود صنعت تخته لايه است)
2ـ برش (قطع سر و ته گرده بينه متناسب با اندازه دستگاه پيلر و حوضچه پخت)
3ـ پخت (اين مرحله براي گونه‌هايي است كه حتماً بايد پخت شود تا پوست آن گرفته شود. كبوده نيازي به پخت ندارد.)
4ـ پوست‌كني (گونه راش حتماً بايد پخته شود تا پوست آن كنده شود)
5ـ لايه‌گيري (با دستگاه پيلر عمل لوله‌بري يا لايه‌گيري انجام مي‌شود)
6ـ گيوتين (قطع عرضي لايه‌ها در اين مرحله است كه با توجه به خيس بودن لايه‌ها از گيوتين استفاده مي‌شود)
7ـ خشك كردن (كه يا در هواي آزاد يا در كوره لايه خشك‌كني انجام مي‌شود)
8 ـ درز كردن (صاف كردن لبه‌هاي صفحه با دستگاه درزكن ـ از گيوتين نمي‌توان بهره گرفت چون لايه‌هاي خشك را مي‌شكند)
9ـ اتوكردن (بيشتر جهت لايه‌هايي است كه در هواي آزاد خشك شده‌اند و داراي چين و چروك بيشتري هستند.)
10ـ چسب زدن (لايه‌ها را يك در ميان دور و چسب مي‌زنند)، (چسب اوره و ملامين و فنل فرم آلدئيد گرما شل)
11ـ پرس گرم (در دو مرحله‌ي پيش پرس و پرس نهايي انجام مي‌شود)
ـ خنك كردن (مرحله‌ي بسيار مهمي است كه براي تنظيم مسطح بودن تخته چندلا انجام مي‌شود)
12ـ دوربري (اندازه‌بري)
استاندارد صفحات تخته چند لايه
ضخامت: از Mm3 تا mm16 كه در تخته چند لايه رديفي تا mm40 هم توليد مي‌شود.
ابعاد استاندارد: در سه لايي طول cm 220 ثابت و عرض آن cm70ـ 75ـ 80 و ...120 است.
ملاك خريد و فروش سانتيمتري عرض است.
صفحات چند لايي داراي استاندارد 105×220 و 120× 220 مي‌باشند اما با توجه به اينكه مكانهاي مختلف ابعاد مختلفي نياز دارد عرض متغير ولي طول آن ثابت مي‌ماند. كه امروزه طول آن نيز از 220 به 240 تغيير كرده است. صفحات تخته چند لايه را بر مبناي نوع چسب مصرفي نيز تقسيم‌بندي مي‌كنيم:
1ـ تخته چند لايه مصرف داخل ساختمان (تا 20% رطوبت تحمل مي‌كند)
2ـ تخته چند لايه مصرف خارج ساختمان (تا 70% رطوبت تحمل مي‌كند)
3ـ تخته چند لايه مقاوم به آب (تا 100% رطوبت و خود آب تحمل مي‌كند)
تقسيم بندي تخته چند لايه از نظر صفحه رو:
1ـ نقش و نگار خوب
2ـ فاقد ترك
3ـ فاقد گره زنده يا مرده (در درجه‌هاي 2 گره زنده باشد عيبي ندارد و در درجه‌هاي بعدي مرده هم طوري نيست)
تخته فيبر
صفحات سطحي كه از الياف چوب و مواد لينوسلولزي تحت تاثير چسب، فشار و حرارت توليد شده‌اند را فيبر گويند كه بر مبناي دانسيته يا جرم مخصوص به 1ـ تخته فيبر عايق 2ـ تخته فيبرMDF 3ـ تخته فيبر HDF
1ـ تخته فيبر عايق:
صفحاتي كه جرم مخصوص آنها از 3/0 تا 6/0 بوده و ضخامت آن از 3 تا 16 ميليمتر مي‌باشد اين صفحات بيشتر از طريق فرايند تر و نيمه خشك تهيه مي‌كنند. و بيشتر به عنوان پشت بند و نگهدارنده و يا صفحات عايق صدا مصرف مي‌كنند كه سطح آنها صاف يا شكاف‌دار است. (در فرآيند توليد اين صفحات از چسب استفاده نمي‌شود) (چسب همان ليگنين چوب)
2ـ تخته فيبر MDF
صفحات سطحي كه جرم مخصوص آنها از 6/0 تا gr/cm3 8/0 مي‌باشد و به صورت فرآيند خشك و نيمه خشك تهيه مي‌كردند از اين صفحات در انواع مكانها مثل: صفحات، پانلها و صفحات مرطوب مي‌توان استفاده كرد. با توجه به نوع فرآيند در اين صفحات، همگي اين صفحات داراي سطح صاف مي‌باشند. (اوره فرم آلدئيد) cm32 ـ 5 ضخامت
3ـ تخته فيبر HDF
صفحاتي كه جرم مخصوص آنها از 8/0 تا gr/cm3 2/1 بوده و از طريق فرآيند تر و نيمه‌خشك تهيه مي‌گردند اين صفحات مي‌تواند داراي سطح صاف يا حتي نقش‌دار نيز باشند. براي بهبود كيفيت اين صفحات و اين كه بتوان از آن در خارج ساختمان نيز استفاده كرد عمليات تكميلي همچون روغن زدن روي آن انجام مي‌شود كه به عنوان ديوار چوبي و انواع پانل در داخل و خارج ساختمان استفاده مي‌شود (چسب ملامين فرم آلدئيد ) mm20ـ40 ضخامت منظور از فرآيند خشك، نيمه خشك و يا تر ميزان رطوبت الياف در هنگام تشكيل كيك تخته فيبر است.
درجه بندي تخته فيبر از نظر صافي سطح
يك رو صاف s1s (كه در تخته فيبرهاي معمولي از پارافين به عنوان براق‌كننده استفاده مي‌شود.)
دو رو صاف S2s
مراحل توليد تخته فيبر:
1ـ خرد كردن چوب چيپس
2ـ پختن در ديگ مخزن پخت (دادن بخار آب به خرده چوبها)
3ـ ديسك جدا كردن الياف (كه در سيستم تر اين كار همراه با آب صورت مي‌گيرد.)
4ـ الك كردن (در فرآيند تر بعد از اين مرحله، مرحله‌ي خشك كردن نيز اضافه مي‌شود)
5ـ چسب زني
6ـ تشكيل كيك خرده چوب
7ـ پرس
8 ـ تكميلي (نگهداري تخته پرس شده در اتاقكهاي با 120 حرارت)
9ـ دوربري
نكته:
در هنگام توليد و پس از توليد تخته فيبر، آنرا تحت آزمايشهاي مختلف قرار مي‌دهند. در فرآيند تر مسئله يكنواختي سطح و خروج آب از الياف مهم است. اما در فرآيند خشك و نيمه خشك مسئله همگن بودن الياف با PH چسب مهم است. آزمايش ميزان واكشيدگي تخته پس از 2 و 24 ساعت شناور در آب بودن نيز روي همه‌ي تخته فيبرها انجام مي‌شود.
بسته به نوع تخته مورد نظر آزمايشات مكانيكي كشش، فشار و خمش روي تخته فيبرها انجام مي‌شود.
استاندارد تخته فيبر:
183× 360 183×244 120×240
در تخته فيبر m 3 183×240 183×230
1ـ اتصال طولي
اتصالاتي كه باعث افزايش طول قطعه مي‌گردند اتصالات طولي نام دارند. اين نوع اتصال جهت مكانهاي بلند مثل چارچوب بائو، دست انداز بوده ... كاربرد دارند.
2ـ اتصالات عرضي
اتصالاتي كه باعث افزايش عرض تخته يا صفحه شده و ممكن است در چوب و يا حتي توليدات صفحه‌اي انجام شود.
3ـ اتصال گوشه‌اي
اتصالاتي كه در گوشه‌ي كار يا در كنار صفحات ايجاد شده و سبب پيدايش يك يا دو سطح مي‌گردد به همين دليل اتصالات گوشه‌اي را به 1 سطحي و 2 سطحي تقسيم مي‌كنند:
الف: اتصال گوشه‌اي يك سطحي
اتصالي كه در كناره‌ها ايجاد شده ولي پس از مونتاژ يك سطح تشكيل مي‌دهد مثل فاق در زبان ساده (بندرت در صفحه) (اتصال ضخامتها)
ب: اتصال گوشه‌اي دو سطحي
زماني كه دو قطعه چوب يا صفحه از عرض به يكديگر متصل شده و تشكيل دو سطح را بدهند اتصالات گوشه‌اي دو سطحي نام دارند. اين اتصال هم در چوب و هم صفحه بست، كه ممكن است در گوشه مثل گوشه‌ي قفسه كابينت و يا در وسط مثل اتصال طبقه به صفحه انجام گيرد.)
انواع اتصالات عرضي در توليدات صفحه‌اي:
1ـ درز كردن ساده
2ـ اتصال ميخ چوبي (در مواقعي كه فشار به قطعه زياد يا امكان حمل آن نيست) سركار تو هم كرد.
طرز كار:
در اين حالت بسته به طول كار تعداد ميخ چوبي مي‌تواند متفاوت باشد در ابتدا ضخامت كار نصف شده و طول قطعه بسته به تعداد دوبل به قطعات مساوي تقسيم مي‌شود. (بهتر است اين عمل همزمان روي 2 تخته انجام شود) بعد مته مورد نظر را انتخاب كرده كه برابر با قطر دوبل است (قطر ميخ چوبي تا ضخامت قطعه) ولي در عين حال قطر دوبل در توليدات صفحه‌اي از 7 نبايد كمتر باشد. سپس اقدام به سوراخكاري مي‌نمائيم. در مكانهايي كه امكان ايجاد سوراخ بلند نباشد طول دوبل را در نظر و عمق سوراخ را اندازه مي‌گيريم در توليدات صفحه‌اي بيشتر از ماشين‌هاي كم كني يا كم كنهاي فيكس استفاده مي‌شود.
در توليدات صفحه‌اي دوبل ممكن است از چوب يا مواد پلاستيكي باشد. چوب مورد نظر دوبل بايد خشك، رگه راست، بدون معايب و محكم باشد.
در اتصالات عرضي صفحه‌اي خصوصاً دوبل ممكن است چسب زدن به دوبل هم انجام بگرد زيرا از استقامت لازم برخوردار است تنها در موارد خاص اقدام به چسب زدن اتصال ميخ چوبي مي‌نمايند. (چوب ممرز بيشتر)
3ـ اتصال نيم و نيم (بسيار جالب است)
طرز كار: چنانچه قرار باشد فرآورده‌هاي صفحه‌اي كنار يكديگر قرار گرفته و درز آنها از قسمتهاي ديگر پيدا نباشد و يا نخواهند چسب كنند براي سطح تماس بيشتري از اتصال نيم و نيم استفاده مي‌شود.
براي اينكه درز ايجاد شده باعث زشتي كار نشود با ايجاد پخ يا هلال روي لبه‌ي دو صفحه كار را زيبا مي‌كنند.
4ـ اتصال قليف
اتصالات قليف را در فرآورده‌هاي صفحه‌اي بصورت زياد مصرف مي‌كنند زيرا در اين صورت فرآورده مورد نظر از زبانه جداگانه راه 3ـ قليف زبانه جداگانه بيراه وجود دارد.
طرز كار:
در اتصال قليف سر خود يك قطعه به صورت زبانه و يك قطعه بصورت كنشكاف خورده در مي‌آيد. مقدار ضخامت زبانه يك سوم ضخامت صفحه. در توليدات صفحه‌اي مثل پاركت ممكن است زبانه به صورت كونيك يا شيبدار تهيه مي‌شود.
طول زبانه در اتصالات قليف زبانه سر خود خصوصاً در فرآورده‌هاي صفحه‌اي بسيار كوتاه است.
اتصال قليف زبانه جدا راه چوب:
در اين حالت دو تخته مورد نظر به صورت شياردار درآمده (شيار ضخامت) و چوب را در جهت طول صفحه در آن جاسازي مي‌كنند كه بهمين دليل به آن قليف جداگانه راه چوب مي‌گويند. عمق كنشكاف در اين اتصال حدود Cm 2 در نظر گرفته مي‌شود.
براي راحتي كار ممكن است شيار مورد نظر در يك قسمت از تخته به جاي تمام طول تخته ايجاد شود.
اتصال قليف جداگانه بيراه:
مثل قسمت قبل بوده ولي قليف آن نسبت به خط درز صفحه عكس قرار مي‌گيرد از نظر استقامتي اتصال قليف زبانه بيراه از زبانه راه محكم‌تر است.
در مكانهايي كه از چوب كمتر استفاده شده يا اصلاً چوبي وجود ندارد، قليف جداگانه را نيز از فرآورده‌هاي صفحه‌اي همانند فيبر يا تخته چند لا استفاده مي‌كنند كه تخته چند لا به دليل متقاطع بودن لايه‌ها نسبت به قليف از جنس فيبر ارجحيت دارد. (مثل زبانه بيراه عمل مي‌كند)
در اتصالات صفحه‌اي مي‌توان از قليف و كنشكاف يا قليف زبانه سر خود استفاده كرد. اين قليف بصورتي است كه لبه‌ي آن قسمتي پهنتر شده و در نتيجه هنگامي كه در كنشكاف قرار مي‌گيرد مقداري ناهمسطحي در آن ايجاد مي‌شد تا پوشش درز گم شده و زيبايي خاصي را به دليل برجستگي بوجود آورد. كه از آن در ديوارسازي استفاده مي‌شود.
ممكن است توسط ميخ استپ مستقيماً به ديوار يا روي چوب زيرسازي متصل شود. امروزه به جاي اتصال با ميخ استپ بخاطر اينكه لبه‌ي زبانه كوچك و نازك است و احتمال شكست آن وجود دارد از بستهاي فلزي نيز استفاده مي‌شود.
در اتصالات صفحه‌اي مي‌توان با ايجاد 2 كنشكاف در دو ضخامت صفحات مورد نظر و استفاده از يك قليف با رنگ متضاد عرض بيشتري را پوشش داده هم چنين اختلاف سطح ايجاد كرد (براي زيبايي) و همچنين مي‌توان با دو رنگ متضاد سطح را جلا داد. چنانچه 2 رنگ مورد نظر نباشد يا فقط 2 رنگ بودن مد نظر باشد مي‌توان با ايجاد ابزار يا پخ درز محل 2 اتصال را گم كرد. در اتصالات صفحه‌اي هماهنگي و تقسيمات كار بسيار مهم است. بهتر است قبل از انجام كار طولهاي مورد نظر متر شود و فاصله‌اي تقسيمات معين گردد.
كه درز ميان كار در اين كار توسط نقوش خاص ابزار خوردن لب كار و يا زهوار غيرچوبي (MDF يا آلومينيوم به شكلهاي خاص
امكان دارد صفحه‌اي را كامل روي محل خاصي نصب و براي اينكه ساده نباشد روي صفحه را شيار مي‌زنند.
اتصال كليگ (جداشدني)
مي‌توان صفحات فشرده را به جاي اتصال فاق و زبانه ساده به صورت انحنادار ساخت در اين صورت اين نوع اتصالات توسط فشار روكش از هم جدا نشده ولي براي نصب آن به صورت زاويه دار در محل مورد نظر بايد آن را از بالا جا زد.
5ـ اتصال پوشش درزها
درزهاي آزاد را ممكن است با زهوارهايي پوشش داد. اين اتصال در پوشش درز ديوارها سقفها و ... استفاده كرد. با پخ زدن يا پرفيل زدن (افزار زدن) به زهوارها مي‌توان تحركي سركار ايجاد كرد پوشش درزها ممكن است از چوب ماسيو و يا صفحات فشرده همچون HDf, mDf و يا غير چوبي مثل pvc آلومينيوم برنز و غيره در درز مورد نظر قرار داده ممكن است اين زهوارها را به صورت آزاد يا به دو طرف ثابت يا به يك طرف ثابت در محل مورد نظر بكار برد.
در فرآورده‌هاي صفحه‌اي اتصالات ميخ، ميخ است و پيچ كاربرد فراواني دارد. از پيچ در مكانهايي كه قرار است 2 قطعه از عرض به همديگر متصل شده و اتصال محكمي را به وجود آورد استفاده مي‌شود. هم چنين مي‌توان به جاي چوب پيچ از پيچ خودكار نيز استفاده كرد. در اين حالت نياز به 2 بار سوراخ كردن قطعه‌ايست در مكانهايي كه نخواهند سرپيچي پيدا باشد يا محل پيچ بد نما و زشت باشد و يا مكانهايي كه اتصال به صورت موقتي يا زيركاري باشد از اتصال ميخ در صفحات استفاده مي‌شود (به دليل خواص صفحات فشرده تنها در موارد خاص از چسب نيز استفاده مي‌شود. آن هم فقط در قسمتي از كار و تمام طول كار نيازي به چسب ندارد)
پوشش نركار
در فرآورده‌هاي صفحه‌اي شكل بزرگ بد نما بودن نركار مي‌باشد. كه مي‌توان توسط نوار يا روكش يا pvc پوشش لازمه را در نركار ايجاد كرد.
اتصالات جدا شدني
در مكانهايي كه نياز باشد قطعات از يكديگر جدا شود و دوباره مونتاژ گردد يا قطعه بقدري بزرگ است كه تا محل نصب حمل و نقل آن مشكل بوده و يا حتي قابل جايجايي نمي‌باشد. و يا اينكه هزينه حمل و نقل گران تمام شده و فضاي خالي در قسمت حمل بيشتر است، از اتصالات جدا شدني و قابل مونتاژ استفاده مي‌شود.
