دانلود مقاله کم خونی

بخشی از مقاله

کم خونی

اختلال خونی شایعی است که در آن گلبولهای قرمز سالم، به تعداد کافی، برای حمل اکسیژن به بافتهای بدن وجود ندارد و ....
کم خونی اختلال خونی شایعی است که در آن گلبولهای قرمز سالم، به تعداد کافی، برای حمل اکسیژن به بافتهای بدن وجود ندارد و موجب می‌شود که احساس خستگی ایجاد شود.
کم خونی انواع گوناگونی دارد که هر یک علت خاص خود را دارند. کم خونی می‌تواند موقتی و یا طولانی مدت بوده و از فرمهای خفیف تا شدید باشد. خطر ایجاد کم خونی در زنان و کسانی که بیماریهای مزمن دارند بیشتر است.
در صورت داشتن علائم کم خونی به پزشک مراجعه کنید.
کم خونی ممکن است با مصرف مکملها و یا با درمانهای تخصصی تر درمان شود. با خوردن غذاهای متنوع و سالم ممکن است بتوانید از بروز برخی انواع کم خونی پیشگیری کنید.
علائم کم خونی:
مهمترین علامت کم خونی احساس خستگی و فرسودگی است. علائم دیگر شامل این موارد است:
* ضعف
* رنگ پریدگی پوست
* ضربان نامنظم یا تند قلب
* کوتاهی نفس
* درد قفسه‌ی سینه
* احساس سبکی در سر و یا سرگیجه خفیف
* مشکلات شناختی
* بی حسی، کرختی یا سردی انتهای اندامها
* سردرد
ممکن است در ابتدا کم خونی آنقدر خفیف باشد که متوجه علائم آن نشوید. اما شدت علائم با پیشرفت کم خونی افزایش می‌یابند.
علل ایجاد کننده‌ی کم خونی کدامند؟
خون از سلولهای خونی و مایعی به نام پلاسما تشکیل شده است. سه نوع سلول خونی در پلاسما شناور هستند.
سلولهای خونی سفید (گلبولهای سفید): این سلولها با عفونتها مبارزه می‌کنند.
پلاکتها: این سلولها به لخته شدن خون پس از ایجاد جراحتها کمک می‌کنند.
سلولهای خونی قرمز (گلبولهای قرمز): این سلولها اکسیژن را از ریه ها به مغز، سایر ارگانهاو بافتها مختلف بدن حمل می‌کنند. بدن شما برای عملکردهای خود به خون حاوی اکسیژن احتیاج دارد.
خون اکسیژن دار کمک می‌کند تا انرژی لازم برای بدن تامین شود و گرمی‌ و رنگ پوست سالم را ایجاد می‌کند. گلبولهای قرمز محتوی هموگلوبین هستند. هموگلوبین یک پروتین حاوی آهن است که عامل ایجاد رنگ قرمز خون است. این ماده عامل اصلی انتقال اکسیژن از ریه ها به سایر نقاط بدن است و دی اکسید کربن را نیز از بافتهای بدن به ریه ها منتقل می‌کند تا در ریه ها از طریق بازدم دفع شوند.
بسیاری از سلولهای خونی از جمله گلبولهای قرمز به صورت مداوم در مغز استخوان تولید می‌شوند. مغز استخوان یک ماده‌ی اسفنجی شکل قرمز رنگ است که درون برخی از استخوانهای بدن وجود دارد.
برای تولید گلبولهای قرمز و هموگلوبین، بدن شما به پروتئین، ویتامینها و آهن نیاز دارد. این مواد از غذایی که می‌خورید تامین می‌شوند.
کم خونی حالتی است که در آن تعداد گلبولهای قرمز و یا میزان هموگلوبین آنها کمتر از میزان طبیعی است. وقتی شما کم خونی دارید گلبولهای قرمز سریعتر از معمول تخریب می‌شوند و گلبولهای جدید نمی‌توانند با این سرعت جایگزین شوند.به همین دلیل خون شما گلبول قرمز کمتری خواهد داشت و در نتیجه میزان حمل اکسیژن به بافتهای بدن کاهش یافته و احساس خستگی ایجاد می‌شود.
مبتلاء شدن به کم خونی دلایل مختلفی دارد که در اینجا به انواع کم خونی ودلایل ابتلاء به آنها را توضیح می‌دهیم.

انواع کم خونی بر اساس علت ایجاد کننده شامل این موارد است:
کم خونی ناشی از فقر آهن:
شایعترین نوع کم خونی که تقریبا یک پنجم زنان، نیمی‌از زنان باردار و سه درصد مردان را درگیر می‌کند کم خونی ناشی از فقر آهن است.
علت اصلی این نوع کم خونی، کمبود آهن در بدن است. مغز استخوان شما برای ساختن هموگلوبین به آهن نیاز دارد. بدون آهن کافی بدن شما نمی‌تواند هموگلوبین مورد نیاز گلبولهای قرمز را بسازد. به همین دلیل بدن دچار کم خونی فقر آهن می‌شود.
وقتی عمر گلبولهای قرمز تمام می‌شود آهنی که در آنها به کار رفته‌است برای ساختن سلولهای جدید استفاده‌می‌شود. بنابرین اگر خون از دست بدهید در واقع آهن از دست داده اید.
زنانی که در دوره‌های ماهیانه خون زیادی از دست می‌دهند در خطر کم خونی فقر آهن هستند. از دست رفتن خون به صورت مزمن و آهسته از نقطه‌ای از بدن مانند زخمهای گوارشی، پولیپ روده‌ی بزرگ و حتی سرطان روده‌ی بزرگ می‌تواند به کم خونی فقر آهن منجر شود.
بدن شما از غذایی که می‌خورید آهن به دست می‌آورد. رژیم غذایی که آهن کمی‌دارد نیز موجب کم خونی می‌شود.
در زنان باردار، جنین در حال رشد به آهن نیاز دارد و می‌تواند باعث تخلیه‌ی ذخایر آهن بدن مادر گردد. این فرایند باعث ایجاد کم خونی می‌شود.
کم خونی ناشی از کمبود ویتامین:
برای تولید گلبولهای سالم بدن علاوه بر آهن به فولات و ویتامین ب12 نیز نیاز دارد. رژیم غذایی که ویتامینها و مواد مغذی کافی را نداشته باشد، می‌تواند موجب کاهش تولید گلبولهای قرمز شود. افرادی که مشکلات روده‌ای دارند و جذب مواد غذایی در آنها اختلال دارد مستعد ابتلا به این نوع کم خونی هستند.
برخی افراد به علل مختلف قادر به جذب ویتامین ب12 نیستند و دچار کم خونی ناشی از کمبود ویتامین ب12 می‌شوند. در این نوع کم خونی مغز استخوان گلبولهای بزرگ و غیر طبیعی می‌سازد.
کم خونی ناشی از بیماریهای مزمن:
برخی از بیماریهای مزمن مانند سرطان، آرتریت روماتویید، بیماری کرون و سایر بیماریهای مزمن التهابی می‌تواند در تولید گلبولهای قرمز اختلال ایجاد کند و باعث ایجاد کم خونی شود. نارسایی کلیه هم می‌تواند علت کم خونی باشد. کلیه‌ها هورمونی به نام اریتروپویتین می‌سازند که مغز استخوان را تحریک می‌کند تا گلبول قرمز تولید کند. نارسایی کلیه و یا شیمی‌درمانی موجب کم شدن تولید این هورمون می‌شود. کمبود این هورمون نیز منجر به کم شدن تعداد گلبولهای قرمز می‌شود.
کم خونی ناشی از ساخته نشدن سلول خونی :
این کم خونی ناشی از ساخته نشدن سلولهای خونی است. این نوع کم خونی تهدید کننده‌ی حیات است و در اثر کاهش توانایی مغز استخوان در تولید همه‌ی انواع سلولهای خونی شامل گلبولهای قرمز گلبولهای سفید و پلاکتها ایجاد می‌شود. بیشتر اوقات علت بیماری ناشناخته است. برخی مواقع علت این بیماری سیستم ایمنی بدن فرد است که به دلایلی بر علیه مغز استخوان وارد عمل می‌شود. عوامل دیگری که ممکن است مسئول ایجاد این نوع کم خونی باشند شامل شیمی‌درمانی، پرتو درمانی، سموم محیطی، حاملگی و بیماری لوپوس هستند.
کم خونی مرتبط با بیماری مغز استخوان:
بیماریهایی مانند سرطان خون می‌تواند منجر به اختلال در تولید گلبولها شده و کم خونی ایجاد کند.
انواع دیگری از کم خونی نیز وجود دارند مانند کم خونی همولیتیک، کم خونی سلول داسی شکل و سایر کم خونیها مانند تالاسمی ‌و. . . .
اما در واقع همانطور که گفتیم شایعترین نوع کم خونی در اثر فقر آهن ایجاد می‌شود.
عوامل مستعد کننده کم خونی کدامند؟
رژیم غذایی:
اگر رژیم غذایی هر فردی در هر سنی که باشد از آهن و ویتامین کمی‌برخوردار باشد خصوصاً اگر فولات کمی‌داشته باشد در خطر ابتلا به کم خونی است. بدن شما برای اینکه گلبولهای قرمز سالم و به تعداد کافی تولید کند به آهن، پروتئین و ویتامینها نیاز دارد.
اختلالات روده‌ای:
اختلالات روده‌ای مانند بیماری کرون و سلیاک که جذب روده‌ی کوچک را تحت تاثیر قرار می‌دهند، فرد را در خطر ابتلا به کم خونی قرار می‌دهند. برداشتن کامل و یا قسمتی از روده در جراحی نیز با کاهش جذب مواد مغذی می‌تواند به کمبودهای تغذیه‌ای و کم خونی منجر شود.
قاعدگی:
به طور کلی زنان بیشتر از مردان مستعد ابتلا به کم خونی هستند زیرا زنان خون از دست می‌دهند و در نتیجه هر ماه مقداری آهن را از این طریق از دست می‌دهند.
بارداری:
در بارداری حجم خون مادر افزایش می‌یابد. ذخیره‌ی آهن در زنان باردار صرف افزایش حجم خون طی بارداری می‌شود. به علاوه آهن مورد نیاز برای رشد جنین نیز از طریق همین ذخایر تامین می‌شود. بنابرین زنان باردار نیز در خطر ابتلا به کم خونی قرار دارند.
بیماریهای مزمن:
بیماریهایی مانند نارسایی کبد، نارسایی کلیه، سرطان و یا بیماریهای مزمن دیگر ممکن است منجر به ایجاد کم خونی شوند. علت ایجاد این وضعیت ممکن است اختلال در تولید گلبول قرمز باشد و یا اینکه خون از طریق یک زخم و یا از منبع دیگری به صورت مزمن از بدن دفع شود. به این طریق آهن بدن از دست می‌رود و فرد مستعد کم خونی فقر آهن می‌شود.
علل دیگر:
برخی عفونتهای خاص، بیماریهای خونی، بیماریهای خود ایمنی، مواجهه با برخی مواد شیمیایی سمی ‌و مصرف برخی داروها با ایجاد اختلال در تولید گلبولهای قرمز می‌تواند منجر به ایجاد کم خونی شود. کسانی که به دیابت مبتلا هستند و افراد وابسته به الکل نیز مستعد ابتلا به کم خونی هستند. افرادی که رژیمهای گیاهخواری دارند ممکن است نتوانند به میزان کافی آهن و ویتامین ب12 دریافت کنند.
راهنمای درمان برای کم خونی
کم خونی از آن دسته از بیماریهاییست که شاید تا مدتها متوجه امدنش نشوید. بیماری کم خونی که شما را افسرده و خسته و بی انرژی میکند میتواند در دراز مدت صدمات جبران ناپذیری بر بدن شما بگذارد.
این نوشته راهنمای کوتاهی است برای شناسایی علایم و روش های درمانی کم خونی .
البته هرگز فراموش نکنید بهترین روش برای کمک به شما علاوه بر اطلاعات جانبی مشورت با پزشکتان است و مصرف خودسرانه قرصهای آهن، مکمل، ویتامین ها ممکن است اوضاع را خرابتر کند.

کم خونی چیست؟
وقتی بدن به اندازه کافی آهن جذب نمی کند، گلبول های قرمز خون به اندازه کافی اکسیژن حمل نمی کنند و با کمبود هموگلوبین مواجه می شوند کم خونی بروز می کند. از هر 10 دختر و زن، یک نفر به کم خونی مبتلاست.کم خونی می تواند در کودکان و مردان نیز بروز یابد که با ابتلا به بیماری های مختلف ارتباط دارد.

علایم و نشانه های کم خونی
حتی اگر پس از استراحت کافی برای فعالیت های عادی انرژی ندارید و خسته می شوید، ممکن است به کم خونی مبتلا شده باشید. ابتلا به کم خونی می تواند از عامل اصلی بروز مشکلات روحی روانی باشد. علایم و نشانه های ابتلا به بیماری کم خونی عبارتند از: - خستگی - سرگیجه - رنگ پریدگی پوست - سردرد - سردی و بی حسی دست ها و پاها - کاهش دمای بدن

علایم و نشانه های ضربان قلب
گلبول های قرمز خون افراد مبتلا به کم خونی اکسیژن کمی حمل می کنند، به همین دلیل قلب این افراد بیشتر از حالت عادی می تپد تا اکسیژن کافی را به اندام های مختلف برساند. علایم و نشانه های افزایش ضربان قلب عبارتند از آرتمی، درد قفسه سینه و تنفس سریع

پیشگیری کردن از ابتلا به کم خونی
شما می توانید با پیروی کردن از رژیم غذایی مناسب از ابتلا به کم خونی پیشگیری کنید. غذاهای حاوی ماده معدنی آهن عبارتند از گوشت، ماهی، سبزیجات برگ سبز، جگر و میوه های خشک شده. همچنین خوردن غذاهای حاوی ویتامین ب 12 و اسید فولیک مانند تخم مرغ، اسفناج، موز و لبنیات برای پیشگیری از ابتلا به کم خونی ضروری است. برخی از نان ها، غلات و غذاهای دیگر حاوی ماده معدنی آهن، ویتامین ب 12 و اسید فولیک هستند.

کم خونی در کودکان
از هر هفت کودک یک نفر از دو سالگی به کم خونی مبتلا می شود که اکثرا به علت فقدان آهن در رژیم غذایی آنهاست. افرادی که به کم خونی فقر آهن مبتلا هستند ممکن است به خوردن چیزهای مانند خاک، یخ، نشاسته و ... علاقه مند باشند. متخصصان اطفال برای تشخیص کم خونی، میزان آهن خون کودکان 12 ماهه را آزمایش می کنند. عدم درمان کم خونی فقر آهن سبب ایجاد اختلال در رشد مغز می شود.

عوامل خطر کم خونی
زنان و افرادی که به بیماری های حاد و مزمن مبتلا هستند در معرض ابتلا به کم خونی قرار دارند. وقتی زنان در دوران قاعدگی خون از دست می دهند، ممکن است به کم خونی مبتلا شوند. همچنین بارداری می تواند سبب تغییرات زیادی در خون زنان شود که نتیجه اش کم خونی است. بیماری های حاد مانند نارسایی کلیه ها می تواند توانایی تولید گلبول های قرمز خون کودکان را از میان ببرد. رژیم غذایی فاقد آهن، فولات (folate ) یا ویتامین ب 12 می تواند احتمال ابتلا به کم خونی را افزایش دهد.

کم خونی و نوجوانان
اگر فرزند نوجوان تان خسته است احتمالا به کم خونی مبتلاست. نوجوانان به علت این که به طور ناگهانی رشد می کنند در معرض ابتلا به کم خونی فقر آهن قرار دارند. دختران نوجوان نیز به علت آغاز دوران قاعدگی به کم خونی مبتلا می شوند.

علل کم خونی: مصرف کم آهن
پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد آهن می تواند علت ابتلا به کم خونی باشد. آهنی که در گیاهان و مکمل های دارویی وجود دارد به اندازه آهن موجود در گوشت قرمز نیست. بیماری های گوارشی یا جراحی بای پس معده می توانند سبب کم خونی شوند. مواد غذایی و داروهای زیر اگر همراه مواد غذایی سرشار از آهن مصرف شوند از جذب آهن توسط بدن جلوگیری می کنند: - لبنیات - مواد غذایی سرشار از کلسیم - مکمل های دارویی کلسیم - آنتی اسید ها - قهوه – چای

علل کم خونی: کمبود ویتامین
بدن انسان برای تولید گلبول های قرمز خون به ویتامین ب 12 و فولات (folate ) نیاز دارد. پیروی کردن از رژیم غذایی فاقد ویتامین ها می تواند سبب کم خونی شود. همچنین اختلال در سیستم ایمنی و گوارش بدن می تواند از جذب ویتامین ب 12 جلوگیری کند. غذاهای گوشتی و غلات پرورده شده منابع غنی ویتامین ب 12 هستند. گیاهان، میوه ها، حبوبات، غلات، پاستا و ... منابع غنی فولات ( folate ) هستند.

علل کم خونی: بیماری
بیماری های حاد یا عفونت می تواند سبب کم شدن تولید گلبول های قرمز خون شود که نتیجه اش کمبود هموگلوبین است. اگر به کم خونی مبتلا هستید به احتمال زیاد به کم خونی فقر آهن نیز مبتلا می شوید. مصرف دارو و مخدر نیز می تواند خطر ابتلا به کم خونی را افزایش دهد. پزشک با تجویز مکمل های آهن و ارائه رژیم غذایی سرشار از آهن می تواند کمبود آهن بدن تان را جبران کند.

علل کم خونی: آنمی آپلاستیک
آنمی آپلاستیک اختلال نادری است که تولید سلول های خونی را در مغز استخوان متوقف می کند. از میان سه میلیون نفر تنها سه نفر به این اختلال مبتلا می شوند. قرار گرفتن در معرض تشعشعات رادیو اکتیو، مواد شیمیایی و اختلال سیستم ایمنی بدن علل اصلی بروز این اختلال نادر است. از هر پنج نفر یک فرد این اختلال را به ارث می برد. در موارد حاد خون بیماران باید تعویض شود و پیوند مغز استخوان انجام گیرد.

علل کم خونی: از دست دادن خون
از دست دادن تعداد زیادی از گلبول های قرمز خون از متداول ترین عوامل کم خونی است. قاعدگی، خون ریزی های شدید، جراحت های عمیق یا جراحی از عوامل عمده از دست دادن خون و ابتلا به کم خونی فقر آهن هستند. زنانی که مقدار زیادی خون را در دوران قاعدگی از دست می دهند هر ساله باید آزمایش خون کم خونی فقر آهن دهند.

علل کم خونی: نقض مکانیکی گلبول های قرمز
اختلالات و بیماری های ارثی می توانند بر روند تولید گلبول های قرمز خون تاثیر سوء بگذارند. تالاسمی سبب می شود سلامت گلبول های قرمز خون از میان برود و هموگلوبین خون کاهش یابد. گلبول های قرمز خون افرادی که به کم خونی همولیتیک مبتلا هستند صدمه می بیند و به سرعت از جریان خون خارج می شوند.

کم خونی سلول های داسی شکل
کم خونی سلول های داسی شکل اختلالی ارثی است که بدن نوع غیر طبیعی از هموگلوبین را تولید می کند. این اختلال سبب می شود گلبول های قرمز خون داسی شکل شوند و به هم بچسبند. این اختلال می تواند گردش خون را در رگ ها با مشکل مواجه کند و سبب صدمه دیدن و دردناک شدن بافت های بدن شود. گلبول های قرمز خون داسی شکل بسیار زودتر از گلبول های قرمز خون طبیعی از میان می روند. میزان ابتلا به کم خونی سلول های داسی شکل در میان سفید پوستان آمریکایی بسیار بیشتر از آمریکایی آفریقایی تبارها و اسپانیولی زبان هاست.

تشخیص کم خونی: شمارش کامل گلبول های قرمز
شمارش کامل خون شامل شمارش تعداد گلبول های قرمز، سفید، پلاکت ها و هموگلوبین است. در این روش عوامل دیگری مانند متوسط اندازه، تنوع اندازه، حجم و غلظت هموگلوبین در گلبول های قرمز خون سنجیده می شوند. اگر از کم خونی فقر آهن رنج می برید، به احتمال زیاد گلبول های قرمز خون تان کوچک تر از اندازه طبیعی است.

تشخیص کم خونی: سایر آزمایش های خون
اگر شمارش کامل گلبول های قرمز خون نشان داد به کم خونی مبتلا هستید، باید خون تان به وسیله آزمایش های دیگر بررسی شود. گلبول های خون تان باید از نظر ظاهری بررسی شوند تا اطمینان حاصل شود داسی شکل نشده باشند. میزان الکتروفورز هموگلوبین - نوعی هموگلوبین - خون تان نیز باید اندازه گیری شود. آزمایش رتیکولوسیت، عملکرد مغز استخوان در ساخت گلبول های قرمز را می سنجد.

تشخیص کم خونی: آزمایش مغز استخوان
اگر بدن تان خیلی کم یا خیلی زیاد گلبول قرمز تولید می کند یا ظاهرشان غیر طبیعی است باید مغز استخوان تان بررسی شود. مغز استخوان، بافت اسفنجی است که در درون استخوان قرار دارد و حاوی سلول های بنیادی است که به گلبول های قرمز تبدیل می شوند. نمونه برداری از مغز استخوان به طور متوسط 30 دقیقه طول می کشد.

درمان کم خونی: مکمل ها
کپسول های آهن معمولا برای درمان کم خونی فقر آهن باید مصرف شوند. آهن فروس معمولا راحت تر از آهن فریک جذب می شود. بهترین طریقه مصرف کپسول های آهن، مصرف آن با کمک آب پرتقال و مواد غذایی سرشار از ویتامین ث است. هرگز کپسول های آهن و کلسیم را با چای، قهوه و ... مصرف نکنید. بدون تجویز پزشک به کودکان و کهنسالان اجازه مصرف کپسول های آهن را ندهید. مصرف بیش از اندازه آهن می تواند بسیار خطرناک باشد. برخی از افراد نیز باید کپسول های آهن حاوی ویتامین ب 12 و فولیک اسید را مصرف کنند.

آهن و بارداری
به طور متوسط بیش از نیمی از زنان باردار از کم خونی فقر آهن رنج می برند. زنان باردار باید روزانه 27 میلی گرم آهن از طریق رژیم غذایی دریافت کنند. یکی از ویتامین های مورد نیاز دوران بارداری آهن است.

درمان کم خونی: روند درمان
اگر به کم خونی مزمن مبتلا هستید، ممکن است به تزریق خون نیاز پیدا کنید. کم خونی ممکن است با تزریق خون یا پیوند مغز استخوان درمان شود. در این موارد مغز استخوان یا خون بند ناف از یک داوطلب گرفته، به بدن پیوند زده می شود تا روند تولید گلبول های قرمز سالم آغاز شود. در برخی موارد ممکن است به پیوند طحال نیز نیاز باشد.

درمان کم خونی: داروها
داروهایی که برای درمان کم خونی تجویز می شوند بیماری را به صورت ریشه ای درمان می کنند. در برخی از موارد که کم خونی به علت وجود بیماری کلیوی ایجاد شده، تزریق هورمون اریتروپویتین (EPO) ضروری است. اگر اختلال در سیستم ایمنی و حمله به گلبول های قرمز خون سبب کم خونی شده باشد، استفاده از کورتیکواستروئید مانند پردنیزولون، می تواند کم خونی را کنترل کند. پزشکان به افرادی که از کم خونی داسی شکل رنج می برند داروی ضد سرطان hydroxyruea تجویز می کنند تا مقداری از درد بیمار بکاهند.

مصرف بیش از اندازه آهن
مصرف بیش از اندازه ماده معدنی آهن می تواند مشکلات عدیده ای برای بدن ایجاد کند. مصرف بیش از اندازه آهن سبب ابتلا افراد به بیماری های قلبی، نارسایی کبد و لوزالمعده می شود. میزان آهن خون را می توان با استفاده از حجامت و مصرف دارو کم کرد.
بهترين درمان کم خونی در زنان
اگر به کم خونی دچار هستید ، پیشنهاد می کنیم این مطلب را بخوانید تا راه حلی علیه این بیماری را بشناسید...
یك متخصص زنان، مصرف مکمل‌های آهن را از جمله روش‌های درمان فقر آهن در زنان عنوان كرد و با بیان این كه مصرف مکمل‌های آهن ممكن است با مشکلات گوارشی همراه باشد، گفت: در صورت بروز این مشكل توصیه می‌شود مکمل آهن قبل از خواب مصرف شود.
دکتر فرحناز کشاورزی ، بهترین شیوه برای جبران کمبود آهن را تغییر رژیم غذایی و استفاده از مکمل‌های آهن عنوان كرد و گفت: ممکن است زنان از رژیم غذایی استفاده کنند که در آن آهن به اندازه کافی وجود نداشته باشد. بنابراین باید با تغییر رژیم غذایی از مواد غذایی حاوی گوشت قرمز و حبوبات استفاده شود تا از این طریق از ابتلا به فقر آهن جلوگیری شود.
کشاورزی ادامه داد: زنان همچنین باید از انجام کارهایی که در جذب آهن اختلال ایجاد می‌کند، پرهیز کنند. به عنوان مثال نباید تا دو ساعت پس از مصرف غذا چای بنوشند.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه در پایان، خونریزی‌های ماهانه، زایمان‌های ممتد، ابتلا به تالاسمی مینور و رژیم غذایی نامناسب را از جمله مهم‌ترین عوامل ابتلا به کم خونی در بانوان عنوان کرد.

گیاهی برای درمان کم خونی و موثر در لاغری!!

این گیاه علاوه بر اینکه کم خونی را درمان می کند برای لاغری،سر درد،تقویت اعصاب نیز مثمر ثمر می باشد.

اسفناج منبع غنی ویتامین‌هایC،B، A و آهن و پتاسیم است.
طبیعت آن خنك و برای پایین آوردن تب مفید است.بیمارانی كه به بیماری ورم روده كوچك مبتلا هستند،می‌توانند برای درمان از برگ‌های سبز اسفناج استفاده كنند.
اسفناج ملین و ضد یبوست است و كسانی هم كه از چاقی رنج می‌برند،می‌توانند برای لاغر شدن و كم كردن وزن از آن استفاده كنند.طب سنتی برای رفع سرفه‌های خشك،برگ اسفناج پخته شده را به همراه جو پوست كنده و روغن بادام توصیه می‌كند؛همچنین آش اسفناج با گشنیز برای سر دردهای ناشی از سوءهاضمه و اختلال دستگاه گوارشی مفید است.
خوردن اسفناج از ابتلا به سرطان پیشگیری می‌كند و به ویژه در پیشگیری از سرطان‌های روده بزرگ، معده،پروستات،حنجره و رحم موثر است.این گیاه خوش طعم كه با آن می‌توان انواع غذاها را پخت،بهترین دارو برای كسانی است كه به كم‌خونی مبتلا هستند.اسفناج مانند جارو روده بزرگ را تمیز می‌كند و ترشحات لوزالمعده را افزایش می‌دهد.این گیاه در تقویت اعصاب، رفع بیماری آسم و گرفتگی صدا معجزه می‌كند.

زیان‌ها
اسفناج به علت داشتن اگزالات برای بیماران مبتلا به ورم مفاصل و سنگ‌های كلیه و مثانه مناسب نیست. در ضمن كسانی كه سرد مزاج هستند باید اسفناج را با ادویه گرم مانند زنجبیل و هل میل كنند.

رژيم غذايی در کم خونی و فقر آهن
از مهم‌ترین مواد مغذی كه كمبود آن‌ها موجب بروز كم‌خونی می‌شود می‌توان به آهن اشاره كرد. منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از...

كم‌خونی وضعیتی است كه در آن تعداد یا اندازه گلبول‌های قرمز و یا مقدار هموگلوبین موجود در خون كاهش یافته و تبادل اكسیژن و دی‌اكسیدكربن بین خون و سلول‌هادچار اختلال می‌شود. از علل ایجادكننده كم‌خونی می‌توان كمبودهای تغذیه‌ای، خونریزی، ناهنجاری‌های ژنتیكی، بیماری‌های مزمن و یا مسمومیت‌های دارویی را نام برد. منظور از كم‌خونی‌های تغذیه‌ای كم‌خونی‌هایی است كه در اثر دریافت ناكافی مواد مغذی ایجاد می‌شوند.
از مهم‌ترین مواد مغذی جهت خون‌سازی كه كمبود آن‌ها موجب بروز كم‌خونی می‌شود می‌توان به آهن،‌ ویتامین ب 12 و اسید فولیك اشاره كرد. از بین آن‌ها كم‌خونی ناشی از فقر آهن یكی از شایع‌ترین كم‌خونی‌های تغذیه‌ای است.

كم‌خونی ناشی از فقر آهن
فقر آهن یكی از شایع‌ترین اختلالات تغذیه‌ای در كشورهای در حال توسعه و مهم‌ترین علت كم‌خونی تغذیهای در كودكان و زنان در سنین باروری است كه با ایجاد گلبول‌های قرمز كوچك و كاهش میزان هموگلوبین مشخص می‌شود كه این بیماری سبب اتلاف منابع و مراقبت‌های بهداشتی، كاهش بهره‌وری در اثر افزایش میزان مرگ و میر ابتلا به بیماری در مادران و كودكان و بالاخره كاهش ظرفیت جسمی‌ و روانی در بخش بزرگی از جامعه می‌شود.

میزان نیاز به آهن
میزان نیاز به آهن براساس سن، جنس و وضعیت فیزیولوژیكی افراد متفاوت است. مثلا زنان باردار به علت افزایش حجم خون، رشد جنین و جفت و سایر بافت‌ها به آهن بیشتری نیاز دارند. به همین دلیل بیش از سایرین در معرض خطر كم‌خونی قرار دارند. در شیرخواران در صورت سلامت مادران، میزان آهن موجود در شیر مادر برای 6ـ4 ماه اول زندگی كافی است. ولی در مورد نوزادانی كه با وزن كم متولد می‌شوند، ذخایر آهن كم بوده و باید از 3 ماهگی آهن اضافی به صورت قطره خوراكی خورانده شود. همچنین بستن پیش از موقع بند ناف نیز به این دلیل كه نوزاد را از یك سوم كل خونش محروم می‌كند، خطر فقر آهن را افزایش می‌دهد.

دلایل فقر آهن
دلایل گوناگونی برای كمبود آهن وجود دارد كه از آن جمله می‌توان به علل زیر اشاره كرد:
1 ـ دریافت ناكافی آهن به دلیل رژیم غذایی مورد استفاده كه در آن آهن كمی ‌وجود دارد، مانند بعضی از رژیم‌های گیاه خواری.
2 ـ جذب ناكافی آهن در اثر اسهال، كاهش ترشح اسید معده، مشكلات گوارشی یا تداخلات دارویی و داروهایی مثل كلستیرامین، سایمتیدین، پانكراتین، رانیتیدین و تتراسایكلین.
3 ـ افزایش نیاز به آهن برای افزایش حجم خون در دوران نوزادی، نوجوانی، بارداری و شیردهی.
4 ـ خون‌ریزی زیاد در دوران عادت ماهانه و یا در اثر جراحات یا ناشی از همورویید (بواسیر) یا بیماری‌های بدخیم و انگل‌ها. كمبود آهن در مردان بزرگسال معمولا در اثر از دست دادن خون است.

علایم كم‌خونی ناشی از فقر آهن
بعضی از علایم كم‌خونی فقر آهن عبارتند از:
رنگ پریدگی پوست، زبان و مخاط داخل لب و پلك چشم‌ها، خستگی زودرس، سرگیجه و سردرد، خواب رفتن و سوزن سوزن شدن دست و پاها، حالت تهوع و در كم‌خونی شدید گود شدن روی ناخن(ناخن قاشقی).

درمان كم‌خونی ناشی از فقر آهن
برای درمان كم‌خونی از چند روش استفاده می‌شود كه بهترین و كم‌خطرترین آن‌ها استفاده از مكمل‌های خوراكی است. درمان با نمك‌های ساده آهن مثل سولفات فروی خوراكی كاملا موثر بوده و به شكل قرص، كپسول یا مایع است و باید مصرف آن‌ها تا چندین ماه ادامه یابد.
چنانكه این قرص‌ها با معده خالی مصرف شوند جذب آن‌ها بهتر و بیشتر صورت می‌گیرد، ولی در این حالت سبب تحریك معده و بروز مشكلات گوارشی می‌شوند. عوارض گوارشی ناشی از مصرف آهن نظیر تهوع، دل پیچه، سوزش قلب، اسهال یا یبوست را می‌توان به حداقل رساند، به شرطی كه آهن را با میزان بسیار كم مصرف كرده و به تدریج به میزان آن افزوده تا به حد مورد نیاز بدن برسد. بهتر است قرص آهن در آخر شب قبل از خواب استفاده شود تا عوارض ناشی از آن كاهش یابند.
ویتامینC جذب آهن را افزایش می‌دهد. به همین دلیل معمولا مصرف ویتامین C به همراه آهن پیشنهاد می‌شود. علاوه بر درمان دارویی باید به میزان آهن قابل جذب در غذا نیز توجه كرد. جذب آهن غذا اغلب تحت تاثیر شكل آهن موجود در آن می‌باشد. آهن موجود در پروتئین‌های حیوانی مانند گوشت گاو، ماهی، پرندگان (آهن هم) بیشتر جذب می‌شود، در حالی كه جذب آهن پروتئین‌های گیاهی مانند سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) كمتر می‌باشد. باید توجه داشت كه ویتامینC جذب آهن سبزی‌ها و میوه‌ها (آهن غیرهم) را بیشتر می‌كند. مصرف چای همراه یا بلافاصله بعد از غذا می‌تواند جذب آهن را تاحدصفر تا پنج درصد كاهش دهد.
قهوه، تخم‌مرغ، شیر و لبنیات، نان گندم، حبوبات (حاوی اسید فیتیك) و فیبرهای غذایی جذب آهن را به علت تشكیل كمپلكس‌های نامحلول كاهش می‌دهند. بنابراین فرآورده‌های حاوی آهن، طی یك ساعت قبل یا دو ساعت بعد از مصرف هر یك از این مواد نباید مصرف شود.

منابع غذایی آهن دار
منابع غذایی آهن‌دار عبارتند از جگر، قلوه، گوشت قرمز، ماهی، زرده تخم‌مرغ، سبزی‌های دارای برگ سبز تیره مانند جعفری، اسفناج و حبوبات، مثل عدس و لوبیا همچنین میوه‌های خشك (برگه‌ها) بخصوص برگه زردآلو و دانه‌های روغنی.

عوامل افزایش دهنده جذب آهن و منابع غذایی آن‌ها
1 ـ اسید سیتریك و اسید اسكوربیك یا ویتامین ث كه در آلو، خربزه، ریواس، انبه، گلابی، طالبی، گل كلم، سبزی‌ها، آب پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، سیب و آناناس وجود دارند می‌توانند عوامل افزایش دهنده جذب آهن در بدن باشند.
2 ـ اسید مالیك و اسید تارتاریك كه در هویج، سیب زمینی، چغندر، كدوتنبل، گوجه فرنگی، كلم پیچ و شلغم موجود است نیز سبب افزایش جذب آهن می‌شوند.
3 ـ محصولات تخمیری مثل سس سویا نیز در این دسته از عوامل گنجانده می‌شود.

توصیه‌های كلی زیر را به كار ببندید
1 ـ استفاده از غذاهایی كه غنی از آهن می‌باشند.
2 ـ استفاده از منابع غذایی حاوی ویتامین ث در هر وعده غذایی جهت جذب بهتر آهن (مثل پرتقال، گریب‌فروت، گوجه فرنگی، كلم، توت فرنگی، فلفل سبز، لیمو ترش).
3 ـ گنجاندن گوشت قرمز، ماهی یا مرغ در برنامه غذایی.
4 ـ پرهیز از مصرف چای یا قهوه همراه یا بلافاصله بعد از غذا.
5 ـ برطرف كردن مشكلات گوارشی و یبوست.
6 ـ تصحیح عادات غذایی غلط (مثل مصرف مواد غیر خوراكی مانند خاك، یخ) كه خود از علایم كم خونی فقر آهن می باشند.
7 ـ مشاوره با پزشك و متخصص تغذیه جهت پیشگیری به موقع و یا بهبود كم‌خونی.
8 ـ استفاده از نانهایی كه از خمیر ورآمده تهیه شده‌اند.
9 ـ استفاده از خشكبار مثل توت خشك، برگه آلو، انجیر خشك و كشمش كه منابع خوبی از آهن هستند.
10 ـ استفاده از غلات و حبوبات جوانه زده.
11 ـ شست و شو و ضد عفونی كردن سبزی‌هایی كه استفاده می‌كنید.
12 ـ شستن كامل دستها با آب و صابون قبل از تهیه و مصرف غذا و پس از هر بار اجابت مزاج.
13 ـ مصرف روزانه یك قرص آهن از پایان ماه چهارم بارداری تا سه ماه پس از زایمان در زنان باردار.
14 ـ مصرف قطره آهن همزمان با شروع تغذیه تكمیلی تا پایان 2 سالگی در كودكان.

چگونه از بوجود آمدن کم خونی جلوگیری کنیم؟
یکی از کارهای مهمی که آهن در بدن انجام می‌دهد حمل اکسیژن و دی اکسید کربن از همه سلولهای بدن می‌باشد و مغز انسان همواره .....
فقر آهن مشکلی عادی در ورزشکاران زن محسوب می‌شود. محققان به این نتیجه رسیده اند که اکثر ورزشکاران، خصوصاً ورزشکاران زن دچار فقر آهن می‌باشند. بنابراین ورزشکاران (خصوصاً ورزشکاران حرفه ای) به آهن نیاز دارند.یکی از کارهای مهمی که آهن در بدن انجام می‌دهد حمل اکسیژن و دی اکسید کربن از همه سلولهای بدن می‌باشد. مغز انسان همواره نیازمند اکسیژن است پس در صورت فقر آهن، اکسیژن کافی به مغز نمی‌رسد و فرد احساس خستگی می‌کند و بسیار عصبی و زود رنج می‌گردد. همچنین سیستم ایمنی بدن نیازمند آهن است زیرا اگر به اندازه کافی آهن به بدن نرسد، بدن مستعد ابتلا به عفونت می‌گردد.
ورزشکاران و کمبود آهن
ترکیب فاکتورهای زیر با یکدیگر در ورزشکاران مبتلا شدن به کم‌خونی را افزایش می‌دهد.
1.نخوردن مواد حاوی آهن: ورزشکارانی که از خوردن گوشت قرمز امتناء می‌کنند همواره با کمبود آهن مواجهند.
2.افزایش نیاز بدن به آهن: ورزشهای سخت باعث افزایش گلبولهای قرمز خون در رگها می‌شود و این عمل نیاز به آهن را افزایش می‌دهد.
3.از دست دادن آهن به مقدار زیاد: از دست دادن خون از طریق زخمها ، قاعدگی، ضربه هایی که به پا وارد می‌شود و دویدن بر روی سطوح سخت با کفشهایی که کیفیت پایینی دارند، به سلولهای قرمز خون صدمه می‌زند و باعث کمبود آهن می‌شوند و در آخر به این دلیل که آهن خون از طریق عرق کردن نیز از بین می‌رود، وقتی در اثر ورزش، به شدت عرق می‌کنیم به فقر آهن شدیدی دچار می‌شویم.
علائم بیماری:
علائم فقر آهن عبارتند از پایین آمدن تحمل، خستگی های مفرط، کم شدن انرِژی، عود بیماریها، صدمات مکرر، کاهش علاقه به ورزش و عصبی شدن. باقی علائم نظیر کاهش اشتها و افزایش بیماریها و طولانی شدن مدت زمان سرماخوردگی و عفونتها می‌باشد. بهترین راه برای مطمئن شدن از وجود فقر آهن، انجام تست خون است اگر یکی از علائم گفته شده را در خود مشاهده می‌کنید و از این موضوع به شدت رنج می‌برید، بهتر است یک آزمایش خون بدهید.
درصورتیکه پزشک شما کمبود آهن را تشخیص دهد، مطمئناً، راههای افزایش آهن از طریق غذا را به شما خواهد گفت و اگر فقر آهن شما بسیار شدید باشد نیاز به مکملهایی برای جبران آن خواهید داشت. هیچ گاه بدون تجویز پزشک از مکملها استفاده نکنید زیرا آهن بیش از اندازه باعث خسارتهای جبران ناپذیری می‌شود و ریسک ابتلا به سرطان و بیماریهای قلبی ـ عروقی را افزایش می‌دهد.
منابع خوب برای تهیه آهن
شما می‌توانید آهن مورد نیاز بدن را از طریق گوشت حیوانات و غذاهای گیاهی بدست آورید، اما بدن می‌تواند تنها 15٪ آهن موجود در گوشت و 5٪ آهن موجود در غذاهای گیاهی را جذب کند.
بنابراین بهترین راه برای کسب آهن استفاده از فرآورده های گوشتی مانند گوشت کم چرب، گوشت مرغ،‌ماهی یا جگر می‌باشد. اگر چه استفاده از مرکبات بعد غذا جذب آهن را بالا می‌برد. بهترین منابع برای جذب آهن، گوشت کم چرب، آجیل و حبوبات می‌باشد.( این مواد را همراه با موادی که ویتامین C بالایی دارند مصرف نمایید. )

نشانه‌های کم خونی را بشناسید

بسیاری از افراد به کم خونی مبتلا هستند بدون اینکه از این مورد آگاهی داشته باشند،آیا با نشانه های کم خونی آشنا هتید؟

خستگی‌های زودرس همراه با ضعف، ناتوانی جسمی و فکری، تعریق زیاد و التهاب زبان، پرخاشگری، قاشقی شدن ناخن‌ها، نازک و شکننده شدن ناخن و کم آوردن نفس در سربالایی‌ها از نشانه‌های کم‌خونی است.
سید ضیاءالدین مظهری، متخصص تغذیه گفت: خستگی‌های زودرس همراه با ضعف، ناتوانی جسمی و فکری، بی‌تفاوتی، سرگیجه، سردرد، بی‌اشتهایی، بی‌میلی به غذا، تعریق زیاد و التهاب زبان از اثرات کم‌خونی در افراد است.
وی گفت‌: ریزش مو، بی‌حسی و سبکی سر، افزایش ضربان قلب، ورم قوزک پا، عدم تحمل دیگران، پرخاشگری، قاشقی شدن ناخن‌ها، نازک و شکننده شدن ناخن، کم آوردن نفس در سربالایی‌ها، ابتلای مکرر به سرماخوردگی‌ها و عدم مقاومت در مقابل بیماری‌‌های عفونی نیز از نشانه‌ها و علائم کم‌خونی یا آنمی است.
این متخصص تغذیه اضافه کرد: آنمی ناشی از کاهش تولید گلبول قرمز معمولاً به تدریج ظاهر و تبدیل به آنمی مزمن می‌شود. علل آن را می‌توان نارسایی مغز استخوان به علل مختلف، اختلال در تولید اریتروپویتین در نارسایی کلیه یا بیماری‌های عفونی و التهابی مزمن کم کاری تیروئید یا سوء تغذیه پروتئینی شدید اشاره کرد.
مظهری افزود: اختلال در بلوغ گلبول‌های قرمز خون تحت تأثیر فقر 3 ماده مغذی آهن، اسید فولیک و ویتامین B12 در بدن است.
وی اضافه کرد: کم‌خونی در بزرگسالان به علت عدم توانایی حمل اکسیژن مورد نیاز بافت‌ها است که ارگان‌های بدن انرژی در سلول‌های عضلانی آنها مختل می‌شود و ظرفیت کاری و توان فکری آنها کاهش چشمگیری پیدا می‌کند.

شایع‌ترین علائم و راه‌های درمان کم ‌خونی
بسیاری از مردم به کم ‌خونی مبتلا هستند اما بیماری آنها تشخیص داده نشده است و نشانه‌های بیماری مبهم است.
کم خونی به معنی کمبود تعداد گلبول‌ها یا گویچه‌های قرمز خون است و انواع مختلفی دارد که می‌تواند به علت عدم سنتز هموگلوبین، کمبود آهن در ساختار هموگلوبین، دفع بسیار سریع یا تولید بسیار آهسته گلبول‌های قرمز بروز کند.
اغلب مبتلایان به کم‌خونی از احساس سستی و یا خستگی همیشگی و یا احساس کسالت عمومی و گه‌گاهی ناتوانی تمرکز در هنگام فعالیت شکایت دارند.
افراد مبتلا به شکل‌های شدیدتر کم‌ خونی بیشتر از بروز تنگی نفس در هنگام انجام فعالیت‌های بدنی شکایت می‌کنند. در نوع خیلی شدید کم ‌خونی، بدن ناچار می‌شود عارضه موجود را با افزایش برون ده قلب جبران کند که این خود موجب تپش قلب و تعریق ‌شده و در پایان منجر به نارسایی قلبی می‌شود.
به گزارش سایت پزشکی وب ام دی، پزشک شما تا زمانی که دلیل کم ‌خونی را تشخیص ندهد، نمی‌تواند برای درمان آن اقدام کند. درمان برای یک نوع کم‌ خونی ممکن است برای نوع دیگر نامناسب و یا حتی خطرناک باشد. معمولا پزشک برای تشخیص کم ‌خونی آزمایش شمارش کامل خون را جزو آزمایش‌های نخستین قرار می‌دهد.

بر اساس این گزارش، درمان‌های متفاوتی برای کم ‌خونی وجود دارد که بر پایه شدت بیماری و عامل ایجاد کننده آن تعیین می‌شود. کمبود آهن گاهی به دلیل فقرغذایی در افراد بالغ که عادت ماهانه نمی‌شوند شامل زنان یائسه و مردان دیده می‌شود. در تشخیص کمبود آهن لازم است یک جستجو برای علل احتمالی از دست رفتن آهن همانند خونریزی دستگاه گوارش از زخم‌های گوارشی و یا از سرطان کولون، صورت گیرد.

کمبود آهن خفیف تا میانه با تجویز آهن به شکل فروس سولفات و یا فروس گلوکونات درمان می‌شود. مصرف ویتامین ث نیز موجب افزایش جذب آهن می‌شود. تجویز ویتامین خوراکی اسید فولیک و یا تزریقی زیرجلدی ویتامین ب 12 کمبودهای مربوطه را درمان می‌کند.

در کم‌خونی وابسته به بیماری مزمن، کم‌ خونی مربوط به شیمی درمانی یا یک کم ‌خونی مربوط به بیماری کلیه، برخی پزشکان معالج با تجویز پروتئین اریتروپویتین نوترکیب، کوشش در تحریک کردن فرآوری گلبول قرمز دارند. در موارد کم خونی شدید و یا خونریزی در حال پیشرفت، تزریق خون ممکن است ضروری باشد. به طور کلی تاکید می‌شود که از درمان خودسرانه کم ‌خونی پرهیز شده و حتما با پزشک متخصص مشورت شود.

لطفا به کم خونی لطف نفرمائید؟!
آیا تا به حال برایتان پیش آمده كسی به شما بگوید كم‌خون هستید؟ آیا مصرف آهن به شما پیشنهاد شده است؟ آیا این كار باعث شده كه احساس بهتری داشته باشید؟
كم‌خونی (آنمی)،یك بیماری شایع است و تقریبا 30 درصد جمعیت جهان كم‌خون هستند.این وضعیت خصوصا در خانم‌های جوان شیوع دارد (بیشتر به علت از دست دادن خون در زمان عادات ماهیانه.)به علاوه این حالت در جمعیت‌هایی كه دچار فقر غذایی هستند،در جاهایی كه بیماری‌های مزمنی مانند ایدز شایع است یا نواحی كه آب آنها با سرب یا مس آلوده شده بیشتر از دیگر مناطق دیده می‌شود. بنابراین چون كم‌خونی خیلی شایع است اغلب به شما توصیه می‌شود كه آهن مصرف كنید تا كم خون نشوید ولی باید بدانید كه كمبود آهن یكی از چندین علت كم خونی است.ادامه مطلب را بخوانید تا به حقایق مختلف در مورد كم‌خونی پی ببرید.