دانلود مقاله گلرنگ

بخشی از مقاله

گلرنگ

شرح گیاه
گیاهی است یکساله یا دو ساله ‏ دارای ساقه ای به ارتفاع 30 تا 60 سانتی متر و حتی بیشتر منشأ اولیه آن در عربستان بوده از آنجا که تدریجاً به نواحی دیگر انتقال یافته است‏ پرورش آن امروزه در بعضی نواحی معمول است.
این گیاه برگهای دندانه دار با دندانه های منتهی به خارهای ظریف و نوک تیز دارد شکل ظاهری پهنک برگ آن که از طرفی عاری از تار و از طرف دیگر دارای شبکه ای از رگبرگهای کاملاً برجسته در سطح تحتانی است ، بهترین وسیله تشخیص این گیاه می باشد. از اختصاصات آن اینست

که کاپیتولهائی منفرد و محصور در براکته هائی با ظاهر برگ مانند دارد. کناره براکته های مذکور نیز مانند برگ گیاه دارای خارهای ظریف و گاهی نیز در بعضی از فرم های پرورش یافته عاری از آن است گلهای آن عموماً لوله ای و دارای رنگ زرد مایل به قرمز است ولی تدریجاً زرد نارن

جی می شود میوه اش بصورت فندقه‏ سفید رنگ و دارای دسته تار نازک در قسمت انتهایی است.

نیاز اکولوزیکی

گلرنگ گیاهی بلند روز است و در طول رویش به هوای گرم و تابش نور مناس

ب نیاز دارد. بذور معمولاً در دمای 8 تا 10 درجه سانتی گراد رویش پیدا می کنند. ولی دمای مطلوب برای جوانه زنی 18 تا 20 درجه سانتی گراد است. این گیاه به سرمای طولانی و سخت حساسیت نشان می دهد. بطوریکه برگها در دمای(2-) درجه سانتی گراد دچار سرمازدگی شده و گیاه خشک می شود. گلرنگ در درجه حرارتهای نزدیک به صفر زنده می ماند ولی رویش آن به کندی صورت می گیرد. در این شرایط گیاه تنها رشد رویشی (تولید ساقه ها و انشعابهای جدید) خواهد داشت.
این گیاه را باید در مناطق گرم و خاکهای مناسب با ضخامت زیاد سطح الارض کشت کرد اگر چه گلرنگ در هر نوع خاکی قادر به رویش است ولی خاکهای عمیق و دارای بافت

متوسط را ترجیح می دهد. خاکهای تهی از مواد غذایی و همچنین خاکهایی که آب را در خود نگه می دارند برای گلرنگ مناسب نمی باشند.

آماده سازی خاک

بلافاصله پس از برداشت محصول قبل در اوایل پائیز شخم به زمین زده می

شود و سپس 35 تا 40 کیلوگرم در هکتار ازت، 40 تا 60 کیلوگرم در هکتار اکسید فسفر و 50 تا 70 کیلوگرم در هکتار اکسید پتاس به خاک افزوده با انجام دیسکی مناسب کلوخه ها را خرد کرده و بقایای علفهای هرز را نیز از بین می برند. بهتر است کمی قبل از کشت مقدار 20 تا 25 کیلوگرم در هکتار ازت به خاک زمینهای فاقد ازت اضافه شود.اواخر زمستان زمین را تسطیح و بستر خاک را برای کشت آماده می کنند.

تاریخ و فواصل کاشت

گلرنگ را می توان با هر گیاهی به تناوب کشت کرد. چون پتاسیم نقش عمده ای در افزایش مواد موثره گلرنگ دارد بهتر است با گیاهانی که سبب کاهش پتاسیم خاک می شوند به تناوب کشت نگردد. گلرنگ را می توان دو سال متوالی در یک زمین کاشت اما باید در سال

سوم و چهارم با گیاهان مناسب نظیر هویج و شبدر به تناوب کشت شود. بعد از آن زمین را به مدت یک برچه صورت آیش نگه داشت و سپس گلرنگ را مجدداً در آن کشت کرد.
زمان کاشت بستگی به شرایط اقلیمی محل رویش دارد. گلرنگ در مناطق گرمسیر به عنوان یک محصول پائیزه کشت می شود ولی در مناطق سرد آنرا به صورت بهاره کشت می کنند. زمان مناسب برای کشت پائیزه گلرنگ مهر – آبان و برای کشت بهاره آن اوایل اردیبهشت خواهد بود و فاصله ردیفهای کاشت بین 40 تا 50 سانتی متر و فاصله دو بوته روی ردیف کاشت 15 تا 20 سانتی متر است. عمق بذر گلرنگ در موقع کاشت متفاوت است و بستگی به بافت خاک دارد. عمق بذر در خاکهای سبک شنی 4 تا 6 و در خاکهای سنگین 3 تا 4 سانتی متر باید باشد. در هر هکتار به 18 تا 20 کیلو گرم بذر با کیفیت مطلوب نیاز است.

کاشت

کشت گلرنگ به وسیله بذر کار غلات به صورت ردیفی با فاصله ردیف بین 40 تا 50 سانتی متر و فاصله دو بوته روی ردیف کاشت 15 تا 20 سانتی متر صورت می

گیرد. هنگام کاشت باید دقت نمود بذور در سطح خاک قرار نگیرند. زیرا ممکن است بعد از مدت کوتاهی طعمه پرندگان شوند. تراکم 150 الی 160 هزار بوته در هکتار مناسب است بلافاصله پس از کاشت بذر باید آبیاری مناسبی انجام گیرد.

داشت

بذور در شرایط مناسب پس از 6 تا 8 روز رویش پیدا می کنند. چنانچه پس از بارندگی سطح زمین سفت شود و خاک سله ببندد باید خاک بین ردیف ها و گیاهان را بر گردان و به اصطلاح سله شکنی نمود. برای این منظور می توان از چنگک گردان (روتاری) یا کولتیواتور استفاده نمود. باید دقت نمود که عمق کولتیواتور نباید زیاد باشد.عمل سله شکنی جهت تسریع در تهویه خاک باید 1 تا 2 بار در طول رویش گیاه انجام گیرد. یک بار وقتی که گیاهان کوچک هستند (در مرحله 4 تا 5 برگی) و بار دیگر قبل از اینکه فاصله ردیفها بر اثر رویش گیاهان مسدود

شود.چنانچه تراکم بوته ها در ردیف کاشت زیاد باشد باید آنها را تنک کرد. اگر فاصله بوته ها در طول ردیف زیادتر از معمول (15 تا 20 سانتی متر) باشد رویشی گیاه سریع می شود در حالیکه رشد زایشی آنها کاهش می یابد و گیاه تعداد کمی گل خواهد داد. در این صورت عملکرد محصول کاهش می یابد. در طول رشد رویش گیاهان باید 1 تا 4 مرتبه

علفهای هرز را وجین کرد. برای مبارزه با علف

های هرز می توان از علف کش های فلوبالکس (flubalex) به مقدار 5/3 تا 5/4 لیتر در هکتار و مالون به مقدار 3 تا 5/3 کیلوگرم در هکتار استفاده نمود.
از آفات دیگر حشره گلرنگ(Acanthiophilus helranthi) است که برای مبارزه با آن می توان از پریمور ((pirimor استفاده نمود. همچنین از دیگر آفات قارچ عامل پوسیدگ

ی ریشه گلرنگ (Alternaria carthmin)و(VERTICILIUM DAHIE) و بیماری بوته میری گلرنگ (puccinia carthami) می باشد.
برداشت

مواد موءثره گیاه در گلهای آن وجود دارند. وقتی گلچه های لوله ای کاملاً باز شودن حاوی حداکثر مقدار ماده موثر خواهند بود گلچه ها در این مرحله قرمز رنگ می باشند گل دهی معمولاً 5/1 تا 2 ماه بطول می انجامد. چون گلها همه در یک زمان نمی رسند. زمان کافی برای برداشت آنها وجود خواهد داشت بطوریکه هر سه تا چهار روز گلهای کاملاً رسیده را برداشت می کنند. برداشت گلها با دست صورت می گیرد. که باید سریعاً خشک نمود. برای خشک کردن آنها را در سایه و در صورت زیاد بودن با خشک کن های الکتریکی در دمای 50 تا 60 درجه سانتی گراد خشک می کنند. عملکرد گل تازه بین 600 تا 700 کیلوگرم در هکتار می باشد که از آن 120 تا 150 کیلوگرم گل خشک تولید می شود. پس از جمع آوری گلها ، میوه ها(دانه ها) باقی می مانند. پس از اینکه سه چهارم کل میوه ها رسیدند آنها را برداشت می نمایند.
محصول را در سطوح کوچک با داس برداشت می کنند و دانه ها را با خ

رمن کوب جدا می سازند در سطح وسیع جمع آوری بذر با ماشین انجام می گیرد. عملکرد بذر تحت تاثیر شرایط اقلیمی محل رویش متفاوت و بین 1/1 تا 6/2 تن در هک

تار می باشد.
اصلاح گیاه زراعی گلرنگ
گلرنگ (Safflower) بانام علمی Carthamus tincorius L از گیاهان قدیمی بشمار می رود و احتمالاً در خاورمیانه اهلی شده است. از مدتها قبل، این گیا

ه بخاطر استفاده از گلهایش بکار می رفته است. گلهای آن به عنوان ماده رنگی مصرف می شود.
امروزه از گلرنگ بیشتر به عنوان یک گیاه روغنی استفاده می شود، و این روغن از دانۀ آن بدست می آید. گلرنگ دو نوع روغن دارد؛ یک نوع که لینولئیک اسید زیاد دارد و به مصرف آشپزی، تهیۀ مارگارین نرم، و پوشش سطوح (در صنعت) می رسد، نوع دیگر دارای اولئیک اسید فراوان است که خصوصاً برای سرخ کردن مواد غذایی کیفیت مطلوبی دارد. از آرد گلرنگ، چه با پوست و چه بدون پوست، در تغذیۀ دام استفاده می شود.

برچسب‌ها: گیاه گلرنگ, خواص گلرنگ, رنگهای مختلف گیاه گلرنگ, نوع تولید مثل گیاه گلرنگ
نوشته شده توسط حامد ورجانی در دوشنبه ششم آبان 1392 | نظر بدهید
گیاه گلرنگ Carthamus tinctorius
گیاه دارویی گلرنگ با نام علمی Carthamus tinctorius و خانواده compositae و نامهای محلی زعفران کاذب، گل زردک و کاریزه، نیکو کننده رنگ رخسار است.
با اینکه ظاهراً شبیه خار زرد می باشد اما بصورت علف هرز در

نمی آید .گلرنگ گیاهی است که بصورت بوته ای استوار رشد می کند. برخی از محققان آفریقا و عده ای دیگر از آسیای صغیر و شرق هند را منشاء گلرنگ م
گلرنگ دارای ریشه ای مستقیم و مخروطی شکل است و ریشه آن به طور 25 تا 30 سانتی متر و دارای انشعابهای فراوانی است که به اعماق زمین فرورفته و رطوبت و مواد غذایی خاک را جذب می کنند.
برگهای گلرنگ کم و بیش بیضی شکل و فاقد دندانه بوده و به رنگ سفید روشن با طول 5 تا 10 سانتی متر به صورت متناوب روی ساقه قرار دارند و در بعضی از ارقام برگ ها خار دارند و در بعضی دیگر بدون خار هستند.
میوه گلرنگ همانند میوه آفتابگردان به صورت فندقه است . دانه از نظر شکلی شبیه یک دانة کوچک آفتابگردان است و به رنگهای سیاه ، زرد ، سفیدیا کرمی با سطح خارجی صاف دیده می شود . ذخیرة روغن در لپه ها انجام می شود . وزن هر دانه گلرنگ از 35 تا 50 گرم متغیر می باشد .
تکثیر این گیاه به وسیله بذر صورت می گیرد و زمان کشت آن به شرایط محل رویش بستگی دارد.
در مناطق گرمسیر به عنوان گلرنگ پاییزه در مهر و آبان ماه و برای کشت بهاره آن اوایل اردیبهشت ماه کشت می گردد و فاصله ردیفهای کاشت آن بین 40 تا 50 سانتی متر و فاصله دو بوته روی ردیف کاشت متفاوت بوده و به بافت خاک بستگی دارد.
در کشور ایران نیز در خراسان، تفرش، تبریز، و برخی مناطق دیگر می روید.
دانه گلرنگ داراي 25 الي 45 درصد روغن 120 تا 24 درصد پروتئين و 35 الي 60 درصد پوسته مي باشد . روغن گلرنگ در طباخي ، تهيه صابون ، رنگ ، ورنيس و مواد پوشاننده مشابه مصرف مي شود .كنجاله گلرنگ حدود 23 درصد پروتئين و 35 درصد فيبردار و بعنوان نيمه مكمل پروتئين در تغذيه دام و طيور مورد استفاده قرار مي گيرد.

گلرنگ دفع کننده نفخ دستگاه گوارش، محرک، معرق، مسهل، قاعده آور، ضد ورم و تومور است. این گیاه یرقان و فلج را درمان می کند و صدا را باز می ت روغن نباتی (پاسبان اسلام، 1383 ، رفیعی و سعیدی، 1384)، توسعه ی کشت و افزایش عملکرد دانه های روغنی را بیش از پیش ضروری و اجتناب ناپذیر کرده است. به نحوی که روغن نباتی مورد نیاز فعلی کشور با احتساب مصرف سرانه ی 5/18 کیلوگرم، حدود 1300 هزارتن برآورد

می شود که از این مقدار حدود 20 درصد یعنی 260 هزارتن در داخل تولید و بقیه از طریق واردات تأمین
می گردد (بی نام، 1384). در جهت نیل به خودکفایی در ت

أمین روغن خوراکی کشور، طی برنامه ی چهارساله ی طرح تولید دانه های روغنی می بایست سطح زیرکشت از سطح 450 هزارهکتار در سال 1384 به 078/1 هزار هکتار در سال 1388 برسد

و به تبع افزایش عملکرد در واحد سطح، با تولید 110/2 هزارتن

در پایان سال 1388 خودکفایی در کشور عملی گردد (بی نام، 1384). از طرفی آسیب ه

ای زیست محیطی و تغییر ساختار شیمیایی، فیزیکی و زیستی خاک ها و مشکلات ناشی از استفاده ی بی رویه از کودهای شیمیایی معضل اساسی قرن حاضر می باشد(حسین زاده، 1384). به نحوی که مرگ پیش رس خاک هایی که می توانستند و
می بایست که عمری پایدار و پر بار داشته باشند، مشاهده می شود (صالح راستین، 1377).
تلاش در جهت نیل به الگویی که در آن خاک نه به عنوان توده ای از کانی ها و سنگ های متلاشی شده، بلکه به صورت یک سیستم بوم شناختی، متشکل از یک جامعه ی زیستی متنوع در بستر حجیمی از مواد غیر زنده ی معدنی و آلی است که این اجزاء با انتشار گسترده و روابط پیچیده، آن چنان به هم آمیخته اند که می توانند سیستم زنده ی واحدی محسوب شوند، شروع و در حال توسعه است. بیوتکنولوژی خاک با هدف استفاده از پتانسیل ارگانیسم های مفید خاک زی به منظور تولید حداکثر محصول در ضمن توجه به بهبود کیفیت خاک و رعایت بهداشت و ایمنی محیط زیست در مسیر ابداع و تکمیل فنون و تکنیک های لازم برای اعمال مدیریت صحیح در حال توسعه است(صالح راستین، 1377).
زمینه های کاربردی آن علاوه بر تولید کودهای زیستی ( بیولوژیک)

شامل استفاده از ارگانیسم های مفید خاک زی به منظور حذف سموم و کودهای شیمیایی و سایر آلاینده های خاک، تجزیه ی سریع بازمانده های گیاهی، بهبود ساختمان فیزیکی خاک، اصلاح خاک های فرسوده، کمک به حفظ سلامت گیاه و غیره هستند. کوده

ای زیستی به مواد نگه دارنده ای با انبوه متراکم یک یا چند نوع ارگانیسم مفید خاک زی و یا به صورت فرآورده ی متابولیکی این موجودات گفته می شود که به منظور تأمین عناصر غذایی مورد نیاز گیاه به طرق مختلف،‌ تولید می شوند (صالح راستین، 1377).
کودهای زیستی (بیولوژیک) به عنوان نسل جدیدی از کودها، نور امیدی به مسیر
توسعه ی کشاورزی پایدار تابانده، به نحوی که استفاده از ی

ن کودها را به منزله ی احیای فلور طبیعی خاک می دانند (حاجی بلندی و همکاران، 1383 ، دیکون، 2005).
از رایج ترین کودهای بیولوژیک می توان به باکتری های تثبی

ت کننده ی نیتروژن مولکولی (دی ازتروف ها) از جمله ازتوب

اکترها و ریزاندام گان های حلّ کننده ی
فسفات ها از جمله کود زیستی فسفاته‌ی بارور اشاره کرد(صالح راستین، 1377)، که با توجه به عواقب ناشی از شستشوی نیتروژن و آلوده سازی منابع آبی و تثبیت فسفر و تجمع ترکیبات آن در کربنات های کلسیم در خاک های قلیایی و همراه Al و Fe در خاک های اسیدی می توانند تأثیرات عمیقی در نیل به کشاورزی پایدار و افزایش راندمان داشته باشند
( عبدالرحمنی، 1383 ، دیکون ، 22005).
وجود تنوع ژنتیکی بالای گلرنگ (Carthamus tinctorius) از تیره ی آفتابگردان (Asteraceae) در اغلب نقاط کشور، نشان از سازگاری خوب این گیاه با شرایط آب و هوایی ایران داشته (امیدی تبریزی و همکاران، 1378 ، پاسبان اسلام، 1383 ، حسین زاده، 1384، رفیعی و سعیدی، 1384) و به دلیل تحمل نسبی به شوری و قلیاییت بالای خاک، خشکی هوا، کیفیّت بالای روغن به دلیل وجود بیش از 85 درصد از اسیدهای چرب غیر اشباع شده ی لینولئیک و اولئیک (بالاترین مقدار در بین گیاهان زراعی)، استفاده ی متنوع طبی، صنعتی، خوراکی و دامداری از فرآورده های مختلف آن، سازگاری وسیع به درجه حرارت های بالای تابستان در تیپ های بهاره و پایین زمستان در تیپ های پاییزه، فصل رشد و نمو کوتاه در کشت تابستانه و نظایر آ
می تواند داشته باشد (امیدی تبریزی و همکاران، 1378،نادری درباغشاهی و همکاران، 1383 ، اردکانی و همکاران، 1381 ، خواجه پور، 1377 و رفیعی و سعیدی، 1384 ، سعیدی و همکاران، 1383). سطح زیر کشت گلرنگ در سطح کشور در حال حاضر 1

2هزار هکتار

می باشد که این رقم در پایان سال 1388 طبق برنامه ی چهار ساله ی طرح تولید دانه های روغنی الزاماً باید به سطح 29 هزارهکتار برسد (بی نام، 1384).
تغذیه ی بهینه ی گیاه، با مدیریت خوب و موفق منابع کشاورزی که احتیاجات در حال تغییر بشر را برآورده سازد، بر پایه ی حفظ و ازیاد منابع طبیعی و اجتناب از تخریب های زیست محیطی استوار می باشد لذا می بایست جهت حصول عملکردهای کمی و کیفی بالا در تولیدات کشاورزی، در راستای رسیدن به کشاورزی پایدار اقدامات اساسی به عمل آورد و این موضوع در حالی که حدود 85 تا 90 درصد اراضی بایر و دایر ایران با کمبود مواد آلی مواجه بوده و مصرف کودهای شیمیایی و سموم نباتی بیش از پیش محیط زیست جانوری و گ

یاهی را تهدید می کند، حایز اهمیت است (تاج بخش و همکاران، 1384).
این بررسی به منظور برآورد اهداف زیر در منطقه میاندوآب (چهاربرج) انجام گرفت :
1- کاهش مصرف کودهای شیمیایی و سموم نبا

تی و استفاده ی بهینه از آنها.
2- استفاده از کودهای زیستی در جهت نیل به کشاورزی پایدار، حفظ محیط زیست و تغذیه ی بهینه گیاهان.
3- توسعه ی کشت گلرنگ با توجه به بومی بودن آن و خصوصیات سازگاری آن با منطقه در جهت رسیدن به خود کفایی در تولید روغن نباتی مصر

فی.
4- دستیابی به مناسب ترین تغذیه کودی محصول گلرنگ برای افزایش عملکرد کمی و کیفی محصول.
1-2- اهمیت کشت و تولید دانه های روغنی :
دانه های روغنی پس از غلات، دومین ذخایر غذایی جهان را تشکیل می دهند، این موضوع در حالی که بیش از یک میلیارد و 200 هزار تن از جمعیت جهان از گرسنگی رنج
می برند، دارای اهمیت است. این محصولات علاوه بر دارا بودن ذخایر غنی اسیدهای چرب، حاوی پروتئین نیز می باشند. از نظر تغذیه ای استفاده از پروتئین های گیاهی به جای پروتئین های حیوانی و همچنین روغن های گیاهی نیز به دلیل داشتن اسیدهای چرب غیراشباع، به چربی های حیوانی، ارجحیت دارند (شریفی و قاضی شهنی زاده، 1379، ملکوتی، 1380).
دانه های روغنی به غیر از تأمین روغن خوراک

ی، که یکی از مهم ترین اقلام مصرفی خانواده ها بوده و به جهت تأمین کالری مورد نیاز بدن و کمک در جذب برخی از ویتامین ها اهمیّت خاصی داشته و به دلیل مصارف گوناگون صنعتی، طبی، تعلیف احشام و . . . روز به روز پر اهمیّت تر می شوند (بی نام، 1383)، به طوری که، افزایش تقاضا برای روغن نباتی در بازارهای جهانی و فشار نا

شی از هزینه ی خرید روغن و واردات در کشورهای مصرف کننده با روند افزایش مصرف سرانه روغن نباتی، از جمله عواملی هستند که اهمیت توسعه ی کشت دانه های روغنی و گسترش برنامه های علمی و تحقیقاتی را در این زمین

ه بیش از پیش روشن
می سازد(پاسبان اسلام، 1383). به دلیل طی

ف وسیع سازگاری دانه های روغنی به شرایط مختلف اقلیمی جهان، مقاومت نسبی به تنش های مختلف در بین ارقام زراعی و عدم نیاز بالای آنها به تکنولوژی پیشرفته زراعی، امکان توسعه و دست یابی به تولیدات بیشتر دانه های روغنی
امکان پذیر می باشد. با توجه به واردات 80 درصدی روغن مصرفی کشور، طبق یک برنامه ی زمان بندی شده، دولت در نظر دارد در این خصوص به خودکفایی برسد.