بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
مقدمه :
آمار چيست؟
بيشتر مردم با كلمه آمار،به مفهومي كه براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي به كار مي رود، آشنا هستند: تعداد بيكاران،قيمت روزانه بعضي از سهام در بازار بورس، تعداد افراد تلف شده در اثر
شيوع يك بيماري، مثالهايي از اين مفهوم اند.ولي اين مفهوم منطبق با موضوع اصلي مورد بحث آمار نيست.آمار،عمدتا"با وضعيتهايي سروكار دارد كه در آنها وقوع يك پيشامد به طور حتمي قابل پيش بيني نيست.استتنتاجهاي آماري غالبا"غيرحتمي اند، زيرامبتني بر اطلاعات ناكامي هستند:تخمين نرخ جاري بيكاري در يك ناحيه بر مبناي مطالعه روزي چند هزار نفر از مردم، يا بررسي يك طرح جديد ترافيك برمبناي نظرخواهي از تعدادي از افراد يك منطقه،مثالهايي ازاين موضوع اند.موارد ديگري ازعدم حتميت وقتي پيش مي آيد كه مشاهدات مكرر برروي يك پديده،نتايج متفاوتي به دست دهند،حتي اگر سعي كنيم عوامل مؤثر بر پديده اي را كه قرار است مشاهده شود كنترل كنيم.مثلا"،همه درختان كاج يكساله داراي بلندي يكسان نيستند،حتي اگر از يك نوع نهال باشند و تحت شرايط يكسان نور، هواوخاك قرارگيرند.آمار به عنوان يك موضوع علمي،امروزه شامل مفاهيم و روشهايي است كه در تمام پژوهشهايي كه مستلزم جمع آوري داده ها به وسيله يك فرايند آزمايش و مشاهده و انجام استنباط و نتيجه گيري بوسيله تجزيه و تحليل اين داده ها هستند،اهميت بسيار دارند.
اسلاید 2 :
تعريف آمار:
آمار،مجموعه اي ازمفاهيم وروشهاست كه درهرزمينه پژوهش،براي گردآوري وتعبير اطلاعات مربوط به آن وانجام نتيجه گيريها، درشرايطي كه عدم حتميت و تغيير وجود دارد،به كارمي رود.معادل كلمه آمار در زبان انگليسي «statistics» است كه از لحاظ تاريخي، از كلمه لاتين « status» مشتق شده و يكي از معاني كلمه اخير،« state» (دولت ) است.
نقش آمار در زندگي روزمره:
پي بردن به واقعيات امور ازطريق گردآوري و تعبير داده ها،منحصر به پژوهشگران حرفه اي نيست.اين امردرزندگي روزمره همه مردم كه مي كوشند،آگاهانه يا ناآگاهانه،مسائلي را درباره جامعه،شرايط زندگي،محيط زندگي خودوكل دنيا درك كنند،معمول است.براي كسب اطلاع ازوضع بيكاري،آلودگي ناشي ازضايعات صنعتي،اثر يك مسكن دررفع بيماري وسايرمسائل موردعلاقه درزندگي روزمره؛اطلاعات وارقام راجمع آوري و آنها راتفسير مي نماييم يا كوشش مي كنيم كه تفسيرهاي ديگران رابفهميم. بنابراين،هرروز از طريق تجزيه و تحليل ضمني اطلاعات مبتني بر واقعيات، عمل كسب آگاهي انجام مي گيرد.
اسلاید 3 :
منابع اطلاعات مبتني بر واقعيات مي توانند تجربيات فردي،اخبار روز در رسانه هاي گروهي،گزارشهاي دولتي،مقالات مجلات تخصصي،پيش بينيهاي هواشناسي،گزارشهاي مربوط به بازار،شاخصهاي هزينه زندگي ونتايج حاصل ازافكار عمومي باشند. روشهاي آماري به طور گسترده اي درتهيه اين گونه گزارشها به كار مي روند.گزارشهاي متكي براستدلال آماري وتفسيردقيق نتايج،واقعا" روشنگرند؛ولي غالبا"استفاده غلط از روشهاي آماري،كه ممكن است عمدي يا ناشي ازسهل انگاري باشد،منجر به نتيجه گيري غلط وتحريف واقعيت مي شود.براي عامه مردم،كه خوانندگان اصلي اين گزارشها هستند،لازم است كه تصوري از استدلال آماري در ذهن داشته باشند تا بتوانند داده ها را به طور صحيح تعبير كنند و نتايج حاصل را ارزيابي نمايند.استدلال آماري ملاكهايي به دست مي دهد كه با استفاده ازآنها مي توان معلوم كرد كه آيا داده ها،واقعا"نتايج را تأييد مي كنند ياخير. البته درهر زمينه اي از تحقيق، اعتبار نتايج بستگي زيادي نيز به نوع استفاده از روشهاي آماري در مرحله جمع آوري داده ها دارد.امروزه روشهاي آماري درحكومتهاي دموكراسي جديدنقش مهمي دارند.مثلا"،اگر نمايندگان انتخابي مردم بتوانندتمايلات موكلانشان را با استفاده از روشهاي نمونه گيري مناسب به طور سريع معلوم كنند، بهتر مي توانند سياست عمومي كشور را در جهت رعايت خواسته هاي مردم تنظيم كنند.
اسلاید 4 :
ارتباط متقابل آمار و ساير رشته ها:
وظيفه اوليه آمار،كه صرفا" عبارت است از جمع آوري و نمايش داده ها بود،كاملا"تغيير كرده است و نقش جديد آن،فراهم آوردن ابزارهايي تحليلي است كه با استفاده از آنها بتوان داده ها را به طور مؤثر جمع آوري كرد و از آنها معاني لازم را بيرون كشيده و تفسير نمود.با استفاده از مفاهيم و روشهاي آماري مي توان از روي نمونه،نتيجه گيريهاي معتبري در مورد جامعه به عمل آورد.علم آمار در تمام آن دسته از فعاليتهاي بشري كه در آنها،اثبات ادعاها و طبقه بندي اطلاعات مبتني بر شواهد تجربي است،حضور دارد.
كاربرد روشهاي آماري در قلمروهاي گوناگوني از علوم انساني،علوم و مهندسي،رشته هاي علمي جديدي پديد آورده است كه در ارتباط متقابل با آمارهستند،نظير آمارزيستي،روانسنجي،آمار مهندسي،آماربازرگاني، اقتصادسنجي وجمعيت شناسي.بعلاوه علم آمار در رشته هاي بسيار ديگري كه هنوز از تركيب آنها با آمار شاخه هايي با اسامي خاص پديد نيامده،از قبيل علوم سياسي،هواشناسي و محيط شناسي،نقش عمده اي ايفا مي كند.
مفاهيم اساسي و هسته اصلي روشهاي آماري،در تمام قلمروهاي گوناگون كاربرد آمار،تقريبا"يكي است:تفاوتي كه وجود دارد آن است كه در هر قلمروي، ممكن است تعدادي از روشها نسبت به روشهاي ديگر مفيد تر باشند و مورد تأكيد بيشتري قرار گيرند.
اسلاید 5 :
عمل آماری
شامل برنامه‌ریزی و جمع‌بندی و تفسیر مشاهدات غیر قطعی است به‌شکلی که:
اعداد نمایندهٔ واقعی مشاهدات بوده، غیر واقعی یا غلط نباشند.
به‌نحو مفیدی تهیه و تنظیم شوند.
به‌نحو صحیح تحلیل شوند.
قابل نتیجه‌گیری صحیح باشند.
موضوع آمار در چند فصل اخير به قدري در ايران مد شده است كه از اين جهت مي توان آن را در رديف قمر مصنوعي قرار داد. با اين تفاوت بزرگ كه همه كس معني قمر مصنوعي را مي داند, ولي كمتر كسي است كه حقيقتاً بداند كه آما ر, مخصوصاً علمي كه به اين نام خوانده مي شود, چه اصول و معنايي دارد.
زنده ياد دكتر عباسعلي خواجه نوري, پدر آمار ايران
بيشتر مردم با كلمه آمار, به مفهومي كه براي ثبت و نمايش اطلاعات عددي به كار مي رود, آشنا هستند: تعداد بيكاران, قيمت روزانه سهام در بازار بورس, كارمزد حمل كالا در 15 سال گذشته, جمعيت نواحي جنوب تهران, مثالهايي از اين مفاهيم هستند. ولي اين مفهوم منطبق با موضوع اصلي آمار نيست. آمار, عمدتاً با وضعيت هايي سر و كار دارد كه در آنها وقوع يك پيشامد به طور حتمي قابل پيش بيني نيست.
استنتاجهاي آماري غالباً غير حتمي اند. تخمين نرخ جديد بيكاري بر مبناي مطالعه چند هزار نفر از مردان يا بررسي طرح جديد ترافيك تهران بر اساس نظر سنجي مثالهايي از اين موضوع اند.
اسلاید 6 :
آمار مجموعه اي از مفاهيم و روش هاست كه در هر زمينه پژوهش, براي گردآوري و تعبير اطلاعات مربوط به آن و انجام نتيجه گيري ها, در شرايطي كه عدم حتميت د ر آن وجود دارد, به كار مي رود.
نظريه و روش هاي جديد آماري, از حد ساختن جداول اعداد و نمودارها بسيار فراتر رفته است. آمار به عنوان يك موضوع علمي, امروزه شامل مفاهيم و روش هايي است كه در تمام پژوهش هاي كه مستلزم جمع آوري داده به وسيله يك فرايند آزمايش و مشاهده و انجام استنباط ونتيجه گيري بوسيله تجزيه و تحليل داده ها هستند, اهميت بسيار دارند. نمايش هاي عددي به صورت جنبه اي فرعي از آمار در آمده اند.
پرورش گياهان, تشخيص بيماري ها, برنامه هاي تربيتي و آموزشي, تعليمات اجتماعي- اقتصادي مثال هايي هستند كه علم آمار مي تواند مفيد باشد.
اسلاید 7 :
هدف ها ی اصلي آمار عبارتند از:
الف) انجام استنباط درباره جامعه از طريق تجزيه و تحليل اطلاعات موجود در داده هاي نمونه اي.
ب) سنجش ميزان عدم حتميتي كه در اين استنباط ها وجود دارد. علمي كه براي رسيدن به هدف هاي فوق اهميت دارد, عبارتست از طرح ريزي فرايند و دامنه نمونه گيري به طور يكه مشاهدات مبنايي براي استخراج استنباط هاي معتبر تشكيل دهند.
دلايل برگزاري دورهكلاس هاي كاربردي آمار در موسسه ايران زمين:
قرن بيستم شاهد افزايش روز افزون كاربرد استدلال آماري در تمامي رشته هاي علوم و حتي در علوم انساني بوده است. در نتيجه, امروزه آشنايي دانشجويان با اصول و تكنيك هاي پايه اي تحليلي آماري در اكثر دوره هاي علمي و حرفه اي اهميت خاص دارد.
خوشبختانه درك بسياري از مفاهيم اساسي آمار نياز به دانش رياضي پيشرفته ندارد. مقصود ما در اين دوره, ضمن معرفي طيف وسيعي از تكنيك هاي آماري كه كاربرد گسترده اي دارند, آشنايي دانشجو با اين روش ها و آگاه كردن او از محدوديت هاي آنها و نحوه اعمال اين روش ها با نرم افزار SPSS و در صورت لزوم با ساير نرم افزارهاي آماري مي باشد.
اسلاید 8 :
هدف ما, بيان مفاهيم با توجه به جوهر فكر و علم آمار در زمان حاضر است. بحث هاي كلاس عمدتاً متكي به استدلال هاي شهودي خواهندبود . البته گاهي از جبر هم استفاده مختصري خواهد شد. عقيده ما اين است كه اگر به دانشجويان توضيحات كافي در باره استدلالي كه مبناي اين روش هاست داده شود, درك بهتري از روش هاي آماري خواهند داشت. بدون چنين دركي اغلب دانشجويان علاقه شان را به موضوع از دست مي دهند و تنها ارائه كردن تعدادي دستور العمل, چه با استفاده از نرم افزار و چه بدون آن, ممكن است آنها را به استفاده غلط از علم آمار بكشاند. در هر بحثي كه در كلاس ها ارائه خواهد شد, ابتدا قبل از معرقي رسمي هر روش آماري مثال هايي را مي آوريم تا قلمرو كاربرد روش آشكار گرددد.
در موقع شرح روش هاي مختلف تحليل آماري دائماً يادآوري مي شود كه اعتبار هر استنباط آماري منوط به برقراري فرض هاي معيني درباره مدل است. اگر اين فرض ها نقض شوند, ممكن است نتايج گمراه كننده اي بدست آيند. احساس ما اين است كه آموزش آمار, حتي در سطح مقدماتي نبايد به توصيف روش ها محدود گردد. دانشجويان را بايد تشويق كرد تا نسبت به كاربرد روش ها برخورد انتقادي داشته باشند و وقتي به تفسير نتايج مي پردازند, احتياط لارم را به كار برند. اين نحوه برخورد بخصوص در مطالعه رابطه بين متغيرها مهم است,. يعني در بخشي از آمار كه شايد بيشترين (و نيز اشتباه آميز ترين) كاربردها را داشته است.
اسلاید 9 :
امروزه استفاده از نرم افزارهاي آ ماري به عنوان يكي از ضروريات تحقيقات بنيادين آماري, مطرح است. در هر تحقيق آماري معمولاً با حجم وسيعي از داده ها و اطلاعات ابتدايي روبرو هستيم. SPSS يك نرم افزار جامع با سهولت كاربردي بالا, تحليل اين حجم وسيع داده ها را امكانپذيري ساخته است. جنبه ديگري از تحقيقات بنيادي, روش هاي پيچيده تري است كه در يك نرم افزار پيشرفته آماري, امكان اجراي سريع و ساده دستورات اين روشها ممكن است.
با پيشرفت فوق تصور علوم كامپيوتري, لزوم استفاده از اين نرم افزار ها به صورت امري بديهي و ضروري در آمده است. كساني كه امكان استفاده از اين نرم افزارها را در تحقيقات خود محدود كنند, نه تنها رقابت با سايرين, بلكه حتي با گذشت زمان امكان جبران فاصله با ديگران را نيز را از دست مي دهند.
