مقاله بررسی نیاز به سیستم حسابداری متناسب با جامعه اسلامی از دیدگاه دانشجویان کارشناسی ارشد حسابداری

بخشی از مقاله

چکيده حسابداري محصول محيط است ، بنابراين در محيط هاي مختلف ، نظام هاي اقتصادي و فرهنگ هاي متفاوت امکان تغيير در نحوه عمل حسابداري وجود دارد(کارمونا و ازامل ، ٢٠٠٦ ). از جمله عوامل مهم محيطي که نحوه عمل حسابداري را تحت تاثير قرار مي دهد، مذهب و اعتقادات ديني است (عسکري وجاکينگ ، ٢٠٠٤ ). هافتسد معتقد است مذهب در جوامع اسلامي نقش مهمي در عمليات حسابداري بازي مي کند(هافستد، ١٩٨٠)، سليمان بر نياز به مدل خاص حسابداري در جوامع اسلامي تاکيد دارد(سليمان ، ٢٠٠٣ ). لذا در اين تحقيق ، ديدگاه دانشجويان کارشناسي ارشد حسابداري رشته حسابداري در خصوص نياز به يک سيستم حسابداري متناسب با جامعه اسلامي بررسي شده است . جامعه آماري تحقيق ، شامل دانشجويان رشته حسابداري در مقطع تحصيلات تکميلي است که با استفاده از فرمول نمونه گيري کوکران ، ١٧٠ نفر از آنان به صورت تصادفي انتخاب شده اند. ابزار جمع آوري نظردانشجويان ، پرسشنامه محقق ساخته است که با استفاده از روش دلفي طراحي شده ، تجزيه و تحليل نظرات دانشجويان با استفاده از آزمون هاي آماري t تک نمونه اي و t زوجي صورت گرفته است ، نتايج نشان مي دهد که نياز به يک سيستم حسابداري متناسب با جامعه اسلامي در بين دانشجويان کارشناسي ارشد حسابداري وجود دارد. واژگان کليدي: نياز سنجي، دلفي، دانشجويان کارشناسي ارشد حسابداري ، جامعه اسلامي ١. مقدمه بررسي نقش ارزش هاي مذهبي بر سيستم حسابداري موضع جديدي در تحقيقات است ، گروهي از انديشمندان رشته حسابداري به دليل تفاوت هاي محيطي که بين جوامع اسلامي و غربي وجود دارد، معتقد به ارائه تعريفي از حسابداري هستند که مبتني بر ايدئولوژي اسلامي باشد، در اين زمينه شاهتا (١٩٨٢) استدلال مي کند، از آنجا که سيستم حسابداري يک زير سيستم مالي است بايد اهداف نظام مالي اسلامي را برآورده سازد. به طور کلي؛ موضوع حسابداري در جوامع اسلامي با موضوع حسابداري رايج تفاوت چنداني ندارد اما آنچه اين دو را از هم متمايز مي سازد، تفاوت در اهداف و روشي است که براي شناخت رويدادها و تحليل آن استفاده مي کنند. بنابراين در اين تحقيق نياز به يک سيستم حسابداري متناسب با کاربران مسلمان از ديدگاه دانشجويان کارشناسي ارشد حسابداري بررسي مي شود. ٢. بيان مسئله فعاليت اقتصادي نياز به اطلاعات دارد و حسابداري به عنوان يک سيستم مالي، اطلاعات لازم را براي تصميم گيري و پاسخگويي اقتصادي فراهم مي کند، اطلاعات ارائه شده توسط سيستم حسابداري بايد با اهداف نظام اقتصادي سازگار باشد اما تفاوت هاي که ميان جهان اسلام و دنياي غرب در حوزه اقتصاد و حتي حوزه هاي سياسي ، اجتماعي و ايدئولوژيکي وجود دارد، باعث گرديده سيستم حسابداري در کشورهاي اسلامي همه توقعات و نيازهاي جامعه اسلامي و کاربران مسلمان را برآورده نسازد( تناني، ١٣٩١). اين تفاوت ها بر حسابداري به عنوان يک سيستم مالي اثر گذار است ، بنابراين اين مطالعه ، تلاشي اکتشافي در جهت نيل به يک سيستم حسابداري متناسب با اقتصاد اسلامي است . ٣. سوال پژوهش - آيا نياز به سيستم حسابداري متناسب با جامعه اسلامي در بين دانشجويان کارشناسي ارشد حسابداري وجود دارد؟ ٤. روش تحقيق در اين مطالعه از روش هاي زير براي پاسخ به سوالات پژوهش استفاده شده است . - آزمون t يک نمونه اي براي آگاهي از نظر مصاحبه شوندگان در خصوص هر يک از سوالات . - آزمون t زوجي بـه منظور ارزيـابي فاصله بين وضع فعلي و وضع مطلوب . ٥. جامعه و نمونه آماري جامعه آماري اين تحقيق دانشجويان حسابداري دانشگاه هاي استان يزد در مقطع تحصيلات تکميلي هستند، اکنون ٣٠٠ نفر در دانشگاه علوم تحقيقات شعبه يزد و دانشگاه آزاد در مقطع تحصيلات تکميلي رشته حسابداري مشغول تحصيل هستند کـه بـا استفاده از فرمول نمونه گيري کوکران ١٧٠ نفر انتخاب شدند. ٦. مرور ادبيات و سوابق مربوطه در داخل کشور ايران تحقيقات محدودي در زمينه نقش مذهب بر حسابداري صورت گرفته اسـت ، مسـعود معـدنچي(١٣٨٢) مقاله اي با عنوان "بررسي تازه اي بر مباني نظري استانداردهاي حساب داري و گزارش گري مالي در اسلام " را منتشـر کـرد، هدف از اين تحقيق وضع و تدوين مباني نظري حسابداري و گزارشگري اسلامي است . حجت اله صيدي(١٣٨٧) نيز مقاله اي با عنوان " ارائه مدلي براي گزارشگري مالي در بازار سرمايه اسلامي مطالعه مـوردي در ايران " را ارائه داد، بررسي هاي اين محقق نشان داد که ، در نظام اقتصادي اسلامي بر شفافيت گـزارش هـاي مالي،مسـئوليت پاسخ گويي، محاسبه سود واقعي و توزيع عادلانه از اهميت بسياري برخوردار است . محمد حسين پور(١٣٨٣) نيز مقاله اي با عنوان "بررسي اهداف و ويژگي هاي حسابداري اسـلامي در مقايسـه بـا حسـابداري مرسوم " را منتشر کرد، اين مقاله به اين سوال پاسخ مي دهد که آيـا حسـابداري مرسـوم فعلـي پاسـخ گـوي تـامين نيازهـاي گزارشگري مالي در کشورهاي اسلامي است يا اين که بايد حسابداري اسلامي مناسب شـرايط کشـورهاي اسـلامي تـدوين گردد. همگام با ايران در خارج از اين کشور نيز تحقيقات مختلفي در خصوص نقش ارزش هاي مذهبي بر حسابداري صورت گرفته است ، در سال ١٩٨٠، هافستد به اين نتيجه رسيد که درجوامع اسلامي، مذهب بر عمليات حسـابداري تأثيرگذاراسـت و بـراي جوامع اسلامي مدل خاص حسابداري نياز است (سليمان ، ٢٠٠٣). سال ١٩٨١ را مي توان مبدا آغاز تلاش انديشمندان و پژوهشـگران در زمينـه حسـابداري موسسـات مـالي اسـلامي دانسـت ، عبدالمجيد در اين سال يک سيستم تجربي براي روندهاي حسابداري بانک هاي اسلامي پيشنهاد کرد(عبدالمجميد، ١٩٨١). سازمان حسابرسي و حسابداري موسسات اقتصاد اسلامي (AAOLFI) در سال ١٩٩١ تاسيس شـد و بـه وضـع اسـتانداردهاي حسابداري، حسابرسي و دولتي بانک هاي اسلامي، شرکت هاي سرمايه داري و شرکت هاي بيمه پرداخت (عزيز، ٢٠٠٧). حميــد(٢٠٠٠) اظهارداشــت کــه برقــراري "حســابداري اجتمــاعي" ازآغــاز دهــه ١٩٦٠و "گزارشــگري محيطــي" ازآغــاز دهه ١٩٩٠واهميت يافتن مباحث اخلاقي درحسابداري متداول ، مي تواند به نوعي نفوذ واهميت يافتن بي سروصدا وناخودآگاه ارزش هاي اسلامي ومذهبي درروشها ومفاهيم حسابداري باشد. شاهول حميد بن محمد ابراهيم (٢٠٠٠) تحقيقي به عنوان " نيـاز بـه حسـابداري اسـلامي؛ نگـرش حسـاب داران حرفـه اي و دانشگاهي مالزي در خصوص اهداف و ويژگي هاي آن " صورت داد، محقق در اين مقاله نتيجـه گيـري مـي کنـد کـه بـراي رسيدن به حسابداري مطلوب در جوامع اسلامي با توجه به روش شناختي که وجود دارد تحقيقات بنيادي بايد صورت بگيرد.