بخشی از مقاله
بررسی ارتباط بین مدیریت ریسک و فرآیند توسعه محصول جدید در صنایع خودروسازی ایران با استفاده از تحلیل عاملی تاییدی و مدل معادلات ساختاری
چکیده
توسعه محصول جدید و اهمیت آن برای شرکت ها به عنوان رویکردی جدید، هرچند با ریسـک هـایی همـراه اسـت، امـا شـناخت عوامل کلیدی این رویکرد، می تواند در کاهش ریسکهای تصمیم گیری برای مدیران مفیـد باشـد.از آنجـا کـه در بازارهـای پویـا و رقابتی مدیران به دنبال پیدا کردن استراتژی های موثر برای توسعه محصول جدید می باشند. برنـدگان در محـیط در حـال تغییـر جهان امروزی کسانی هستند که به طور مداوم نوآوری و توسعه محصول را به منظور تأمین و تضمین پایداری خود به کار میگیرند. این مقاله درصدد بررسی رابطه بین مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید در صنایع خـودرو سـازی ایـران مـی باشـد و مشتاقانه برای برآوردن ضرورت نوآوری در مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول تلاش می نماید.علاوه بر آن برای چرخه عمر نوآوری سازمانی روش مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدیدبا یک تکنیک کارآمد برای مدیریت ریسک ابتـدا شـش نـوع اصلی ریسک (سـازمانی ،مـدیریتی ،مالی،تولیـد، بازاریـابی، فنـی) درتوسـعه محصـول جدیـدومرتبط بـا فازهـای توسـعه محصـول جدید(فرصت،ایده،توسعه مفهوم محصول،استراتژی،تست بازارو تجاریسازی محصول) را شناسـایی نمـوده و سـپس بـه کمـک روش تحلیل عاملی تاییدی نتایج حاکی از آن است که ارتباط صحیح و منطقی بین مدیریت ریسک و توسعه محصـول جدیـد در صـنایع خودرو سازی ایران وجود دارد. آزمون نیکویی برازش مدل نیز برازش صحیح مدل را به خوبی نشان می دهد.
واژههای کلیدی: ، مدیریت ریسک ، توسعه محصول جدید((NPD ، صنایع خودروسازی ایران، معادلات ساختاری، تحلیل عاملی
1
-1 مقدمه
ریسک در یک فرآیند یک رویداد غیر قطعی است که در صورت وقوع دارای اثری مثبت یا منفی بر روی اهـداف یـک فرآینـد مـی باشد.این عوامل ریسک زا و غیر قطعی میتواند دستیابی به اهداف عظیم پروژه را تحت تأثیر قرار دهد.بر این اساس مدیریت ریسـک شامل : اقداماتی جهت شناسایی ریسک تحلیل ریسک و پاسخ گویی به موارد عدم قطعیت نقش مـوثری در حـداکثر سـازی نتـایج رخداد های مطلوب و به حداقل رساندن نتایج وقایع نامطلوب ایفا می کند. از طرف دیگر توسعه محصول جدید و اهمیـت آن بـرای شرکت ها به عنوان رویکردی نو،هرچند با ریسک هایی همراه است، اما شناخت عوامل کلیـدی ایـن رویکـرد مـی توانـد در کـاهش ریسک های در تصمیم گیری برای مدیران مفید باشد.
در این تحقیق سعی خواهد شد ارتباط بین مدیریت ریسک فرآیند توسعه محصول جدید ارائه شود،بدین منظـور بـا کسـب نظـر کارشناسان ارشد و خبره و بکارگیری روش معادلات ساختاری بـا اسـتفاده از نـرم افـزار لیـزرل و بررسـی ریسـک هـای بـالقوه در تحقیقات قبلی،موارد ریسک را شناسایی و آنها را کنترل و مدیریت نماییم.
-2 تعریف مسئله و بیان مفهوم اصلی تحقیق
در جهان پویای کسب و کار امروزی شرکت ها به شدت به دنبال کسب مزیت رقابتی هستند تا بدین وسیله بر رقبای خود پیشی بگیرند. بدون تردید ، توسعه محصول جدید مقدمه ای برای ورود به این مرحله است. با توجه به کوتاه شدن چرخه عمر محصول، فشار زیادی به منظور کاهش هزینه و زمان توسعه محصول وجود دارد . سریع تر شدن زمان ارائه به بازار برای محصولات جدید می تواند حجم بالاتری از فروش را سبب شود. بنابراین این امر بسیار مهم است که فرآیندهای توسعه محصول ساده گردند تا پروژه های توسعه سرعت یابد ( لانگراک و هولتینک،.(2005 ساختار فرایندهای ضعیف به تکرارهای بیهوده سبب میشود که ممکن است سبب تاخیر در ارائه محصول به بازار و از دست دادن فرصت های فروش گردد (براونینگ و اپینگر،.( 2002 اگرچه محصولات جدید فرصتهای جدیدی را برای شرکت ها ایجاد می کنند، ولی نباید ریسک قابل توجه ای که این محصولات دارند نادیده گرفته شود..مطالعات تجربی نرخ بالایی از شکست این محصولات به خصوص دربازارهای مصرف را نشان داده اند.( بلاندل و همکاران،.(1999 از این رو تلاش های بسیاری صورت گرفته تا عوامل موفقیت و شکست این گونه پروژه شناسایی گردند و ریسکهای موجود در این پروژه این فرایند را کاهش دهند.
حتی با وجود اطلاعات پروژه های توسعه محصول گذشته،هنوز هم این عدم قطعیت، در طول توسعه محصولات جدید دیگر وجوددارد. (اولریچ و اپینگر،.(2004 این عدم قطعیت نه تنها ابهامی در مدت زمان به طول انجامیدن پروژه و یا مقدار هزینه آن ایجاد می کند، بلکه بین مقدار اطلاعات مورد نیاز جهت کامل شدن یک پروژه توسعه مقدار اطلاعاتی که در اختیار تیم پروژه در زمان آغاز پروژه قرار دارد متفاوت است (شرمن،.(2005
اگر چه محصولات جدید و نوآورانه عامل تعیین کننده ای برای کسب مزیت رقابتی برای شرکت ها محسوب می شود،وضعیت جدید و پیچیده ای برای تیم توسعه محصول به وجود می آورد که با خود ابهامات زیادی به همراه دارند. این عدم قطعیت شامل گروهی از وقایع نا شناخته مرتبط باآینده است که میتواندوقایع مطلوب ویا نامطلوب باشد.چنین وضعیت پیچیده ای تاکید بر اهمیت مدیریت ریسک با روشی رسمی ،سیستماتیک به منظور دستیابی به اهداف معین دارد. سازمانها معمولا منافع حاصل از از فعالیتهایشان و ریسک های موجود در آن را مورد بررسی قرار می دهند.
بنابراین ، مدیریت ریسک پروژههای((NPD از اهمیت خاصی به منظور ارزیابی وکاهش ریسکهای پروژههای((NPD برخوردار است. با این حال، تعداد کمی از پروژه ها توسعه محصول، مدیریت ریسک را به شکلی مناسب اجرا می کنند(اسمیت ومریت،2002،فریرا واگلیاری،.( 2004 چین و همکاران(( 2009 دریافتند که مدیریت ریسک در پروژه های (NPD) در بیشتر سازمان ها با شیوه های غیر رسمی و بر مبنای احساسات و و ادراکات مدیریت انجام شده است. در بازارهای پویا و رقابتی، مدیران به دنبال پیدا کردن استراتژی های مؤثر برای توسعه محصول جدید هستند. ریسک های بسیاری در فرآیند توسعه محصول جدید در تمام صنایع به طور ذاتی وجود دارد. بنابرین درک ، شناسایی، مدیریت، کاهش ریسک اهمیت استراتژیک برای شرکت دارد.
بررسی ها نشان می دهد که مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید شامل مراحل: شناسایی ریسک، آنالیز ریسک، پاسخ ریسک و کنترل ریسک می باشد. لذا ریسک های توسعه محصول جدید شامل ریسک های فناوری،ریسک های سازمانی، ریسک
2
های بازاریابی، ریسک های منابع تولید و ریسک های مدیریتی است. بنابراین در این مطالعه سعی خواهیم نمود به بررسی ریسک های موجود در فرآیند توسعه محصول جدید پرداخته و آنها را مدیریت نموده، لذا برای شناسایی ریسک ها از مواردی چون پرسشنامه استفاده و ریسک های موجود را به کمک روش به کمک معادلات ساختاری با استفاده از نرم افزار لیزرل ارتباط بین شاخص ها را تعیین می کنیم.
-3 سابقه و ضرورت انجام تحقیق
محصولات و فرآیند ها در توسعه محصول جدید در حال تبدیل شدن به فرآیند های پیچیده هستند. در نتیجه ریسکهای مرتبط با توسعه محصول جدید افزایش داشته است. بنابراین شکست محصولات و فرآیند ها بیشتر شده است که این امر در نهایت باعث افزایش ریسکهای مربوط به توسعه محصول هم در تعداد و هم در شدت شده است. اگر چه توسعه محصول جدید یکی از پر خطرترین فعالیت های شرکت مدرن است، اما نسبت کمی به اندازه گیری ریسک در ادبیات توسعه محصول جدید پرداخته شده است.بنابراین درک شناخت ریسک،مدیریت ریسک و کاهش ریسک فرآیند استراتژی مهم برای شرکت محسوب میشود. موو همکاران((2009 یک چارچوب مدیریت استراتژیک سه بعدی برای توسعه محصول جدید ارائه می نمایند،این نویسندگان تست تجربی تأثیر استراتژی مدیریت ریسک بر عملکرد توسعه محصول رابا استفاده از داده های نظرسنجی در شرکت های چینی بررسی کردند. یکی از چالش های مدیریت ریسک در توسعه محصول این است که برای مقابله با ریسک ها توسعه در فرآیند طراحی،رهنمود های استراتژیک را چگونه باید برای کنترل کار بست. (احمدی و همکاران). کاییس و همکاران به سال (2007) یک روش جدید کاهش ریسک توسعه محصول جدید و فرآیند طراحی در پروژه های مهندسی هم زمان ارائه دادند.
هلستروم به سال (2004) اظهار داشته است که : نگرانی های سازمانی و مدیریتی برای انتخاب پروژه ها برای میزان ریسک و تجزیه اشکال نوآوری ها سیستماتیک باید در نظر گرفته شود.اغلب مطالعات تجزیه وتحلیل ریسکهای توسعه محصول جدید برای یک فاز توسعه محصول جدید به خصوص فاز مفهوم و طراحی می باشد (چین و چان .(2005
-4 اهداف تحقیق
(1یافتن روشی سیستماتیک جهت ارتباط بین مدیریت ریسک و فرآیند توسعه محصول جدید در صنایع خودرو سازی ایران. (2برآوردن نیاز های واقعی بخش تحقیق و توسعه در صنایع خودرو سازی ایران.
(3توسعه مدیریت ریسک در فرآیند (NPD) و کاهش ریسک و کنترل ریسک های توسعه محصول جدید.
-5 سیر تحول مدیریت ریسک
مدیریت ریسک یک فرآیند سیستماتیک جهت برنامه ریزی، ساختار دهی، تجزیه و تحلیل، واکنش به ریسک های پروژه و کنترل و مدیریت آنها می باشد. برای اجرای مدیریت ریسک اثر بخش و کارآمد باید مجموعه ای از فرآیند های ساختار یافته و رسمی وجود داشته باشد.در سالهای اخیر ساختار های متعددی از سوی موسسات،کتب مختلف برای اجرای فرآیند مدیریت ارائه گردیده است، ساختارپرت برای اولین بار به سال 1950 جهت اجرای پروژه ساخت و راه اندازی پروژه پولاریس ایجاد گردید و به عنوان اولین روش برنامه ریزی رسمی پروژه که ریسک پروژه وعدم اطمینان مربوط به فعالیت ها-ی پروژه را در برنامه ریزی دخالت داد مطرح گردید. این رویکرد شامل یک مدل متشکل از شبکه ای از فعالیت ها که در آن فعالیت ها دارای مدت زمان های احتمالی بوده و از توزیع احتمالی یا تخمینی تبعیت می کنند تشکیل گردیده است.
در اواخر سال 1960 محققانی مدلهای احتمالی ساختار درخت تصمیم گیری برگرفته از فرآیند مارکو را مطرح نمودند. در این مدل فعالیت ها در طول چرخه حیات فرآیند و در مدت زمان های مختلفی تعریف می شوند و به عبارتی وجود فعالیت ها نیز به صورت احتمالی بیان می گردند. در اواسط سال 1990، انجمن مدیریت پروژه در جهت توسعه راهنمای آنالیزو مدیریت ریسک (9) مرحله تدوین نمود. این ساختار چکیده تجربیات متعدد به دست آمده از سازمان انگلیسی بود که سال های متمادی فرآیند های مدیریت ریسک را به طور موفق استفاده نموده اند .
در منابع مختلف، تعاریف دیگری نیز ارائه شده است. بنا بر نظر بوهم، مدیریت ریسک فرایندی شامل دو فاز اصلی است : فاز تخمین ریسک شامل: شناسایی، تحلیل و اولویت بندی و فاز کنترل ریسک شامل: مراحل برنامه ریزی مدیریت ریسک، برنامه
3
ریزی نظارت ریسک و اقدامات اصلاحی می باشد. بنا به اعتقادفیرلی مدیریت ریسک دارای (7) فاز است: (1 شناسایی فاکتورهای ریسک (2 تخمین احتمال رخداد ریسک و میزان تأثیر آن (3 ارائه راه کارهای جهت تعدیل ریسکهای شناسایی شده (4 نظارت بر فاکتورهای ریسک(5 ارائه یک طرح احتمالی (6 مدیریت بحران؛ (7 احیا سازمان بعد از بحران.
موسسه مهندسی نرم افزار، به عنوان یکی از سازمانهای پیشرو در ارائه روشهای جدید در مدیریت پروژه های نرم افزاری، به مدیریت ریسک پروژه به عنوان فرایندی با 5 فاز مجزا نگاه می کند (شناسایی، تحلیل، طراحی پاسخ، ردیابی و کنترل) که با یک سری عملیات انتقال ریسک مرتبط است. موسسه مدیریت پروژه، در راهنمای خود در مورد کلیات دانش- مدیریت پروژه (نسخه سال 2000 برای فرایند مدیریت ریسک پروژه شش فاز را معرفی کرده است: (1 برنامه ریزی مدیریت ریسک ( 2 شناسایی(3 تحلیل کیفی ریسک (4 تحلیلکمّی ری سک (5 برنامه ریزی پاسخ ریسک (6 نظارت وکنترل ریسک.کلیم و لودین، برای مدیریت ریسک یک فرایند چهار مرحله ای را معرفی کرده اند (شناسایی، تحلیل، کنترل و گزارش) که در موازات چهار قدم معروف دمینگ در مدیریت پروژه (برنامه ریزی، اجرا، بررسی و عمل) قرار می گیرند.
-1-5 مقایسه مراحل فرآیند مدیریت ریسک تحت چارچوب های مختلف
تعدادی از چارچوب های مدیریت ریسک وجود دارد که قابل اجرا بر روی توسعه محصول جدید می باشند. استاندارد Iso 31000 یک چارچوب عمومی برای مدیریت ریسک می باشد هدف این استاندارد این است که مستقل از هر زمینه و هر کاربرد خاصی است به همین دلیل برای مدیریت ریسکها و فراتر از آن مدیریت ریسک توسعه محصول جدید به صراحت مورد استفاده قرار می گیرد ریسک بعنوان اثر عدم قطعیت به اهداف در این استاندارد تعریف شده است. مدیریت ریسک به نوبه خود به طورگسترده به عنوان فعالیتهای هماهنگ شده برای هدایت و کنترل سازمان با توجه به ریسک تعریف شده است. ادبیات مدیریت پروژه تعدادی از چارچوب های مدیریت ریسک را ارائه می دهد بعنوان مثال بخشی ازپروژه دانش مدیریت ( PMI,2008 )یا چارچوب مدیریت پروژه تمرکز مدیریت ریسک پروژه بر روی ریسک های هزینه و زمان بندی است اما ریسک های سازمانی ریسک های خارجی، ریسک های فنی نیز در آن از اهمیت خاصی برخوردار خواهد بود.
مدیریت ریسک برای محافظت در برابر اثرات منفی بر محدوده ی زمان ، هزینه و کیفیت کمک میکند همچنین تعدادی از استاندارد های مدیریت ریسک وجود دارد که بر توسعه تکنولوژی محور محصول و سیستم اشاره می کند که از آن جمله می توان به استاندارد ( ناسا) اشاره نمود.( دزفولی،(2010 راهنمای مدیریت ریسک وزارت دفاع آمریکا((DOD,2006 روش های مدیریت ریسک توسعه را از طریق مهندسی سیستم ها (INCOSE, 2007) معرفی می کند . در کتاب ناسا ریسک به عنوان پتانسیل برای کمبود عملکرد توسعه نیافتگی سیستم تعریف شده است. مدیریت ریسک به عنوان مجموعه ای از فعالیت ها با هدف رسیدن به موقعیت های ریسک با انتخاب گزینه های تصمیم گیری و مدیریت ریسک پیاده سازی در ارتباط با گزینه های جایگزین شده تعریف می شود مدیریت ریسک در زمینه ایمنی، فنی، هزینه و ریسک های برنامه ریزی راهنمایی می کند.
مدیریت ریسک طیف گسترده ای از ریسک ها، الزامات ثابت و تکنیک های فنی برنامه ریزی خطی پایه را شامل می شود که اجرای مراحل مختلف توسعه محصول جدید، نفوذ خارجی و هزینه، زمان در تعاریف آن لحاظ شده است. استاندارد مدیریت ریسک (INCOSE)برای تشخیص بین مدیریت ریسک های پروژه توسعه و محیط زیست و ریسک های مرتبط با ایمنی به کار می رود در این روش ریسک به عنوان اندازه گیری عدم قطعیت از رسیدن به هدف مورد نیاز مربوط به عملکرد فنی، هزینه و برنامه تعریف شده است، این مدیریت ریسک یک فرآیند مستمر برای پرداختن به ریسک از طریق چرخه زندگی یک سیستم، محصول و خدمات تعریف شده است. موسسه مهندسی نرم افزار الگوی مدیریت ریسک (گالاگر،(1999 سیستماتیک را برای مدیریت ریسک پروژه تعریف نموده که این فرآیند شامل تعدادی ازتوابع است که یک فعالیت مستمردر طول چرخه پروژه محسوب می شود .
جدول (1) دو جنبه مهم را نشان می دهد، اول این که چارچوب های مدیریت ریسک مراحل یکسان را نشان می دهد. دوم این که چارچوب فرآیند های پیشنهاد شده به وسیله استاندارد ISO 31000 می تواند مخرج مشترکی برای جمع آوری و تثبیت روش های مدیریت ریسک در منابع مختلف باشد.
4
جدول (1) مقایسه مراحل فرآیند مدیریت ریسک تحت چارچوب های مختلف ریسک
-6 تعریف و بسط مفهوم توسعه محصول جدید (NPD)
هندبوک انجمن مدیریت و توسعه محصول (PDMA) توسعه محصول جدید را بدین صورت تعریف میکند : مجوعه ای از وظایف ، مراحل و اقدامات تعریف شده و منظم که هدف طبیعی شرکت را برای تبدیل ایده های نارس (اولیه) به محصولات و خدمات قابل فروش تشریح می کند. در واقع با عنایت به این تعریف می توان اظهار داشت که کل فرآیند توسعه محصول جدید ممکن است خود مشتمل بر چندین خرده فرآیند های فرعی و خرده مراحل شود(گریفین، .(1997در تعریف دیگری از (NPD) آمده است که فرآیند مزبور اساسا توسعه دانش مشتمل بر جریانی از وظایف روتین و غیر روتین و اجرا شده بوسیله از افراد و گروه های فعال در سازمان است(دوقرتی،.(1990در تعریف دیگری از فرآیند (NPD) آمده است که فرآیند مزبور را می توان به عنوان مجموعه ای از فعالیت ها که دستور العمل ها و سفارشات مشتری، تقاضای بازار و پیشرفت های فناوری را درون فرآیند طراحی و تولید انتقال می دهد دانست(درایژر،.(1993 به طور کلی توسعه محصول جدید فرآیندی پیچیده است که مستلزم مشرکت بخش های کارکردی گوناگون شرکت است.از جمله مهمترین آنها بخشهای مهندسی، تولید و بازاریابی شرکت است.در واقع توسعه محصول جدید فرآیندی است که برای اجرای مناسب آن، کل شرکت بایستی برانگیخته و حساس باشد.(ویل رایت و کلارک،.(1992به طور کلی توسعه محصول جدید مجوعه فعالیت ها و راهکار های ایجاد رشد است که در مراحل مختلف تولید محصول، منجر به تغییر و اصلاحات کلی یا جزئی کالا در بازار خواهد شد (کوپر،.(1999
بنا بر تعریف انجمن مدیریت و توسعه محصول، فرآیند توسعه محصول جدید عبارت است از : کلیه فعالیت های مرتبظ با راهبردی، سازماندهی، تولید مفهوم، ایجاد و ارزیابی محصول، ایجاد و ارزیابی برنامه بازاریابی و تجاری سازی یک محصول جدید (چن و همکاران،.(2006کوپر بیان می کند که توسعه محصول جدید استفاده از منابع و قابلیت ها برای خلق یک محصول جدید یا بهبود یک محصول جدید است. آن گونه که امروزه تصور می شود بازار ها خواستار کیفیت بالاتر و عملکرد بالاتر محصولات در زمان کوتاه تر و قابل پیش بینی تر در چرخه زمان توسعه محصول با هزینه کمتر می باشند (بیوکوزکان و همکاران،.(2004
توسعه محصول جدید و نوآوری اغلب به عنوان فرآیند های کلیدی رقابت در انواع بازار های متفاوت شناخته می شود (پولتون و همکاران،.(1998توسعه محصول جدید یک تلاش مهم در سطح محیط رقابتی جهان امروزی است.(سونگ، .(2006توسعه محصول جدید یک فرآیند کسب و کار برای توسعه محصولات جدید یک شرکت محسوب می شود.توسعه محصول جدید شامل تمام فعالیت ها از توسعه یک ایده یا یک مفهوم برای یک محصول برای تحقق یک محصول در خلال مراحل تولید و معرفی آن برای ورود به بازار می باشد (هوهنگر و همکاران ، .(2007به منظور بدست آوردن بهترین عملکرد از توسعه محصول جدید مدیریت کارآمدتر و موثرتر در فرآیند توسعه محصول جدید حیاتی است.
بنابراین توسعه محصول جدید یک فعالیت مهم است که کمک می کند تا شرکت ها برای زنده ماندن و بهبود مستمر فعالیت های توسعه محصول جدید اقدام نماینند (لیو و همکاران ، .(2005توسعه محصول جدید استفاده از یک فرآیند رسمی است که به فاکتورهای موفقیت و شکست محصول وابسته می باشد (گریفین ، .(1997در زمینه توسعه محصول جدید استاندارد ISO9000 بسط فرآیند توسعه محصول جدید برای ترویج کیفیت در محصولات مورد نیاز مشتری را توصیه می نماید. در واقع این استادارد کیفیت محصولات جدید را تضمین نمی کند بلکه یک فرآیند سازمانی را برا هدف کیفیت توصیه می کند.(تدالدی ،1997،کوپر و
5
کلین اشمیت،1986،شرودر،.(2003 توسعه محصول جدید در واقع این اجازه را میدهد که تحلیل بهتر از زمان تکمیل فرآیند،توسعه برنامه های بهینه و همه فعالیت های توسعه داشته باشیم (بوئر،.(1997
-1-6 مدل توسعه محصول جدید کاتلر و آرمسترانگ
کاتلر و آرمسترانگ اظهار دشتند که فرآیند تولید کالای جدید برای جستجو وتکوین کالای جدید شامل هشت مرحله می باشد که در نمودار (1) مراحل آن ذکر شده است. نمودار((1مراحل توسعه محصول ارائه شده توسط این دو دانشمند را نشان میدهد.
نمودار (1) مراحل توسعه محصول جدید(کاتلر و آرمسترانگ)
-2-6 چالش های فرآیند توسعه محصول جدید
بررسی مطالعات مختلف در حوزه واکاوی چالش های توسعه محصول جدید با توجه به تحقیقاتی که انجام شده است نتایج متفاوتی را نشان می دهد که گوشه ای از آن را شرح می دهیم :مطالعاتی که توسط شارما،((2006 در بین شرکت های ژاپنی انجام شد حکایت از آن دارد که 87 درصد شرکت های مورد مطالعه نقص سیستم ها و90 درصد عدم توجه کافی به مشخصات محصول با عنایت به نیاز های مشتریان را به عنوان مهمترین موانع و چالش ها در بهبود نوآوری در فرآیند توسعه محصول جدید ذکر کرده اند.
6
همچنین مطالعات محک زنی سیرپیسکی (2002) از شرکت های تولیدی با کلاس جهانی حکایت از آن دارد که اکثر شرکت های مورد مطالعه در تولید و توسعه محصول جدید قادر نبودند مستمرا به اهداف پنج گانه تولید محصول جدید شامل درآمد مورد انتظار از محصول جدید،هزینه تولید،زمان ارائه محصول به بازار،اهداف کیفی مد نظر،اهداف هزینه توسعه محصول دست یابند.
کوپر (1999) در ارتباط با توسعه محصول جدید ،چالش هایی چون کمبود ایده، بازار های تفکیک شده ،محدودیت های اجتماعی و دولتی،هزینه،کمبود ظرفیت (مالی و انسانی)،نیاز به سرعت در تولید،کوتاه بودن چرخه های حیات محصول،ارائه و روانه سازی محصول به بازار،عدم وجود ساختار و جو سازمانی مناسب را مطرح می نماید. دی تونی (2003 ) بیان نموده است که مهمترین موانع نوآوری در زمینه توسعه محصول جدید،هزینه های بالای فرآیند توسعه محصول جدید، عدم اطمینان از پذیرش بازار و حمایت مدیریت رده بالا می باشد.در این پژوهش پس از بازنگری گسترده تحقیقات پیشین چالش های موثر بر فرآیند توسعه محصول جدید را تحت جدول (2) و جدول (3) ارائه خواهیم نمود
جدول (2) چالش های فرآیند توسعه محصول جدید
7
-3-6 اهمیت مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید
تعاریف متعددی از ریسک بسته به کاربرد وجود دارد.تئوری بی تصمیمی ریسک مربوط به ریسک های تصمیم گیری تحت احتمال شناخته از طبیعت و ماهیت مرتبط است.(لوس و ریفا،.(1957 در نظریه های اقتصادی ریسک زمانی که تصمیم گیرندگان احتمال هایی به نتایج احتمالی تخصیص می دهند ناشی می شود (نایت/(1992 تعریف دیگری از ریسک با توجه به بدنه دانش مدیریت پروژه ارائه شده است به این شرح : ریسک به عنوان یک رویداد نامشخص
(عدم قطعیت) و یا اثر است که اگر رخ دهد تأثیر مثبت(فرصت) خواهد داشت و اگر رخ ندهد تأثیر منفی(تهدید) خواهد داشت.(استاندارد مدیریت پروژه،.(2008
با این حال به نظر می رسد قبل از هر چیز مدیریت ریسک در مورد شناسایی و مدیریت تهدیدات باید به کاربرده شود.برای توسعه محصول جدید تعریف (ISO,31000) یعنی همان (ISO.2009) که ریسک به عنوان اثر عدم اطمینان در دست یابی به اهداف تعریف شده است.
از طرفی در توسعه محصول جدید ریسک ذاتا به در نظر گرفتن و کنترل ریسک ها مربوط می شود.(بابا و همکاران ،کواک و لاپلاس،.(2005همچنین به عنوان بیشترین فعالیتی که می تواند به عنوان کاهش ساختاریافته عدم قطعیت تفسیر و تعبیر شود. مطالعات نیاز های بشر و روند کاهش سهم بازار تحت عدم قعطیت نیازمند احاطه کامل بر موضوعاتی چون : توسعه فناوری،تست و ایجاد ارزیابی در مورد توانایی و هزینه فنآوری های جدید و بهبود و استاندارد سازی فرآیند توسعه محصول جدید در سازمان که اجرای فرآیند توسعه را تسریع می بخشد.(موو همکاران،.(2009کاهش ریسک توسعه محصول جدید می توتند ارزش مشتری را افزایش دهد (براونینگ و همکاران،(2002 کاهش ریسک توسعه محصول می تواند به عنوان یک لنز برای تجزیه و تحلیل و بهینه سازی فرآیند های توسعه محصول جدید استفاده شود (اوهمان و سیرینگ،.(2011
-7 روش تحقیق
از آنجا که می توان از نتایج تحقیق حاضر در جهت ارائه روشی جهت مدیریت ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید در صنایع خودرو سازی ایران استفاده نمود. می توان آن را از نظر هدف وماهیت تحقیق، در رده تحقیقات توسعه ای - کاربردی به حساب آورد. از نظر نحوه ی گردآوری داده ها، تحقیق حاضر جزء تحقیقات پیمایشی می باشد پژوهش حاضر بر اساس ماهیت و روش گردآوری داده ها، یک پژوهش توصیفی-پیمایشی است .
-1-7 روش و ابزار گرد آوری اطلاعات
برای گرد آوری داده ها در پژوهش حاضر از دو روش کتابخانه ای و روش میدانی استفاده شده است
8
-2-7 جامعه آماری تحقیق
جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان ارشد و خبره صنایع خودرو سازی ایران می باشد.
-3-7 ابزار جمع آوری داده ها
در این تحقیق از دو پرسشنامه جهت جمع آوری داده ها استفاده شده است، که پرسشنامه ی اول، جهت فرآیند توسعه محصول جدید با توجه به فازهای توسعه محصول جدید استفاده شده است که شامل 6 فاز اصلی و 18 سوال می باشد وپرسشنامه ی دوم که مربوط به مدیریت ریسک است که شامل 6 فاز اصلی و 24 سوال می باشد.
-4-7 پایایی و روایی ابزار تحقیق
با استفاده از نرم افزار (SPSS) ضریب آلفا کرونباخ را بدست خواهیم آورد. ضریب الفا کرونباخ برای پرسشنامه فرآیند توسعه محصول جدید و پرسشنامه مدیریت ریسک به ترتیب 0,76 و 0,81 بدست آمده است که حاکی از پایایی بالا پرسشنامه می باشد.
جدول((4پایایی پرسشنامه ها با استفاده از آلفا کرونباخ
پایایی پرسشنامه فرآیند توسعه محصول بر حسب آلفا کرونباخ 0,76
پایایی پرسشنامه مدیریت ریسک بر حسب آلفا کرونباخ 0,81
-5-7 روش تجزیه و تحلیل داده ها
برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش معادلات ساختاری به کمک نرم افزار لیزرل و تحلیل عاملی تأییدی استفاده شده است.
-6-7ویژگیهای عمومی پاسخدهندگان
جهت توصیف ویژگیهای عمومی پاسخدهندگان از شاخصهای آمار توصیفی استفاده شده است. فراوانی پاسخدهندگان براساس جنسیت، مورد بررسی قرار گرفته است
جدول((6 توزیع فراوانی پاسخ دهندگان بر اساس جنسیت
-7-7 آزمون فرضیههای تحقیق
بطور کلی از تکنیک مدلیابی معادلات ساختاری و بکمک نرمافزار LISREL نسخه 8,8 و نرم افزار SPSS نسخه 18 فرضیههای تحقیق مورد آزمون قرار گرفتهاند. برای نیل به این منظور نخست آزمون نرمال بودن دادهها صورت گرفته است. سپس تحلیل عامل تائیدی برای هر یک از پرسشنامه انجام شده است.
-8-7 آزمون نرمال بودن دادهها
پیش از استفاده از آزمونهای آماری پژوهش ابتدا باید آزمون نرمال بودن داده انجام شود. فرض نرمال بودن دادهها در سطح معناداری %5 با تکنیک کولموگروف-اسمیرنف آزمون شده است. برای آزمون نرمال بودن دادهها فرضهای آماری به صورت زیر تنظیم میشود: چون تحقیقات مبتنی بر مدل ساختاری مبتنی بر فرض نرمال بودن داده ها هستند بنابراین نخست آزمون نرمال بودن صورت گرفته است.
9
جدول((7 آزمون نرمال بودن داده های فرآیند توسعه محصول جدید
-8 شناسایی عوامل ریسک زا در فرآیند توسعه محصول جدید
در این بخش یک سری از عوامل ریسک در فرآیند توسعه محصول جدید استخراج شد که در جدول (9)بطور کامل آمده است.
جدول((9 عوامل ریسکی در فرآیند توسعه محصول جدید در صنایع خودرو سازی ایران
-9 تحلیل عاملی تاییدی فرآیند توسعه محصول جدید
نتایج تحلیل عاملی تاییدی مرتبه دوم مقیاس سنجش فرآیند توسعه محصول جدید در نمودار((2ارائه شده است. برای سنجش فرآیند توسعه محصول جدید از عاملی اصلی و 18 پرسش استفاده شده است. هریک از متغیرهای قابل مشاهده با اندیس تا در شکل نمایش داده شده است. بار عاملی مشاهده در تمامی موارد مقداری بزرگتر از 0/2 دارد که نشان میدهد همبستگی بین متغیرهای پنهان با متغیرهای قابل مشاهده قابل قبول است. پس از اینکه همبستگی متغیرها شناسائی گردید باید آزمون
معناداری صورت گیرد. جهت بررسی معنادار بودن رابطه بین متغیرها از آماره t-value استفاده میشود. چون معناداری در سطح خطای 0/05 بررسی میشود بنابراین اگر آماره آزمون t-value از مقدار بحرانی 1/96 بزرگتر باشد، رابطه معنادار است. براساس نتایج شاخصهای سنجش هر یک از مقیاسهای مورد استفاده در سطح اطمینان %5 مقدار آماره t-value بزرگتر از 1/96 میباشد که نشان میدهد همبستگیهای مشاهده شده معنادار است. گام بعدی نیکویی برازش مدل است. یکی از شاخصهای عمومی برای به حساب آوردن پارامترهای آزاد در محاسبه شاخصهای برازش شاخص خی- دو بهنجار است که از تقسیم ساده خی- دو بر درجه آزادی مدل محاسبه میشود. چنانچه این مقدار بین 1 تا 5 باشد مطلوب است. (شوماخر و لومکس، 1988، 88 ؛ کلاین، : 2005 59 ؛ به نقل از قاسمی ، .(162 : 1389 در این تحقیق خی- دو بهنجار 1/81 بدست آمده است. همچنین شاخص RMSEA در بیشتر تحلیلهای عاملی تائیدی و مدلهای معدلات ساختاری به عنوان یک شاخص برازش اصلی استفاده میشود. اگر این شاخص کوچکتر از 0/05 باشد مطلوب است..
11
