بخشی از مقاله

بررسی میزان شیوع عفونتهاي مایکوپلاسمایی در التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان

چکیده

التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان شایعترین بیماري چشمی گاوها در سرتاسر جهان میباشد. افزون بر موراکسلا بویس بعنوان عامل اصلی بیماري، ویروس رینوتراکئیت عفونی گاو و گونههاي مایکوپلاسما به احتمال بعنوان مهمترین عوامل خطرساز در التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان مطرح میباشند. این مطالعه با هدف بررسی میزان شیوع گونههاي مایکوپلاسما در کیسه ملتحمه گاوهاي شیري و ارتباط آن با مراحل مختلف التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی انجام شد. مجموعا 60 نمونه از چشمهاي مبتلا و سالم از گاوداريهاي صنعتی شیري در طی همهگیريهاي بیماري اخذ شد. واکنش زنجیره اي پلیمراز جهت ارزیابی حضور گونههاي مایکوپلاسما در کیسه ملتحمه بکار گرفته شد. در این مطالعه، در بین موارد مثبت حاصله در آزمون PCR، %61/8 را مبتلایان و %38/2 را موارد سالم تشکیل میدادند. از این بین به ترتیب %23/8 به التهاب ملتحمه، %33/3 به التهاب قرنیه و %42/9 به زخم قرنیه مبتلا بودند. همچنین چشم هاي مبتلا نسبت به چشم هاي سالم درصد بالاتري از موارد مثبت مایکوپلاسما را دارا بودند، هر چند این اختلاف از لحاظ آماري معنیدار نبود. افزون بر آن، در بین موارد مثبت، موارد شدیدتر درصد بالاتري داشتند. بنابراین عفونت با گونههاي مایکوپلاسما ممکن است در پاتوژنز و شدت ضایعات مرتبط با التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان نقش داشته باشند.

واژگان کلیدي: مایکوپلاسما، التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی، گاو شیري

تاریخ دریافت: 94/7/29 تاریخ پذیرش: 94/11/25

مقدمه

التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان (چشم صورتی، (IBK شایعترین بیماري چشمی گاوهاست و در سرتاسر جهان مشاهده میشود . مبتلایان زخم قرنیه، ادم قرنیه، ترس از نور، بلفارواسپاسم و ریزش اشک را نشان میدهند. تحریک چشم با نور آفتاب شدید، گرد و غبار، گرده و دانه و داسههاي گیاهان علوفـهاي از عـوامل مهم مستعد کننـدهي عفونـت به شمـار میروند(3و.(2 عامل اصلی بیماري کوکو باسیل گرم منفی، موراکسلا بویس (Moraxella bovis) میباشد. سایر عوامل نظیر موراکسلا اویس (Moraxella ovis)، مایکوپلاسما بووکولی (Mycoplasma bovoculi) و گونههاي کلامیدیا نیز مد نظر قرار گرفته اند 15) و .(1 گونههاي مایکوپلاسما به تنهایی در غیاب موراکسلا بویس یا به همراه آن ممکن است سبب بروز کونژونکتیویت در گاوان شوند و بنابراین ممکن است شدت بیماري را افزایش داده و در پاتوژنز آن نقش داشته باشند(8 و .(6 در بین گونههاي مایکوپلاسما، مایکوپلاسما بووکولی و مایکوپلاسما بویس به تنهایی از سوابهاي چشمی مبتلایان جدا شدهاند(10 و .(7 سایر گونهها مثل مایکوپلاسما آرژنینی (Mycoplasma arginini) ممکن است جدا شوند اما به نظر نمیرسد در ایجاد بیماري نقش داشته باشند(.(5

گونههاي بوویژنیتالیوم (Mycoplasma bovigenitalium)، بووي راینیس (Mycoplasma bovirhinis) و بووکولی از گاوان گلههاي مبتلا به کونژونکتیویت و برونکوپنومونی جدا شده اند(.(9 در حقیقت چون تمامی آزمایشگاه هاي تشخیصی بطور معمول جداسازي مایکوپلاسماها را انجام نمیدهند، شیوع مایکوپلاسماها نامشخص میباشد.

Levisohn و همکاران (2004) مایکوپلاسما بووکولی و مایکوپلاسما بویس را از سوابهاي اخذ شده از ملتحمه گوساله هاي جوان مبتلا به التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی جدا کردند. در این همهگیري، گونههاي موراکسلا و دیگر باکتريهـاي مـرتبط جدا نشدند(.(7 بر اساس مطالعه Schnee همکاران (2014) گلههاي با شیوع بالاي مایکوپلاسما بووکولی بیشتر مستعد همهگیري التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان هستند .(13) با این وجود، در مطالعه Schottker-Wegner و همکاران (1990) وجود ارتباط بین یافتههاي بالینی جداسازي مایکوپلاسما مشاهده نشد(Gupta .(14 و همکارن (2015)، نیز اخیرا با استفاده از آزمون واکنش زنجیرهاي پلیمراز (PCR) حضور گونههاي مایکوپلاسما را در مبتلایان به التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان ارزیابی کرده بودند(.(4 همانطور که ذکر گردید تاکنون تعدادي مطالعه جهت آشکار ساختن نقش مایکوپلاسماها در پاتوژنز التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان انجام شده است. در مطالعه ي حاضر براي اولین بار در ایران واکنش زنجیرهاي پلیمراز جهت ارزیابی حضور گونههاي مایکوپلاسما در کیسهي ملتحمهي گاوهاي مبتلا به التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی و گاوهاي سالم انجام شد. افزون بر آن، ارتباط بین عفونت با گونههاي مایکوپلاسما و شدت نشانههاي بالینی مورد ارزیابی قرار گرفت.

مواد و روش کار

نمونهها از گاوداري هاي شیري صنعتی مختلف در سطح استانهاي تهران و البرز در طی سال هاي 1393 و 1394 جمعآوري شدند. همزمان با گزارش همهگیري التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان در تمامی فصول، از تعدادي دامهاي مبتلا و سالم در سطح هر گله نمونه گیري شد. در کل 60 نمونه 33) دام مبتلا و 27 دام سالم) و از هر دام فقط از یک چشم نمونه اخذ شد. نمونهگیري عمدتا در گوسالهها و تلیسهها (رده سنی کمتر از دو سال) انجام شد. تنها از 5 راس گاو بالغ 3) راس مبتلا و دو راس سالم) نمونه گیري به عمل آمد. تعداد نمونه اخذ شده بر اساس شدت همهگیري و حداکثر 6

نمونه در هر گله تعیین می شد. موارد بالینی بر اساس شدت عارضه به 3 گروه تقسیم شدند: (1 کونژونکتیویت بعنوان تنها نشانهي بالینی، (2 التهاب قرنیه و ملتحمه بدون وجود زخم قرنیه، (3 التهاب قرنیه و ملتحمه همراه با زخم قرنیه قابل مشاهده (بدون استفاده از رنگآمیزي فلورسئین).

نمونهها یا استفاده از سواب پنبه اي استریل که با محلول نرمال سالین استریل مرطوب شده بود، از کیسه ي ملتحمه چشم دامها اخذ شد و درون لولهاي استریل حاوي 1/5 میلیلیتر فسفات بافر سالین در جوار یخ به آزمایشگاه منتقل و در دماي منفی هفتاد درجهي سلسیوس ذخیره شدند.

کیت DNPTM سیناژن جهت استخراج DNA گونههاي مایکوپلاسما از نمونههاي اخذ شده بکار گرفته شد. نمونههاي منجمد در دماي اتاق ذوب شدند و بر اساس دستورالعمل سازنده محتوي DNA آن ها استخراج گردید. کیت واکنش زنجیره اي پلیمراز (پی سی آر) سیناژن جهت تشخیص جنس مایکوپلاسما بکار گرفته شد. بطور خلاصه، 5 میکرولیتر از محلول DNA استخراج شده با 20 میکرولیتر میکس PCR و 0/2 میکرولیترTaq DNA مخلوط میشد. برنامه ي حرارتی با استفاده از دستگاه ترموسایکلر (Bio-RadTM - MJ Mini به شرح زیر انجام شد: 2 دقیقه در 94 درجه

سلسیوس و متعاقبا 35 سیکل شامل 15 ثانیه در 94 درجه سلسیوس، 15 ثانیه در 52 درجه سلسیوس و 35 ثانیه در 72 درجه سلسیوس و نهایتا یک دورهي 5 دقیقهاي در 72 درجه سلسیوس. در پایان محصولات PCR به میزان 10 میکرولیتر با استفاده از ژل آگاروز %1/5 الکتروفورز و پس ار رنگ آمیزي با اتیدیوم بروماید و نوردهی با اشعهي ماوراي بنفش تحت ارزیابی قرار گرفتند. مشاهدهي قطعات با اندازهي bp 280 بعنوان نتیجهي مثبت تلقی شد. تعدادي از نمونههاي مثبت با استفاده از آنالیز توالی نوکلئوتیدها تایید شدند.

ارزیابی آماري با استفاده از نرم افزار SPSS 20.0 انجام شد. آزمون کاي مربع جهت بررسی وجود اختلاف آماري بین متغیرهاي مختلف بکار گرفته شد.

نتایج

در مجموع، %55 نمونهها از گاوان مبتلا به مراحل مختلف التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی اخذ گردیدند. %45 مابقی نمونهها از گاوان سالم گله که فاقد هر گونه نشانه ي بالینی بودند، در طی همهگیريها اخذ شده بود. ونژونکتیویت و التهاب قرنیه و ملتحمه به ترتیب در 30/3 و %33/3 چشمهاي مبتلا مشاهده شد. %36/4 چشمهاي مبتلا نشانههاي سازگار با مراحل مختلف زخم قرنیه را دارا بودند. %12/1 موارد بصورت دوطرفی درگیر بودند.

نگاره 1 تعدادي از نتایج مثبت در آزمون PCR را نشان میدهد.

نتایج در نمودارهاي 1 تا 4 بصورت خلاصه آورده شده اند. اختلاف معنی داري بین چشمهاي سالم و مبتلا و همچنین طبقه بندي انجام شده بر اساس شدت عارضه از لحاظ عفونت با گونههاي مایکوپلاسما در این مطالعه مشاهده نشد.

بحث

در این مطالعه واکنش زنجیره اي پلیمراز (PCR) جهت ارزیابی حضور گونههاي مایکوپلاسما در کیسه ي ملتحمه ي گاوهاي مبتلا به التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی و گاوهاي سالم انجام شد. افزون بر آن ارتباط بین عفونت با گونههاي مایکوپلاسما و شدت نشانههاي بالینی مورد ارزیابی قرار گرفت. با وجود آن که موراکسلا بویس بعنوان عامل اولیه مطرح است. نقش سایر گونهها مثل موراکسلا اویس و موراکسلا بووکولی و گونههاي مایکوپلاسما بویژه مایکوپلاسما بووکولی در حال حاضر چندان شناخته شده نیست. همانطور که پیش تر ذکر شد، ویروس رینوتراکئیت عفونی گاو (IBR) و گونههاي مایکوپلاسما به احتمال بعنوان عوامل خطرساز در التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان مطرح میباشند. گونههاي مایکوپلاسما به تنهایی یا به همراه موراکسلا بویس ممکن است سبب بروز کونژونکتیویت در گاوان شوند و بنابراین ممکن است شدت بیماري را افزایش داده و در پاتوژنز آن نقش داشته باشند 12) و 11، 8، 6، .(3 بصورت تجربی اثبات شده است که تلقیح مایکوپلاسما بووکولی در چشم پیش از عفونت با موراکسلا بویس و موراکسلا اویس، شدت و طول مدت کلنیزاسیون آن ها را افزایش میدهد. عفونت همزمان مایکوپلاسما بووکولی و گونههاي موراکسلا نیز میتواند بیانگر نقش مایکوپلاسما بووکولی در توسعه ي سندروم التهاب قرنیه و ملتحمه گاوان باشد(.(7

Schottker-Wegner و همکاران 262 (1990) سواب اخذ شده از ملتحمه ي 178 گاو را از لحاظ وجود مایکوپلاسماها مورد ارزیابی قرار دادند. جداسازي از 111 سواب ممکن شد. مایکوپلاسماها از 64) %43/2 از (148 نمونههاي چشم مبتلا و 47) %41/2 از (114 چشمهاي سالم جدا شد(.(14 در نتیجه هم پوشانی بین یافته هاي بالینی و جداسازي مایکوپلاسما مشاهده نشد. در مطالعه ي Gupta و همکارن (2015)، %37/5 نمونههاي التهاب قرنیه و ملتحمه عفونی گاوان ارزیابی شده با آزمون واکنش PCR از لحاظ مایکوپلاسماها مثبت بود(.(4 در مطالعه ي حاضر، 34) %56/7 از (60 از چشمها از نظر وجود مایکوپلاسماها مثبت بودند. در بین موارد مثبت حاصله در آزمون PCR ، %61/8 را مبتلایان و %38/2 را موارد سالم تشکیل می دادند. از سوي دیگر، 21) %63/6 ار (33 از چشمهاي مبتلا و 13) %48/1 از (27 از چشمهاي سالم در آزمون PCR از لحاظ مایکوپلاسماها مثبت بودند. با این وجود هیچ اختلاف معنی داري بین چشمهاي مبتلا و سالم وجود نداشت. در مطالعه Schottker-Wegner عفونت با مایکوپلاسماها غالبا در گاوهاي جوان با سنین کمتر از 2 سال (%62/5) نسبت به گاوهاي با سنین بالاتر (%19/4) مشاهده شد(.(14 به گونه اي مشابه در این مطالعه نیز 1) %20 از 5 راس) گاو بالغ با مایکوپلاسماها آلوده بودند. با این وجود هیچ گونه تفاوت بارزي بین تظاهر بالینی در جوانان و بالغین مشاهده نمیشود.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید