بخشی از مقاله
*** این فایل شامل تعدادی فرمول می باشد و در سایت قابل نمایش نیست ***
تاثیراستقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه اي بر شاخص شدت حوادث (
حادثه، تکرار حادثه، شدت تکرار حادثه)(مطالعه موردي سد گتوند علیا)
چکیده
امروزه همزمان با رشد روزافزون صنعت و تکنولوژي ، اکثر سازمانها به نقش سیستم در هـدایت یکپـارچگی فعالیـتهـا و فرآیندهاي کاري پی برده اند و به دلیل اهمیت کنترل ریسکهاي غیر قابل قبـول و خطـرات موجـود در محـیط کـار بـه دنبـال دستیابی به سیستمهاي مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي1 هستند این مطالعه به روش توصیفی ـ تحلیلی در شرکت مهندسی سپاسد ـ سد گتوند علیا در سال 1389انجام شـد کـه در آن تـاثیر اسـتقرار سیسـتم مـدیریت ایمنـی و بهداشـت حرفـهاي بـر شاخص هاي حوادث (تکرار حادثه2 ، شدت حادثه 3و شدت تکرار حادثه( 4 مورد بررسی قرار گرفت روش کار به این صـورت بود که ابتدا شاخصهاي حوادث در سالهاي قبل از استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي در سـالهـاي 87 و 88
تهیه ، سپس جهت هریک از شاخص هاي به تفکیک ماه هاي سال چارت کنترل رسم شد و نرخ تغییرات شاخصهـاي حـوادث در سالی که فعالیت هاي استقرار این سیستم در حال اجرا بود مورد استفاده قرار گرفت نتـایج حاصـله از روش چـارت کنتـرل نشاندهنده این بود که استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفه اي و اجراي الزامات آن توانسته است در کنترل تکـرار و شدت حوادث اثر بخش باشد بهگونهاي که روند کاهشی در میزان شاخصهاي حوادث نسـبت بـه زمـانیکـه ایـن سیسـتم در سازمان به اجرا در نیامده بود مشاهده میشود.
کلمات کلیدي: شدت حوادث ، تکرار حوادث ، ohsas 18001 ، شدت تکرار
مقدمه
مدتهاست که ایمنی و پیشگیري از حوادث یکی از دغدغههاي صنعت در ایران است اگر روشهاي نوین تولید، با
کنترلهاي مورد نیاز همراه نباشد معمولا عوامل زیانآور بیشتري به بار میآید از سوي دیگر ، روند افزایش رقابت در بازارهاي تجاري و تاثیررعایت ایمنی بر پیشگیري از زیان موجب شده است بسیاري از مدیران ، ایمنی را به عنوان بخشی
از نیازهاي واقعی سازمان درنظر گرفته و به ارزیابی عملکرد ایمنی و بهداشت بپردازند . [1] مرکز اطلاعات اورپا 1با
بررسی اطلاعات مربوط به حوادث شغلی و حوادث ناشی از کار اخیرا اعلام کرده است که تنها در سال 1998 در اتحادیه
اروپا 4/7 ملیون حادثه ناشی از کار که حداقل منجر به سه روز از دست رفته کاري شود رخ داده است . [2] سري
ارزیابی ایمنی و بهداشت حرفهاي2 یک مدل شناخته شده بینالمللی براي سیستمهاي مدیریتی است این استاندارد سازمانها را در کنترل ریسکهاي سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت و بهبود عملکردشان توانا میسازد .[3] سیستم
مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي3 به بیان الزامهاي میپردازد تا سازمان را آماده سازد که ریسکهاي ایمنی و بهداشت
کار را مهار و عملکرد را بهبود بخشد این استاندارد معیار یا ویژگی خاصی را براي طراحی یک سیستم مدیریت ارائه
نمیکند لذا سازمانی که خواستار استقرار سیستم ایمنی بهداشت حرفهاي است باید این ویژگیها را داشته باشد.
1 ـ احساس نیاز به داشتن استقرار سیستم ایمنی بهداشت حرفه اي براي حذف یا حداقل رساندن ریسکهاي ایمنی و بهداشت.
2 ـ توانایی ایجاد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي و سپس نگهداري و بهبود مداوم آن.
3 ـ اثبات وجود سیستم ایمنی و بهداشت حرفهاي و تایید اثر بخشخارجیتوسط ممیزيهاي ( سازمان
گواهی دهنده)
هدف از استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي( شرکت مهندسی سپاسد ـ سد گتوند علیا ) :
تلاش جهت حضور در بازار هاي منطقه و جهانی
حذف یا کاهش ریسکهاي مربوط به خطرات ایمنی و بهداشت شغلی مرتبط با فعالیتهاي سازمان براي کارکنان و
سایر ذينفعان
تلاش در حفظ و تقویت نام شرکت به عنوان متعهد به کیفیت و ایمنی و بهداشت
تلاش به منظور حصول اعتماد و رضایت کارفرمایان از طریق ارائه خدمات براساس استانداردهاي فنی در چارچوب
الزامات قراردادي و رعایت ضوابط ایمنی و بهداشت شغلی مرتبط . [4 ]
پیشگیري از جراحت و بیماري ناشی از فعالیتهاي شرکت و بهبود مستمر مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی سطح
سلامت کارکنان
تعهد به رعایت الزامات قانونی و دیگر الزامات قابل کاربرد در سازمان
ارتقاي آگاهی افراد نسبت به ریسکهایی که باید مدیریت شود.
2
مراحل استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي در شرکت مهندسی سپاسد
شرکت مهندسی سپاسد پس از تجارب موفق در ساخت عظیم مخزنی کرخه و با ورود به پروژههاي بزرگ در حال
احداث همچون سد گتوند علیا و با رویکرد جدید به عنوان یک پیمانکار عمومی1 در زمینه سد و نیروگاه و آمادگی حضور در پروژههاي بزرگ ملی و فرامرزي که در همین راستا ضمن اجراي برنامههاي میان مدت موفق به پیادهسازي و
اخذ گواهینامههاي سیتم مدیریت کیفیت2 بر مبنا استاندارد مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي3 شد.
با توجه به اینکه این شرکت نیروي انسانی را سرمایه اصلی میداند در تاریخ 1386 یکی از اهداف شرکت استقرار
سیستم ایمنی و بهداشت شغلی تعریف شد که پس از تایید مدیریت عامل، برنامهریزي توسط مدیریت 4 شرکت صورت
پذیرفت پس از شناسایی فعالیت عادي و غیرعادي مرتبط با پدیدآوري محصول ( سد ) پرداخت که با استفاده از روش تجزیه و تحلیل ایمنی شغلی5 شناساي شد ارزیابی بهعمل آمده متناسب با دامنه کاربرد و ماهیت فعالیت شرکت با دیدگاه
بیشتر پیشگیرانه طراحی شد تا واکنشی، پس از ارزیابی ریسک و اختصاص عدد ریسک اقدامات کنترلی مناسبی براي
ریسکهاي غیر قابل قبول تعریف شد در نهایت یک سري دستورالعمل ایمنی کار، روش اجرایی در اختیار واحدهاي مرتبط قرار داده شد و در اردیبهشت ماه 1389 ممیزي نهایی و صدور گواهینامه انجام شد.
روش کار
این مطالعه به روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شد و در آن تاثیر استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي بر
شاخصهاي حوادث (تکرار حادثه6، شدت حادثه7و شدت تکرار حادثه(8 شرکت مهندسی سپاسد ـ سد گتوند علیا مورد بررسی قرار گرفت روش کار به این صورت بود که ابتدا شاخصهاي حوادث در سالهاي قبل از انجام فعالیت در جهت استقرار سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت حرفهاي در سال 87-88 تهیه سپس ارزشیابی نرخ تغییرات شاخصهاي حوادث در سالی که فعالیتهاي استقرار این سیستم در حال اجرا بود ، سال 89 ، مورد استفاده قرار گرفت.
محاسبات
جهت محاسبه شاخصهاي حادثه از روابط زیر استفاده شد :
تعداد حوادث ثبت شده در یک ماه 1000000 ×
= تکرار حادثه ( ( FR
تعدادواقعی ساعت کار در همان ماه
3
تعداد روزهاي کاري از دست رفته 1000 ×
= شدت تکرار حادثه((SR
تعداد واقعی ساعت کار در همان ماه
جهت تعامل بین دو ضریب ایجادشده با استفاده از شاخص شدت تکرار FSI که اساس معتبرتري را براي ارزشیابی
فراهم کرده است از طریق رابطه زیر محاسبه میشود. [5 ]
چارت کنترل
چارت کنترل نمودارهایی که در تعیین و تشخیص اینکه آیا مراحل مختلف یک فرآیند تحت کنترل هستند مورد استفاده قرار میگیرند.
با استفاده از گزارشهاي ثبت شده در حوادث سال 88و 87 براي ایجاد یک چارت کنترل جهت پایش وضعیت ایمنی
موجود و پایش آن استفاده شد. [6]
