بخشی از مقاله

تحلیل شرای زیست اقلیمی شهر بندرعباس با استفاده از نرم افزار مشاور اقلیمی

چکیده:

توجــه بــه تــاثیرات متقابــل شــرای اقلیمــی و معمــاری در هــر منطقــه و بــه کــارگیری دســتورالعمل هــایی بــرای هماهنگی ساختمان با شرای آب و هـوایی از مباحـث مهـم صـرفه جـویی در انـرژی اسـت لـذا دقـت در طراحـی معماری یکی از مباحث مهم در هماهنگ شدن با آب و هوای هر منطقه است تا آسایش هـوای داخـل سـاختمان با کمترین هزینه تامین شود. هدف از این تحقیق تحلیل نیازهای انرژی ساختمان براساس دستورالعمل های نـرم افزار مشاور اقلیمی در شـهر بنـدرعباس اسـت .داده هـای مـورد نیـاز در ایـن تحقیـق کـه میـانگینی از داده هـای رطوبت، دما، باد و فشار بخار آب است برای دوره زمانی بلند مدت انتخاب و در تحلیل های نرم افزار مورد اسـتفاده قرار گرفتند. نتایج این تحلیل نشان داد در فصل تابستان که شرای گرمایی بر شهر بندرعباس حاکم است و برای ایجاد آسایش در ساختمان، به وسایل سرمایشی نیاز است . با اسـتفاده از راهکارهـای ارائـه شـده در نـرم افـزار مشاور اقلیمی (دستورالعمل هایی جهت کاهش هدایت گرمایی به داخل ساختمان وچگونگی قرار گـرفتن پنجـره ها، استفاده از مصالح ساختمانی روشن، تهویه هوا) می توان استفاده از وسابل سرمایشی را کـاهش داد وبـا هزینه کمتر شرای آسایشی را برای ساختمان فراهم کرد. ف

کلیدواژه: نیاز انرژی ساختمان، طراحی اقلیمی، نرم افزار مشاور اقلیمی، بندر عباس


مقدمه

بشر از زمانهای گذشته برای هماهنگ کردن تعادل بدن خود بـا شـرای اقلیمـی در تـلاش بـوده و طراحـیهـایی برای ساخت مسکن انجام داده و متناسب با اقلیم هر منطقه برنامه ریـزیهـایی انجـام داده اسـت. بـا ایـن حـال اقلیم معماری یکی از موضوعات مربوط به تاثیر آب و هوا بر طراحی مسکن است که نقش مهمی در برنامه ریـزی محیطی دارد به طوری که انسان هـا در هرمنطقـه از جهـان معمـاریهـایی از خـود بـه جـای گذاشـته کـه نشـان دهنده مطابقت با اقلیمهای گوناگون بوده و شرای مطلوب اقلیمی را با استفاده از طراحی معماری محیا کردهاند. از این رو در نواحی مختلف مـا شـاهد معمـاریهـای مختلـف هسـتیم. در ایـن راسـتا بهـرهگیـری از پتانسـیلهـای

طبیعـی در جهــت تـامین نیازهــایی از قبیـل گرمــا، سـرما و تهویــه مطبـوع بــرای ایجـاد شــرای آسـایش انســان در


فضاهای مسکونی سالهاست که مورد توجه معماران بوده و مهمترین اصـول معمـاری پایـدار نیـز بـر همـین اصـل استوار است(رمضانی و کاظمنژاد،1389؛.(22 با این حال تبعیت از معیارهای زندگی مدرن پیامدهای مصـرف بـی رویه انرژی فسیلی، مردم را از ساخت و زندگی در خانههایی که با اقلیم منطقه مطابقت داشـته بیـرون کشـانده و ساختمان هایی برای آنها به ارمغان آورده که نیاز به مصرف انرژی بـالایی دارد.(امیـدوار و همکـاران،1390؛.(102 به نظر میرسد امروزه کاهش انرژیهایی که قابل تجدید نیستند مورد توجه قـرار گرفتـه و بـرای صـرفه جـویی در مصرف آنها برنامهریزیهایی صورت گرفته است. توجه به چگونگی ساخت مسکن به طـوری کـه مصـرف سـوخت-های فسیلی کاهش یابد و با استفاده از نیروهای طبیعی محی ساختمان را به فضایی بـا اسـایش اقلـیم تبـدیل کند بسار مهم است. در واقع طراحی اقلیمی به روش هایی اطـلاق مـی شـودکه هـدف آن کاسـتن هزینـههـای گرمایش و سرمایش ساختمان با استفاده از جریانهای طبیعی برای ایجاد آسایش در ساختمانهاسـت. در تمـام آب و هواها ساختمانهایی که طبق اصول طراحی اقلیمی ساخته شدهاند ضرورت گرمایش و سرمایش مکانیکی ساختمان را به کمترین حد ممکن کاهش میدهند و در عوض از انـرژی طبیعـی اطـراف سـاختمان اسـتفاده مـی-کننــد(بهزادیان مهــر و همکــاران،1392؛(2 فلاســتفاده از نیــروی طبیعــی در ســاختمان، بــه صــرفه جــویی در مصــرف سوخت و مهم تر از آن افزایش کیفیت آسایش و بهداشت محی مسکونی و سالم سـازی محـی زیسـت منتهـی میشود(طاووسی و عبدالهی،1388؛.(126

توجه به ویژگی های اقلیمی در طراحی ساختمان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. بنابراین سابقه فعالیت هـای علمی در این زمینه در ایران وسطح جهان فراان است. از جمله تحقیقات علمی در سطح جهان:

اولین بار ویکتور و آلدار اولگی (1953) به صورت علمی شرای رطوبتی و حرارتی را در رابطه با احتیاجـات انسـان و طراحی اقلیمی مطرح نمود و نتایج کر آنها ارائه نموداری از دما و رطوبت بود که نیـاز هـای اسـایش یـک انسـان بـا فعالیــت کــم را نشــان مــی دهــد(قبادیان و مهــدوی، .(1374 ترجونــگ((1967 بــرای آســایش اقلیمــی آفریقــا را بــا استفاده از شاخص دمای موثر استاندارد نسـبت بـه میـزان پـیش بینـی عـرق چهـار سـاعته، خسـتگی و دمـای هوای ساکنرا مورد بررسی قرار داد نتیجه کار ایشان تهیه نقشه آسایش اقلیمی برای آفریقـا بـود. گیـدون و گولانی (1996) مورفولوژی طراحی شهری و عملکرد حرارتی را بررسی نتایج نشان داد بـین مورفولـوژی طراحـی وعملکرد حرارتی شهر رابطه وجود دارد و هر بین نسـبت پوشـش سـاختمان ناخـالص و سـرعت بـاد وجـود دارد. کــلارک و بــاخ (1971) بــا اســتفاده از شــاخص هــای دمــای مــوثرو شــاخص فشــار عصــبی آســایش اقلــیم شــهر سینسینااتی در ایالت اوهایو را با حومه شهر مورد بررسی قرار داد و نشان داد حومه شهر نسبت به داخل شـهر در طول شب آسایش بیشتری دارد.

از جمله فعالیت های علمی در سطح ایران:

گورابی و کاظمنژاد(( 1389 رابطه بین توسعه پایـدار معمـاری محیطـی و طراحـی اقلیمـی در منـاطق کوهسـتانی شهرک ماسوله را با استفاده از مدل زبست اقلـیم سـاختمانی گیـونی و مـدل بـرآورد مقـادیر نیـاز بـه گرمـایش و سرمایش ًًع وًًش را بررسی و نتایج نشان داد که ماههای اردیبهشت، خرداد و تیر در محـدوده قابـل تحمـل از نظر آسایش انسان واقع شدهاند. همچنین به استثنا ماههای خرداد و تیر که مقادیر ًًع وًًش در آن صـفر مـی-باشد، در 10ماه دیگر سال نیاز ًًع 2420 درجـه- روز محاسـبه شـده و مـاههـای اردیبهشـت و آذر بـا 22 و 409 درجه -روز به ترتیب کمترین و بیش ترین مقدار نیاز به گرمایش را دارا هستند. امیدوار و همکـاران((1389 بررسـی تاثیرات اقلیمی بر معماری بومی سواحل جنـوبی بنـدر عبـاس بـا اسـتفاده از روشهـای الگـی، گیـونی و ماهـانی پرداختند و نتایج نشان داد که دیوارهای داخلی و خارجی در بندرعباس سنگین باشد و طول ساختمانهـای شـهر بندرعباس در طول محور شرقی- غربی و نماهای طولانی رو به شمال و جنـوب باشـد.طاهباز و همکـاران((1391 آموزههایی از معماری اقلیمی گذرهای کاشان را با استفاده از شاخص ارزیابی وضعیت گرمایی فضای باز بررسـی

و نتایج کار آنها با نمودار سایکرومتریک مورد ارزیابی قرار گرفت و نتایج نشان داد که معماری هر فضا، تا چه میـزان وضعیت اقلیمی خرد را نسبت به اقلیم محلی، اقلیم کوتاه مدت واقلیم بلند مدت شهر تبدیل کرده و امکان حضور طولانی و امن مردم را در گرمترین ایام تابستان و سردترین ایام زمستان کاشان فراهم نموده است. بهزادیان مهـر

و همکاران((1392 تحلیل روند عناصر اقلیمی موثر بر معماری شهر شیراز را روش زیست اقلیمی اولگـی بررسـی

و نتایج نشان داد که عناصر دمایی در اکثر ماههای سال دارای روند افزایشی معنا داری است و عناصـر رطـوبتی و

بادی روند کاهشی معناداری دارند و فق ماه آوریل در شـزای روزانـه و مـاه جـولای در شـرای شـبانه در محـدوده شرای آسایش هستند و در بقیه ایام سال شرای عدم آسایش اقلیمی بر شهر شیراز حاکم است. ف

روش و داده:

بندرعباس یکی از شهرهای ایران است این شهر در عرض جغرافیایی 27 درجه و 13 دقیقه شمالی و 56 درجـه و 22 دقیقه شـرقی قـرار گرفتـه اسـت و ارتفـاع آن از سـطح دریـا 10 متـر اسـت.جدول.1 شهرسـتان بنـدرعباس از ســمت شــمال بــه شهرســتان حــاجی آبــاد و از ســمت شــرق بــه شهرســتانهــای مینــاب و رودان، از غــرب بــه شهرستانهای: بندر خمیر و بندر لنگه، و از جنوب به خلیج فارس و جزیـره قشـم محـدود مـیباشـد. بهـره گیـری از پتانسیل های طبیعی در جهت تامین نیاز هایی از قبیل گرما، سـرما و تهویـه مطبـوع بـرای ایجـاد شـرای آسـایش انسان در فضای مسکونی سالهاست که مـورد توجـه معمـاران بـوده و مهـم تـرین اصـول معمـاری بـر همـین اصـل استوار است(رمضانی گورابی و کاظم نژاد،22،.(1389 از جمله عواملی که در رابطه با آسایش انسـان در اقلـیم از آن بحث می شود می توان اقلیم حیاتی نام برد که در آن از وضعیت آسایش انسان در رابطه با دمـا، تـابش، بـاد و
رطوبت نسبی مورد مطالعه قرار می گیرد(امیدوار و همکاران، 1389، .(3 در این تحقیق از نـرم افـزار مشـاور اقلـیم استفاده شده است. این نرم افزار با استفاده از داده های اقلیمی (دما، رطوبت، ابرنـاکی، باد،فشـار بخـار آب) ف، قابلیت طرح کردن دستورالعمل هایی برای طراحی ساختمان متناسب بـا شـرای آب و هـوایی در هـر منطقـه را دارد. در این تحقیق از متغیر های اقلیمی دمـا بـر حسـب درجـه فارنهایـت، ابرنـاکی، جهـت بـاد برحسـب درجـه و سرعت باد برحسب متر بر ثانیـه، رطوبـت بـر حسـب درصـد و فشـار بخـار آب برحسـب درصـد اسـتفاده شـد. ایـن متغیرها از وب سـایت لپسسلسپسلشچثثظولقششسسوکقلسلسلططط بـه صـورت میـانگین در دوره زمـانی بلندمـدت تهیـه شد. سپس این داده ها در تحلیل های نرم افزار مورد استفاده قرارگرفت. نتایج تحلیل نرم افـزار کـه بـه صـورت پیشنهادهایی برای طراحی ساختمان منطقـه مـورد مطالعـه بـود، کـه در صـورت توجـه بـه پیشـنهادها ر طراحـی ساختمان ، نیازهای انرژی ساختمان در شهر بندرعباس با کمترین هزینه تامین می شود.
جدول.1 موقعیت جغرافیایی بندر عباس
نام محل بندر عباس

طـــــــــــــــــول 56 درجـه و 22
جغرافیایی درجه شرقی

عـــــــــــــــرض 27 درجـه و 13
جغرافیایی دقیقه شمالی

ارتفاع از سطح 10 متر
دریا

بحث و نتایج:

امروزه توجه به شرای اقلیمی در طراحی و ساخت ساختمان ها اهمیت دارد چون توجه به آن موجب مـی شـود که از یک سو، آسایش حرارتی انسان در ساختمان فراهم شود و از سوی دیگر در مصرف سوخت مورد نیاز بـرای ایجاد شرای آسایش صرفه جویی شود. شرای اقلیمی در شهر بندر عباس می تواند پیکره طراحی معمـاری را تشکیل دهد. در شهر بندر عباس در ماه هایی از سال که هوا گـرم اسـت همـواره تهویـه هـوا مـورد نیـاز اسـت. نتایج تحلیل معماری شهر بندرعباس با استفاده از نرم افزار مشاور اقلیم نشان داد:

 

 

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید