بخشی از مقاله
اقتصاد در فوتبال
فوتبال و اقتصاد، دو واژه اي كه در دنياي امروز به يكديگر پيوند خورده اند و حيات و بقاي فوتبال را حفظ كرده اند. فوتبال با رشد فزاينده اي كه در كشورهاي جهان پيدا كرده است به عنوان بخشي از جريانات جامعه در اقتصاد حاصل از آن نيز تأثير گذاشته است.
فوتبال به كمك اسپانسرهاي موجود، حامي كالاهاي خصوصي و دولتي است به گونه اي كه قادر است در برهه هاي مختلف در بازار اقتصاد كالايي را در اذهان مردم به عنوان يك نمونه تأييد شده رونق بخشد. فوتبال به كمك حاميان مالي خود كه در آن تلويزيون نيز نقش مهمي دارد، زندگي حرفه اي را ادامه مي دهد. فروش امتياز بازي ها به تلويزيون نيز يكي از بخش هاي قابل بحث در اقتصاد فوتبال است. فوتبال اگر چه يكي از پردرآمدترين رشته هاي ورزشي است، اما مخارج
هنگفتي را نيز بايد صرف نگهداري آن كرد. يكي از پرخرج ترين بخش هاي فوتبال ورزشگاه هاست، مكاني كه تابلوهاي تبليغاتي به زيباترين شكل در آن آذين شده است. خريد بازيكنان نيز يكي از پرخرج ترين و به نوعي پردرآمدترين قسمت هاي تيمداري و فوتبال است. زماني كه در رشد
ساليانه اقتصاد فرانسه فوتبال ۳ درصد تأثيرگذار است، نمي توان از كنار آن به راحتي گذشت. نگاه كنيد به باشگاه هاي بزرگي چون منچستر يونايتد يا رئال مادريد كه نام باشگاه را برخود دارند و جزو كارخانجات و تراست هاي درآمدزا محسوب مي شوند. در دنياي امروز نمي توان بدون حمايت شركت هاي بزرگ و تبليغ كالاهاي روز به ورزش به ويژه، به فوتبال ادامه داد و بخش فروش رايت بازيها به تلويزيون نيز يكي از راه هاي درآمدزا براي فوتبال است. گردش پول در فوتبال امروز به گونه اي سيستماتيك شده كه ديگر گريزي از آن نيست، فوتبال حرفه اي ما نيز بدون اين نگاه هرگز قادر به ادامه زندگي نخواهد بود.
نتايج يك پژوهش علمي نشان مي دهد كه 62 مانع جدي در راه توسعه اقتصادي صنعت فوتبال در ايران وجود دارد.
به گزارش "الف"، اين تحقيق كه توسط دكتر عليرضا الهي استاد دانشگاه تهرا
ن، با هدف شناسایی موانع توسعه اقتصادی صنعت فوتبال در ایران و ارایه راهکارهای مناسب صورت گرفته است، بر استفاده از روشهاي علمي و همچنين توسعه همزمان بخش ها و عناصر مختلف ورزش كشور براي صنعتي كردن فوتبال تاكيد كرده است.
در اين پژوهش با کاربرد روش تحقیق کیفی، ابتدا به بررسی وضعیت اقتصادی
صنعت فوتبال در ایران پرداخته شده و اطلاعات مالی و اقتصادی لیگ حرفه ای فوتبال ایران مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. سپس به مطالعات تطبیقی پرداخته شده که در آن وضعیت اقتصادی صنعت فوتبال در کشورهای انگلستان، اسپانیا و ژاپن به تفصیل مورد بررسی و مقايسه قرار گرفته است.
نتايج اين بررسي نشان مي دهد كه 9 مولفه اعم از: سرمایه گذاری و حمایت مالی، توسعه نهادها، حمایتهای دولتی، سازماندهي و هدايت هواداران، پخش رسانه ای، نیروی انسانی، امکانات و فضاهای ورزشی، توسعه حقوقی و قانونی و توسعه علمی پژوهش، نقش محوري و اساسي در توسعه اقتصادی صنعت فوتبال ايران ايفا مي كنند.
بر اساس داده هاي اين طرح پژوهشي، صنعت فوتبال درواقع يك مقوله مهم و تأثيرگذاري در رشد اقتصاد ملي كشورهاي توسعه‌يافته قلمداد مي‌گردد. به طوري كه داراي تأثيرات مستقيم و غيرمستقيم در بهبود وضعيت اقتصادي كشورها مي‌باشد. از جهت ديگر، صنعت ورزش فوتبال، اثرات مستقيم و ملموسي در حوزه‌هاي مسائل اقتصادي و اجتماعي مانند افزايش توليد ناخالص داخلي(GDP)، كاهش هزينه‌هاي بهداشتي و درماني و كاهش آمار بزهكاري و ... به همراه خواهد داشت.
اين تحقيق با برشمردن تاثيرات شگرف صنعت فوتبال بر توليد ناخالص داخلي(GDP) برخي كشورهاي توسعه يافته و صاحب فوتبال، نوشته است: سال 2006 مقدار 48.1 ميليارد يورو فقط از ناحيه صنعت فوتبال به GDP آلمان اضافه شد. بررسي‌ها نشان مي‌دهد آلمان هدف خود را از برگزاري مسابقه جام جهاني توسعة گردشگري قلمداد كرده است. اين بررسي در فوتبال اسپانيا هم بسيار جالب است. به طوري كه ارزش وجودي صنعت فوتبال اين كشور در سال 2002، 64.4 ميليارد يورو بوده كه تقريباً 0.9 درصد از GDP اسپانيا در 2002 را به خود اختصاص داده است، همچنين 47 هزار شغل از صنعت فوتبال در اين كشور بوجود آمده است.
اين طرح تحقيقاتي در بخش ديگري، با اشاره به برخي موانع در پيشبرد توسعه اقتصادي صنعت فوتبال و بويژه مواردي كه تحقق 9 مولفه ذكر شده را با مشكل مواجه مي كنند، و لزوم اراده ملي براي رفع اين موانع تاكيد كرده است: نكته‌اي كه بايستي در آسيب‌شناسي موانعي كه در توسعه پشتيباني و حمايت ملي شناسايي شده‌اند مورد توجه قرار گيرد اين است
كه برخي موانع خارج از محيط فوتبال است و قاعدتاً از حيطه كنترل صنعت ورزش خارج است و از جمله متغيرهاي اثرگذار مي‌باشند و چنانچه يك اراده و تصميم ملي در سطح كلان كشور براي حل آن اتخاذ نگردد اين معضل همچنان لاينحل خواهد ماند.
اين پژوهش علمي در پايان با ارائه راهكارها و پيشنهاداتي، مواردي را براي برون رفت از شرايط فعلي و تبديل فوتبال غيرحرفه اي و غيرصنعتي ايران به يك صنعت اقتصاد
ي مفيد براي جامعه، مطرح مي كند.
اين موارد عبارتند از:
• ايجاد منطق هزينه – فايده در باشگاه‌هاي حرفه‌اي فوتبال كشور
• تشكيل كميته تخصصي خصوصي‌سازي در ورزش كشور زير نظر بالاترين مقام ورزش كشور
• ايجاد سيستم جامع اطلاع‌رساني به هواداران صنعت فوتبال
• تدوين برنامه زماني فرايند خصوصي‌سازي باشگاه‌هاي حرفه‌اي فوتبال
• ايجاد شفافيت در اطلاعات مالي و اقتصادي صنعت فوتبال و افشاسازي قراردادهاي بازيكنان و مربيان
• بررسي روشهاي موجود خصوصي‌سازي به منظور انتخاب مؤثرترين روش براي واگذاري باشگاه‌ها
• ايجاد پيش‌زمينه‌هاي لازم براي خصوصي‌سازي باشگاه‌هاي فوتبال و نيز پيوستن برخي از آنها به بازار بورس
• بهبود كيفيت و استفاده از فناوري‌هاي مدرن در پخش زنده مسابقات فوتبال
• پيگيري و تحقق منابع درآمدي بالقوه و جديد صنعت فوتبال نظير موبايل رايت، پخش اينترنتي و صحه‌گذاري
• ايجاد محيط و تسهيلات مناسب براي تحقق حداكثري اهداف شركت‌هاي حامي مالي
• بررسي و ايجاد پيش‌زمينه‌هاي لازم براي حضور بانوان و خانواده‌ها در استاديوم‌هاي فوتبال
• تدوين طرح ملي توسعه و بازسازي استاديوم‌هاي فوتبال و ارائه آن به مجلس شوراي اسلامي
• ايجاد رابطه مشخص،نظام‌مند و منطقي مابين نهادهاي صنعت فوتبال و مراجع دولتي
• تدوين و اجراي نظام اعتباريابي و ارزيابي باشگاه‌هاي فوتب
ال كشور
• امكان‌سنجي و تدوين نظام برقراري سقف حقوق و پاداش براي بازيكنان و مربيان حرفه‌اي فوتبال
• تدوين اساسنامه و تشكيل كا نون هواداران توسط هر يك از باشگاه‌ها
• تدوين و اجراي نظام ايجاد، اداره و نگهداري و توسعه باش
گاه‌هاي حرفه‌اي فوتبال
• تدوين نظام جامع حمايت دولت از صنعت فوتبال كشور (شامل حمايت از باشگاه‌داري، حمايت از ميزباني مسابقات بين‌المللي و ...)
• تدوين و اجراي برنامه‌هاي تأمين، انتخاب و توسعه نيروي انساني در باشگاه‌ها، سازمان ليگ و فدراسيون فوتبال
• تدوين اساسنامه و تشكيل اتحاديه‌هاي بازيكنان، مربيان و باشگاه‌هاي حرفه‌اي فوتبال
• استفاده از رويه‌هاي علمي در قيمت‌گذاري بليط
• برگزاري مسابقات فوتبال با بهره‌گيري از تحقيقات بازار و فنون بازاريابي ورزشي
• ايجاد نظام جذب، حفظ و توسعه هواداران در صنعت فوتبال كشور
• تدوين الگوي واحد براي وضعيت حقوقي و اساسنامه‌اي باشگاه‌هاي حرفه‌اي فوتبال
• ايجاد آژانس‌هاي تخصصي بازاريابي ورزشي به عنوان پل ارتباطي بين صنعت فوتبال با ساير صنايع
• امكان‌سنجي و ايجاد شبكه‌هاي خصوصي و ماهواره‌اي براي پخش زنده مسابقات فوتبال ايران
• بررسي قابليت‌هاي بخش خصوصي براي واگذاري مديريت استاديوم فوتبال به آنها
• تدوين راهكارهاي ايجاد فضاي مناسب فرهنگي در استاديوم‌هاي فوتبال كشور
• تدوين برنامه‌هاي استراتژيك و عملياتي (سالانه) بازاريابي به طور مجزا در سطح فدراسيون فوتبال، سازمان ليگ و باشگاه‌ها
