مقاله در مورد بررسی جرم

بخشی از مقاله

بررسی جرم

مقدمه
هر جا قانون وجود دارد جرم نیز هست. زیرا ساده ترین تعریف جرم عبارتست از هر شیوه رفتاری که قانون را نقض کند. واکنش در برابر بزهکاری در کلیه جوامع و زمانها به یک شکل نبوده و کیفردان بزهکار در مفهوم رنج و عذاب که از دیر زمان در نظر بوده، مورر موافقت کلیه جوامع نبوده و حتی نوع مجازات و اجرای آن در یک جامعه زمانی به زمان دیگر، دستخوش تغییر وتحول گردیده است.

با پیشرفت جوامع بشری که توجه به فرد و اجتماعی شدن در آن بیشتر شد، مجازات متوجه مجرم گردید و برای مجازات مجرم حتی المقدور تحقیقاتی منصفانه صورت گرفت تا اندازه مسئولیت مجرم تعیین شود.
هر چند امروزه ثابت گردید، رنج و عذاب و انتقام از مجرم به عنوان مبنای مجازات برای جلوگیری از اعمال مجرمانه کفایت نمی کند. گرچه مجازات بزهکار لازمه حفظ نظم و امنیت اجتماعی است، اما اگر در اجرای مجازات، وسایل اصلاح و تربیت و یا درمان و آماده کردن محکوم به زندگی عادی اجتماعی فراهم نگردد، مجازات اثر معکوسی داشته و در پیشگیری از وقوع و یا تکرار جرم مؤثر نخواهد بود.
جای بررسی دارد که هدف از حبس و زندانی نمودن مجرم چیست؟ چرا چنین شخصی که مدت معینی در این محل (زندان) نگهداری می شود پس از آزادی مجدداً به زندان برمی گردد؟
امروزه هدف اصلی از زندان اصلاح و تربیت مجرم می باشد. در غیر اینصورت اگر فقط انتقام و تنبیه مبنا قرار گیرد، زندان مفهومی نخواهد داشت، چرا که فرد مجرم بعد از زندان مجدداً بزه خود را تکرار خواهد کرد، زیرا ترساندن و یا برخوردهای فیزیکی تنها دور نگهداشتن فرد بزهکار از جامعه، نمی تواند به تنهایی جلوی عمل مجرمانه را در جامعه بگیرد. چه بسا که بعد از تنبیه شخص جهت انتقام از برخورد با وی عمل مجرمانه شدیدتری انجام دهد.
جامعه شناسان معتقدند در اجرای مجازات فرد بزهکار، می بایستی حالت ترمیمی بودن مجازات مدنظر قرار گیرد. یعنی علاوه بر تنبیه، باز اجتماعی شدن فرد و ترمیم یا اصطلاحاً، اصلاح و تربیت مدنظر باشد.
در اصلاح و تربیت عجین کردن فرد با ارزشها و هنجارها و چشمداشت های جامعه قابل توجه است. و کارکرد اصلی زندان در اینجا آشنایی با ارزشها و هنجارها و چشمداشتهای جامعه است که این مقوله مفهوم جامعه پذیری و باز اجتماعی شدن را می رساند. و عدم تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان که هدف اصلی همین اثر، بحث چگونگی جامعه پذیری نمودن چنین اشخاصی، یعنی مجرمان یا اصطلاحاً زندانیان می باشد.

بیان مسئله و ضرورت آن:
(علل و عوامل تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان کدامند؟)
در این تحقیق منظور از تکرار جرم، یعنی نسبت محکومین و زندانیانی که مرتکب جرم مجدد شده به کل محکومین در سال 1386 در زندانهای استان خراسان شمالی است.

هدف از انجام این پژوهش، کنجکاوی پژوهشگر در برخورد با افرادی که در جامعه بنا به دلایلی (جرمی) وارد زندان شده اند و پس از آزادی مجدداً مرتکب جرم شده و به زندان بازگشتند می باشد. که پس از انجام پژوهش به صورت کاربردی مورد استفاده قرار گیرد. براساس مطالعات انجام شده برخی بر این باورند که زندان خود، برای بسیاری از زندانیان با تجربیات منفی که از محیط زندان کسب می کنند، بسیار مخرب و ناامیدکننده است. زیرا اقدام ناکافی برای اصلاح و بازپروری زندانیان به معنای آن است، که آنها به هنگام ترک زندان آمادگی بیشتری برای ارتکاب مجدد جرایم در مقایسه با زمان ورودشان به زندان یافته اند.
آمارهای تکرار جرم زندانیان در کشورهای مختلف جهان و همچنین کشورهای پیشرفته و مترقی نشان می دهد که اداره ی زندانها با شیوه های موجود جواب نمی دهد، و به بن بست رسیده است. برخی از کشورها میزان بازگشت مجدد زندانیان آزاده شده به زندان (تکرار جرم) آنها از قبیل: فنلاند با 2/71%، اسکاتلند با 61%، ژاپن با 2/60 ، یونان با 93/50%، انگلیس با 49%، آمریکا با 48%، فرانسه با 37%، آلمان با 5/33%، می باشد. (منبع پایگاههای مختلف اینترنتی)
در ایران طبق آمار سازمان زندانهای کشور تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان بین 35 تا 40 درصد می باشد که در استان خراسان شمالی این رقم در سال 1386 حدود 40% اعلام شده است.
جامعه شناسان در تبیین علل رفتارهای انحراف آمیز بر حسب اجتماعی شدن ناقص، رهیافت های گوناگونی را پیش گرفته اند. برابر با یکی از این رهیافت های فردی، که درست اجتماعی یا جامعه پذیر نشده باشد، هنجارهای فرهنگی را در خود عجین نمی سازد و برای همین نمی تواند میان رفتار شایسته و ناشایسته تمایز قائل شود و در نتیجه شخص منحرف از هنجارها و ارزشهای جامعه خود آشنایی کافی ندارد مرتکب جرم می شود، و در اینجا وظیفه و کارکرد زندان از یک سو و جامعه پذیری و باز اجتماعی شدن از سوی دیگر مطرح می شود. آیا زندان توانسته به اهداف مهم و اساسی خود یعنی جامعه پذیری نمودن زندانیان با چشمداشت های جامعه گام بردارد تا زندانی آزاد شده مرتکب تکرار جرم نشود و به زندان باز نگردد یا نه؟ آیا جامعه و خانواده در باز اجتماعی شدن فرد توانسته اقدام مناسب انجام دهد و به وظایف خود عمل نماید تا فرد مجدداً مرتکب جرم نشود و به زندان باز نگردد؟
پژوهشگر خود را بر آن داشت تا در زمینه رابطه علل تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان با اقدامات اصلاحی زندان و جامعه پذیری و .... به تحقیق بپردازد تا با شناخت انگیزه ها، زمینه ها و پیامدهای آنرا بیان نماید.
بدون شک تکرار جرم، علل و عوامل بسیار متعدد و گوناگونی دارد که از جمله مهمترین علل و عوامل تکرار جرم و بازگشت مجدد زندانیان آزاد شده به زندان، به چگونگی و نحوه زندانبانی، اصلاح و تربیت مجرمان در درون زندانها و جامعه پذیری و باز اجتماعی شدن آنان است.
تجربه نشان داده است که اگر حتی بهترین زندانها و وسایل و تجهیزات و امکانات نگهداری زندانیان در اختیار باشد، اما نوع مدیریت (نظام مدیریتی) و شیوه اداره ی زندانها به شکل مطلوب و جامع بنا شده باشد، باز هم اصلاح و تربیت زندانیان با مشکلات جدی مواجه خواهد شد. چرا که به تنهایی اقدامات اصلاحی و نظام مدیریتی بدون جامعه پذیری فرد موفقیت بوجود نمی آید.
ضرورت و انگیزه انجام این پژوهش، وجود معضل تکرار جرم و افزایش جمعیت کیفری زندانها و با کاربست نتایج علمی و عملی (کاربردی) این پژوهش در جهت کاهش آن برای برنامه ریزان کشور، سازمان زندانها، مددکاران و مراکز پژوهشی مفید واقع شود.
ماهیت این پژوهشی در سطح زندانهای استان خراسان شمالی در سال 1386 می باشد، که جمعیت آماری زندانیان 1700 نفر بوده که در سطح سه زندان (بجنورد- شیروان- اسفراین) نگه داری می شده اند (طبق آمار اداره کل زندانهای خراسان شمالی).
سئوالات و فرضیه های این تحقیق:
سئوالات و فرضیه های این تحقیق متناسب با اهداف تحقیق و در جهت رسیدن به آن سه سئوال کلی و هشت فرضیه به شرح زیر مطرح است:
سئوالات پژوهشی:

1- عواملی که موجب تکرار جرم و بازگشت مجدد فرد به زندان می شود کدامند؟
2- آیا ناکافی بون اقدامات اصلاحی زندان موجب تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان می شود؟
3- آیا عدم جامعه پذیری (باز اجتماعی شدن) فرد موجب تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان می شود؟
فرضیه ها:
1- به نظر می رسد بین اقدامات اصلاحی زندان با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
2- به نظر می رسد بین جامعه پذیری با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.  زندان رابطه معناداری وجود دارد.
4- به نظر می رسد بین حبس اول با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
5- به نظر می رسد بین سطح تحصیلات با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
6- به می رسد بین شغل با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
7- به نظر می رسد بین درآمد با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
8- به نظر می رسد بین محل سکونت با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
9- به نظر می رسد بین مراقبت بعد از خروج با تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان رابطه معناداری وجود دارد.
متغیرهای مهم مورد بررسی در این تحقیق:
1- متغیرهای مربوط به جامعه پذیری (باز اجتماعی شدن):
خانواده، گروه همالان، نهادهای رسمی یا آموزشی، مجامع عمومی و مراکز گذران اوقات فراغت
2- متغیرهای مربوط به زندان:
تفکیک و طبقه بندی، برنامه آموزشی، مددکاری، مشاوره، ملاقات بهداشتی، وضع سکونتی، نوع مدیریت زندان (مشارکتی- ارشادی- اقتدارگرایی- مقررات گرایی- سایر)، مراقبت بعد از خروج (اعطای تحصیلات بانکی، مشاوره، مددکاری).
3- متغیرهای مربوط به جرم زندانی:
وضع قضایی فرد، سابقه، مدت حبس تحمل شده، مشارکت در جرم، مقایسه نوع جرم اول و فعلی، کیفیت جرم اول و فعلی، نوع جرم.
4- متغیرهای فردی مربوط به زندانی:
جنسیت، سن، محل سکونت، نوع مسکن، تحصیلات، درآمد، وضعیت تأهل، رخداد طلاق در زندگی، داشتن ملاقات، وضع شغل.
5- متغیرهای عینی تأثیر زندان:
یادگیری جرائم (انتقال جرم، ارتقای کیفیت جرم، یادگیری شگردهای جرم)، اشتغال (از دست دادن شغل، آینده شغلی، طرد اجتماعی).
6- متغیرهای ذهنی تأثیر زندان:
توجیه گرایی و تغییر در ارزشهای اجتماعی، دیدگاه درباره قانونی و کاهش تأثیر بازدارندگی زندان.
سوابق مربوط (تحقیقات پیشین):
1- دکتر علی نجفی توانا، ایوب میلکی- بومی سازی جایگزین ها و راهکارهای کاهش جمعیت کیفری – مقاله علمی، اولین همایش بین المللی کاهش استفاده از مجازات زندان- تهران – 1386.
چکیده:
ناکامی و شکست زندان در توفیق به اهداف پیشگیرانه، بازپرورانه و ب

ازدارنده زمینه بروز تشدید بحران تورم جمعیت کیفری را فراهم آورد. زندان به لحاظ مشکلات و نارسایی های متعدد اجرایی از جمله فقدان امکانات فیزیکی کافی، فقدان بودجه لازم، عدم استفاده از روشهای علمی نوین و فقدان بهره مندی از تجربیات متخصصین در ابعاد فیزیکی، روان درمانی و روانکاوی، هرگز نمی تواند مدعی اصلاح و جامعه پذیری مجدد محکومان باشد. و هیچ تضمین و یا تدبیری را در جهت مراقبت بعد از خروج زندانی و نگرش حمایتی با هدف جلوگیری از تکرار جرم ارائه نمی دهد وصرفاً به مثابه دانشگاه جرم آموزی عمل می نماید و از بزهکاران کم تجربه و اتفاقی، مجرمانی حرفه ای و سازمان یافته را تحویل جامعه می دهد.
براساس آمار رسمی موجود در ایران 30% از زندانیان را افراد سابق

ه دار و تکرارکنندگان جرم تشکیل می دهند. تحقیقی که در آمریکا به عمل آمده نشان می دهد که 40 تا 50% جمعیت زندانیان را ناقضین مقررات آزادی مشروط با تعلیق مراقبتی که مرتکب جرایم جدید می شوند تشکیل می دهند. بنابراین ضعف در سیستم اجرایی مجازات زندان منجر به تکرار جرم و افزایش نرخ جمعیت کیفری خواهد شد.
2- سهیلا بورقانی فراهانی: بررسی آثار اقتصادی حبس بر فرد زندانی، خانواده او و جامعه، مقاله علمی، اولین همایش بین المللی کاهش استفاده از مجازات زندان، تهران، 1386.
چکیده:
از اهداف مجازات زندان اصلاح مجرم به نحوی است که مجدداً مرتکب جرم نشود. لکن لازم است بسی تعمق نمود که آیا این هدف چگونه و به چه میزان تحقق می یابد و برای فرد زندانی، خانواده زندانی و جامعه چه هزینه هایی خواهد داشت. آمار و ارقام نشان دهنده افزایش تعداد زندانیان می باشد که از لحظه ورود فرد زندانی به زندان و تا زمان خروج او و حتی بعد از خروج او، هزینه های مستقیم و غیر مستقیم زیادی برای این زمان پرداخت می شود. لذا در نهایت می توان نتیجه گرفت که برای کاهش تعداد مجرمان و جرایم بسنده کردن به سیاست تشدید مجازات از طریق زندان که تحمل هزینه های مستقیم و غیرمستقیم را اجتناب ناپذیر می سازد چاره ساز نیست.
لذا باید درصدد روشهایی بود که از یک سو هزینه های کمتری را ایجاد نموده و از سوی دیگر اثرات سازنده در جهت اصلاح و تربیت فرد زندانی داشته باشد.
3- دیچ فیلدجان، تأثیر روابط خانوادگی بر ارتکاب مجدد جرم، ترجمه محسن شمس زارع، ماهنامه اصلاح و تربیت، مرکز آموزش و پژوهش سازمان زندانها، سال پنجم، شماره 58- 1378.
4- دکتر سیدمهدی حسینی- آسیب شناسی مجازات زندان بر زندانیان استان خراسان شمالی، کار تحقیقی شورای تحقیقات اداره کل زندانها، 1386.
5- آنتونی گیدنز، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری چاپ نوزدهم، 1386 (اجتماعی شدن و دور زندگی ص 107)
6- مهدی خاقانی، حبس زدایی در افق عدالت ترمیمی، مطالعه تطبیقی کشورهای قاره اقیانوسیه، مقاله علمی، اولین همایش بین المللی کاهش استفاده از مجازات زندان، تهران، 1386.
و سایر سوابق مربوطه که در فرصت مناسب و قبل از شروع کار پژوهشی ارائه خواهد شد.
اهداف تحقیق:
همانطور که گفته آمد اهداف تحقیق بررسی علل تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان افرادی است که در جامعه با آنان مواجه شده است. این تحقیق می تواند مورد استفاده و کاربرد سازمان زندانها، مراکز آموزشی و پژوهشی، دستگاههای اجرائی و برنامه ریزان کشور و مراکز حمایتی قرار گیرد.
روش تحقیق:

روش تحقیق در این پژوهش از نوع همبستگی است که خود از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی است و از نظر تأثیر متغیرها بر یکدیگر یک پژوهش پس رویدادی محسوب می شود. منظور از همبستگی این است که محقق تلاش می کند تا روابط و میزان و جهت همبستگی بین متغیرها را مورد بررسی قرار دهد.
روش گردآور اطلاعات:
روش گردآوری اطلاعات از روش میدانی و از طریق پرسشنام

ه و مصاحبه با تعداد 50 سؤال باز و بسته خواهد بود که توسط محقق با مراجعه به زندانهای استان انجام خواهد شد. در بخش مصاحبه به دو طریق منظم (ساختی) و غیر منظم (آزاد) نظرات و عقاید جمعیت آماری مورد مطالعه قرار می گیرد.
ابزار گردآوری اطلاعات داده ها: (بیان چگونگی ساخت، آزمایش و تعیین روایی و پایان آن)
در این پژوهش با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته، علل تکرار جرم و بازگشت مجدد به زندان را براساس سؤالات پژوهشی می سنجد و با روش نمره گذاری براساس مقیاس لیکرت انجام می گیرد.
پس از ساخت ابزار (پرسشنامه) با مشورت اساتید راهنما و مشاوره روایی آن را مشخص می کند. پایایی ابزار از طریق آلفای کرونباخ محاسبه خواهد شد. یعنی برای نمونه آماری پرسشنامه بین زندانیان به صورت تصادفی توزیع خواهد شد و سپس بعد از تجزیه و تحلیل داده ها از آلفای کرونباخ پایایی آن به صورت درصد نمایش داده خواهد شد.
روش های آماری برای تجزیه و تحلیل:
برای تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و آمار استنباطی استفاده می شود که آمار توصیفی شامل جدول فراوانی و نمودارهای مربوط به آن و آمار استنباطی شامل: کای اسکوئر (خی 2).
جدول و نمودار مربوط به آن و همبستگی پیرسون می باشد تا سطح معنادار بودن و ضریب اطمینان و ضریب همبستگی آن مشخص شود که با بهره گیری از نرم افزار spssانجام خواهد شد.

جدول زمانبندی:
ردیف عنوان مدت
1 بررسی و جمع آوری پیشینه تحقیق 20 روز
2 مطالعه و بررسی و تجزیه و تحلیل مبانی و ادبیات 30 روز
3 ساخت پرسشنامه – انجام نمونه گیری توزیع و جمع آوری پرسش نامه 30 روز
4 جمع آوری داده و استخراج آن 20 روز
5 تهیه گزارش نهائی و تایپ و تکثیر 40 روز
جمع کل 140 روز