بخشی از مقاله

توت فرنگی

مقدمه
توت فرنگی گیاهی علفی چند ساله , متعلق به خانواده گل سرخیان و بومی جنگلهای اروپاست که قونه وحشی آن دارایی گل و برگ های کوچک میباشد و از قرن چهاردهم به سبب خواص دارویی آن معرفی شده است .


رقم های موجود از تلاقی بین گونه های مختلف به دست آمده اند .
در صورت کاشت صحیح, اجرای مراقبت های لازم و انتخاب رقم های مناسب میتوان تا بیست تن در هکتار محصول برداشت کرد . نشاء را باید از موسسات مورد اطمینان تهیه و دقت نمونه که آلوده به بیماری های گیاهی به ویژه بیماری های ویروسی نباشد .
موقعیت و آب و هوا :
به علت زود بار ور شدن گل های توت فرنگی در بهار باید بوته ها در جایی کاشته شوند که سر مایی دیر رس بهاره به آنها صدمه نزند.
زمین مورد استفاده برای کاشت باید رو به جنوب باشد چون زودتر گرم می شود .
این گیاه به آب فراوان احتیاج دارد مخصوصا در دوره رسیدن میوه , در غیر این صورت میوه ها کوچک باقی میمانند .
زمان کاشت : توت فرنگی را از اواخر پاییز که در حال نیمه خواب است تا اوایل بهار قبل از بیدار شدن گیاه از خواب میتوان جابجا نمود و در محل دیگری کاشت . بنا براین کاشت پاییزه و بهاره آن امکان پذیر است .
در صورتی که کاشت پاییزه باشدمحصول , تابستان سال آینده به دست می آید و اگر گیاه در بهارو قبل از بیدار شدن از خواب زمستانه کاشته شود گل هایی که چند هفته بعد از کاشت روی بوته ظا هر میشود , بهتر است چیده شوند تا گیاه قویی شود .
این بوته ها در بهار سال بعد داده و در تابستان میتوان از آنها محصول برداشت نمود. جوانه های گل در فصل پاییز به کوتاه شدن طول روز به وجود می آیند ولی به علت سرمای زمستانه , گل ها تا فصل بهار ظاهر نمی شود .
مشخصات بوته :
گیاهی که برای کاشت انتخاب می شود باید عاری از هر نوع مرض ودارایی ریشه های قویی و سالم باشد و ( رنگ ریسشه ها روشن باش . )
ریشه توت فرنگی افشان , ظریف و سطحی است و بیشتر در عمق 20 تا 30 سانتی متر خاک فعالیت می کند .
نوع خاک :
خاک های سبک شنی با مواد غذایی فراوان و زهکشی خوب مناسب کاشت توت فرنگی است .
عملیات تهیه زمین :


اوایل پاییز یا بهار, زمین را شخم و دیسک زده و سپس ازکود های حیوانی و شیمیایی و مقدار 10 تن درهکتار کود حیوانی پوسیده با خاک مخلوط کرده و تاکید بر آزمایش خاک به مقدار 100 -80 کیلو ازت خالص در سه مرحله , 150-100 کیلو پتاس خالص و 80-60 کیلو فسفر در هکتار استفاده می شود سپس با نحر کن جوی های به عرض 40 سانتی متر و پشته های به عرض 80 سانتی متر ایجاد می کنند .


در سال اول قبل از کاشت , کود فسفر و پتاسه و نصف مقدار کود اوره قبل از دیسک زنی به خاک داده می شود و بقیه کود اوره قبل از گلدهی و بعد از برداشت محصول در دو نوبت به خاک افزوده شده و سپس آبیاری میشود .
طریقه کاشت :
در موقع کاشت خاک باید مرطوب باشد و بلافاصله بعد از کاشت , مزرغه را آبیاری کردو کاشت بوت ها در خاک خشک سبب از بین رفتن تعدادی از آنها می شود . هنگام کاشت باید تمام برگ های پیر بوته های توت فرنگی را قطع کرد و ریشه ها را از هم جدا نمود , سپس اقدام به کاشت کرد . اگر گیاهی زیاد عمق کم کاشه شود بوته به علت خشکی زیاد صدمه می بیند.
معمولا بوته ها را به فاصله 40 سانتی متر از یکدیگر در روی پشته ها می کارند و به طور تقریبی تراکم بوته در هکتار طبق روش بالا حدود 31250بوته برآورده می شود .
مراقبت های لازم بعد از کاشت :
1- پوشاندن خاک به وسیله کاه یا خاک اره موموجب می شود که میوه با خاک به طور مستقیم تماس نداشته باشد و رطوبت خاک نیز به خوبی حفظ شود .
2- آبیاری حداقل هفته ای یک بار و به طریق جوی پشته ای صورت گیرد .
3- کنترل به موقع بیماری ها, آفات و علف های هرز
4- قطع ساقه های رونده در زمان فصل رشت برای جلوگیری از ظریف شدن بوته های مادری .
برداشت و بسته بندی توت فرنگی :

برداشت میوه بهتر است در مواقعی از روز که هوا خنک تر است صورت گیرد و میوه های چیده شده را باید بلافاصله در سیه و درجای خنکی قراردارد .
بهتر است میوه را همراه با کمی از دم برداشت کرده تا موقع برداشت به میوه فشاری وارد نیایید . به علت آسیب پذیری شدید میوه , باید آن را در جهبه های کم عمق بسته بندی نمود و در حین حمل و نقل کاملا مراقب آنها بود .
مشخصات گیاه شناسی
توت فرنگی با نام علمی Fragaria متعلق به تیره گل سرخ یکی از گیاهان دو لپه می‌باشد. گیاهانی علفی ، چند ساله ، پوشیده از مو ، استولون‌دار. برگها سه قسمتی ، گل آذین دیهیمی ، دارای 2 تا 10 گل. گلها دارای گریبانه ، 5 قسمتی ، کاسبرگ فرعی وجود دارد. پرچمها 10 تا 30 عدد و برچه‌ها 10 تا 80. میوه کافشه‌ای ، متشکل از تعداد زیادی برچه که روی یک نهنج گو

شتی مخروطی قرار گرفته‌اند.
انواع توت فرنگی
F.vesca
گیاهی استولون‌دار ، شاخه گل دهنده به طول 5 تا 30 سانتیمتر ، تقریبا بلندتر از برگها. برگهای قاعده طوقه‌ای ، سه قسمتی ، برگچه‌ها تخم مرغی ، واژ تخم‌مرغی یا لوزی ، تقریبا برابر یکدیگر ، حاشیه اره‌ای ، سطح فوقانی دارای موهای پراکنده ، سطح تحتانی پوشیده از موهای خاکستری روی هم خوابیده ، بطوری که سطح تحتانی خاکستری رنگ به نظر می‌رسد. گل آذین دارای 2 تا 7 گل ، پوشیده از کرکهای روی هم خوابیده. گلها به قطر 12 تا 18 میلیمتر ، معمولا نر ماده. کاسبرگها 3 تا 4 میلیمتر ، نیزه‌ای با نوک سیخکی.


کاسبرگهای فرعی نیزه‌ای. نوک دارای بریدگی ، کمی کوتاهتر از کاسبرگها. کاسبرگها و کاسبرگهای فرعی در زمان رسیدن میوه پراکنده یا برگشته. گلبرگها سفید ، به طول 4 تا 5 میلیمتر ، واژ تخم مرغی یا دایره‌ای. نهنج قرمز ، بدون کرک ، آبدار ، در زمان رسیدن میوه تا یک سانتیمتر ، برچه‌ها پراکنده روی نهنج. فصل گلدهی اواخر بهار تا تابستان می‌باشد. گیاه متعلق به منطقه خزری است. پراکندگی جغرافیایی آن در اروپا ، ترکیه ، ایران و در روسیه است. پراکندگی در ایران در مناطق شمال و شمال غرب می‌باشد.


F.viridis
گیاهی استولون‌دار ، ساقه 5 تا 25 سانتیمتر. برگهای قاعده طوقه‌ای، سه قسمتی ،‌برگچه انتهایی تخم مرغی تا لوزی با دمبرگچه بسیار کوتاه ، برگچه‌های طرفین تخم مرغی و چسبیده ، حاشیه دارای 6 تا 11 دندانه کوچک ، سطح فوقانی نسبتا سبز تیره ، دارای کرکهای پراکنده ، سطح تحتانی دارای کرکهای ابریشمی روی هم خوابیده. دمبرگ پوشیده از کرکهای پراکنده. گل آذین دارای 2 تا 8 گل ، پوشیده از کرکهای پراکنده. گلها معمولا نر ماده.
کاسبرگها و کاسبرگهای فرعی تقریبا مساوی یکدیگر ، به طول 4 تا 7 میلیمتر ، خطی یا خطی- نیزه‌ای ، در زمان رسیدن میوه افراشته. گلبرگها تا حدودی زرد رنگ ، واژ تخم مرغی ، ناخنک‌دار ، نهنج قرمز ، کرکدار ، آبدار. برچه‌ها پراکنده روی نهنج. فصل گل دهی اواخر بهار تا تابستان می‌باشد. گیاه متعلق به منطقه خزری است. پراکندگی جغرافیایی آن در اروپا ، ترکیه ، ایران و قفقاز است. پراکندگی در ایران در شمال و شمال غرب می‌باشد.
F.xananassa
اختلاف اساسی آن با گونه F.vesca در موارد زیر است: برگها درشت‌تر ، برگچه‌ها حدود 5 تا 8 سانتیمتر ، سطح فوقانی برگها بدون کرک ، گلها درشت ، به قطر 20 تا 35 میلیمتر ، کاسبرگها افراشته ، نهنج در زمان رسیدن میوه بسیار درشت ، به قطر حدود 3 سانتیمتر. این گونه هیبرید بین گونه امریکایی شمالی F.virginiana Duchesne و گونه موجود در شیلی به نام F.chiloensis (L.) Duchesne می‌باشد به صورت بومی در ایران وجود ندارد ولی جهت مصرف خوراکی کاشته می‌شود.
ارقام توت فرنگی
ارقام توت فرنگی به گروه ارقام بهاره یعنی بوته‌هایی که در سال یکبار میوه می‌دهند و ارقام چهار فصله که در سال بیش از یکبار میوه می‌دهند، تقسیم می‌گردند. مهمترین ارقام بهاره عبارتند از گورلا ، آلیسو ، تیوگو ، رد گانتلت ، اسیتا ، کاتس کیل ، فرسنا. ارقام چهار فصله بسیار قوی‌الرشد و خزنده بوده و از اواخر اردیبهشت تا اواخر تابستان و گاهی اوایل پاییز میوه می‌دهند. میوه‌ها ریز و به تعداد زیادتری در هر بوته تولید می‌شوند. ارقام چهار فصله مانند: استرا و هومی جنتو می‌باشد.
ازدیاد توت فرنگی
ازدیاد جنسی
ازدیاد توت فرنگی بوسیله بذر مخصوص ارقامی است که طبیعتا تولید ساقه رونده نمی‌کنند و یا ارقامی که ساقه‌های رونده کمی دارند و همچنین جهت تولید ارقام جدید از روش ازدیاد بذری استفاده می‌شود.
ازدیاد غیر جنسی
در ازدیاد غیر جنسی که تقسیم بوته خوانده می‌شود بوته‌هایی را که خوب رشد کرده و قوی

هستند پس از خارج کردن از زمین به چند بوته کوچکتر که هر کدام دارای مقداری ریشه می‌باشند تقسیم کرده و سپس آنها را در محل اصلی نشاء می‌کنند. در این روش باید از بوته‌های سالم پایه‌های مادری استفاده گردد. روش ازدیاد از طریق ساقه‌های رونده بدین صورت می‌باشند که پس از ریشه‌دار شدن ساقه‌های رونده در تابستان از بوته مادری جدا و در محل سایه نشاء کرده و سپس در فصل پاییز بوته‌های انتخابی را به زمین اصلی انتقال می‌دهند.
شرایط خاک و شرایط محیطی رشد توت فرنگی
توت فرنگی گیاهی است که در خاکهای مختلف تقریبا سازگار است با این وجود خاکهای عمیق نرم با بافت شنی رسی را ترجیح می‌دهد. بهترین PH برای توت فرنگی 5.5 تا 6.5 می‌باشد. اگر میزان آهک خاک از حد مجاز بیشتر باشد عارضه کلروز یا زرد شدن برگها بروز خواهد کرد. از لحاظ آب و هوا در شرایط مرطوب و شرایط نسبتا گرم محصول‌دهی مناسب خواهد داشت. در شرایط گرم و مرطوب باید آب کافی در اختیار گیاه قرار گیرد و همچنین ارقام مقاوم به گرما انتخاب گردد. در ارتفاع 400 تا 800 متری از سطح دریا می‌تواند رشد مناسبی داشته باشد. نیمه مقاوم به سرما بدون

پوشش کاه و کلش می‌تواند تا 5- درجه سانتیگراد را تحمل نماید ولی با پوشش ویژه تا 18- درجه سانتیگراد را متحمل است.
از نظر نیاز سرمایی جزء گیاهان کم نیاز به سرما تقسیم بندی می‌شود. بطوری که در 200 تا 400 ساعت دمای کمتر از 7 درجه سانتیگراد نیاز سرمایی و ناچیز آن منتفی می گردد. سطحی بودن ریشه‌ها که معمولا تا عمق 15 تا 20 سانتیمتری خاک توزیع می‌گردد گیاه را حساس به کم آبی می‌کند. جهت تولید محصول بهاره باید از ارقامی استفاده گردد که طالب روزهای کوتاه و نیاز دمایی پائین‌تری باشند تا گل انگیزی و محصول‌دهی آنها به خوبی انجام گیرد. در ارقام 4 فصله روز کوتاهی یا روز بلندی و همچنین پائین بودن و بالا بودن درجه حرارت زیاد مطرح نیست و این گروه از توت فرنگی‌ها معمولا در شرایط مختلف به راحتی گل می‌دهند.


کود مخصوص توت فرنگي

كود مخصوص توت فرنگي جنوبگان در آن جوانب مختلف تغذيه توت فرنگي لحاظ شده و انتخابي موثر و برتر در زمينه تأمين نيازهاي غذايي گياه توت فرنگي مي باشد .
تعداد دفعات مصرف اين كود حداقل 3 نوبت و بفاصله 15 روز از يكديگر و مقدار مصرف آن به ميزان 4 ليتر در 1000 ليتر آب مي باشد .



توت فرنگي با نام علمي Fragaria sp. متعلق به تيره گلسرخيان (Rosaceae) مي باشد . گونه اي كه امروزه كشت مي شود F.ananassa است كه اكثر واريته هاي درشت ميوه از آن حاصل شده است . ارقام توت فرنگي از لحاظ طول دوره ميوه دهي به انواع بهاره كه تنها يكبار در طول سال ميوه مي دهند و ارقام هميشه بارده كه درطول سال بيش از يكبار اقدام به توليد گل و ميوه مي كنند ، تقسيم مي شوند .
ارقام هميشه بارده داراي 4 مرحله ميوه دهي است كه گل اوليه از نظر تعداد كمتر ولي ميوه درشت تر و گل مرحله چهارم به لحاظ تعداد از تمامي مراحل بيشتر ولي اندازه ميوه ها كوچكت

ر است . بطور كلي يك خوشه توت فرنگي حداكثر 15 گل و ميوه مي تواند توليد نمايد .
مهمترين ارقام توت فرنگي عبارتند از :Camaros ، Serva ، Oso Grande ، Honeye ، Earliglow .
توت فرنگي تجاري در دامنه وسيعي از شرايط آب و هوايي معتدله تا گرمسيري با متوسط دماي تابستان 30 – 15 و متوسط دماي زمستان 20 – 15 درجه سانتي گراد پرورش داده مي شود .
بهترين دما براي توليد توت فرنگي شب ها بين 13 – 7 و روزهاي آفتابي با دماي 21 – 15 درجه سانتي گراد و با رطوبت نسبي 90% – 60% مي باشد .
يخبندانهاي شديد و سرماي ديررس بهاره ، گرماي زياد و وزش بادهاي شديد از جمله فاكتورهاي مهم محدود كننده كشت توت فرنگي مي باشند . نياز سرمايي توت فرنگي 400 – 200 ساعت كمتر از 7 درجه سانتي گراد بوده و رشد توت فرنگي در درجه حرارتهاي بالاتر از 32 درجه سانتي گراد كند مي شود .
بهترين دامنه PH خاك براي پرورش توت فرنگي 6 – 6.5 مي باشد . مقادير بيش از حد ازت مي تواند منجر به نرم شدن ميوه ، تأخير در رسيدن ، عملكردهاي پائين و افزايش سفيدك سطحي و كنه ها شود . كلسيم عامل مهمي در تعيين استحكام ميوه بوده و كمبود بر مي تواند منجر به كاهش توليد گرده زنده و كاهش جوانه زني گرده شود .علاوه براين كمبود بر موجب توليد ميوه هاي كوچك و بهم فشرده مي گردد . توت فرنگي هاي داراي كمبود روي داراي برگها و ميوه هاي كوچكتري بوده و عملكرد پائيني دارند . كمبود آهن در گياه منجر به كاهش قدرت رشد و ايجاد كلروز در برگها مي شود .
بطور كلي علائم كمبود عناصر غذايي در گياه توت فرنگي به شرح زير مي باشد :
ازت : برگهاي مسن به رنگ سبز روشن درآمده و در ادامه برگها ، دمبرگها و كلاهك ميوه ها به رنگ مايل به قرمز در آمده و برگهاي جوان برعكس با كمبود ازت سبزتر مي شوند . حد بحراني ازت در برگ توت فرنگي 2.5% و حد مطلوب آن 4%– 2.5% مي باشد .
گوگرد : علائم كمبود گوگرد تفاوت بسيار اندكي با علائم كمبود ازت دارد و تمام برگهاي گياهاني كه داراي كمبود گوگرد هستند ، هم برگهاي جوان و هم برگهاي مسن بطور غيريكنواخت زرد رنگ شده و در مراحل پيشرفته نواحي نكروزه به روي پهنك برگها توسعه مي يابد .
موليبدن : علائم اوليه كمبود بسيار مشابه با علائم كمبود ازت است . با اين حال برخلاف علائم كمبود ازت ، نواحي نكروزه در نهايت مانند كمبود گوگرد در پهنك برگها توسعه يافته و بدنبال آن به طرف كناره هاي بالاتر پهنك گسترش مي يابند .
فسفر : پهنك برگهاي پائين تر به رنگ قرمز مايل به ارغواني در مي آيد . حد بحراني فسفر در برگ توت فرنگي 0.25% و حد مطلوب آن 1% – 2.5% مي باشد .
پتاسيم : قهوه اي شدن و خشك شدن كناره هاي فوقاني پهنك برگها . حد بحراني 1.3% و حدمطلوب 3% - 1.3% پتاسيم در تغذيه توت فرنگي اهميت زيادي داشته و مصرف كافي آن موجب افزايش قند وبهبود مزه ميوه شده و ويتامين ث و قابليت نگهداري آن را افزايش مي دهد.
منيزيم : قهوه اي شدن كناره هاي بالايي پهنك برگ و سپس توسعه يافتن آن به نواحي بين رگبرگي كه اين لكه هاي كلروزه در نهايت به لكه هاي نكروزه تبديل مي گردند . حد بحراني 0.25% و حد مطلوب 1% - 0.25%


كلسيم : سوختگي انتهايي برگ ، پيچيده و چروكيده شدن برگها ، انتهاي شاخسارها قادر به رشد عادي نبوده و برنگ سياه در مي آيند . تشكيل پوشش متراكمي از فندقه ها در بخشي و يا در تمام ميوه كه داراي بافت سختي بوده و مزه اسيدي دارد . حد بحراني 1% و حد مطلوب 2.5% - 1%
بر : علائم كمبود بر و كلسيم در مراحل اوليه رشد مشابه است . هر دو برگهاي

جوانتر را تحت تأثيرقرارداده ، چروكيدگي و سوختگي انتهايي را توليد كرده و موجب بدشكلي ميوه مي گردند . كمبود بر سبب كاهش توليد دانه گرده شده ، فضاي بين فندقه ها را كاهش داده و به ميزان زيادي سفتي ميوه را افزايش مي دهد . حد بحراني بر در برگهاي توت فرنگي ppm 25 درحد مطلوب آن 50 – 25 ppm مي باشد .

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید