بخشی از مقاله

ضمانتنامه های بانکی
مقدمه
در تجارت بین المللی، برای خرید کالا یا خدمات، اغلب ارزیابی دقیق توان و قابلیت فنی و مالی فروشنده و یا ارائه کننده خدمات، چندان ساده نیست. همچنین در حین انجام کار و یا پس از عقد قرارداد و گشایش اعتبار اسنادی ممکن است حوادثی رخ دهد که به واسطه آن فروشنده از انجام تعهدات خود خواسته یا ناخواسته کوتاهی نماید. بنابراین خریدار کاملاًَ محق است که جهت حصول اطمینان از حسن اجرای قرارداد توسط فروشنده از او در خواست ضمانتنامه مورد لزوم را بنماید.
ضمانتنامه بانکی چیست؟


ضمانتنامه بانکی عبارت است از تعهد غیر قابل برگشت یک بانک به پرداخت وجه مورد ضمانت در صورت عدم ایفای قرارداد توسط یک شخص ثالث. این شخص ثالث فروشنده یا متعهد انجام قرارداد می باشد. ضمانتنامه معمولاًَ تعهد جداگانه ای است که مستقل از بدهی و یا ملحوظ در قرارداد بین طلبکار و بدهکار اصلی می باشد. تحت شرایط ضمانتنامه بانک ضامن باید وجه ضمانتنامه را با اولین درخواست ذینفع پرداخت نماید. معمولاًَ قوانین کشوری که ضمانتنامه در خاک آن صادر گردیده است، طبق رویه معمول ناظر بر اجرای شروط آن ضمانتنامه است.


ضمانت‌نامه و انواع آن
بانک با صدور ضمانت‌نامه بانکی تعهد می‌نماید در صورتی که متعهد (ضمانت‌خواه/ مضمون‌عنه)، تعهدات پیش‌بيني شده موضوع ضمانت‌نامه را در مواعد معين نپردازد و يا اينکه از انجام صحيح و به موقع تعهدات خود به هر علت خودداري نمايد، به مجرد اعلام ذينفع (مضمون‌له و يا همان سازماني که ضمانت‌نامه در قبال او صادر مي‌شود)، وجه‌الضمان يا مبلغ قيد شده در ضمانت‌نامه را در وجه ذينفع (مضمون‌له) بپردازد. بديهي است ذينفع تنها تا قبل از انقضاي سررسيد (محدوده زماني اعتبار ضمانت‌نامه) مي‌تواند از بانك درخواست دريافت مبلغ ضمانت‌نامه را بنمايد.


ضمانتنامه‌هاي بانکي غير قابل انتقال بوده و فقط توسط ذينفع مندرج در متن ضمانت‌نامه قابل استفاده مي‌باشد.
انواع متداول ضمانت‌نامه‌هاي بانكي عبارتند از:


• ضمانت‌نامه شركت در مناقصه يا مزايده
• ضمانت‌نامه حسن انجام تعهدات
• ضمانت‌نامه حسن انجام كار
• ضمانت‌نامه پيش‌پرداخت
• ضمانت‌نامه استرداد كسور وجه‌الضمان
• ضمانت‌نامه گمركي
طرفین ضمانتنامه


طرفین ضمانتنامه به شرح زیر می باشند:
۱- دستور دهنده ( یا متقاضی ضمانتنامه یا ضمانتخواه یا مضمون عنه ) Ordered
۲- بانک ضامن یا صادر کننده ضمانتنامه Guarantor
۳- بانک صادر کننده ضمانتنامه متقابل Counter Guarantor
۴- ذینفع ضمانتنامه یا مضمون له Beneficiary
انواع ضمانتنامه هایی که در تجارت بین المللی کاربرد دارند به قرار زیرند:
۱- ضمانتنامه شرکت در مناقصه یا مزایده Tender (BID) Bond
۲- ضمانتنامه حسن انجام کار Performance Bond


۳- ضمانتنامه پیش پرداخت Advance Payment Guarantee
۴- ضمانتنامه استرداد کسور وجه ضمان Retention Money Guarantee
ضمانتنامه چیست؟
سندي است كه به موجب آن بانک ضمانت انجام تعهدات اشخاص حقوقي و يا حقيقي را كه در رابطه با موضوع ضمانت نامه تحقق مي يابد به عهده مي گيرد و در صورت عدم ايفاي به موقع تعهدات از سوي آنان ، با اعلام ذينفع به بانك، مبلغ ضمانت شده به حساب ذينفع واريز گردد.
آشنايي با انواع ضمانت نامه‌هاي ريالي و نحوه صدور آن:
انواع ضمانت نامه‌هاي ريالي عبارتند از:


ضمانت نامه شركت در مناقصه/مزايده: ضمانت نامه شركت در مناقصه/مزايده عبارت از تعهدي است كه بانك به درخواست شركت كننده در مناقصه/مزايده و به نفع طرفي كه اشخاصي را براي شركت در يك مناقصه/مزايده دعوت كرده است صادر مي نمايد. درصورت كوتاهي برنده مناقصه/مزايده از انجام تعهداتي كه درشرايط مناقصه/ مزايده ذكر گرديده و در پيشنهاد تسليم شده خود به عهده گرفته است، مبلغ تعيين شده در ضمانت نامه به ذينفع پرداخت مي گردد.
ضمانت نامه حسن اجراي تعهدات ناشي از قرارداد (حسن انجام كار): ضمانت نامه حسن اجراي تعهدات ناشي از قرارداد عبارت از تعهدي است كه بانك درصورت كوتاهي پيمانكار يا متعهد (مضمون عنه) در انجام درست تعهدات ناشي از قرارداد، و بر اساس اعلام كارفرما به بانك، معادل مبلغ ضمانت نامه، به وي پرداخت نمايد.
ضمانت نامه براي استرداد پيش پرداخت: ضمانت نامه براي استرداد پيش پرداخت تعهدي است از سوي بانك جهت پرداخت مبلغ معيني وجه نقد به كارفرما ( ذينفع) درصورت كوتاهي پيمانكار (مضمون عنه) از باز پرداخت وجهي كه به هنگام عقد قرارداد از سوي كارفرما به وي پرداخت شده است.
ضمانت نامه استردادكسور وجه الضمان: عبارت است از ضمانت نامه اي كه بانك به استناد قرار داد اصلي بين كارفرما و پيمانكار براي پيمانكار صادر مي كند.كارفرما مكلف است به تناسب پيشرفت كار و بر اساس صورت وضعيت ارائه شده در مقاطع مشخص وجوهي را به پيمانكار پرداخت نمايد و

كارفرما علاوه بر ضمانت نامه هائي كه تا اين مرحله دريافت نموده است در هر مرحله پرداخت درصد مشخصي از آن را به منظور اطمينان از حسن اجراي تعهدات كسرو نگهداري مي نمايد تا درصورت تحويل قطعي وعدم وجود نواقص آن را به پيمانكار مسترد نمايد و پس از تحويل موقت، كارفرما ممكن است از پيمانكار ضمانت نامه استرداد كسورات انجام شده را مطالبه كند تا بتواند

وجوه انباشته شده از محل كسوراتي كه در هر مرحله پرداخت نگهداري نموده است را به پيمانكار پرداخت نمايد.
ضمانت نامه جهت پرداخت حقوق گمركي و ترخيص كالا: ضمانت نامه جهت پرداخت حقوق گمركي و ترخيص كالا ، عبارت است از ضمانت نامه‌اي كه بانك براي ترخيص كالاهاي وارداتي از كشور هاي ديگربه نفع گمركهاي كشور و بنا به تقاضاي وارد كننده كالا صادر مي نمايد.


راهنماي نحوه صدور ضمانت نامه ريالي
مراحل صدور انواع ضمانت نامه‌هاي ريالي:
1- مراجعه متقاضي به شعب يا سايت الكترونيكي بانك و دريافت مدارك زير:
- فرم درج مشخصات متقاضيان دريافت تسهيلات مالي و خدمات اعتباري مربوط به اشخاص حقيقي و يا حقوقي (بر حسب نوع متقاضي)
- فرم درخواست صدور ضمانت نامه ريالي
- فهرست مدارك مورد نياز بانك


تبصره- متقاضياني كه در بدو بهره برداري و شروع به كار مي باشند جهت دريافت اين نوع خدمات مي بايد علاوه بر فرمهاي قبلي فرم مخصوص اين نوع متقاضيان را نيز دريافت نمايند.
2- متقاضي پس از مطالعه و تكميل فرمهاي دريافتي اقدام به ممهور نمودن فرمها به مهر و امضاء مجاز خود/شركت نموده و آنها را به همراه مدارك مورد نياز بانك در مرحله پذيرش به بانک ارائه مي نمايد.
3- افتتاح حساب جاري قرض‌الحسنه نزد شعب بانك توسط متقاضي
4- بررسي وضعيت متقاضي توسط بانك
4-1- در صورت عدم تصويب تقاضا، موضوع توسط شعبه به صورت کتبي به متقاضي اطلاع

داده مي شود.
4-2- در صورت تصويب تقاضا، بانک ميزان و نوع تضمين‌ها و وثائق و ميزان سپرده را تعيين و به اطلاع متقاضي مي رساند.
5- پس از تامين وثايق، تضمينها و واريز سپرده و ارائه مدارك مرحله انعقاد قرارداد توسط متقاضي، بانک اقدامات لازم را جهت انعقاد قرارداد و صدور ضمانت نامه بعمل مي آورد.
6- پس از انعقاد قرارداد، ضمانت نامه ريالي توسط شعب بانک صادر مي گردد.
نكته- در تمامي مراحل فوق متقاضي مي تواند از طريق شعبه از وضعيت تقاضاي خود آگاهي يابد.
صدورضمانت نامه ارزي شامل موارد زير مي باشد:
1-صدورضمانت نامه ارزي متقابل پيش پرداخت
2-صدورضمانت نامه ارزي حسن انجام كار
3-صدورضمانت نامه ارزي به نفع بانك توسعه اسلامي
ضمانت نامه ارزي به نفع بانک توسعه اسلامي و نحوه صدور آن:
متقاضيان حقيقي/حقوقي مي‌توانند به منظور دريافت تسهيلات ارزي كوتاه مدت از بانك توسعه اسلامي تقاضاي تضمين اصل و فرع تسهيلات ارزي را به بانك صنعت و معدن ارائه دهند. در صورت واجد شرايط بودن متقاضي ضمانت نامه ارزي به نفع بانک توسعه اسلامي بدين منظور صادر مي‌شود.
مراحل صدور ضمانت نامه ارزي به نفع بانک توسعه اسلامي:
1- مراجعه متقاضي به شعب يا سايت الكترونيكي بانك و دريافت مدارك زير:
- فرم درج مشخصات متقاضيان دريافت تسهيلات مالي و خدمات اعتباري مربوط به اشخاص حقيقي و يا حقوقي (بر حسب نوع متقاضي)
- فرم درخواست صدور ضمانت‌نامه ارزي به نفع بانك توسعه اسلامي


- فهرست مدارك مورد نياز بانك
2- مطالعه و تكميل فرمها، ممهور نمودن فرمها به مهر و امضاء مجاز خود/شركت تهيه مدارك مورد نياز بانك در مرحله پذيرش
3- ارائه فرمها و مدارك مذكور به شعب بانك
4- افتتاح حساب جاري قرض‌الحسنه نزد شعب بانك توسط متقاضي
5- بررسي وضعيت متقاضي توسط بانك
- در صورت عدم تصويب تقاضا، موضوع به صورت کتبي به متقاضي اطلاع داده مي شود
- در صورت تصويب تقاضا، بانک ميزان و نوع تضمين‌ها و وثائق و مبلغ سپرده

را تعيين نموده و متقاضي موظف به تامين وثايق و تضمينهاي تعيين شده مي باشد.
6- متقاضي اقدام به تامين وثايق، واريز سپرده و تهيه و ارائه مدارك مرحله انعقاد قرارداد مي نمايد.
7- صدور ضمانت نامه ارزي به نفع بانك توسعه اسلامي توسط بانک
نكته- در تمامي مراحل فوق متقاضي مي تواند از طريق شعبه از وضعيت تقاضاي خود آگاهي يابد.
ضمانت نامه های بانکی ارزی
ضمانت نامه بانکی عبارت است از تعهد غیر قابل برگشت بانک برای پرداخت وجه مورد ضمانت در صورت عدم ایفای تعهدات توسط شخص ثالث (فروشنده یا متعهد انجام قرارداد) انواع ضمانتنامه های بانکی وارداتی عبارتند از: ضمانت نامه پیش پرداخت ADVANCE PAYMENT GUARANTEE . ضمانت نامه حسن انجام کار PERFORMANCE BOND GUARANTEE . ضمانت نامه شرکت در مناقصه و مزایده TENDER (BID) BOND GUARANTEE . سایر ضمانتنامه های مجاز
نحوه کار
ضمانتنامه ارزی وارداتی: به نفع خریداران ایرانی (کارفرمایان, وارد کنندگان کالا و خدمات) و به درخواست فروشندگان خارجی در مقابل تضمین بانکهای معتبر خارجی توسط اداره عملیات ارزی و روابط بین الملل صادر و از طریق شعبه مربوطه به ذینفع ابلاغ می گردد. بدینگونه که: الف: فروشنده خارجی با مراجعه به کارگزار محلی خود تقاضا می نماید که ضمانتنامه مورد تقاضا مطابق فرم استاندارد بانک سپه صادر و به خریدار ایرانی (کارفرمایان, واردکنندگان کالا و خدمات) ارائه گردد.

اداره عملیات ارزی و روابط بین الملل بانک سپه پس از دریافت ضمانتنامه فوق الاشاره از طریق کارگزار, بررسی های لازم معمول و ضمن اخذ مجوزهای لازم نسبت به صدور ضمانتنامه و ابلاغ آن ازطریق شعبه مربوطه( در حداقل زمان ممکن ) به نفع خریدار ایرانی اقدام می نماید. ب: ذینفع ضمانتنامه (خریداران ایرانی) پس از دریافت ضمانتنامه مورد تقاضا و قبول آن نسبت به انجام

اقدامات لازم از قبیل, دستور فعال نمودن اعتبار اسنادی(در رابطه با ضمانتنامه حسن انجام کار) دستور پرداخت وجه پیش پرداخت به فروشنده, تحت اعتبار اسنادی (ضمانتنامه پیش پرداخت) و یا معتبر تلقی نمودن پیشنهادات دریافتی از شرکتها و فروشندگان خارجی در مناقصات برگزار شده (ضمانتنامه شرکت در مناقصه و مزایده), اقدام می نماید. ضمنا" سایر ضمانتنامه های ارزی نیز با رعایت اصول کلی مجموعه قوانین و مقررات ارزی ناظر بر موضوع و با توجه به شرایط و توافقات حاصله فی مابین خریدار و فروشنده و حسب مورد قابل بررسی می باشد.

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید