مقاله در مورد فیلترینگ در ایران

بخشی از مقاله

فیلترینگ در ایران

هنوز بیش از یک دهه از ورود اینترنت به ایران نمی‌گذرد. اگر چه کاربران ایرانی در سالهای اولیه ورود این تکنولوژی به کشورشان خاطره‌ای خوب و به دور از سانسور را تجربه کردند ولی دیری نپایید که کشورشان به یکی از بزرگترین سانسور کنندگان اینترنت تبدیل شد. امروزه ایران به همراه چین از بزرگترین سانسور کنندگان اینترنت به شمار میرود و این در حالی است که رشد اینترنت در ایران

بسیار چشمگیر است و از یک میلیون کاربر در سال ۲۰۰۱ به پنج میلیون در سال ۲۰۰۵ رسیده است و بنابر پیش‌بینی شرکت مخابرات تا سال ۲۰۰۹ این تعداد به بیست و پنج میلیون نفر خواهد رسید.

در حال حاضر در ایران ۶۵۰ سرویس دهنده اینترنت (ISP) و ۱۸ شرکت ICP وجود دارند. شرکت ارتباطات دیتا، وابسته به شرکت مخابرات ایران، بزرگترین سرویس دهنده اینترنت در کشور است و اغلب ISPها از او سرویس میگیرند.

مطابق آنچه در "مقررات و ضوابط شبکه‌های اطلاع رسانی رایانه‌ای" آمده است، کلیه ایجاد کنندگان نقطه تماس بین‌الملل از جمله شرکت مخابرات موظفند سیستم فیلترینگ داشته باشند تا از دسترسی کاربران به سایتهای غیر‌مجاز ممانعت شود.

ضوابط و مصادیق موارد فیلتر توسط شورای عالی اطلاع رسانی تصویب و اعلام میشود. هم اکنون یک کمیته سه نفره متشکل از نمایندگان صداوسیما، وزارت ارشاد و وزارت اطلاعات از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی مأمور نظارت بر فعالیتهای اینترنتی است. این گروه با تهیه فهرست سایتهایی که باید مسدود شوند، تنها مرجع رسمی مسئول در این زمینه است. با این حال بارها دیده شده که قوه قضائیه راساً در امر فیلترینگ دخالت کرده و مستقیماً دستور مسدود سازی سایتهای اینترنتی را به مخابرات ابلاغ نموده است.

سانسور اینترنت در ایران به شیوه‌های مختلف و در سطوح مختلف انجام میگیرد. برای آن دسته از سایتهایی که سرویس‌دهنده (Server) و گردانندگان آن در ایران هستند برخورد به صورت قوه قهریه و سیستم قضائی است ولی برای آن دسته از سایتهایی که مرکز کنترل آنها در خارج از حیطه اقتدار جمهوری اسلامی قرار دارد، برخورد به صورت مسدود سازی دسترسی کاربران ایرانی به سایت مورد نظر می‌باشد.

بر اساس یکی از جدیدترین و معدود تحقیقات میدانی انجام شده توسط مؤسسه اپن‌نت (OpenNet) که سعی دارد وضعیت فیلترینگ را در کشورهای مختلف دنیا بررسی کند، حدود ۳۰ درصد از سایتهای مورد بررسی این مؤسسه در ایران مسدود بودند (۴۹۹ سایت از ۱۴۷۷). نتایج تحقیقات این مؤسسه که در یک گزارش ۲۹ صفحه‌ای منتشر شده است نشان

میدهد که ایران یکی از سخت‌ترین و شدیدترین سیستمهای فیلترینگ را به اجرا گذاشته است. خلاصه‌ای از نتایج این تحقیق ذیلاً آمده است:

در حال حاضر فیلترینگ در ایران بر روی موضوعات مربوط به ایران، به ویژه سایتهای فارسی زبان تمرکز کرده است. سایتهای غیر مرتبط با مسائل داخلی ایران و نیز سایتهای غیر فارسی بسیار کمتر در معرض خطر فیلتر شدن قرار دارند.

فیلترینگ خصوصاً وبلاگهای شخصی و سایتهای ارائه دهنده خدمات وبلاگ نویسی را مورد هدف قرار داده است. در طول دوره تحقیق (سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۰۵) فیلتر کردن وبلاگها به طور فزاینده‌ای افزایش نشان میداد. با این که برای فیلتر کنندگان ساده تر است کل سایت ارائه دهنده خدمات وبلاگ نویسی را بلوک کنند ولی ایران در اکثر موارد به جای این کار، اقدام به مسدود کردن جداگانه وبلاگها نموده است. به نظر میرسد هدف ایران از این کار این باشد که میخواهد دسترسی به بعضی وبلاگها حفظ شود در حالیکه وبلاگهای مخالفان مسدود شده باشد.

یکی دیگر از حوزه‌های تمرکز فیلترینگ سایتهای خبری است. آمار نشان میدهد در حالیکه تنها ۵ درصد سایتهای خبری انگلیسی فیلتر شده‌اند، این تعداد در مورد سایتهای خبری فارسی زبان به ۵۰ درصد میرسد.

فیلترینگ در حوزه سایتهای سکس و فیلترشکن نیز به شدت فعال است. به طوری که ۱۰۰ درصد سایتهای سکس و ۹۵ درصد سایتهای فیلترشکن مورد مطالعه در این تحقیق مسدود بودند.

این تحقیق در آخر پیش‌بینی میکند علاوه بر این که فیلترینگ از لحاظ کمی در ایران گسترش پیدا میکند، از نظر کیفی نیز شیوه‌های فیلترینگ به تدریج دقیق‌تر و پیچیده‌تر خواهند شد.

همانطور که پیشتر گفته شد اغلب ISPهای ایران از شرکت مخابرات سرویس میگیرند. این دسته از ISPها عمدتاً سیستم فیلترینگ مستقل ندارند و از این لحاظ به مخابرات وابسته‌اند. آن دسته از ISPهایی که پهنای باند خود را از سرویس دهندگان بین‌المللی تهیه میکنند (مانند پارس آنلاین و چند ICP بزرگ دیگر در تهران) موظف به نصب سیستم فیلترینگ مستقل شده‌اند.

از نظر نرم‌افزاری، ایران برای اعمال سانسور از برنامه اسمارت فیلتر(Smart Filter) ساخت شرکت آمریکایی سکیور کامپیوتینگ (Secure Computing) استفاده میکند. این مطلب را نخستین بار رضا پارسا، رئیس اتحادیه ISPها، عنوان کرد و در توجیه آن افزود که اکثر سانسور افزارهای تولید داخل فاقد کیفیت مشابه‌های خارجی هستند.

استفاده ایران از نرم‌افزار اسمارت فیلتر در حالی صورت میگیرد که برای اینکار از شرکت سازنده هیچ گونه مجوزی اخذ نکرده است. این کار از لحاظ حقوق بین‌الملل سرقت محسوب شده و اگر روزگاری ایران بخواهد به سازمانهای بین‌المللی نظیر سازمان تجارت جهانی (WTO) بپیوندد باید بابت آن تاوان سنگینی را بپردازد.

چندی پیش بخش فارسی بی‌بی‌سی با آقای دیوید بارت، مدیر روابط عمومی شرکت سکیور کامپیوتینگ، مصاحبه‌ای انجام داده بود. وی در این مصاحبه ضمن تأکید بر این که شرکت متبوعش امتیاز نرم‌افزار خود را به هیچ شخص یا سازمانی در ایران واگذار نکرده، افزود بسیاری از شرکتهای ایرانی از نسخه آزمایشی(بتا) نرم‌افزار ما استفاده میکنند و شرکت سکیور کامپیوتینگ برای مقابله با این کار تمام IP آدرسهای ایران را بلوک کرده است به طوری که اکنون امکان 

از لحاظ تکنیکی، استفاده ایران از سانسور‌افزار اسمارت فیلتر محدود به صفحات وب است (پروتکل HTTP و پورت 80). معمولاً سایر سرویسهای اینترنت نظیر ایمیل، اف تی پی و چت مورد سانسور قرار نمیگیرند. فیلترینگ در ایران بر اساس لیست سیاه انجام میشود که این لیست حاوی نام دامین و IP آدرس سایتهای مسدود شده می‌باشد. در حال حاضر از کلمات کلیدی برای سانسور استفاده نمی‌شود.

با وجودی که حکومت ایران به شدت اینترنت را مورد سانسور قرار داده و در این زمینه سرمایه گذاریهای کلانی کرده است ولی به نظر میرسد دولت جمهوری اسلامی موفقیتش در امر فیلترینگ را بیشتر از آن که مدیون سیستم پرهزینه فیلترینگ خود باشد، مدیون سطح پایین دانش IT در کاربران ایرانی است. چنانکه، کمتر کاربر با تجربه اینترنتی را در ایران میتوان پیدا کرد که مختصر اطلاعاتی راجع به ساختارهای شبکه و اینترنت داشته باشد ولی باز هم در پشت درهای فیلترینگ محصور مانده باشد. ضعف سیستم فیلترینگ ایران به دو علت برمیگردد:

اصول و طراحی اولیه اینترنت بر مبنای تبادل آزاد اطلاعات صورت گرفته است و سیستمهای فیلترینگ اجزایی هستند که بعداً به آن تحمیل شدند و به همین جهت با سایر ساختارهای اینترنت کاملاً همخوانی ندارند. این ناهمخوانی شکافها و سوراخهای زیادی را بوجود آورده که کاربران میتوانند از آنها برای فرار از فیلتر استفاده کنند. این مسئله نه تنها در مورد سیستم فیلترینگ ایران بلکه در مورد کلیه سیستمهای فیلترینگ صادق است.

علت دوم به ضعف طراحی سیستم فیلترینگ ایران برمیگردد. همان طور که گفته شد هسته نرم‌افزاری سیستم فیلترینگ ایران را یک نرم‌افزار آمریکایی بنام اسمارت فیلتر تشکیل میدهد. این نرم‌افزار به پرخطا بودن (Erroneous) و بلوک بیش از حد (Overblocking) شهرت دارد. از طرف دیگر، از آنجایی که شرکت سازنده حاضر به فروش نرم‌افزارش به ایران نش

ده، ایران بطور غیر قانونی از نسخه آزمایشی این نرم‌افزار استفاده میکند و برای این که آن را با نیازهایش مطابق سازد ناچار شده تا در اصل برنامه تغییراتی بدهد و اصطلاحاً آن را بومی سازی کند. پروژه بومی سازی این نرم‌افزار زیر نظر وزارتخانه ارتباطات و فناوری اطلاعات انجام گرفته است. زیاد تعجب آور نیست که اگر این پروژه نیز مانند سایر پروژه‌های این وزارتخانه پر از ایراد و اشکال باشد.

گسترش اینترنت زمینه‌ای را پدید آورد که طیف وسیعی از اطلاعات بتوانند بدون هیچ گونه محدودیتی در سراسر جهان منتشر شود. از طرف دیگر طیف مخاطبان اینترنت هم به همان اندازه محتویات آن وسیع و مختلف بود. دسترسی بی حد و حصر به اطلاعات و این حقیقت که هر کسی به هر گونه اطلاعاتی دسترسی داشته باشد بسیاری را به هراس انداخت و انتقادات شدیدی را به همراه آورد. گروهی از منتقدان کسانی بودند که به محتویات غیر اخلاقی اینترنت اعتراض داشتند و آن را خصوصاً برای جوانان و نوجوانان مضر و منحرف کننده میدانستند. گروه دیگر حکومتهایی بودند که تاب سخن مخالفان را نمی‌آوردند. این حکومتها سالها بود که با بسته و محدود نگه داشتن جامعه تحت سلطه‌شان و اعمال سانسور بر رسانه‌های سنتی نظیر مطبوعات و روزنامه‌‌ها سعی داشتند تفکر و ایدئولوژی خود را بر مردمانشان تحمیل کنند و به همین منظور با هرگونه تجدد و دگر اندیشی که مخالف با امیال آنها بود به شدت برخورد میکردند. تعجب ندارد که این قبیل حکومتها اینترنت و انتشار خارج از کنترل اطلاعات را تهدیدی جدی برای موجودیت خود تلقی کنند و با آن به مبارزه برخیزند. از آنجایی که اکثر این حکومتها سعی داشتند، برخلاف ماهیت ذاتیشان از خود وجهه‌ای دمکرات و آزادی خواه به نمایش بگذارند، نمی‌توانستند دلیل اصلی مخالفت خود را با تبادل آزاد اطلاعات ابراز کنند. این بود که آنها نیز به گروه قبلی پیوستند و لوای مبارزه با فساد و مطالب غیر اخلاقی را سر دادند.

به هر حال برای هیچ یک از دو گروه از اینترنت گریزی نبود. در واقع دستاوردهای علمی و فرهنگی اینترنت آنقدر شگرف بود که چشم پوشی از آن به راحتی میسر نمی‌شد. از آنجایی که اینترنت شبکه‌ای جهانی بود و بر اساس ساختار آن، هیچ گروه یا دولتی نمی‌توانست بر مطالبی که در آن انتشار میابد نظارت کامل داشته باشد، کم‌کم این ایده شکل گرفت تا به جای کنترل انتشار مطالب، بر دسترسی و استفاده افراد از اینترنت نظارت شود.

از اینجا بود که واژه‌ "فیلترینگ" وارد فرهنگ اینترنت شد. فیلترینگ در لغت به معنای پالایش و زدودن ناپاکیهاست و در فرهنگ اینترنت به معنی جلوگیری از دسترسی کاربران ب

ه سایتهایی است که حاوی مطالب ناشایست هستند که البته تعریف خود کلمه ناشایست مورد اختلاف نظر شدید میباشد.

برعکس آنچه ابتدا تصور می‌شد، فیلترینگ در زمینه مبارزه با فساد و مطالب غیر اخلاقی چندان موفق عمل نکرد و نه تنها نتوانست کاملاً جلوی انتشار این قبیل مطالب را در

اینترنت بگیرد بلکه با خود مشکلات غیر منتظره‌ای را به همراه آورد که زمینه‌ساز انتقادات و حتی مخالفتهای شدیدی گشت.

مهمترین نقطه ضعف سیستمهای فیلترینگ این بود که از طریق نرم‌افزارهای کامپیوتری به اجرا گذاشته می‌شد. جای تعجبی ندارد که این سیستمها به علت ماهیت ماشینی‌شان هیچ درک و فهمی از نوشته‌ها و مطالب انسانی نداشته باشند و کورکورانه عمل کنند. مثلاً در بعضی وب سایتها، خصوصاً سایتهایی که خدمات وبلاگ نویسی ارائه میدهند، ممکن است صدها و شاید هزاران مطلب وجود داشته باشد که تنها درصد کمی از آنها دربر دارنده نکات غیر اخلاقی باشد. از آنجایی که سیستمهای فیلترینگ قادر به افتراق این موارد نیستند، دسترسی به کل سایت را مسدود میکنند و به این ترتیب باعث غیر قابل استفاده شدن حجم عظیمی از اطلاعات و مطالب ارزشمند میشوند.

مشکل بعدی فیلترینگ به این موضوع برمی‌گشت که کاربران اینترنت را طیف وسیعی از افراد تشکیل میدادند. از کودک ۷ ساله گرفته تا پیرمرد ۷۰ ساله و از یک فرد کم سواد گرفته تا یک استاد مجرب دانشگاه و همچنین افرادی با جنسیت مختلف، مذاهب گوناگون و سطوح فکری متفاوت. واضح است که افراد مختلف، نیازهای متفاوت داشته باشند و چه بسا مطالبی که برای یک عده مضر و گمراه کننده محسوب میشود برای عده‌ای دیگر مفید و حتی ضروری باشد. ولی سیستمهای فیلترینگ این قابلیت را نداشتند که این تفاوتها را متوجه شوند و به همین سبب، همه را به یک شکل تحت سانسور قرار میدادند.

معمولاً، سایتهایی غیر اخلاقی در نظر گرفته میشوند که حول و حوش مسائل جنسی و ابتذال دور میزنند. از آنجایی که محتویات این سایتها کم و بیش مشابه است، امکان فیلتر کردن کامل آنها وجود ندارد. زیرا هر روزه صدها عدد از این سایتها تأسیس میشوند و عملاً این امکان برای فیلتر کنندگان وجود ندارد تا همه آنها را شناسایی و مسدود کنند. در سخت‌ترین سیستمهای فیلترینگ، حتی یک کاربر کم تجربه به کمک موتورهای جستجو میتواند در کمتر از ده دقیقه به یکی از این سایتها دسترسی پیدا کند. به همین جهت، متأسفانه اغلب قربانیان فیلترینگ، کاربرانی هستند که مایلند از اینترنت به نحو شایسته‌ای استفاده کنند.

با توجه به مطالب فوق به نظر میرسد فیلترینگ بیش از آن که توانسته باشد اینترنت را از ناپاکیها پاک کند، وسیله‌ای شده است برای اعمال سلیقه در دست حکومتهای خودکامه. این موضوع را با توجه به گسترش جغرافیایی فیلترینگ، بهتر میتوان متوجه شد. چنانکه واضح است فیلترینگ در کشورهای عقب افتاده‌ای به اجرا گذاشته شده که کارنامه‌ای سیاه در حقوق بشر دارند و تقریباً هیچ کشور پیشرفته‌ و آزادی را نمیتوان پیدا کرد که عموم شهروندان خود را از دسترسی آزاد به اطلاعات محروم کرده باشد. البته لازم به توضیح است که در کشورهای

غربی نیز فیلترینگ تا حدودی مورد توافق قرار دارد ولی حوزه آن به شدت محدود و مربوط به سایتهایی میشود که اقدام به پخش تصاویر مستهجن و مطالب غیر اخلاقی میکنند. در این کشورها دولت به هیچ وجه وارد وادی فیلترینگ نشده و این کار صرفاً توسط برخی سرویس دهندگان اینترنت (ISP) انجام میگیرد. والدینی که نگران سلامت کودکان و نوجوانان خود هستند از این گونه ISPها اشتراک اینترنت تهیه میکنند.

در کشورهایی که فیلترینگ اجرا میشود دیر یا زود هر کاربر اینترنتی این م

سئله را تجربه میکند که سایت مورد نیازش به غلط فیلتر شده است. از آنجایی که در اکثر این کشورها هیچ مقام و مرجعی برای اعتراض وجود ندارد، برای کاربر دو راه بیشتر باقی نمی‌ماند. یا تسلیم شود و اجازه دهد حاکمانش در مورد خیر و صلاح او تصمیم بگیرند یا این که بر خواسته خود پا فشاری کند و سعی کند خود را از چنگال دیکتاتوری و سانسور بیرون بکشد.

فطرت انسان به گونه‌ای است که از هر نوع محدودیت و سلطه‌ای میگریزد، حتی اگر آن محدودیت از روی خیرخواهی وضع شده باشد. از این رو، بسیاری از کاربران در مواجهه با سانسور راه دوم را در پیش گرفتند و سعی کردند به هر نحو ممکن، آزادی از دست رفته خویش را باز پس‌گیرند. به این ترتیب بود که به موازات شکل گیری و گسترش فیلترینگ، فرهنگ مبارزه با فیلترینگ نیز شکل گرفت.

خوشبختانه طراحی اولیه اینترنت در کشورهایی انجام گرفته که در آنها تفکر ارتجاعی و قیم مأبانه جایی ندارد. در این کشورها انسان به عنوان موجودی صاحب عقل و خرد در نظر گرفته میشود که قادر است خیر و شر خود را تشخیص دهد. بر همین اساس، ساختار اینترنت بر پایه تبادل آزاد و بدون نظارت اطلاعات طراحی شده است و در واقع، سیستمهای فیلترینگ اجزا تحمیل شده به اینترنت هستند که با دیگر ساختارهای آن تطابق کامل ندارند. این ناسازگاری، راههای فرار متعددی را بوجود آورده که کاربران میتوانند از آنها برای دور زدن و عبور از سد فیلترینگ بهره بگیرند.

ولی به هرحال باید توجه داشت که فیلترینگ و مبارزه با فیلترینگ یک جدال تمام نشدنی است. در یک سوی میدان حاکمان و صاحبان فیلترینگ قرار دارند که سعی میکنند با بهره‌گیری از تکنولوژیهای جدید، هرچه بیشتر راههای فرار را بر کاربران ببندند و حلقه سلطه را بر مردمان خود تنگ‌تر کنند و در سوی دیگر میدان، کاربرانی وجود دارند که تلاش میکنند با شناسایی و بهره‌گیری از نقاط ضعف سیستم، آزادی از دست رفته‌شان را باز پس‌گیرند.

چیزی که مسلم است این است که هیچ یک از طرفین به عنوان برنده مطلق از میدان بیرون نخواهد آمد و هر عملی با عکس العمل طرف مقابل پاسخ داده خواهد شد. لذا بهتر است بجای عبارت "مبارزه با فیلترینگ" از عبارت "مقابله با فیلترینگ" استفاده شود. زیرا این یک جنگ مجازی و در دنیایی مجازیست و کسانی که حقیقتاً میخواهند با فیلترینگ و سانسور مبارزه کنند باید با ریشه‌های آن که ن‍شأت گرفته از کوته فکری و استبداد است در دنیا

ی واقعی به مبارزه برخیزند.

ترفندهای انتشار مطالب
در حالیکه عده‌ای در تلاشند تا خود از چنگال سانسور نجات دهند، عانند. راهنمائیهای زیر به شما کمک میکند تا مطالب خود را به نحوی منتشر کنید تا کمتر دچار فیلترینگ شوید و اگر هم گرفتار فیلترینگ شدید به شما می‌آموزد تا چگونه مجدداً وب سایت خود را زنده کنید:

سرور و مرکز مدیریت سایت خود را در یک کشور آزاد قرار دهید:
اگر شما دارای یک سرور اختصاصی هستید، تجهیزات و مرکز مدیریت سایت خود را در خارج از حیطه قدرت سانسورگران قرار دهید و چنانچه سایت شما توسط یک شرکت ثالث میزبانی میشود، سعی کنید میزبان وب خود را از یک کشور آزاد انتخاب کنید. در این میان کشورهای آزادی که روابط حسنه‌ای با کشور متبوعتان ندارند مناسب‌تر هستند. به این ترتیب تنها کاری که از دست سانسورگران ساخته است این است که جلوی دسترسی به وب سایت شما را از داخل کشور بگیرند ولی نمیتوانند تجهیزات شما را مصادره کرده یا به خودتان آسیبی برسانند.

برای سایت خود میرور ایجاد کنید:
میرور (Mirror) به یک کپی از محتویات یک وب سایت گویند که در یک محل دیگر قرار داده شده است. هرچه یک مطلب، میرورهای بیشتری داشته باشد و به صورت گسترده تری پخش شده باشد امکان فیلتر کردن آن کمتر میشود. اگر شما مطلب جالبی را به زبان فارسی نوشته‌اید، لازم نیست زیاد نگران ایجاد میرور برای آن باشید زیرا خیلی زود بسیاری از اشخاص آن را در وب سایتها و وبلاگهای خود کپی خواهند کرد. تنها اشکال کار در این است که آنها نام شما را با نام خودشان عوض میکنند.

مطالب حساس را مخفی کنید:
بسیاری از سانسورگران برای شناسایی سایتهای غیرمجاز از یک سری برنامه کامپیوتری بنام خزنده (Crawler) استفاده میکنند. کار این خزنده‌ها این است که در درون وب سایتها بخزند و محتویات آنها را از لحاظ کلمات و عبارات غیرمجاز مورد بررسی قرار دهند و چنانچه چنین کلماتی پیدا کردند آدرس آن سایت را به لیست سیاه بیافزایند. این خزنده‌ها تنها برای تجزیه و تحلیل متون طراحی شده‌اند و از درک نوشته‌هایی که به صورت تصویر هستند عاجز می‌مانند. اگر در وب سایت شما عباراتی وجود دارد که فکر میکنید واکنش این خزنده ها را برمی‌انگیزد، سعی کنید آن عبارات را در قالب تصاویر مخفی کنید.

Proxy

شکل- در قسمت سمت راست کلمه "پروکسی" به صورت متها هر دو کلمه را بدون هیچ مشکلی میخوانند ولی خزنده‌ها از شناسایی کلماتی که به صورت تصویر هستند ناتوانند.

یک نسخه از مطالب مهم سایت خود را به صورت یک فایل مجتمع درآورید:
در حالت عادی، برای این که خوانندگان بتوانند کلیه مطالب وب سایت شما را بخوانند لازم است مرتباً بر روی لینکهای سایت شما کلیک کنند یا اصطلاحاً در وب سایت شما به گشت و گذار (Browse) بپردازند. این کار برای کاربرانی که از داخل کشورهای سانسورزده و به کمک پروکسی به سایت شما دسترسی پیدا کرده‌اند کمی مشکل است. سعی کنید یک نسخه از مطالب مهم سایت خود را به صورت مجتمع درآورید و آن را در قالب یک فایل (مثل PDF یا Word) منتشر کنید. به این ترتیب کاربران میتوانند فایل مذکور را بر روی کامپیوتر خود دانلود کنند و سپس به مطالعه آن بپردازند. همچنین این کار اجازه میدهد تا مطالب شما خیلی راحت بین کاربران و نیز سایر سایتهای اینترنتی گسترش پیدا کند.

مطالب خود را از طریق شبکه‌های P2P به اشتراک بگذارید:
همانطور که در مبحث ترفندهای عبور از فیلتر گفته شد شبکه‌های نظیر به نظیر (P2P) برای به اشتراک گذاری فایلها بوجود آمده‌اند. از آنجایی که این شبکه‌ها دارای یک سرور مرکزی و محوریت متمرکز نیستند امکان سانسور آنها وجود ندارد. سعی کنید یک نسخه از مطالب مهم خود را در یکی از این شبکه‌ها به اشتراک بگذارید.

ارسال مطالب از طریق ایمیل:
این امکان را برای خوانندگان خود فراهم کنید تا با عضویت در سایت شما بتوانند اخبار و مطالب مهم سایت را به صورت خبرنامه از طریق ایمیل دریافت کنند.

مطالب مهم را به صورت فیدهای RSS منتشر کنید:
همانطور که در مبحث ترفندهای عبور از فیلتر گفته شد، فیدهای RSS به خوانندگان امکان میدهد تا بدون نیاز به مراجعه به سایت مورد نظرشان از عناوین و مطالب مهم آن سایت آگاه شوند. سعی کنید مطالب مهم سایت خود را از طریق فیدهای RSS در دسترس خوانندگان خود قرار دهید.

سایت خود را بر روی یک سرور امن قرار دهید:
اگر امکانش برایتان وجود دارد وب سایت خود را بر روی

یک سرور امن (SSL) قرار دهید. در این حالت ارتباط بین سایت شما با کاربران به صورت رمزنگاری شده درمی‌آید و قابل ردگیری نیست.

وب سایت خود را بر روی پورتی غیر از پورت 80 قرار دهید:
پورت 80، پورت پیش‌فرض برای پروتکل HTTP است و اکثر قریب به اتفاق وب سایتها بر روی این پورت قرار گرفته‌اند. به همین علت سیستمهای فیلترینگ طوری تنظیم شده‌اند تا بر تبادلاتی که از طریق این پورت انجام میگیرد نظارت کنند. یکی از راههای جلوگیری از سانسور این است که شما وب سایت خود را بر روی پورتی غیر از پورت 80 قرار دهید. توجه داشته باشید که در این حالت شما حتما باید شماره پورت را همراه با آدرس وب سایتتان ذ

کر کنید. با فرض این که وب سایت شما بر روی پورت 8888 قرارگرفته باشد، آدرس دسترسی به سایت شما به صورت زیر خواهد بود:

http://www.YourSite.com:8888/

ثبت یک دامین جدید:
اگر نام وب سایت شما در لیست سیاه فیلترینگ قرار گرفت، راه حل آن این است که برای سایت خود یک نام جدید انتخاب کنید. برای این کار لازم است یک دامین جدید به ثبت برسانید و آن را در کنار دامین قبلی‌تان پارک کنید (Parked Domain). به این ترتیب وب سایت شما دارای دو یا چند آدرس متفاوت خواهد شد.

تغییر میزبان وب:
اگر IP آدرس سایت شما در لیست سیاه قرار گرفته، چاره آن این است که از وب هاست خود بخواهید سایت شما را بر روی یکی دیگر از سرورهایش میزبانی کند. اگر وب هاست شما این امکان را فراهم نمیکند تنها راه حل ممکن این است که وب هاست خود را عوض کنید. در حالت عادی بلوک شدن IP آدرس اهمیت چندانی ندارد مگر اینکه شما بخواهید از طریق IP آدرس به وب سایتتان دسترسی پیدا کنید.

در آخر تذکر این نکته ضروری است که در پیشگیری از سانسور همواره قدم به قدم و همگام با سانسورچیان پیش روید و هیچگاه تمامی برگهای برنده خود را از اول رو نکنید. مثلاً اگر برای دسترسی به وب سایتتان دامین‌های متعددی را به ثبت رسانده‌اید، هرگز نام تمام آنها را به یکباره منتشر نکنید، بلکه به موازات این که فیلترینگ یکی از دامینهای شما را بلوک کرد، شما اقدام به اعلام دامین بعدی کنید.

مقابله با فیلترینگ معکوس
فیلترینگ معکوس محصول تحریمهای ایالات متحده آمریکا بر علیه نظام جمهوری اسلامی است. این تحریمها در ابتدا برای اعمال محدودیتهای مالی و تجاری علیه ایران و چند کشور دیگر وضع شدند ولی دامنه آنها امروزه به دانلود نرم‌افزار و سایر خدمات رایگان اینترنت در حال گسترش است.

این نوع از فیلترینگ به طور اساسی با فیلترینگی که تا کنون در مورد آن صحبت کردیم متفاوت است. این گونه از فیلترینگ نه توسط دولت ایران بلکه بوسیله شرکتهای آمریکایی اعمال میشود و اساس آن بر کنترل IP آدرس مشتری توسط وب سایت شرکتهای مذکور استوار است، به طوری که اگر IP آدرس مشتری متعلق به یکی از کشورهای مورد تحریم باشد از ارائه خدمت به او امتناع میشود.

شیوه مقابله با این نوع از فیلترینگ، بر ٢ رویکرد کلی

متکی است: اول، استفاده از خدمات شرکتهای مشابه (غیر آمریکایی) و دیگری تغییر IP آدرس. ذیلاً روشهای مقابله با فیلترینگ معکوس توضیح داده شده‌اند:

تغییر ISP:
همانطور که گفته شد اساس فیلترینگ معکوس بر بلوک کردن IP آدرسهای ایرانی توسط شرکتهای آمریکایی است. به همین جهت، بهترین راه حل، پیدا

کردن سرویس‌دهنده اینترنتی هست که IP آدرسهای آن به نام ایران ثبت نشده باشند. سرویس‌دهندگان تازه تأسیس و سرویس‌دهندگان اینترنتی که پهنای باند خود را از طریق ماهواره یا شرکتهای خارجی تأمین میکنند ممکن است مفید واقع شوند. برای اینکه بفهمید یک IP آدرس به نام چه کشوری ثبت شده است میتوانید از سایتهای زیر کمک بگیرید:

2privacy.com

www.hcidata.co.uk

اگر نتوانستید در داخل کشور ISP مناسبی پیدا کنید ممکن است مجبور شوید از ISPهای خارج از کشور استفاده کنید. به کمک ویندوز XP میتوانید به لیستی از ISPهای کشورهای مختلف دسترسی پیدا کنید. این ISPها عمدتاً رایگان هستند ولی توجه داشته باشید که شما برای اتصال به آنها متحمل هزینه تماس بین‌الملل خواهید شد. در موارد اضطرار و برای کارهای حساسی مانند پرداختهای آنلاین شاید معقولانه‌ترین کار این باشد که به جای قبول مشکلات و ریسک استفاده از پروکسیهای عمومی، هزینه چند دقیقه تماس بین‌الملل را متقبل شوید.

میرورها (Mirrors):
اگر مشکل شما با فیلترینگ معکوس تنها در دانلود فایل یا نرم‌افزار است، برایتان ساده‌تر است تا به جای تغییر IP آدرس، از میرورها استفاده کنید. میرورها، کپی مطالب و فایلهای یک وب سایت در سایتهای دیگر هستند. اگر وب سایت اصلی به شما اجازه دانلود فایل مورد نظرتان را نمیدهد سعی کنید آن فایل را از وب سایتهای دیگر دریافت کنید. برای پیدا کردن میرور مناسب میتوانید از سایت filemirrors.com کمک بگیرید.

شرکتهای مشابه:
اگر شرکتی از فروش محصول یا خدماتش به شما خودداری میکند، منطقی‌ترین کار این است که شما هم سعی نکنید به زور پولتان را به جیب آن شرکت واریز کنید. در عوض سعی کنید محصول یا خدمات مورد نیازتان را از شرکتهای مشابه خریداری کنید. در این میان شرکتهای کانادایی و با یک رتبه پایین‌تر شرکتهای اروپایی بهترین جایگزینها هستند. ولی به هر حال، گاهی بعضی محصولات (خصوصاً محصولات نرم‌افزاری) فقط توسط شرکتهای آمریکایی عرضه میشود، همچنین محصولات و خدمات این شرکتها در مقایسه با رقبای اروپای

ی‌شان از کیفیت و قیمت مناسب‌تری برخوردار است.

پروکسی:
پروکسی یک ارتباط غیر مستقیم بین کامپیوتر مشتری با سرور شرکت میزبان ایجاد میکند. این ویژگی باعث میشود تا بتوان از پروکسی برای فائق آمدن بر مشکل فیلترینگ معکوس استفاده کرد. زیرا در این حالت IP آدرس مشتری از دید شرکت میزبان مخفی میماند و در واقع کامپیوتر میزبان به جای IP آدرس حقیقی مشتری، IP آدرس پروکسی را می‌بیند و چنین تصور میکند که مشتری در کشوری که پروکسی در آن قرار دارد ساکن است. نکات زیر شما را در استفاده از پروکسی راهنمایی میکند:

اگر قصد دارید از پروکسیهای عمومی برای کارهای حساس استفاده کنید، حتماً به خطرات امنیتی استفاده از این گونه پروکسی‌ها توجه داشته باشید. زیرا ممکن است ناخواسته اطلاعات مهم خود را در اختیار هکرها یا دزدان اینترنتی قرار دهید. در واقع پروکسیهای عمومی به هیچ وجه برای کارهای مهمی مانند پرداختهای اینترنتی توصیه نمیشوند، با این حال اگر شما همچنان به استفاده از این پروکسی‌ها مصر هستید از شما میخواهیم یک بار دیگر مطالب مبحث پروکسی را به دقت مطالعه کنید.

از آنجایی که برای کارهای حساس نظیر وارد کردن اطلاعات کارت اعتباری از پروتکل اتصال ایمن (SSL) یا رمزنگاری شده استفاده میشود، شما حتماً باید از پروکسیهای HTTPS یا Socks استفاده کنید. پروکسیهای معمولی (HTTP) در این مورد کارایی ندارند. اکثر وب پروکسیها نیز از اتصال ایمن پشتیبانی نمیکنند و برای این منظور مناسب نیستند.

پروکسی مورد استفاده شما باید از نوع ناشناس (Anonymous) باشد تا IP آدرس حقیقی شما را به سایت میزبان اطلاع ندهد.

استفاده از پروکسی، دقیقاً همان روشی است که هکرها و سارقان اینترنتی برای شناسایی نشدن از آن استفاده میکنند. به همین جهت بانکها و مؤسسات مالی آنلاین نظیر پی‌پال به شدت نسبت به استفاده از پروکسی‌ها حساس هستند و چنانچه متوجه شوند برای دسترسی به حساب شما از پروکسی استفاده شده یا اینکه به طور مکرر از IP آدرسهای مختلف به حساب شما دستیابی شده، ممکن است حساب شما را به حال تعلیق درآورند و از شما بخواهند برای فعال کردن مجدد آن با آنها تماس بگرید.

پروکسی ساکس
ساکس دسته‌ای از پروکسیها هستند که از لحاظ تکنیکی و کارکرد با پروکسیهای HTTP تفاوت دارند. ساکس در واقع یک پروتکل شبکه است که اجازه میدهد دو کامپیوتر بدون داشتن ارتباط مستقیم با یکدیگر، از طریق پروکسی ساکس با هم ارتباط کامل برقرار کنند. این پروتکل در اوایل دهه ١٩٩٠ توسط آقای دیوید کوبلاس (David Koblas) طراحی شد و نام آن از کلمه SOCKetS اقتباس شده است.

اگرچه طراحی ساکس به سالها قبل برمیگردد ولی از نظر کاربرد، نسبت به پروکسی‌های HTTP یک تکنولوژی جدید محسوب میشود. تکنولوژی به کار رفته در پروکسی‌های ساکس نسبت به پروکسیهای HTTP از برتری قابل ملاحظه‌ای ب

رخوردار است.

مزایای ساکس
پروکسیهای ساکس نسبت به پروکسیهای HTTP مزیتهای زیادی دارند، از جمله:

سرور ساکس از کل پروتکلهای اینترنت (TCP/IP) پشتیبانی میکند و به کامپیوترهایی که در دو سمت آن قرار گرفته‌اند اجازه میدهد به طور کامل و از طریق تمام پورتها با همدیگر ارتباط برقرار کنند. پروکسیهای HTTP غالباً از یک پروتکل ا

از آنجایی که پروکسیهای HTTP فقط از یک پروتکل حمایت میکنند، با نرم‌افزارهای معدودی مانند مرورگرهای وب سازگاری دارند. پروکسیهای ساکس به خاطر تطابقشان با کلیه پروتکلهای اینترنتی تقریباً با همه نرم‌افزارهای شبکه سازگاری دارند.

بیشترین کاربرد پروکسیهای HTTP، کنترل و تسهیل دسترسی به صفحات وب در یک شبکه است. در حالیکه از پروکسیهای ساکس به طور رایج به عنوان فایروال در شبکه استفاده میشود. زیرا ساکس میتواند به کامپیوترهای داخل شبکه امکان دسترسی کامل به اینترنت را بدهد و در عین حال جلوی دسترسی‌های غیر مجاز از اینترنت به داخل شبکه را بگیرد.

ساکس اجازه یک ارتباط دو طرفه بین کامپیوترهای دو سوی سرور ساکس را میدهد. سایر پروکسی‌ها فقط از ارتباط یک طرفه از داخل شبکه به اینترنت پشتیبانی میکنند. این مسئله خصوصاً در مورد برنامه‌های مولتی‌مدیا و مسنجرها که نیاز به ارتباط دو طرفه دارند حائز اهمیت است.

انواع ساکس
در حال حاضر دو نگارش از ساکس وجود دارد. ساکس 4 و ساکس 5. ساکس4 اولین نسخه‌ای بود که عرضه شد و به همین علت، استفاده از آن رایجتر است. ساکس 5 بعداً به بازار آمد ولی قابلیتهای بیشتری دارد. از جمله امنیت بالاتر به کمک Authentication و همچنین حمایت از پروتکل UDP.

استفاده از ساکس برای فرار از فیلتر
همانطور که گفته شد ساکس نوعی پروکسی است که یک ارتباط غیر مستقیم بین مبدا و مقصد ایجاد میکند و همین ویژگی آن را برای فرار از فیلتر مناسب میسازد. پروکسیهای ساکس نسبت به سایر پروکسی‌ها از برتری قابل ملاحظه‌ای برخوردارند ولی استفاده از آنها تنظیمات بیشتری را می‌طلبد. برای این که بتوانید از ساکس برای عبور از فیلتر استفاده کنید لازم است کارهای زیر را انجام دهید:

یک پروکسی ساکس مناسب پیدا کنید. وب سایتهایی که لیست پروکسیهای HTTP عرضه میکنند، معمولا لیستی از پروکسیهای ساکس

نیز دارند. به دلایلی که در قسمت پروکسی گفته شد، استفاده از پروکسیهای عمومی چندان مطلوب نیست. به همین علت سعی کنید از خدمات ساکس یکی از شرکتهای فعال در زمینه امنیت اینترنت استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر به مبحث روشهای پیشرفته مقابله با فیلتر مراجعه کنید.

پروکسیهای ساکس غالبا بر روی پورت 1080 قرار دارند. بسیاری از سانسورگران اینترنت برای جلوگیری از استفاده کاربران از پروکسی، پورته

ای متعارف پروکسی از جمله پورت 1080 را مسدود میکنند. پس قبل از هر کاری مطمئن شوید این پورت باز است. چنانچه این پورت مسدود است تنها راه حل ممکن این است که ساکسی را پیدا کنید که روی پورتهای نامتعارف باشد.

نرم‌افزارهای خود را طوری تنظیم کنید تا از طریق پروکسی ساکس به اینترنت متصل شوند. برای اطلاع از نحوه تنظیم پروکسی در مرورگرهای اینترنت اکسپلورر و فایرفاکس به قسمت راهنمای قدم به قدم مراجعه کنید. اگرچه امروزه بسیاری از نرم‌افزارها امکان استفاده از ساکس را دارند ولی بعضی مانند برنامه‌های ایمیل از این قابلیت برخوردار نیستند. در این حالت شما باید از نرم‌افزار دیگری تحت عنوان رابط ساکس (Socks Client) کمک بگیرید. کار رابط ساکس این است که بین کامپیوتر شما و پروکسی ساکس یک تونل ایجاد کند و کل ترافیک اینترنتی شما را از طریق این تونل به پروکسی ساکس انتقال دهد. اگر از رابط ساکس استفاده کنید دیگر نیاز به انجام تنظیمات جداگانه برای تک‌تک نرم‌افزارهایتان نخواهید داشت. رابط‌های ساکس گوناگونی وجود دارند که معروفترین آنها ساکس‌کپ (SocksCap) است.

ترفندهای عبور از فیلتر
برای مقابله با فیلترینگ یک روش جامع و واحد وجود ندارد، بلکه انتخاب روش مناسب باید با توجه به عوامل متعددی انجام شود. از جمله نوع فیلترینگ، مسائل مالی، مسائل قانونی و غیره:

همان طور که در مبحث انواع فیلترینگ گفته شد، شیوه‌های مختلفی برای انجام فیلترینگ وجود دارد که سانسورگران بر حسب شرایط و نیازها، یکی از آنها را انتخاب میکنند. متأسفانه ما نمی‌توانیم در شناسایی نوع فیلترینگ به شما کمک کنیم. بنابراین، این خودتان هستید که باید نوع فیلترینگی را که در منطقه شما استفاده میشود شناسایی کرده و بر اساس آن، راهکار مناسب مقابله را انتخاب کنید.

نکته دیگری که در انتخاب روش مقابله اهمیت دارد این است که آیا شما برای این کار بودجه‌ای در نظر گرفته‌اید یا نه ! اگرچه در حالت عادی روشهای زیادی وجود دارند که شما میتوانید به رایگان از آنها برای عبور از فیلتر بهره بگیرید ولی این روشها در مقایسه با روشهای پولی از اعتبار و کارایی بسیار کمتری برخوردارند. اکثر این روشها خیلی زود توسط اداره فیلترینگ شناسایی و خنثی میشوند و شما ناچار خواهید شد تا به دنبال روشهای جدید باشید. تجربه نشان داده وقت و هزینه‌ای را که شما در مدت یک سال برای پیدا کردن پروکسیها و فیلترشکنهای عمومی و سایر روشهای رایگان خرج میکنید بیشتر از روشهای پو

لی است.

در بعضی کشورها سیستم فیلترینگ با پشتوانه قانونی حمایت میشود و برای کسانی که سعی کنند از فیلتر فرار کنند جریمه‌های نقدی و حتی گاهی حبس در نظر گرفته شده است. واضح است که در چنین مواردی شما باید بسیار محتاط باشید و تنها از روشهایی استفاده کنید که قابل شناسایی نباشند. ما از شما اکیداً میخواهیم قبل از مطالعه ادامه بحث، از قوانین حاکم بر کشور خود اطلاع کسب کنید، زیرا مسئولیت و عواقب استفاده از روشهایی که در اینجا آموزش داده شده صرفاً بر عهده خود شما خواهد بود.

در ادامه، روشهای مختلف عبور از فیلتر توضیح داده شده است و سعی شده به روشهایی که در ایران قابل استفاده است بیشتر پرداخته شود. از آنجایی که 80 درصد سرویس دهندگان اینترنت (ISP) در ایران برای اعمال فیلترینگ به مخابرات وابسته هستند، تمرکز ما نیز بر روشهایی است که بر این نوع از فیلترینگ مؤثر می‌باشد. ولی به هرحال به این نکته توجه داشته باشید که ممکن است ISP شما از یک سیستم فیلترینگ مجزا استفاده کند یا این که علاوه بر فیلترینگ مخابرات، سیستم فیلترینگ مخصوص به خود را نیز داشته باشد.

تغییر ISP:
اگر شما بتوانید از شرکتهای خارجی یا از طریق ماهواره اشتراک اینترنت تهیه کنید، مشکل فیلترینگ شما به کلی رفع خواهد شد، ولی اینترنتهای ماهواره‌ای نیاز به تجهیزات خاص دارد و ممکن است قیمت آن برای کاربران خانگی خیلی مناسب نباشد.

سرویس‌دهندگان اینترنت ایرانی از لحاظ فیلترینگ وضعیت گوناگون دارند. از آنجایی که در ایران یک نظام هماهنگ برای فیلترینگ وجود ندارد، گاهی دیده میشود که یک سایت مشخص توسط بعضی ISPها فیلتر شده در حالیکه همان سایت از طریق ISPهای دیگر قابل دسترسی است. در این میان ISPهای بزرگ و شناخته شده، وضعیت نامطلوب‌تری دارند. به کرات دیده شده که این ISPها کاسه داغتر از آش شده و علاوه بر سایتهایی که مخابرات مسدود کرده تعدادی سایت را نیز خودشان بلوک میکنند. بهترین کار این است که از این ISPها اشتراک اینترنت نگیرید.

سایر روشهای مقابله با فیلتر که ذیلاً توضیح داده شده‌اند ممکن است در مورد بعضی ISPها بسیار موثر باشد در حالیکه در مورد بعضی دیگر از کارایی لازم برخوردار نباشند. این که بفهمید کدام روش مقابله در مورد ISP شما موثر است تنها با شناخت

دقیق سیستم فیلترینگ آن ISP و یا به روش آزمون و خطا امکان پذیر است.

تغییر سرور DNS:
همانطور که در مبحث انواع فیلترینگ گفته شد، این ساده‌ترین و کم خرج‌ترین شیوه سانسور است ولی در عین حال عبور از آن نیز به همان اندازه راحت است. اگر DNS از نوع سانسور کننده باشد هرگونه درخواست برای سایتهای غیر مجاز را بی پا

سخ گذاشته یا آنها را به سمت یک صفحه حاوی پیام اخطار منحرف میکند. راه حل بسیار آسان است: جایگزین کردن DNS سانسور کننده با یک DNS آزاد. اگر سرور DNS شما سانسور کننده است، میتوانید آن را با یکی از دو سرور زیر تعویض کنید.

171.64.7.55 (caribou.Stanford.EDU)

171.64.7.77 (cassandra.Stanford.EDU)

شرکت مخابرات از این شیوه استفاده نمیکند ولی ممکن است تعدادی از ISPها، به خاطر کم‌خرج بودن از آن استفاده کنند. برای اطلاع از نحوه تغییر سرور DNS به قسمت راهنمای قدم به قدم مراجعه کنید.

دستکاری URL:
URL مخفف کلمات Uniform Resource Locator و به معنی نشانگر یک شکل منبع می‌باشد. نگران نشوید، URL چیز پیچیده‌ای نیست. URL در واقع آدرس هر صفحه وب در اینترنت است. یعنی همان چیزی که در کادر آدرس مرورگرتان مشاهده میکنید. اگر بخواهیم خیلی ساده بگوییم URL از سه جزء تشکیل شده است:

پروتکل مورد استفاده برای برقراری ارتباط: در مورد صفحات وب این پروتکل HTTP است.

نام دامین (Domain): این در واقع نام سروری است که فایل مورد نظرتان بر روی آن قرار گرفته است.

مسیر (Path): این قسمت محل قرار گرفتن فایل مورد نظر بر روی سرور را مشخص میکند.

به URL این صفحه در کادر آدرس مرورگرتان

نگاه کنید. این URL نشان میدهد که از پروتکل HTTP برای برقراری ارتباط با سرور سایت نوفیلتر استفاده شده است. باقی URL، محل قرار گرفتن فایل f1_howto_bypass.htm را بر روی سرور سایت نوفیلتر مشخص میکند.ter.com/censor/f1_howto_bypass.htm

اغلب سیستمهای فیلترینگ بر اساس لیست سیاه کار میکنند. لیست سیاه شامل URL مجموعه سایتهایی است که دسترسی به آنها توسط دست اندرکاران فیلترینگ ممنوع شده است. همچنین گاهی صاحبان فیلترینگ از این فراتر رفته و کلمات کلیدی را نیز به لیست سیاه خود می‌افزایند. هنگامی که شما درخواست دیدن یک صفحه وب را میکنید، سیستم فیلتر کننده URL آن صفحه را با لیست سیاهش مقایسه میکند و اگر تشابهی پیدا کند، آن درخواست را بلوک می‌کند.

یک راه مقابله با این مشکل این است که ما URL را به نحوی تغییر دهیم که دیگر با لیست سیاه مطابقت نداشته باشد ولی همچنان به صفحه مورد نظر ما اشاره کند. در زیر چند ترفند برای انجام این کار آمده است:

سعی کنید بجای نام دامین از IP آدرس سایت مورد نظرتان استفاده کنید. مثلاً به جای www.google.com بنویسید 66.249.93.104. هر دو اینها شما را به سایت گوگل می‌برد. اگر IP آدرس سایت مورد نظرتان را ندارید کافیست در ویندوز اکس پی پنجره Command Prompt را باز کرده و دستور زیر را تایپ کنید (به جای آدرس گوگل آدرس سایت مورد نظرتان را قرار دهید):

C:\> ping www.google.com

اگر به هر دلیلی به پنجره Command Prompt دسترسی ندارید، ناراحت نباشید. وب سایتهایی وجود دارند که با گرفتن نام سایت، IP آدرس آن را در اختیارتان قرار میدهند. selfseo.com و www.hcidata.co.uk دو تا از این سایتها هستند.

این روش تا حدودی در ایران مؤثر است. تأثیر این روش به این بستگی دارد که آیا IP آدرس سایت مورد نظر شما در لیست سیاه مخابرات قرار داشته باشد یا نه. همچنین بعضی از سایتها بر روی سرورهای مشترک میزبانی میشوند و به صورت اشتراکی با تعداد دیگری از سایتها از یک IP آدرس استفاده میکنند. واضح است که تنها با دانستن IP آدرس نمیتوانید به آنها دسترسی پیدا کنید، بلکه باید از محل قرار گرفتن آنها بر روی سرور نیز اطلاع داشته باشید. بنابراین اگر در دسترسی به یک سایت از طریق IP آدرس به پیامی غیر از پیام فیلترینگ مخابرات برخورد کردید ممکن است مربوط به این مسئله باشد.

شماره پورت را به انتهای نام دامین اضافه کنید. مثلاً به جای google.com بنویسید google.com:80 . پورت 80، پورت پیش‌فرض برای پروتکل HTTP است. این روش در مورد فیلترینگ مخابرات مؤثر نیست.

یک نقطه به انتهای نام دامین اضافه کنید. ی

عنی به جای google.com بنویسید google.com. . این روش در بعضی موارد بسیار مؤثر است. فقط توجه داشته باشید که گاهی در حین مرور صفحات وب، نقطه از انتهای نام دامنه پاک میشود. تنها کاری که شما باید انجام دهید این است که مجدداً نقطه را به انتهای نام دامنه اضافه کنید. در مورد بعضی ISPها این روش بسیار خوب عمل میکند. برای اینکه بفهمید در مورد ISP شما هم موثر است یا نه، با کلیک روی دو لینک زیر آن را امتحان کنید:

http://www.radiofarda.com/

http://www.radiofarda.com./

ترفندهای دستکاری URL، مبتنی بر نقص در طراحی و پیکربندی سیستمهای فیلترینگ هستند. به همین علت چندان قابل اطمینان نمی‌باشند. به محض اینکه مدیران فیلترینگ از وجود نقص در سیستم خود آگاه شوند، آن را برطرف کرده و این ترفندها خنثی میشوند.

استفاده از کش (Cache) موتورهای جستجو:
هنگامی که در کادر یک موتور جستجو مانند گوگل و یاهو عبارتی را تایپ کرده و اینتر را فشار میدهید، نتایج جستجو در یک صفحه نمایش داده میشود. حال فرض کنید روی یکی از این نتایج کلیک میکنید و به جای این که صفحه مورد انتظارتان نمایش داده شود، به صفحه "دسترسی مقدور نیست" برمیخورید. یک راه حل ساده این است که دکمه پس‌گرد (Back) را فشار داده به صفحه نتایج جستجو برگردید. این بار به جای این که روی نتیجه جستجو کلیک کنید، کمی پایین‌تر بر روی عبارت Cache کلیک کنید. در این حالت به جای این که صفحه مورد نظر از وب سایت اصلی برایتان بیاید، یک کپی از آن صفحه که در سرور موتور جستجو بایگانی شده برایتان ارسال میگردد. این کپی متعلق به چند روز قبل است و معمولاً فاقد عکس و مولتی‌مدیا می‌باشد ولی به هرحال ممکن است کار شما را راه بیاندازد.

برای اینکه یک صفحه را مستقیماً از طریق کش گوگل دریافت کنید، ابتدا در کادر جستجوی گوگل کلمه "cache:" را نوشته و سپس در کنار آن آدرس صفحه مورد نظرتان را تایپ کنید. به عنوان مثال برای اینکه دیدن صفحه خانگی بخش فارسی بی‌بی‌سی عبارت زیر را در کادر جستجوی گوگل تایپ کنید:

cache:http://bbc.co.uk/persian

این روش تا چند وقت پیش به خوبی در ایران جواب میداد ولی اخیراً به علت ارتقا سیستم فیلترینگ از تأثیر آن کاسته شده است. با این حال هنوز هم قابل استفاده است و در مورد بعضی سایتها جواب میدهد. اگر سیستم فیلترینگ نمیگذارد از طریق کش گوگل به مطالب یک وب سایت دسترسی پیدا کنید، سعی کنید آدرس آن سایت را کمی دستکاری کنید. مثلاً www را جلوی آن بردارید و یا اینکه از IP آدرس سایت گوگل استفاده کنید.

شبکه‌های نظیر به نظیر (Peer to Peer):
شبکه‌های نظیر به نظیر شبکه‌های مجازیی هستند که در درون اینترنت و بر مبنای ارتباط یک به یک کامپیوترها شکل گرفته‌اند. در شبکه‌های نظیر به نظیر (P2P)، یک سرور مرکزی که کلیه اطلاعات بر روی آن قرار گرفته باشد وجود ندارد، بلکه ا

طلاعات بر روی کلیه کامپیوترهای عضو شبکه پخش شده است و هر کامپیوتر هم به عنوان سرویس‌دهنده و هم به عنوان سرویس گیرنده عمل میکند. به علت گستردگی و غیر متمرکز بودن این گونه شبکه‌ها امکان کنترل و سانسور آنها وجود ندارد. برای اینکه به عضویت یکی از این شبکه‌ها در آیید لازم است نرم‌افزار مربوط به آن را بر روی کامپیوتر خود نصب کنید. به این ترتیب میتوانید فایلهای مورد علاقه‌تان را با دیگر کارب

ران آن شبکه به اشتراک بگذارید و از فایلهای آنها نیز استفاده کنید. این شبکه‌ها در ابتدا برای به اشتراک گذاری فایلهای موسیقی و نرم‌افزار پدید آمدند ولی امروزه تقریباً هر چیزی را میتوان بر روی آنها یافت. به این نکته توجه داشته باشید که بسیاری از موسیقیها و نرم‌افزارهایی که در این شبکه‌ها به اشتراک گذاشته شده‌اند، مشمول قانون کپی رایت هستند. اگر در کشور شما قانون کپی رایت رعایت میشود قبل از دانلود و استفاده از این گونه فایلها به جنبه‌های قانونی مسئله توجه داشته باشید. ذیلاً اسامی تعدادی از شبکه‌های P2P آمده است:

eDonkey

BitTorrent

FreeNetwork

eMule

Entropy

دریافت صفحات وب از طریق ایمیل:
در سالهای آغازین اینترنت در دهه 1990 سرویس وب، تازه ابداع شده بود و هنوز دسترسی اکثر کاربران به اینترنت، محدود به ایمیل بود. در آن زمان بود که روباتهای ایمیل (Email Robots) پدید آمدند. کار این روباتها این بود که صفحات وب را گرفته و برای کاربران ایمیل میکردند. هنوز هم تعدادی از این روباتها وجود دارند که می‌توان از آنها برای گذشتن از سد سانسور استفاده کرد. اگرچه این روباتها برای صفحات فقط متن (Text) بسیار مناسب هستند ولی مطمئناً با صفحاتی که مولتی‌مدیا دارند مشکل خواهند داشت. آدرس تعدادی از این روباتها در زیر آمده است:

agora@dna.affrc.go.jp
اطلاعات: یک ایمیل با متنwww به آدرس فوق بفرستید.

web@pagegetter.com
اطلاعات: http://www.pagegetter.com/

webgate@vancouver-webpages.com
اطلاعات: http://vancouver-webpages.com/webgate/

www4mail@wm.ictp.trieste.it
اطلاعات: http://www4mail.org/

www4mail@kabissa.org
اطلاعات: http://www.kabissa.org/members/www4mail/

iliad@prime.jsc.nasa.gov
اطلاعات: http://prime.jsc.nasa.gov/iliad/

شما میتوانید توضیحات جامعی را درباره چگونگی دریافت صفحات وب از طریق ایمیل در اینجا پیدا کنید.

فیدهای RSS:
آر اس اس تکنیکی است که به وب سایتها خصوصاً سایتهای خبری و وبلاگها اجازه میدهد تا عناوین و خلاصه اخبار و مطالب خود را به صورت فیدهای خبری منتشر کنند. همچنین RSSکاربران را از مراجعه به وب سایتها و وبلاگهای مختلف برای خواندن مطالب مورد نظرشان بی‌نیاز میکند و به آنها امکان میدهد تا همه مطالب مورد علاقه‌شان را به صورت یکجا و در کنار هم مشاهده کنند. برای این که شما بتوانید فیدهای RSS را دریافت کنید و آنها را بخوانید لازم است از خبرخوانهای آر اس اس (RSS Reader) استفاده کنید. این خبرخوانها به سه شکل وجود دارند:

خبرخوانهای رومیزی: اینها به صورت برنامه‌های نرم‌افزاری هستند که لازم است ابتدا بر روی کامپیوتر شما نصب شوند، سپس به شما امکان میدهند تا فیدهای خبری را دریافت کرده و آنها را بخوانید.

خبرخوانهای تحت وب: وب سایتهایی وجود دارند که این امکان را فراهم می‌آورند تا شما از طریق آنها فیدهای RSS را دریافت و مطالعه کنید. در اینجا شما نیاز به نصب نرم‌افزار بر روی کامپیوترتان ندارید. خبرخوانهای یاهو و گوگل در این زمینه از بهترینها هستند.

خبرخوانهای ایمیل کننده: وب سایتهایی وجود

دارند که فیدهای RSS را دریافت و آنها را در قالب ایمیل برایتان ارسال میکنند. شما میتوانید لیست کاملی از خبرخوانهای رومیزی، تحت وب و ایمی

ل کننده را در اینجا بیابید.

امروزه اکثر وبلاگها و تعداد زیادی از سایتهای خبری از RSS پشتیبانی میکنند. در این سایتها معمولاً دکمه‌هایی به صورت یا وجود دارد. برای اینکه مطالب این سایتها را از طریق RSS دریافت کنید لازم است بر روی این دکمه‌ها کلیک راست کرده و سپس گزینه Copy Shortcut را انتخاب کنید. به این ترتیب آدرس RSS آن سایت در کلیپ بورد شما کپی میشود. حال این آدرس را به خبرخوان خود بدهید. با این کار شما میتوانید عناوین و مطالب آن سایت را در خبرخوان خود مشاهده کنید.

توجه داشته باشید که اگر وب سایتی فیلتر شده باشد ممکن است شما نتوانید از طریق خبرخوانهای رومیزی به فیدهای آن دسترسی پیدا کنید ولی این کار به خوبی از طریق خبرخوانهای تحت وب و ایمیل‌کننده قابل دستیابی است. در زیر آدرس فیدهای خبری خبرگزاریهای بی‌بی‌سی و صدای آمریکا آمده است. اگرچه وب سایت این خبرگزاریها مسدود شده است ولی شما با دادن این آدرسها به خبرخوانتان میتوانید از آخرین اخبار و گزارشهای این وب سایتها آگاه شوید.

http://feeds.bbc.co.uk/persian/iran/index.xml

http://voanews.com/persian/customCF/RecentStoriesRSS.cfm?keyword=Iran

پروکسی:
پروکسی به کامپیوتری گفته می‌شود که به سایر کامپیوترها اجازه میدهد از طریق آن با مقصدشان یک ارتباط غیر مستقیم برقرار کنند. کاربرد پروکسیها بسیار متنوع است. هم برای فیلترینگ و هم برای فرار از فیلتر میشود از آنها استفاده کرد. برای اطلاعات بیشتر به مبحث پروکسی‌ها مراجعه کنید.

استفاده از سایر پروتکلها:
همانطور که قبلاً گفته شد فیلترینگ یک امر هزینه‌بر است و هزینه سنگینی را بر صاحبان آن تحمیل میکند. از اینرو دست اندرکاران فیلترینگ همواره سعی میکنند در عین مؤثر بودن، سانسور فقط بر بخشهای ضروری و حساس اعمال گردد. مثلاً در ایران فیلترینگ فقط بر پروتکل HTTP (صفحات وب) اعمال میشود و سایر پروتکلها تقریباً از سانسور در امان هستند. معنی این حرف این است که اگرچه دسترسی شما به صفحات وب یک سایت، مسدود شده ولی شما میتوانید:

به این سایت ایمیل بزنید و یا از آن ایمیل دریافت کنید.
از طریق اتصال ایمن (HTTPS یا SSL) به صفحات وب موجود بر روی این سایت دسترسی پیدا کنید.
از طریق FTP به فایلهای موجود بر روی این سایت دسترسی پیدا کنید.
از طریق برنامه‌های مسنجر(چت) با این سایت ارتباط برقرار کنید.
البته اینها مشروط بر این است که این سرویسها توسط سایت مذکور ارائه گردد.

وب پروکسی (CGI-Proxy)
این پروکسی‌ها که امروزه در ایران به نام فیلتر

شکن معروف شده‌اند در واقع وب سایتهایی هستند که به زبانهای برنامه نویسی تحت وب مثل PHP و Perl برنامه نویسی شده‌اند و برای کاربر این امکان را پدید می‌آورند تا از طریق آنها به سایر وب سایتها دسترسی پیدا کند. مزیت عمده این پروکسی‌ها سهولت استفاده از آنهاست. تنها کاری که شما لازم است انجام دهید این است

که به یکی از این وب پروکسی‌ها بروید و آدرس سایت مورد نظرتان را در فرم مربوطه تایپ کنید. ظرف چند ثانیه پروکسی صفحه مورد نظرتان را در برابر چشمانتان به نمایش میگذارد.

همان طور که قبلاً گفته شد این دسته از پروکسی‌ها با سایر پروکسی‌ها (HTTP و Socks) تفاوت اساسی دارند. مهمترین تفاوت آنها این است که این پروکسی‌ها محتویات صفحه وب را تغییر میدهند و اگر علمی‌تر بخواهیم بگوییم آن را بازنویسی میکنند. بازنویسی صفحه وب شامل موارد زیر است:

1. افزودن آگهی‌های تبلیغاتی (Banner):

این حقیقت که وب پروکسی‌ها میتوانند با بازنویسی صفحات وب، آگهی‌های تبلیغاتی را به آنها اضافه کنند زمینه‌ای را فراهم آورده است تا بسیاری از شرکتها اقدام به عرضه رایگان این گونه پروکسی‌ها کنند.

2. تغییر لینکها:

یک وب پروکسی، لینکهای صفحه را طوری تغییر میدهد که باز از میان همان پروکسی عبور کنند. یعنی وقتی شما روی یکی از لینکهای صفحه‌ای که با وب پروکسی باز شده کلیک میکنید بجای این که آن لینک از سایت اصلی باز شود از طریق وب پروکسی باز میشود. بیایید مطلب را با یک مثال بیشتر توضیح دهیم. فرض کنید شما از طریق وب پروکسی سایت نوفیلتر به صفحه خانگی یاهو مراجعه کرده‌اید. در بالای این صفحه لینکی وجود دارد که شما را به بخش ایمیل یاهو می‌برد. اگر آدرس لینک اصلی به صورت http://mail.yahoo.com/ باشد، وب پروکسی آن را بازنویسی کرده و به شکل زیر درمی‌آورد:

http://no-filter.com/proxy/nph-proxy.cgi/010110A/http/mail.yahoo.com/

حال اگر شما روی این لینک کلیک کنید، بجای این که مستقیماً وارد یاهو میل شوید باز هم از طریق پروکسی سایت نوفیلتر به آن دسترسی پیدا میکنید. حتی بعضی وب پروکسیها از این هم فراتر رفته و لینکها را به گونه‌ای بازنویسی میکنند که قابل شناسایی نباشند. مثلاً لینک فوق را به صورت زیر در می‌آورند:

http://no-filter.com/proxy/nph-proxy.cgi/ 010010A/uggc/znvy.lnubb.pbz/

به این ترتیب هیچکس متوجه نمیشود شما از چ

ه سایتهایی بازدید کرده‌اید و سیستمهای فیلترینگ نیز از کار باز می‌مانند. زیرا از نظر آنها شما در حال مشاهده سایت نوفیلتر هستید.

وب پروکسی‌ها در کنار مزایایشان نقاط ضعفی نیز دارند که عبارتند از:

این پروکسی‌ها به علت محبوبیت و سهولت در استفاده‌شان شدیداً مورد سانسور قرار گرفته‌اند. همانطور که در بخش وضعیت فیلترینگ در ایران گفته شد، مخابرات 95 درصد از این سایتها را فیلتر کرده است. به همین علت پیدا کردن یک وب پروکسی فعال کار آسانی نیست و اگر هم چنین پروکسی پیدا کنید مطمئناً مدت زیادی برای شما کار نخواهد کرد.

صدای آمریکا با همکاری شرکت انونیمایزر (Anonymizer) اقدام به ایجاد یک وب پروکسی برای کاربران ایرانی کرده است و برای این که از دست فیلترینگ مخابرات در امان باشد مرتباً آدرس آن را عوض میکند. شما میتوانید با اشتراک خبرنامه صدای آمریکا، هر روزه تازه‌ترین اخبار و جدیدترین آدرس پروکسی را بوسیله ایمیل دریافت کنید. وب پروکسی صدای آمریکا مختص به کاربران ایرانیست و از خارج ایران قابل دسترسی نمی‌باشد. ضمناً این پروکسی از نوع سانسور کننده است و سایتهای غیر اخلاقی را فیلتر کرده، با این حال شما میتوانید از آن برای دسترسی به سایتهای سیاسی استفاده کنید. برای اشتراک خبرنامه به سایت صدای آمریکا مراجعه کنید.

وب پروکسی‌ها با بعضی صفحات پیچیده اینترنت، خصوصاً صفحاتی که در آنها از جاوا (Java) استفاده شده مشکل دارند و گاهی آنها را درست نشان نمیدهند.

بعضی مواقع وب پروکسیهای عمومی با حجم عظیمی از درخواستهای کاربران مواجه میشوند که نمی‌توانند به همه آنها پاسخ دهند. در این وضعیت پروکسی از ارائه سرویس باز می‌ماند و یا از سرعتش به نحو محسوسی کاسته میشود. این مسئله بیشتر در مورد پروکسیهای عمومی صادق است ولی اگر شما به یکی از شرکتهای فعال در این زمینه آبونمان بپردازید و اصطلاحاً مشترکشان شوید، ندرتاً با چنین مشکلی برخورد خواهید کرد.

اصولاً وب پروکسی‌ها برای دیدن صفحات وب از طریق مرورگرها طراحی شده‌اند و با سایر نرم‌افزارها سازگاری ندارند. مثلاً شما نمیتوانید یاهو مسنجر یا هر نرم‌افزار دیگری را طوری تنظیم کنید تا از طریق وب پروکسی به اینترنت متصل شود.

پروکسی چیست؟

پروکسی در لغت به معنای "وکیل" و "به نیابت کسی کاری را انجام دادن" است. در دنیای اینترنت پروکسی به کامپیوتری گفته میشود که به سایر کامپیوترها اجازه میدهد تا از طریق آن با مقصدشان یک ارتباط غیر مستقیم برقرار کنند. بیایید این مطلب را با یک مثال ساده بیشتر توضیح دهیم. فرض کنید شما در یک اداره کار میکنی

د. هر اتاق این اداره یک خط تلفن دارد که به تلفنخانه مرکزی اداره وصل است. حال اگر شما بخواهید از اداره به منزلتان زنگ بزنید لازم است یک شماره (مثلاً ٩) را بگیرید و بعد از تلفنچی اداره بخواهید که شماره تلفن منزلتان را گرفته و به شما وصل کند. نقش تلفنخانه و تلفنچی در این مثال دقیقاً مانند نقش پروکسی در اینترنت است. وقتی کامپیوتری از طریق پروکسی به اینترنت وصل است و میخواهد به یک فایل دسترسی پیدا کند، ابتدا درخواستش را به پروکسی میفرستد. سپس پروکسی به کامپیوتر مقصد متصل شده و فایل درخواستی را دریافت میکند و بعد آن را برای کامپیوتر درخواست کننده میفرستد.