بخشی از مقاله

مطالعات ظرفيت كانال

مقدمه :
a)كلي . مطالعات ظرفيت كانال بر جريان بالا تمركز دارد . بهره برداري از سيلاب ها براي يك مخزن نيازمند اهداف پايين رود موثر بر جريانات بدون زيان در زمان رها كردن آب زيادي است . ظرفيت كانال بدون زيان را مي توان در چند جا و جريان هدف را در چند سطح تعيين كرد . اهداف پايين تري را مي توان براي سيلابهاي كوچك ، موقعيت هاي سيلابي زير منتهي اليه در نظر گرفت . هدف بي زيان احتمالاً منجر به خسارات كمتري مي شود . همچنين هدف جريان بي زيان احتمالاً با توجه به فصل و دشت سيلابي تغيير مي كند .


b) ميزان‌ آزادي مقاومت . ظرفيت كانال با مقاومت كانال در برابر ميزان آزادي مخزن ارتباط دارد . ميزان آزادي بالا براي قوه محركه مولد برق يا كنترل سيلاب مي تواند به لبه كانال صدمه وارد كند و موجب تزلزل كانال شود .
c) ظرفيت كانال . وقتي عملكرد سيلاب بر حداكثر ظرفيت كانال متمركز است ، معمولاً طراحي مطالعات نيازمند اطلاعاتي وراي سطح كلي عملكردهاي مورد انتظار است . همچنين اهداف سيلاب پايين مي تواند به حفظ حداقل عمق جريان پايين رودخانه اي براي كشتيراني ، تفريح يا اهداف محيط زيست مربوط باشند . مطالعات ظرفيت كانال اصولاً اطلاعاتي را در موردظرفيت و درجه كانال مطمئن در مناطق حساس تهيه مي نمايد .

 

«ظرفيت كانال پايين رودخانه اي»
a)فرسايش كانال پايين رودخانه اي . جريان آب روي راه ريزش يا از راه دريچه مي‌تواند منجر به فرسايش شديد بستر رودخانه شود در نتيجه سد و متعلقات وابسته بايد طوري طراحي شوند كه فرسايش به حداقل برسد . متعلقات مجراي خروج يك سد معمولاً نيازمند يك ساختار با مصرف زياد انرژي ات . طرح مي تواند از يك ترتيب چند حوزه رودخانه اي به يك طرح ساده تبديل شود كه به تعداد مجراهاي آب مشمول ، مدت ، تراكم ، بسامد جريانات خروجي بستگي دارد . يك حوزه رودخانه‌اي سنگچيني شايد براي كارهاي خارجي در نظر گرفته شود وقتي چنين پاي رودخانه اي براي كشتيراتي ، آبياري و تهيه آب استفاده مي شود يا وقتي پايين رودخانه به سادگي فرسوده مي شود به عملكردي با بسامد بالا نيازمنديم .
b)ظرفيت مناسب . كانال پايين رودخانه بايد ظرفيت مناسب جهت حمل سيلابها از دريچة خروجي را داشته باشد بعد از اينكه آب مقدار زيادي از انرژي خود را در دستگاههاي پراكندگي انرژي از دست داد ، از طريق يك كانال معمولي به پايين رودخانه منتقل مي شود .
كانال بايد در برابر فرسايش اضافي مقاوم باشد و ظرفيت كافي جهت جلوگيري از سيلابهاي پايين رودخانه را جز در مواقع سيلابهاي بزرگ داشته باشد .
c) نقشه برداري رودخانه . اطلاعات فيزيكي اصلي را در مورد چگونگي طراحي مهندسي رودخانه تهه مي نمايد . اطلاعات نقشه برداري شامل اطلاعاتي در مكورد وضعيت افقي رودخانه ، خصوصيات بخشهاي وسطي ، لجن رودخانه ، جنس بستر و كناره ، تخليه آب ، خصوصيات و تخليه رسوبات ، كيفيت آب و منابع طبيعي مي شود.


d)ارزيابي ثبات كناره . جهت ارزيابي ثبات كناره ، دانستن طرح تاريخي كانال و عقب‌نشيني كنارة رودخانه و رابطه تغييرات كانال با جريان رودخانه لازم است . مطالعه فرورفتگي كناره بر مبناي اطلاعات نقشه برداري و عكسهاي هوايي ، اطلاعات را در مورد ترتيب تغيير مكان رودخانه جمع آوري مي كند كه اصول تصحيح كانال را تعيين مي نمايد . مفاهيم و برنامه هاي ارزيابي در «ثبات كانالهاي كنترل سيلاب» براي ارزشيابي ظرفيت كانال قابل كاربرد هستند .
e)جريان رسوب مقطع ، پروژه سد و مخزن به جريان رسوب گرايش دارد كه مي تواند اثر مهمي بر ظرفيت كانال پايين رودخانه داشته باشد . اگر پروژه جديد ات اين تاثير با ارزيابي اطلاعات تاريخي يا شرايط فعلي كانال مشهود نمي شود . ظرفيت كانال به آلودگي هاي طولاني مدت در افزايش و كاهش طول رودخانه وابسته است . مفاهيم كلي در مورد تجزيه رسوب در فصل نه ارائه شده

است . تحقيق در مورد رسوبات رودخانه ها و مخزن ، اولينت منبع براي تشخيص مشكلات بالقوه و تحليل برنامه ها هست .
F)كاربرد دشت سيلابي پايين رودخانه اي . ظرفيت كانال علاوه بر موارد بالا به آلودگي هاي طولاني مدت در دشت سيلابي پايين رودخانه نيز بستگي دارد . در حالي كه اين يك مساله آب شناسي نيست . پس مطالعات در مورد ظرفيت كانال بايد تاثير تجاوز دشت سيلابي پرظرفيت كاال بي زيان را بررسي كند .
تاريخچه نشان مي دهد كه بسياري از پروژه هاي گروهي قادر بر طراحي ظرفيت كانال طبق توسعه و تجاوزات پايين رودخانه نيستند .

منحني درجه رودخانه :
a) رابطه مرحله و انفصال : درجه در قسمت مقياس بر اساس اندازه هاي يك منحني طبق اطلاعات مرحله در برابر انفصال بدست مي آيد .
برا جريانات زير خط بحران ، رابطة مرحله - انفصال توسط اطلاعات بدست آمده از مقياس پايين رودخانه ، و براي جريانات بالاي خط بحران ، رابطه مرحله - انفصال توسط اطلاعات بدست آمده از مقياس بالاي رودخانه كنترل مي شود .


رابطه مرحله - انفصال به ميزان تغيير انفصال با زمان بسيار نزديك است . و منحني درجه براي مرحلة مد مي تواند متفاوت از مرحلة جذر باشد .
b)برون يابي :
برون يابي منحني هاي درجه در زماني كه سطح آب زير پايين تر و بالاترين سطح مقياس قرار دارد الزامي است . وقتي بخش مركزي ثابت است روش ساده اي جهت گسترش منحني منطقه ، مرحله ، وسرعت مرحله و ارزشهاي مرحله داده شده وجود دارد . به طور كلي نمودارهاي سطح آب بايد به منظور توسعه درجه فراي مرحله اطلاعات مشاهده شده ، محاسبه شود .
c)تغييرات منحني درجه :
رابطه مرحله - انفصال مي تواند با زمان در پاسخ به كاهش و افزايش يا تغيير فرم كانال در بخش كنترل ، شواهد رسوبي منجر به افزايش سرعت درياچه سد ، تغيير مي‌كند . تغييرات در منحني هاي درجه ، بهترين يافته در مقياس منظم است و در زمان انحراف مقياس از منحني متعارف مستند است . انباشتگي رسوبات يا رشد گياهان تحت كنترل باعث انحراف مي شود

كه اين انحراف با گذشت زمان افزايش مي يابد . ولي يك سيلاب مي تواند ناگهان رسوبات و علفهاي آبي را بالا بياورد و منجر به واژگوني ناگهاني تغيير منحني درجه شود .
d)حجم جريان و جنس بسته : شكل و منحني بستر رودخانه در كانالهاي آبرفتي يك كاركرد حجم جريان و جنس بستر است . طرحهاي بستر از موجدار روشني در سطح پايين‌تر يا بستر نرم ، موجهاي ضدشني و موجهاي شكننده و بالاخره يك سري از شيبها و آبگيرهاي متناوب در سطح بالاتر وجود دارند .
e)بخشهاي درجه بالاتر و پايين تر : درجه در مقايسه با جرياني تغيير مي كند كه به عنوان نتيجة تغيير منحني بستر و رابطه مرحله مرحله - انفصال تاثير مي گذارد .
بخش بالاتر درجه مستحكم است . بخش پائيني اصولاً شني است و اصولاً رابطه مرحله - انفصال در آنجا با گذشت زمان تغيير مي كند . تشخيص مداوم رابطه مرحله - انفصال در جريان پايين مشكل سختي است و منحني ميانگين براي سطح پايين تر اغلب براي مقياس با كنترل تغيير استفاده مي شود .

 

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید