بخشی از مقاله
نقش زن در جامعه
در رابطه با نقش زنان در عرصههاي مختلف اجتماع و بهرهمندي ايشان از آزاديهاي مشروع، در سالهاي پس از پيروزي انقلاب شکوهمند اسلامي ايران بسيار گفتهايم و شنيدهايم. چه بسيار جهادگران مبارزي که در دوران طاغوت ستمشاهي که زن را به بهانه ايجاد سپاه دانش با حضور در کاخ جوانان و خوشگذراني مورد سوء استفاده ابزاري قرار ميدادند و چه در زمان تحقق نظام
اسلامي ايران که پيدايش آن بشارتگر فصل نويني از عزت و سربلندي اجتماعي زنان مسلمان ايران به الگوي «زن در جامعه منتظر ظهور» بود، براي تحقق عزت و سربلندي زن از هيچ تلاشي فروگذاري نکردند.
حال که در آستانه ورود به دهه چهارم انقلاب آزادي آفرين جمهوري اسلامي ايران هستيم و نياز به الگوپذيري از جامعه ترسيمي مهدوي و نقش زنان جامعه مطابق با ارزشهاي اصيل مکتب رهايي بخش شيعه با توجه به «اتوي فرهنگي شيطان صفتان غرب» بيش از پيش در جامعه به چشم ميخورد، ضرورت دارد با توجه به تحولات اجتماعي صورت گرفته طي سه دهه اخير، رشد و پيشرفت تکنولوژي و فراز و فرودهاي پشت سر گذاشته اعم از سياسي و فرهنگي، و به ميدان آمدن نسل سوم انقلاب که بيش از گذشتگان خود نيازمند درک نور مهدويت هستند، نگاهي به گذشته و حال و وضعيت زن در اجتماع منتظر ظهور جامعه ايران داشته باشيم.
اکنون بايد به اين سوال پاسخ داد که آيا به حقوق حقه گوهري که شريعت اسلام تاکيد فراواني بر «نقش سازنده» او در اجتماع اسلامي داشته و خداوند در قرآن از آن به عنوان «ريحانه» ياد کرده برآورده شده است. آيا با وجود جفا و سياهکاريهاي تاريخي به زن، امروز وي به آن عزتي که قرآن و شريعت اسلامي براي آن در نظر داشته و در جامعه مهدوي ترسيم شده، دست يافته است؟
بهرهگيري زنان و دختران جامعه شيعه در فضاهاي اقتصادي، فرهنگي و سياسي جامعه امروز چقدر مطابق با الگوي واقعي جامعه زمينهساز ظهور است. آيا به واقع ميتوانيم اين ادعا را داشته باشيم که امروز ديگر زنان ابزاري براي فروش کالا و بهره بيشتر اقتصادي صاحبان زر و زور قرار نميگيرند.
***
براي پاسخ به اين سوال سري به اجتماع ميزنيم. در يکي از بوستانهاي شهر تهران در يک روز نسبتا سرد پاييز 87 با «محبوبه يزداني»، 26 ساله که دانشجوي رشته زبان است به گفتوگو
مينشينيم. او که علاوه بر درس خواندن در يک شرکت تبليغاتي نيز کار ميکند، در پاسخ به سوال ما مبني بر اين که زن امروز در جامعه اسلامي چقدر احساس آزادي و استقلال دارد، و آيا اين آزادي و استقلال مطابقت با ديدگاه ترسيم شده اسلام دارد، ميگويد: «من ميتوانم به جرات بگويم تا به اين سن که رسيدم به درستي معني آزادي و حقوق زن از ديدگاه اسلام را درک
نکردهام، از اين رو نميتوانم در مورد آن نظر درستي بدهم، اما اين را ميدانم که طي سالهاي اخير حضور زنان و بخصوص دختران در بخشهاي مختلف بسيار چشمگير بوده که به عقيده من گذشته از ديدگاههاي مختلف از نظر اخلاقي ورود زنان به برخي مشاغل به صلاح نميباشد. به عنوان مثال امروز شاهد هستيم حتي در بعضي از فروشگاههاي پوشاک مردانه بيدليل زن به
چشم ميخورد، و يا در فروشگاههاي لوازم صنعتي واقع در مکانهاي خالي از خانه و خانواده، هم چون محيطهاي صنعتي جاده کرج، زن به عنوان فروشنده و يا کارگر ديده ميشود.
آيا با وجود اعتراض روزافزون مردانِ جوياي کار نسبت به رانت زن بودن براي يافتن کار بهتر، سزاوار است که خانمها در اين محيطها بازارياب لوازم يدکي کاتر پيلار و جرثقيل باشند.
نميدانم؟ شايد مردان به تازگي از عهده اين کارها بر نميآيند؟! زن امروز در مغازههاي «فست فود» (غذاي سريع) فروشندگي ميکنند و بعضا در کارخانهها، گاراژها و فروشگاههاي قطعات ماشينهاي سنگين در نقش فروشنده، حسابدار و اپراتور فعاليت دارد. چرا؟ چون بسياري از افراد جامعه اعتقاد دارند با اين کار فروش و سود کار بيشتر است.
او در مورد شغل خود و علت اين که در شرکت تبليغاتي هم کار ميکند ميگويد: با اين حال من خود احساس ميکنم اشتغال زن در حوزه خارج از خانه با رعايت ملاحظات اخلاقي و ديني امتيازات فراواني براي زنان و بخصوص براي دختران دارد.
از آنجايي که به عقيده من بسياري از مشاغل در خور شأن زنان جامعه نيست به سختي توانستم شغلي مناسب روحيات خود و ارزشهاي تعريف شده خود و خانواده بيابم. اين را باور دارم که کار کردن زن امروز بيرون از خانه براي جامعه يک ارزش تلقي ميشود: چرا که علاوه بر ايجاد استقلال مالي در دختران باعث ميشود تا در خصوص ازدواج و گزينش همسر نيز موفقتر باشند. چون اغلب پسران تهراني براي تشکيل خانواده دختران شاغل را به دختران خانهنشين ترجيح ميدهند.
***
در گوشه ديگري از بوستان، آرزو سيفاللهي دانشجوي روانشناسي روي نيمکت با دوست خود سارا که او هم دانشجوي رشته گرافيک است، نشسته است. آرزو 20 سال دارد و به گفته خود در کنار درس خواندن ورزش و نقاشي ميکند. گويا نگاه آرزو به زندگي به گونه ديگري است، چرا که در پاسخ به سوالمان مبني بر ميزان احساس استقلال زنان بر مبناي دين و آزاديهاي تعريف شده اسلام، ميگويد: به عقيده من دختران امروز هر کدام به نوعي متفاوت از يکديگر آزادي و استقلال را معنا ميکنند و هر يک به فراخور آگاهي خود از آن قرائتي درست کردهاند. که بسياري از اين قرائتها منطقي و مطابق با هنجارهاي اسلامي نيست. من فکر ميکنم با وجود شعارهاي فريبنده غربي مبني بر آزادي بي بند و بارگونه زن بسياري از به ظاهر محدوديتهاي زن
باعث بدست آمدنِ فرصتهاي بيشتري براي دختران و زنان نسبت به پسران جامعه شده است.
به نظر من اين دور از انصاف است در کشوري که يکي از پرفروشترين بازارهاي لوازم آرايشي زنان جهان را داراست و تقاضاي لوازم آرايشي بيشتر از عرضه آن است، به اين اعتراض داشته باشيم که چرا تبليغ لوازم آرايشي روي بيلبوردهاي شهر با تصوير زن وجود ندارد. چون دختران و زنان ايراني طبق آمار و اخبار بزرگترين بازار تقاضاي لوازم آرايشي را در جهان درست کردهاند.
و يا اين که نبايد اعتراض داشت که فرصت شغلي برابر با آقايان براي خانمها در جامعه وجود ندارد. زيرا با وجود اين که خود علاقهاي به کار کردن بيرون از خانه ندارم چرا که رسالت اوليه زن را آباداني هستههاي اجتماع يعني خانواده ميدانم. اما با چشم خود ميبينم که يکي از دوستانم در يک شرکت خصوصي مشغول به کار شده و ماهانه 450 هزار تومان به همراه بيمه خود حقوق دريافت ميکند و برادر او که هر دو ساکن در يک خانه و خانواده در جنوب تهران هستند، در يک پيک
موتوري بدون تسهيلات بيمه، ماهانه 200 هزار تومان حقوق دريافت ميکند. اين در حالي است که هر دو داراي مدرک ديپلم هستند.
آرزو با تاکيد بر اين نکته که بسياري از خانمها راحتتر از آقايان کار پيدا ميکنند و در بيشتر موارد موقعيت شغلي يک مرد بيکار را اشغال ميکنند، ادامه داد: با اين حال من عقيده دارم اين شرايط به ظاهر ايدهآل هم آزادي و استقلال زن به حساب نميآيد. چرا که آن طور که من دريافته و مطالعه داشتهام و از خانوادهام فرا گرفتهام اشتغال زن در خارج از کانون خانواده در شرايط ضرورت است که بايد مورد توجه قرار گيرد.
آن گونه که از حاديث آيات و روايات گفته و شنيدهايم زن وظيفه خطيري در جامعه منتظر پيش از ظهور به عهده دارد و بايد نقش خود در اجتماع را به گونهاي تعريف کند که بتواند آن نقش را در جامعه مهدوي تکميل کند و نيازي به اصلاح و بازتعريف نداشته باشد. با وجود ديدگاه در حال ايجاد ميان جوانان نسبت به کم درآمد بودن عايدي زن از کار کردن، زنان بايد اين را در نظر داشته باشند که در صورت توانايي اقتصادي مردان زن حق بهرهمندي مناسبي از احوال همسر خود را نيز دارد