بخشی از مقاله
ویژگی های طبیعی استان زنجان
تنوع آب و هوایی استان زنجان سبب شده كه این منطقه چهارفصل بوده و ظرفیت های بالایى در زمینه گردشگری طبیعی داشته باشد. به سبب شرایط خاص آب و هوایی منطقه؛ طارم استان زنجان را هندوستان ایران می دانند. چشمه های آب معدنی، رودخانه های متعدد دایمی و فصلی، جنگل ها و آبشارهای زیبای داخل جنگل ها، روستاهای ییلاقی و زیبایی که در دره های ارتفاعات طارم واقع شده اند؛ این منطقه را به پر جاذبه ترین ناحیه طبیعی استان زنجان تبدیل کرده است.
شهرستان خرم دره نیز که از آن به عنوان یک باغ شهر یاد می شود، با اتکا به سرسبزی و باغ های پرشمار خود یکی دیگر از مناطق گردشگری این استان محسوب می شوند. به طور کلی اردیبهشت، خرداد و تیرماه بهترین ماه های مسافرت به استان زنجان هستند. هیچ توصیفی از سرسبزی و زیبایی طبیعت زنجان در این ماه ها كامل نیست و مناظر بدیع این فصل را در زنجان فقط باید دید. تفاوت آب و هوایی در نواحى مختلف استان زنجان را مى توان به خوبى در یک زمان در قسمت هاى شمالى، مركزى و جنوبى استان مشاهده كرد. مهم ترین منبع آب هاى سطحى در استان زنجان رودخانه هاى دایمى و فصلى هستند. رودخانه هاى قزل اوزن، زنجان رود، ابهررود و شاهرود را می توان مهم ترین رودهاى دایمى این استان دانست. رودخانه قزل اوزن علاوه بر اهمیت اقتصادی بالایی که دارد به دلیل پرآبی، زیبایی و طولانی بودن مسیر خود؛ یکی از مهم تری
ن روخانه های زنجان است كه در زمینه جاذبه های گردشگری نیز اهمیت زیادی دارد. به برکت آب فراوان، باغ های زیبا و سرسبز بسیاری در مسیر این رودخانه به وجود آمده که منظره بسیار زیبایی به حومه شهر زنجان داده است. چشمه هاى معدنى استان زنجان به دو صورت چشمه هاى آب گرم معدنى و چشمه هاى آب سرد معدنى شكل گرفته اند که از نظر جاذبه هاى گردشگرى داراى اهمیت هستند. غارهای متعددی در استان زنجان در دل کوه ها قرار دارند که برخی از آن ها هم چون غار کتله خور از مهم ترین آثار طبیعی این استان به شمار می آیند.
آب و هوای استان زنجان:
استان زنجان به لحاظ داشتن تنوع نقاط ارتفاعى از یک سو و از سوی دیگر تاثیرپذیرى از چند توده هوایى خزری، مدیترانه اى و صحراى مركزى، صاحب اقلیم ها و اكوسیستم هاى متنوعى شده است. با وجود این كه این استان یکی از استان های سردسیر و كوهستانى شمال باختری كشور به شمار مى آید؛ از اكوسیستم هاى فراوان دشتى، بیابانى، تالابى و رودخانه اى، جنگلى، درختچه اى، كوهستانى مرتفع و تپه ماهورى نیز بی نصیب نمانده است. این استان در بیش تر از 70 درصد از مناطق خود آب وهواى نیمه خشک فراسرد و در 30 درصد باقی مناطق از تنوع اقلیمى و آب و هوایى برخوردار است. میزان بارندگى سالانه استان زنجان حدود 323 میلى متر برآورد شده است. اردیبهشت، خرداد و تیرماه بهترین ماه های مسافرت به استان زنجان هستند. هیچ توصیفی از سرسبزی و زیبایی طبیعت زنجان در این ماه ها كامل نیست و مناظر بدیع این فصل را در زنجان فقط باید دید. تنوع آب و هوایى و تغییرات ارتفاع از 500 متر در سواحل رودخانه قزل اوزن در ناحیه طارم تا ارتفاعات بیش از 3000 متر در انگوران تغییرات دمایى و آب و هوایى زیادى را در نقاط مختلف به
وجود آورده و سبب پدید آمدن چشم اندازهای مختلفی در منطقه شده است. تفاوت آب و هوایی در نواحى مختلف استان زنجان را مى توان به خوبى در یک زمان در قسمت هاى شمالى، مركزى و جنوبى استان مشاهده كرد. این تنوع آب و هوایی و توپوگرافی سبب پیدایش جوامع زیستى گیاهى و جانورى متنوعی در منطقه شده و محیط طبیعى استان زنجان را غناى خاصى بخشیده
است.
رودخانه ها و آبشارهای استان زنجان
تعداد بازدید ها از مهرماه 86 ثبت میشود
تعداد بازدید از تاریخ درج مقاله تاکنون : 298بازدید
مهم ترین منبع آب هاى سطحى در استان زنجان رودخانه هاى دایمى و فصلى هستند. رودخانه هاى قزل اوزن، زنجان رود، ابهررود و شاهرود را می توان مهم ترین رودهاى دایمى این استان دانست. رودخانه قزل اوزن از كوه هاى چهل چشمه كردستان و همدان سرچشمه گرفته و در
نزدیكى منجیل به شاهرود پیوسته و با نام سفیر رود به دریاى خزر مى ریزد. زنجان رود نیز در حوزه آب ریز قزل اوزن قرار داشته و با جهتى جنوب خاورى، شمال باخترى به رودخانه قزل اوزن مى پیوندد. رودخانه قزل اوزن علاوه بر اهمیت اقتصادی بالایی که دارد به دلیل پرآبی، زیبایی و طولانی بودن مسیر خود یکی از مهم ترین روخانه های زنجان است كه در زمینه جاذبه های گردشگری نیز اهمیت زیادی دارد. به برکت آب فراوان باغ های زیبا و سرسبز بسیاری در مسیر این رودخانه به
وجود آمده که منظره بسیار زیبایی به حومه شهر زنجان داده است به طوری كه در تمام سفرنامه های جهانگردان و مستشرقین از این رودخانه و زیبایی و سرسبزی مناطق اطراف آن یاد شده است. مسیر رودخانه قزل اوزن یکی از مهم ترین تفرجگاه های اهالی زنجان و مناطق اطراف آن
یکی از باصفاترین استراحت گاه های مسافران مسیر شمال باختر کشور است. خرا رود از كوه هاى قره داغ در خدابنده سرچشمه گرفته و در محل آبگرم واقع در جاده قزوین به همدان جریان مى یابد و پس از پذیرا شدن رودخانه های آوه، گلنجین، شور و كردان با نام رود شور ادامه مسی
ر می دهد و سپس در شهریار با رودخانه كرج ادغام شده و به همان نام به طرف دریاچه حوض سلطان قم جریان مى یابد. ابهر رود نیز یكی دیگر از رودهای جاری در این استان زیبا است كه از حوالى سلطانیه سرچشمه گرفته و با جهت شمال باخترى ، جنوب خاورى، پس از مشروب ساختن ابهر، هیدج، صایین قلعه و خرم دره به تاكستان رسیده و آب تعداد زیادى از روستاهاى دو دانگه
را تامین مى سازد. رودخانه هاى سجاس، آیدوغموش، تالوار، شارى چاى، قرانقو و گامیش چاى از حوزه آبریز قزل اوزن و رودخانه تهم از حوزه آبریز زنجان رود از دیگر رودخانه هاى مهم استان هستند كه تقریبا در تمام مناطق استان جریان دارند. در مجموع 21059 كیلومتر از كل مساحت استان
زنجان را كه حدود 22164 كیلومتر مربع برآورد شده است، حوزه آبخیز قزل اوزن یا سفید رود كه خود وسعتى در حدود 6/5 میلیون هكتار دارد، در بر مى گیرد. به طور كلى در سطح استان زنجان دو آبخیز اصلى كه از آبخیزهاى فرعى متعدد تشكیل شده اند وجود دارد. حوزه اول كه حوزه آبخیز قزل اوزن یا سفید رود است، با وسعتى معادل 56200 كیلومتر بخش هاى مركزی، جنوب باختری، باختر و شمال استان زنجان را در بر گرفته است.
رودخانه های اصلى به نام هاى قزل اوزن و شاهرود كه پس از به هم پیوستن در منطقه منجیل
(محل سد سفید رود) رودخانه سفید رود را به وجود مى آورند، درحوزه آبخیز سفید رود جارى هستند. براساس مطالعات انجام شده مقدارآب سالانه رودخانه هاى قزل اوزن و شاهرود و شاخه هاى عمده آن ها به طور متوسط برابر با 925/5 میلیارد متر مكعب درسال است كه نزدیک به 2/4 میلیارد متر مكعب آن مربوط به رودخانه قزل اوزن و بقیه مربوط به رودخانه شاهرود است. حوزه بعدی، حوزه ی آب خیز رودخانه شور است که از آب خیزهاى رودخانه ابهرود، حاجى رود، خرا رود و آوچ چاى تشكیل شده است. به طور کلی رودهاى دایمى استان زنجان عبارتند از: انگوران چای (به درازای 50 كیلومتر)، اوزون دره (به درازای 50 كیلومتر)، چمل گین (به درازای 20 كیلومتر)، حلب (به درازای 40 كیلومتر)، خویین (به درازای 30 كیلومتر)، كاكا (به درازای 30 كیلومتر)، سیاوه رود (به درازای 25 كیلومتر)، شورفشاپور (به درازای 420 كیلومتر)، على جولاچای (به درازای 12 كیلومتر) و قلعه چای (به درازای 60 كیلومتر). مهم ترین رودخانه هاى فصلى استان زنجان عبارتند از: آب بر (به درازای 25 كیلومتر)، آب لار (به درازای 20 كیلومتر)، آق زوج چای (به درازای 32 كیلومتر)، آقبلاغ چای (به درازای 17 كیلومتر)، التماس دره سى (به درازای 15 كیلومتر)، الله لوچای (به درازای 20 كیلومتر)، اوزون دره گوجه قیه (به درازای 32كیلومتر)، بیزینه رود (به درازای 75 كیلومتر)، بیوک چاى (به درازای 25 كیلومتر)، تخته یورد (به درازای 30 كیلومتر)، تلخه رود زنجان (به درازای 6 كیلومتر)، چسب (به درازای 32 كیلومتر)، دربند(به درازای 12 كیلومتر)، سارمساقلو (به درازای 33 كیلومتر)، سهرین (به درازای 30 كیلومتر)، سیلاب گمیش آباد (به درازای 20 كیلومتر)، سجاس رود (به درازای 60 كیلومتر)، سرابند (به درازای 44 كیلومتر)، شورهمدان (به درازای 120 كیلومتر)، شوراب (به درازای 18 كیلومتر)، شورچاى (به درازای 35 كیلومتر)، شورسهرورد (به درازای 45 كیلومتر)، قره
چای (به درازای 44 كیلومتر)، قره قوش (به درازای 40 كیلومتر)، قلات (به درازای 33 كیلومتر)، گورگورچای (به درازای 4 كیلومتر)، لجام گیر(28 كیلومتر)، لوان چای (به درازای 23 كیلومتر) و میرجان سویی (به درازای 40 كیلومتر). این رودخانه ها در مناطق مختلف استان از جمله شهرستان هاى ابهر، ماه نشان، زنجان، ایجرود، طارم و خدابنده و در روستاها و بخش های مختلف این منطقه جارى هستند.
وجود رودخانه ها و ریزابه های فراوان در منطقه سبب احداث دو سد مهم گاوازنگ و تهم در ز
نجان شده است. این سدها كه در شمال شهر ساخته شده اند وظیفه تامین آب آشامیدنی پرجمعیت ترین شهر استان زنجان را به عهده دارند و علاوه بر آن دریاچه های مصنوعی پشت این سدها ارزش تفریحی و تفرجگاهی نیز به آن ها داده است.
آب هاى زیر زمینى استان زنجان به علل گوناگونی از جمله بافت خاک ها، نوع آب و هوا و میزان بارش غنی هستند و از نظر تامین منابع آبى اهمیت زیادى دارند. بیش تر روستاهای این استان از آب های زیرزمینی به صورت حفر چاه ها و کاریزها استفاده می کنند. چشمه هاى معدنى استان به دو صورت چشمه هاى آب گرم معدنى و چشمه هاى آب سرد معدنى شكل گرفته اند. از این میان بیش تر چشمه هاى آب گرم از نظر جاذبه هاى گردشگرى داراى اهمیت هستند. این چشمه ها با عبور از لایه هاى آهكى زیرزمینى و اختلاط با گازهاى گوگردى از درجه حرارت بالایى برخوردار
شده و به خاطر داشتن كیفیت گوگردى و آهكى به عنوان داروی شفابخش امراض رماتیسمى مورد استفاده قرار مى گیرند. نکته جالب در مورد چشمه های استان این است كه پس از زلزله سال 1369 و ایجاد دگرگونى در لایه هاى زیرزمینى، بر درجه حرارت آب هاى گرم معدنى در سطح استان افزوده شده است. چشمه آب گرم وننق در نزدیكى روستاى وننق در 30 كیلومترى جاده سهرین به باختر زنجان، چشمه آب گرم ابدال در 30 كیلومترى جنوب باخترى زنجان در نزدیكى روستاى ابدال، چشمه آب گرم گرماب در 60 كیلومترى خدابنده در حومه روستاى گرماب، چشمه آب گرم قنیرجه در 10 كیلومترى روستاى علم كندى شهرستان ماه نشان، چشمه آب گرم احمد آباد در جنوب
باخترى منطقه حفاظت شده انگوران و در15 كیلومترى معدن سرب انگوران واقع در شهرستان تكاب در استان آذربایجان باخترى برخى از چشمه هاى آب گرم معدنى استان زنجان هستند که علاوه بر خواص دارویی و درمانی از اهمیت توریستی نیز برخوردار است. چشمه هاى آب سرد معدنى استان زنجان داراى تركیبات گوگردى، منیزیمى و زاج هستند. این آب ها گازدار بوده و به عنوان دافع سنگ كلیه مورد استفاده قرار مى گیرند. مهم ترین چشمه هاى آب سرد استان را آب معدنى الله
بلاغى واقع در 50 كیلومترى شمال زنجان و حومه روستاى ماهان در شهرستان طارم و چشمه آب معدنى عمقین در 15 كیلومترى لوشان در جاده سیروان شهرستان طارم تشکیل می دهند. از این رو می توان گفت تمام مناطق استان زنجان به لحاظ وجود منابع آب دارای اهمیت بوده و از این لحاظ غنی است. آبشار شارشار تنها آبشار شناخته شده در زنجان است که در منطقه تهم، در شما
ل باختری شهر زنجان واقع شده است. این آبشار كه به طرز بسیار زیبایی در میان سنگ های صخره ای قرار گرفته است، حدود 5 کیلومتر با دریاچه مصنوعی سد تهم فاصله دارد و دسترسی به آن با یک کوهنوردی یک ساعته امکان پذیر است.
رودخانه سفید رود یا قزل اوزن
رودخانه قزل اوزن علاوه بر اهمیت اقتصادی بالایی که دارد به دلیل پرآبی، زیبایی و طولانی بودن مسیر خود یکی از مهم ترین روخانه های زنجان است كه در زمینه جاذبه های گردشگری نیز اهمیت زیادی دارد.
