بخشی از مقاله
گزارش کاراموزی نقشه کشی
شركت آرمين فلز يكتا در سال 1354 به نام شركت تراشكار و قالبسازي سعيدي و شكا با هدف توسعه صنايع مادركه عمده ترين آن صنعت قالبسازي مي باشد، تاسيس گرديد. عمده فعاليتهاي شركت از بدو تاسيس ساخت انواع قالبهاي اكستروژن و دستگاههاي صنعتي خاص بوده و سپس با كسب دانش فني لازم به سوي ساخت انواع قالبهاي سردكار و فورج نيز قدم برداشته است. در سال 1387 تغير نام شركت به آرمين فلز يكتا حاصل گرديد.
توانمندي هاي شركت :
به طور كلي توانمندي هاي شركت را مي توان در دو زمينه خلاصه كرد :
الف : طراحي و مهندسي
ب: ساخت و توليد
الف: در قسمت ساخت و توليد: اين شركت با استفاده از مهندسان مجرب و همينطور با بهره گيري از امكانات نرم افزاري و سخت افزاري مناسب و به روز، توانايي طراحي خطوط توليد، دستگاههاي خاص و قالبهاي صنعتي را دارد. يافتن تكنولوژي هاي جديد و طراحي روشهاي توليد از ويژگي هاي منحصر به فرد اين شركت مي باشد.
ب : در زمينه ساخت و توليد با بهره گير از ماشين الات پيشرفته نظير wirecut و CNC ساخت قالبهاي قطعات صورت مي گيرد. مدل سه بعدي توسط نرم افزار ساخته مي شود. نقشه هاي دو بعدي و پلان ها از آنها تهيه شده و بعد از تلرانس گذاري به صورت نقشه هاي ساخت به اپراتورهاي دستگااها داده مي شود. طراحي و ساخت انواع قالبهاي پروگرسيو از فعاليتهاي اخير شركت مي باشد.
تجهيزات و ماشين آلات:
اين شركت اقدام به خريد يك دستگاه وايركات 5 محوره نموده است. توان مخروط تراشي و همچنين برش قطعه با دو مقطع مختلف با سرعت و صافي سطح بالا از خصوصيات اين دستگاه مي باشد. در همين زمينه برنامه آينده شركت خريد ماشين آلات CNC و آموزش نرم افزارها در دستور كار قرار دارد.
ماشين الات مورد استفاده در واحد قالبسازي شامل دستگاه تراش، فرز، صفحه تراش، دريل ستوني، اره لنگ، اسپارك، وايركات و سنگ مغناطيسي مي باشد كه واحد كاملي را شامل مي شود. با توجه به دامنه فعاليت در قالبهاي سردكار، واحد پرسكاري اين شركت نيز جهت ساخت قطعات پرسي فعال مي باشد كه شامل دستگاههاي پرس ضربه اي از 6 الي 100 تن و هيدروليك 120 تن مي باشد.
پروژه هاي كاري صورت گرفته :
بطور كلي با شركتهايي نظير ارج، آلومتك، آلومكث، آلوپن، ايرالوم، آلومينيوم البرز، ساپيا پيستون گلپايگان، بهران محور، ماشين كاران اراك، ماشين سازي اراك، كمباين سازي اراك، آونگان و ... در زمينه ساخت قالبها، دستگاهها و قطعات صنعتي افتخار همكاري داشته است.
آدرس اين واحد در خمين، قطب صنعتي، خيابان شهيد بسارده، مقابل سنگ بري ارم قرار دارد.
فصل دوم :
بخشهاي مرتبط با رشته علمي كارآموز
بخش اول:
ايمني كار
مقدمه
در زبان عاميانه كار به صورت آنچه كه فرد به عنوان يك شغل انجام مي‌دهد تا درآمدي داشته باشد تعريف مي‌شود. ولي به عبارت دقيق‌تر، كار عبارتست از استفاده از جسم و فكر يك فرد براي انجام يا ساختن چيزي بشرط آنكه جنبه استراحت و بازي نداشته باشد (1). طبيعي است كه بشر در انجام هر كاري هدفِ بدست آوردن نتيجه بيشتر و بهتر و مرغوبتر را دنبال مي‌كند. وقتي از فكر و جسم انسان به خوبي و به درستي استفاده شود نتيجه كار بهتر و بيشتر و مورد پسندتر خواهد بود. اگر تجهيزات و ابزاري كه براي سرعت بخشيدن به انجام كار و ممكن ساختن كار‌هاي عظيم
مورد استفاده انسان قرار مي‌گيرند بخوبي نگهداري شده و همواره آماده ارائه خدمات باشند نتيجه حاصل از كار را براي زمان‌هاي طولاني تداوم بخشيده و ازدياد آنرا ميسر مي‌سازند. دقت در انتخاب و كيفيت مواد و مصالح مورد استفاده در انجام كار و همين طور دقت در كيفيت انجام خودِكار و محصول بدست آمده درجه تقاضا و مقبوليت محصول را افزايش مي‌دهد. به همين دليل امروزه مسايل و موضوعات مختلفي چون نيروي كار (شامل انتخاب، دانش، آموزش، مهارت و تواناييهاي
جسمي و ذهني و . . .)، روشهاي كاري (مطالعه و تغيير روش‌ها به منظور دستيابي به روشهاي ساده، ممكن، كارآ و كم هزينه و . . .)، تجهيزات و ابزار كار (شامل طراحي و ساخت مناسب، روشهاي استفاده بهينه، برنامه هاي تعمير و نگهداري و . . . .) و كيفيت (شامل كيفيت مواد مصرفي، مياني و محصول، كيفيت انجام كار و . . .) بسيار مورد توجه قرار گرفته و به صورت رشته هاي خاص مورد مطالعه پيوسته انسان مي‌باشند.
اما نكته اي كه قابل ذكر است اينكه وقتي انسان در انجام كار به ميزان بسيار ناچيزي از درستي انجام كار دور مي‌شود (كه در بسياري از موارد اين دور شدن كاملا غيرعمد و بعضا به دلايلي اجباري است) نتيجه كار لطمه بزرگي مي‌خورد و آنطوريكه بايد بهتر و بيشتر و مورد پسندتر باشد نمي‌گردد. يا اينكه وقتي در انتخاب مواد اوليه و كيفيت آنها دقت كافي مبذول نمي‌گردد (كه مي‌تواند بدلايل اقتصادي، جغرافيايي، سياسي و . . . باشد) منجر به پايين آمدن كيفيت محصول و نتيجه كار ميگردد. مواقعي كه ابزار و تجهيزات كار بخوبي نگهداري نشده و بدرستي مورد استفاده قرار نگيرند ضمن كوتاه شدن عمر كاري آنها در بعضي مواقع شكستگي، فرسودگي و از كار
افتادگي زودرس پيش آمده و باعث لطمه وارد شدن به اهداف انسان ميگردد. همه اين اتفاقات يعني پايين آمدن كيفيت محصول و نتيجه كار و كم شدن آن نسبت به تلاشي كه براي انجام كار مبذول شده، از همان ابتدا كه بشر شروع به كار نموده وجود داشته است و به همين دليل يكي ديگر از موضوعاتي كه مورد توجه انسان قرار گرفته ايمني كار مي‌باشد.
از همان آغاز بشر به فكر اين بوده كه در انجام هر كاري جنبه ايمني آنرا مورد مطالعه قرار داده و از اتفاقاتي كه منجر به كاهش ميزان محصول يا نتيجه كار و پايين آمدن كيفيت آن و هدر رفتن نيرو و تلاش‌هاي فراوان صرف شده براي انجام كار ميگردند جلوگيري نمايد. مثال زير توجه انسان اوليه به ايمني كار را بخوبي نشان مي‌دهد.
بشر اوليه وقتي تلاش نمود كه سنگي را با كمك نيروي بازو طوري بشكند يا باصطلاح امروزي طوري بتراشد كه لبه نسبتا نازك و تيزي داشته باشد تا بتواند مثلا بدن حيوان شكار شده را ببرد خيلي زود متوجه شد كه پس از انجام كار، آن قسمت از سنگ كه بدست گرفته بود باعث وارد شدن صدمه به دست او شده است و لذا با پيچيدن برگ درخت به دور آن ميزان صدمه وارده به دست را كاهش داد. اين همان فكر و توجه به ايمني كار مي‌باشد.
ايمني كار
همانطوريكه در مقدمه اشاره شد ايمني كار يعني تلاش براي جلوگيري از آنچه كه باعث كاهش ميزان محصول يا نتيجه كار و پايين آمدن كيفيت آن و هدر رفتن نيرو و تلاش‌هاي صرف شده در انجام كار ميگردد. امروزه ايمني كار به صورت‌هاي مختلفي چون پيشگيري از حوادث يا داشتن سطح قابل قبول ريسك‌هاي مختلف موجود در انجـام كار تعريف شـده اسـت. يكـي از بهتـرين تعـاريف عبارتسـت از ميـزان يا درجـه فرار از خطرات (Degree of freedom from hazards) قسمت اصلي در اين تعريف، فرار از خطرات مي‌باشد و كلمه ميزان يا درجه براي تعيين محدوده و مرز بكار رفته است. به مثالي كه در مورد بشر اوليه در مقدمه اشاره شد توجه كنيد. بشر اوليه مي‌توانست براي جلوگيري يا كاهش ميزان صدمه به دست يك يا چند برگ درخت را روي دسته سنگ بپيچد. طبيعي است كه هرچه تعداد برگ‌هاي درخت پيچيده شده بيشتر باشد ميزان صدمه به دست در حين انجام كار
كمتر مي‌شود. از طرف ديگر زياد شدن تعداد برگ‌هاي پيچيده شده مانعي در انجام راحت و درست كار به شمار مي‌آيد. بنابراين به خود آن انسان اوليه بستگي داشت كه تصميم گرفته و از يك يا چند برگ درخت استفاده نمايد. اگر دست‌هايش بزرگ و قوي بود بخوبي از عهده گرفتن دسته سنگ با چند لايه برگ برمي‌آمد و برعكس. پس مي‌توان گفت كه هر شخص، هر صنعت، هر كارخانه، هر سازمان و هر كشوري بايد خود تصميم بگيرد كه ميزان يا درجه فرار از خطرات يا ايمني چقدر باشد. اين بستگي درجه يا ميزان ايمني به خود هر سازمان و كشور يكي از عمده ترين دلايلي است كه موجب شده تا امروزه ايمني نتواند، همانند كيفيت و محيط زيست به صورت استاندارد‌هاي بين المللي مطرح شود. تصميم گيري در مورد اين ميزان يا درجه ايمني به عوامل مختلفي مربوط
مي‌شود كه عبارتند از :
1) دانش و آگاهي : هرچه سطح دانش و آگاهي يك فرد، صنعت يا سازمان بالاتر باشد بيشتر تمايل خواهد داشت كه ميزان ايمني را بالاتر ببرد. مثلا اگر در صنعتي ميزان صداي موجود بالا باشد و افراد مشغول به كار و مسئولين صنعت، به موضوع آلودگي صدا و اثرات آن در سلامتي انسان‌ها و حد مجاز قرار گيري در معرض صدا در طول ساعات كار، آگاهي داشته باشند طبيعي است كه به فكر رفع و كنترل صدا خواهند بود. در غير اين صورت اصلا به وجود صدا پي نخواهند برد.
2) تواناييهاي مختلف : اگر صنعت مورد نظر، امكانات مالي خوبي نداشته باشد با وجود تمايل مسئولين و افراد مشغول به كار در آن صنعت براي رفع و كنترل خطر آلودگي صوتي امكان انجام كار مهمي ممكن نخواهد بود. به همين ترتيب ساير امكانات نظير امكانات فيزيكي، اجتماعي، سياسي و تكنولوژيكي به صورت مانعي در بالا بردن درجه فرار از خطر خواهند بود. ميزان يا درجه ايمني، نشانگر آن است كه ايمني قابل اندازه گيري است. با تعيين مقدار آن هم مي‌توان وضعيت ايمني يك صنعت يا سازمان را در يك زمان خاص معين ساخت و هم با مقايسه وضعيت ايمني موجود در دو زمان مختلف در مورد برنامه هاي ايمن سازي و ارتقاء سطح يا درجه ايمني صنعت يا سازمان در دوره محدود به دو زمان مزبور اظهار نظر نمود.
شناسايي خطرات (Hazard Identification)
پس از روشن شدن مفهوم ميزان يا درجه در ابتداي تعريف ايمني به قسمت اصلي آن يعني فرار از خطرات يا دوري گزيدن از خطرات مي‌پردازيم. براي آنكه بتوان از خطرات دوري كرد يا باصطلاح از آنها فرار كرد بايد در وهله اول آنها را شناسايي نمود و قبل از هر چيز بايد خود خطر را تعريف كرد :
تعريف خطر
شرايطي كه داراي پتانسيل يا بالقوه گي وارد آوردن آسيب بدني و خسارت مالي به انسان باشد را خط مي‌نامند. خطر داراي انواع مختلفي است كه از آن جمله مي‌توان به خطرات زير اشاره نمود :
1) خطرات فيزيكي (Physical hazards) مانند تغيير فاز، انتقال گرما، تبخير و ايجاد سرما
2) خطرات شيميايي (Chemical hazards) مانند قابليت اشتعال، قابليت انفجار، ناپايداري و ميل تركيبي فراوان
3) خطرات تهديد كننده سلامتي (Health hazards) هر ماده شيميايي يا هر جسم ديگري كه طبق مدارك علمي موجود مي‌تواند در هنگام قرارگيري انسان در معرض آنها اثرات سوء آني (Acute effects) يا درازمدتي (Chronic effects) در سلامتي انسان داشته باشد. از جمله مواد شيميايي مزبور مي‌توان به انواع زير اشاره كــرد: مـواد Carcinogen، مـواد سمـي (toxic agents) يا reproductive toxins ، مواد تحريك كننده (irritants) مواد خورنده (Corrosives) ، مواد حساسيت زا (Sensitizers)، مـوادي كه بـه كبد صدمـه مي‌زنند (hepatotoxins) ، مواديكه به كليه ها آسيب مي‌رسانند (nephrotoxins)، مواديكه روي سلول‌هاي عصبي اثر دارند (neurotoxins) ، مواديكه در مكانيسم توليد خون اثر سوء دارند، مواد آسيب رسان به ريه ها، پوست و چشم‌ها.
بنابراين شناسايي خطرات يعني شناسايي و تشخيص شرايط موجود در محيط كار يا زندگي انسان. بعضا اين شرايط به آساني قابل تشخيص مي‌باشند و متخصصين ايمني، همانند يك پزشك به هنگام رويارويي با يك بيمار، با مشاهده دقيق يك فعاليت يا يك وضعيت يا محيط كار، بسياري از خطرات را تشخيص مي‌دهند. اين نوع شناسايي خطر را اصطلاحا تحت عنـوانWalking, talking through method مي‌خوانند كه درست شبيه ويزيت و معاينه كردن بيمار توسط يك پزشك
مي‌باشد. بسياري از شرايط هم هستند كه به آساني قابل تشخيص و شناسايي نبوده و نياز به استفاده از روشهاي پيچيده، پرهزينه و زمان بر دارند. درست نظير پزشكي كه براي تشخيص بيماري نياز به نمونه برداري و انجام آزمايش‌هايي دارد، در شناسايي خطرات هم روشهاي مشابهي وجود دارند. امروزه نزديك به 127 روش يا تكنيك شناسايي خطرات وجود دارد كه به تدريج و با گذشت زمان در جريان توسعه علم ايمني ابداع و بكار برده شده اند. بعضي از اين تكنيك‌ها خطرات خاصي را مورد شناسايي قرار مي‌دهند و بعضي ديگر براي شناسايي خطرات بالقوه يك فعاليت يا دستگاه خاص بوجود آمده اند. در جدول شماره 1 ـ اسامي تعدادي از اين تكنيك‌ها ارائه شده است.
جدول 1 ـ اسامي تعدادي از تكنيك‌هاي شناسايي خطر
نام تكنيك شرح موارد كاربرد
تجزيه و تحليل خطاهاي كاري
Action Error Analysis اين تكنيك، تداخل بين انسان و ماشين را بررسي مي‌كند و خطاهاي بالقوة انسان را در انجام وظايف، شناسايي مي‌نمايد در مورد مشاغلي چون جراحان، خلبانان و كنترل كننده هاي اطاق فرمان صنايع، كاربرد دارد.
رديابي انرژي و تجزيه و تحليل حفاظ‌ها و موانع
Energy Trace & Barrier Analysis جريان انرژي‌هاي مختلف را رديابي كرده و جريان‌هاي ناخواسته را مشخص مي‌سازد در كليه سيستم‌هايي كه داراي انرژي هستند كاربرد دارد. مانند فرايندهاي شيميايي
تجزيه و تحليل علت ـ پيامد
Cause Consequence Analysis تركيبي از روشهاي بالا به پايين و پايين به بالا مي‌باشد
(Even Trace Fault Trace) در مواردي كه ريسك‌هاي تركيبي يك سيستم، ارزيابي مي‌شوند كاربرد دارد
تجزيه و تحليل تغييرات
Change Analysis اثرات اصلاحات و تغييرات را بررسي مي‌كند در همه سيستم‌ها وقتي تغييري ايجاد شد و نكته اصلاحي انجام شد كاربرد دارد
تكنيك وقايع بحراني
Critical Incident Technique روشي جهت شناسايي شرايط ناامن و خطاهاي انساني مي‌باشد كادر بهره برداري وقتي اطلاعات كافي در مورد عمليات را جمع آوري كردند اين روش مورد استفاده قرار مي‌گيرد
تجزيه و تحليل انواع نقص‌ها و اثرات آنها در سيستم
Failure Mode & Effect Analysis (FMEA) يك تجزيه و تحليل قابليت اعتماد سيستم مي‌باشد در مورد سيستم‌هاي الكتريكي، الكترونيكي هوا فضائي و سخت افزارهاي مختلف كاربرد دارد
تجزيه و تحليل غفلت‌ها و فراموشكاري‌هاي مديريتي
Management oversight and Risk Trace Analysis (MORT) روشي جهت تجزيه و تحليل حوادث به صورت سيستماتيك مي‌باشد در مورد همة حوادث، قابل اجرا است
ارزيابي خطرات (Hazard Assessment)
پس از شناسايي خطرات برنامه كنترل خطرات اجراء مي‌شود تا خطرات شناسايي شده به كلي از بين برده شده يا به نوعي تحت كنترل در آيند. اينكه برنامه كنترل خطر را بايد از كدام خطر يا خطرات آغاز نمود نياز به تعيين اولويت‌هاي خطرات دارد. براي تعيين اولويت خطرات، اولين كار محاسبه ريسك آنها مي‌باشد. ريسك هر خطر از حاصل ضرب احتمال تبديل شدن آن خطر به حادثه (احتمال وقوع حادثه) در پي آمد حاصله يا شدت حادثه به دست مي‌آيد. هم احتمال وقوع و هم پي آمد حادثه
هر دو به صورت عدد بيان مي‌شوند و معمولا با توجه به گذشته و تاريخچه وقوع حوادث محاسبه ميگردند. چنانچه در صنعتي حوادث اتفاق افتاده به طور دقيق ثبت نشده و در نتيجه محاسبه احتمال وقوع و پي‌آمد از حوادث امكان پذير نباشد مي‌توان با توجه به آمار صنايع مشابه در نقاط مختلف كشور يا حتي جهان اين ارقام را محاسبه كرد. به همين دليل است كه ثبت حوادث و نگهداري اطلاعات مربوطه حائز اهميت فراوان مي‌باشد. آنچه كه در محاسبه ارقام مورد بحث مهم است اين است كه اگر احتمال وقوع در مورد يك حادثه خاص يا در مورد يكي از خطرات شناسايي شده بر حسب مثلا درصد بيان شود بايد در مورد بقيه خطرات نيز بر حسب درصد معين شود. پي
آمد هم به همين ترتيب است يعني اگر در مورد يكي از خطرات بر حسب مقدار كل خسارت وارده يا بر حسب تعداد كل روزهاي از دست رفته محاسبه شود بايد در مورد كليه خطرات به همين ترتيب عمل شود. در غير اين صورت، ريسك هر خطر به صورت مجزا و يك عدد بيان مي‌شود و قابل مقايسه با ساير ريسك‌ها نخواهد بود.
با محاسبه ريسك مربوط به كلّيه خطرات شناسايي شده ليستي تهيه مي‌شود كه در آن ريسك‌هاي بزرگتر يا بيشتر در اول و ريسك‌هاي كوچكتر يا كمتر در آخر ليست قرار مي‌گيرند و بدين ترتيب اهميت و اولويت خطرها نسبت به همديگر تعيين ميگردد. پس از آماده شدن اين ليست با توجه به خط مشي ايمني (Safety policy) صنعت يا سازمان مورد مطالعه به خطرات مختلف ضرايبي داده مي‌شود. مثلا اگر خطرات مربوط به يك دستگاه خاص كه با ارز خارجي خريداري شده و به دليل كمبود منابع ارزي از اهميت خاصي برخوردار است به آنها ضريبي بيشتر از يك (در مقايسه با ساير خطرات و اهميت آنها) تعلق مي‌گيرد. اين نوع اهميت دادن‌ها در خط مشي ايمني مشخص مي‌شود. حالا اگر خطري ضريب 2 داشته باشد ريسك مربوط به آن در 2 ضرب ميگردد. پس از دادن ضرايب مربوط به تك تك خطرات ليست دقيق اولويتي آنها با توجه به ريسك ضرب شده در ضريب تهيه ميگردد.
امروزه سعي مي‌شود كه پس از تدوين خط مشي ايمني، ماتريس ريسك (Risk matrix) نيز تهيه گردد. در ماتريس ريسك كه نمونه اي از آن در شكل 1 نشانداده شده احتمال وقوع در محور X ها و پي آمد حادثه در محور y ها برده مي‌شود. از جمله نقاط لازم در خط مشي ايمني تعيين سطح يا ميزان ريسك پذيري يا ريسك قابل قبول صنعت يا سازمان مي‌باشد كه به صورت خطي در ماتريس ريسك مشخص ميگردد. وقتي ليست ريسك‌هاي خطرات شناسايي شده تهيه شد همه آن ريسك‌ها را به ماتريس ريسك منتقل مي‌كنند. آندسته از ريسك‌هايي كه در پايين خط سطح ريسك پذيري قرار دارند خودبخود از ليست خطرات قابل كنترل حذف مي‌شوند و ريسك‌هاي قرار گرفته در بالاي سطح ريسك پذيري، مورد توجه قرار گرفته و بين خود به همان ترتيب فوق الذكر (با در نظر گرفتن ضرايب اهميت آنها) تعيين اولويت شده و براي اجراي برنامه كنترل خطرات آماده مي‌شوند.
ميزان احتمال
نامحتمل نادر گاهي ممكن شايع
هـ د ج ب الف
1 فاجعه آميــــــــــز(catastrophic) شدت و وخامت
2 بحرانــــي(critical)
3 متوسط (Moderate)
4 كـــم(Negligible)
محدوده خطر
شكل 1 ـ ماتريس ريسك (Risk Assessment Matrix)
برنامه كنترل خطرات (Hazard Control Program)
برنامه كنترل خطرات از چند مرحله زير تشكيل يافته كه به ترتيب آمده اند و بايد در مورد هر خطر به ترتيب عنوان شده، اجراء شوند يعني اول مرحله 1 از اعمال كنترلي مورد توجه قرار مي‌گيرد و اگر خطر قابليت اجراي مرحله اول را نداشت در مورد آن مرحله 2 اجراء مي‌شود.
1) از بين بردن يا حذف خطر (Hazard Elimination)
براي كنترل هر خطر اوّل بايد تلاش شود كه به ترتيبي خطر از بين برده شده يا حذف گردد و معمولا با خطر ديگري جايگزين ميگردد. اين كار با تغيير تكنولوژي و فرآيند يا تعويض و جايگزيني مواد عملي ميگردد. طبيعي است وقتي فرآيندي تغيير يافت و خطر مورد بحث از بين رفت در فرآيند جديد هم خطر يا خطراتي وجود خواهد داشت كه بايد همواره سعي شود تا انتخاب فرآيند جديد به صورتي باشد كه خطرات جديد از نظر ميزان ريسك در منطقه پايين خط سطح ريسك پذيري مشخص شده
در ماتريس ريسك قرار داشته باشند و ديگر نيازي به كنترل مجدد نباشد. به عنوان مثال مي‌توان به تغيير رنگ‌هاي اتومبيل از سيستم حلاّلي مرسوم به سيستم آبي جديد اشاره نمود كه در آن پايه يا base رنگ‌ها از حلال‌هاي آلي به آب تبديل شده و بدين ترتيب خطر حلال‌ها (خطرات تهديد كننده سلامتي) از بين رفته و سيستم جديد ديگر خطري از اين بابت ندارد.
2) محدود سازي خطر (Hazard Limitation)
وقتي امكان از بين بردن و حذف خطر وجود نداشته باشد بايد سعي نمود كه به نوعي خطر محدود گردد. محدود سازي مي‌تواند هم از نظر مكاني (جغرافيايي) و هم از نظر زماني و هم از نظر گروه افراديكه درمعرض خطر قرار دارند عملي گردد. مثلا عدم صدور مجوز صنعتي براي اطراف شهر‌ها و ايجاد شهرك‌هاي صنعتي در كشور نمونه اي از محدود سازي كليه خطرات صنايع به يك منطقه بنام شهرك صنعتي مي‌باشد. ممنوع ساختن ورودافراد متفرقه به داخل انبار مواد شيميايي (فقط انبار دار حق رفتن به داخل انبار دارد) نيز نوعي محدود سازي مي‌باشد و بالاخره اجراي عمليات تعمير و نگهداري در شيفت روز (طبق برنامه نگهداري) نوعي محدودسازي زماني است.
3) استفاده از طرح‌ها و دستگاههاي ايمني (Use of safety devices)
دستگاه هاي ايمني همانطور كه از نام آنها پيداست دستگاه هايي هستند كه ايمني سيستم را فراهم مي‌نمايند و داراي انواع متعددي مي‌باشند كه به عنوان نمونه به چند نوع زير اشاره مي‌شود :
3ـ1) دستگاه هايي كه به خاطر سيستم، از بين مي‌روند (Fail-safe devices : FSD)
اين دستگاه ها به هنگام خطر از كار مي‌افتند يا به عبارت دقيق تر متوقف مي‌شوند و سيستم را در حالت ايمن نگهداري مي‌كنند. به عنوان نمونه مي‌توان به فيوز برق در ورودي ساختمان يا دستگاه اشاره كرد كه به محض بروز اشكال در سيستم برق رساني (خطر مدار كوتاه يا كشيده شدن بار زيادتر از حد) مي‌سوزد و باعث نجات سيستم يا دستگاه مي‌شود. وقتي فيوز عمل كرد برق ساختمان يا دستگاه به كلي قطع و كار دستگاه متوقف مي‌شود. به همين دليل فيوز و امثال آنر
ا دستگاه هاي FSD از نوع انفعالي (Passive) مي‌نامند. بعضي از اين نوع دستگاه ها هستند كه پس از عملكرد، كار سيستم يا دستگاه را در حداقل سطح ايمن، حفظ مي‌كنند و باعث متوقف شدن كامل كار سيستم نمي‌گردند. آنها را دستگاه هاي FSD از نوع عملياتي (Operational) مي‌نامند.
3ـ2) قفل‌هاي ايمني (Safety Locks)
قفل‌هاي ايمني بر سه نوع مي‌باشند :
الف) قفل‌هاي دروني (Lock-ins) قفل‌هايي كه خطر را در داخل به صورت محبوس نگه مي‌دارند و اجازه نمي‌دهند كه در معرض باشند. مثل قرار دادن سموم در يك هود يا قفسه مخصوص و قفل كردن درب آن. بدين ترتيب هيچكس بجز در مواقع ضروري و افراد با تجربه نمي‌تواند دسترسي به سموم داشته باشد و خطر سموم در داخل قفسه به صورت قفل شده مي‌ماند. قفل پست‌ها و تابلوهاي برق نيز از اين نوع مي‌باشند.
ب) قفل‌هاي بيروني (Lock-outs) قفل‌هايي كه بر عكس نوع اول خطر را در بيرون نگه داشته و اجازه ورود نمي‌دهند. بستن در‌ها و پنجره ها و كلّيه روزنه ها به هنگام آلودگي هوا يا نشت گاز در محوطه صنعتي نوعي Lock-out مي‌باشد كه خطر آلاينده ها را در بيرون نگه داشته و از ورود آنها به داخل سالن و منزل جلوگيري مي‌نمايد. كليد‌هاي برق ضدانفجار نوعي از اين قفل‌ها به حساب مي‌آيند كه در محيط‌هاي داراي گازهاي قابل اشتعال و انفجار نصب ميگردند.
ج) قفل‌هاي خودكار (Inter-locks)قفل‌هايي كه بطور خودكار و با بروز يك خطر، جريان بالا دستي يا كار سيستم را در بالا دست متوقف مي‌سازند تا خطري بوجود نيايد. مثلا در ديگ‌هاي بخار اين نوع قفل با كم شدن جريان آب ورودي به ديگ كه خطر انفجار را در پي دارد بطور خودكار شير فلكه گاز ورودي به مشعل را مي‌بندد و از بالا رفتن بيش از حد درجه حرارت در داخل ديگ جلوگيري
مي‌نمايد. در ماشين‌هاي تراشكاري به محض باز كردن حفاظ شفاف روي قطعه كار قفل مزبور عمل كرده و برق موتور ماشين تراشكاري را قطع مي‌نمايد تا هيچ بخشي از قسمت‌هاي گردان در دسترس تراش كار نباشد.
3ـ3) دستگاه هاي تن به ضرر كم دادن (Minor Loss acceptance)
اين دستگاه ها باعث مي‌شوند كه با وارد شدن يك ضرر و زيان كم از ضرر و زيان‌هاي بزرگتر جلوگيري شود. مثلا صفحاتي بنام Rupture disk كه در مخازن يا ظروف تحت فشار نصب مي‌شوند و به محض بالا رفتن فشار داخل مخزن از حد مجاز تركيده و فشار را در مسير خاصي آزاد مي‌سازند و بدين ترتيب از انفجار مخزن تحت فشار جلوگيري مي‌نمايند.
3ـ4) مانيتور‌ها (Monitors)
با اينكه بسياري از مانيتور‌ها براي نشاندادن وضعيت يك فرآيند، طراحي و نصب مي‌شوند و در جهت بهبود كيفي كار و محصول آگاهي‌هاي لازم را در اختيار انسان قرار مي‌دهند ولي تعداد زيادي از آنها هم شرايط و موقعيت‌هاي پيش آمده خطرناك را به انسان نشان مي‌دهند تا با اقدامات لازم از وقوع حادثه پيشگيري نمايد. به عنوان مثال كيلومتر شمار اتومبيل در سرعت‌هاي پايين يك مانيتور به منظور اهداف تكنيكي است تا راننده با ديدن سرعت ماشين و موتور به موقع دنده عوض كرده و استفاده بهينه از موتور داشته باشد. ولي همين مانيتور در سرعت‌هاي بالاتر از80 كيلومتر در ساعت به عنوان يك دستگاه ايمني عمل مي‌كند و به راننده پيش آمدن حالت خطرناك را نشان مي‌دهد و هيچگونه كار تكنيكي را دنبال نمي‌نمايد.
3ـ5) دستگاه هاي هشدار دهنده (Warning devices)
از آنجاييكه انسان به دلايل مختلفي نظير فراموشكاري، خواب آلودگي و بي توجهي در بسياري از مواقع به مانيتور‌ها توجه نكرده و حالات خطرناك پيش آمده را متوجه نمي‌شود هميشه در كنار مانيتور‌ها دستگاه هاي هشدار دهنده ضرورتا نصب مي‌شوند تا توجه انسان را به حالات و
موقعيت‌هاي خطرناك پيش آمده كه توسط مانيتور‌ها نشان داده مي‌شوند جلب نمايد. مثلا در صنايع شيميايي به محض بالا رفتن مقدار گازهاي خطرناك در داخل دستگاه ها يا در محيط كار و رسيدن عقربه مانيتور به نزديك حالات خطرناك هشدار دهنده هاي صوتي (آلارم) عمل كرده و توجه انسان‌ها را جلب مي‌نمايد. هشدار دهنده هاي بينايي به صورت روشن شدن لامپ يا چشمك زدن لامپ عمل مي‌كنند.
