بخشی از مقاله
گزارش کار اموزی ساختمان های بتنی
مرحله اول – آشنايي كلي با مكان كارآموزشي :
من در كانون جهانگردي اتومبلي راني جمهوري اسلامي ايران در يكي از كارگاههاي وابسته‌به اين اداره به كارآموزي مشغول شدم كه اين مكان كار آموزي يكي از زمينهاي سازمان ايرانگردي و جهانگردي بود .
اين اداره در سال 17/11/1317 شمسي به شماره 4 دفتر ثبت مؤسسات به ثبت رسيده است .
به طوريكه از وظايف اين اداره بر مي‌ايد آنست كه وسايل و موجبات جلب سياحان خارجي و داخلي را فراهم آورد و از ارتباط يافتن اداره مزبور با كليه مؤسسات و كلوپهاي سياحتي بين المللي و تهيه و تنظيم مقرراتي كه باعث تسهيل مسافرت خارجي‌ها به ايران باشد .
يكي از كارهايي كه براي جلب مسافر لازم است ايجاد سرويسهاي مرتب سريع حمل و نقل مي‌باشد كه جزو وظايف اين اداره قرار گرفته است و در عين حال تأسيس كلوپي سياحتي و اتومبيل راني در ايران و مربوط ساختن آنها با كلوپ ساير دول يكي از مسائلي است كه اين اداره تعقيب مي كند.
اين اداره با ايجاد مسافرخانه‌ها و مهمانخانه‌ها و هتل‌ها به ايجاد مكانهايي براي سكنا گزيدن به مسافرين ايجاد مي‌كند . از ديگر كارهايي كه اين اداره در دست اقدام دارد ،ايجاد دانشگاه ايرانگري و جهانگردي است كه اين مكان همان كارگاه مورد نظر است كه قرار است با گرفتن تراكم و اجازه ساخت از شهرداري ، اقدام به ساخت اين دانشگاه كنند . كه اين كارگاه واقع در خيابان جردن نبش خيابان مريم است ( كه در ضلع شمالي واقع شده است) .
مرحله دوم – ارزيابي بخشها مرتبط با رشته علمي كارآموزي
اين بخش مربوط به آنست كه هر دانشجو مربوط به رشته تحصيلي خود از امتيار كارآموزي دركارگاه برخوردار باشد و بتواند در كارگاه مربوط به آن رشته تحصيلي شروع به فعاليت كند . من هم كه در رشته عمران مشغول به تحصيل هستم در همين كارگاه شروع به گذراندن مدت زمان كارآموزي مشغول شدم كه با مفاهيم جديدي از كارهاي عملي در محيط كارگاه آشنا شدم يكي از اعمال گودبرداري بود كه با عمليات خاصي همراه بود و داراي مراحل خاصي از قبيل مشخص كردن محل گود برداري به فاصله 80 سانت از ديوارهاي همسايگان كه باعث ريزش بناي مجاور نشود و عملياتي كه در آن همراه با مهارت بود . همچنين چگونگي صاف كردن زمين پي براي ريختن بتن مگر كه از حساسيتهاي خاصي برخوردار بود .
همچنين ساختن فونداسيون و گذارندن ميلگردهاي انتظار و چگونگي قرار گرفتن ستون با فنداسيون كه با اين اعمال توانايي نگهداشتن 17 طبقه به همراه 4 طبقه پاركينگ و 2 طبقه پيلوت داشته باشد. اين بنا قرار است از نوع بتني باشد .
در كارگاه مورد نظر هر كس به اندازه دانش خود به كار مشغول است ، چنانچه يك كارگر بر حسب تخصص خود در كارگاه مشغول است و يك تكنسين بر حسب دانش خود در كارگاه كار مي‌كند و يك مهندس ناظر به نظارت در ساختمان مشغول است ، با راه اندازي اين پروژه احتياج به تمامي اين افراد اعم از كارگر و تكنيسين و مهندس ناظر و محاسب و … ) است و همه اينها با هم در يك راستا و هدف مشغول به كارند .
براي ايجاد چنين پروژه‌اي احتياج به مهندس عمران و معماري مي‌باشد ، كه من همكنون براي يادگيري اين علم مشغول به تحصيل هستم .
مقدمه و تشكر
در ابتدا جا دارد از زحمات و راهنمايي‌هاي جناب آقاي مهندس حبيبي تشكر شود كه با حضور در كارگاه مفاهيم جديد در مورد رشته عمران در كارهاي عملي را فراگرفتم ، كه در نوع خود بي نظير بود ، در كارآموزي‌ها به بررسي سازمان و تشكيلات پيمانكاري در كارگاه و انواع ساختمان از نوع
بتني و فلزي و ساختمانهاي آجري و خشتي و گل پرداخته و با شرح مختصري در مورد برتري يكي از آنها به مختصر توضيح داده شده است و همچنين به بررسي انواع ميلگردها و تير آهنها پرداخته شده است و راههايي براي جلوگيري از زنگ زدگي ،همچنين به بررسي مختصري درباره آرماتورگذاري در شناژها و فونداسيون و مقاوم سازي اسكلت بتني پرداخته شده است .
سازمان و تشكيلات پيمانكاري در كارگاه
پس از مبادله قرارداد في مابين كارفرما و پيمانكار جهت اجراي يك پروژه پيمانكار بايستي نسبت به تداركات تجهيز كارگاه جهت اجراي پروژه اقدام نمايد كه معمولاً پس از حدود حداكثر 20 روز پس از تاريخ عقد قرار داد بايستي مقدمات كار و ايجاد تمهيدات لازم براي اجراي پروژه را فراهم سازد.
در يك كارگاه ساختماني فعالتهاي مختلفي جهت اجراي پروه انجام مي‌گيرد و قسمتهاتي مختلف كار توسط افراد با تخصصهاي مربوط به خود به اجرا در مي‌آيد . مثلاً براي اجراي يك پروژه ساختماني گرووهاي مختلفي فعاليت دارند كه اعم آنها عبارتند از : گروههاي آرماتوربند ، قالب بند، بتن ريز، سقف كار ، نما چين ، گچ كار ، كاشي كار، در و پنجره ساز ، جوشكار ، نقاش ، شيشه بر ، لوله كش ، برق كار ، شوفاژ كار ، چاه كن و غيره …
هر چند كه كليه افراد و گروههاي كاري فوق در كارشان ماهر و با تجبره باشند باز جهت جلوگيري از سردرگمي در اجراي كار و نيز هماهنگي در مراحل كاري نياز به افراد ديگري كاملاً براي تهيه ماشين آلات مورد لزوم پروژه شخص مطلع و آگاهي در اين زمينه اقام مي‌كند كه ممكن است مهندس و كارشناس ماشين آلات باشد در كارهاي بزرگ بويژه اين مسئله حائز اهميت است و كارشناس ماشين آلات با وسايل و دستگاههاي مورد نياز و مدت زمان استفاده از آنها را دقيقاً بررسي نموده و نسبت به كرايه يا خريد آنها اقدام مي‌نمايند . در نتيجه از اتلاف وقت و سرمايه كه ماشي از آوردن ماشين آلات نا مناسب به داخل كارگاه است جلوگيري مي‌شود همچنين به صرفه بودنخريد وسيله و يا اجاره نمودن آن به مدت لازم مورد بررسي قرار مي‌گيرد .
براي كارهاي تخصصييك پروژه ماند تأسيسات آب ، برق و حرارت مركزي و امثال آن كه از عهده يك مهندس عمران يا عمموي خارج استاز مهندسين متخصص در رشته‌هاي مربوط كمك رفته مي شود .
محسوس است كه اين شخص در حقيقت مدير پروژه بوده و رئيس كارگاهها مي باشد . وظيفه رئيس كارگاه ايجاد هماهنگي بين فعاليتهاي گروههاي مختلف كاري و همچنين تعيين تقدم و تأخر انجام كارها در داخل كارگاه مي باشد . علاوه بر مسائل فوق ، رئيس كارگاه بعنوان نماينده قانوني پيمانكار بوده كه در مقابل كارفرما و دستگاه نظارت مسئوليت مستقيم دارد .
تشكيلات پيمانكاري يك كارگاه نسبتاً بزرگ ساختماني از دو رده كلي پرنول فني و خدماتي مي‌گردد .
افراد فني شامل مهندسين و تنكسينهاي ساختمان ، تأسيسات برقي و مكانيكي و نقشه بردار ، بناها، جوشكارها و ساير عوامل اجرايي متخصص در رشته‌هاي كاري مربوط مي‌باشد . معمولاً كارهاي مربوط به يك رشته معين در كارگاهها به تكنسين مربوط به آن رشته واگذار مي‌گردد و در نتيجه نظارت و كنترل و رفع اشكالات كار در هر قسمت توسط آنها خواهد شد و در حالت خاصيكه تكنسيسنها قادر به حل موضوع نباشند مسأله به رئيس كارگاه محول ميگرددبنابراين وقتي كارها بدينترتيب بين تكنيسينهاي مختلف تقسيم شد مسلما درگيري و اتلاف وقت رئيس كارگاه با افراد متعدد درگير با كار كمتر بوده و نامبرده فرصت مناسبتر و بيشتري جهت مديريت و برنامه‌ريزي كلي كار خواهدداشت .
گروه خدماتي تشكيلات پيمانكاري داخل كارگاه كه با رئيس كارگاه همكاري مي‌كنند و در حقيقت وظيفه تداركات را بر عهده دارند از نظر انواع و تعاد به وسعت و حجم كار بستگي دارد از جمله اين افراد مسئول خريد ، حسابدار، انباردار، نگهبان، مسئول تأمين نيروي انساني و ماشين آلات را ميتوان نام برد .
مسئول خريد همانگونه كه از نامش پيداست جهت خريد مصالح و لوازم مورد نياز پروژه اقدام مي نمايد ، مسئول خريد با تجربه‌اي كه دارد مصالح مورد نياز پروژه را به موقع و با حداكثر كيفيت و حداقل قيمت خريداري مي‌نمايد . نيروي انساني مورد نياز شامل استادكارها كارگران متخصص و ماهر ،نيمه ماهر و كارگران ساده مي‌باشد ، كه تأمين اين نيروها در كارگاه توسط شخص مسئولي در سازمان پيمانكاري كارگاه صورت مي‌گيرد كه با هماهنگي رئيس كارگاه نيروي انساني لازم را تأمين مي‌نمايد .
انواع ساختمان
با توجه به اينكه معناي كلي به هرچيزي كه ساخته مي‌شود ميتوان ساختمان گفت ولي در اينجا بيشتر منضور ما از ساختمان مصالح مصرفي و نوع مصرف ميتوان به دو دسته تقسيم نمود .
الف ) انواع ساختمان از لحاظ مصالح مصرفي
ساختمان از لحاظ مصالح مصرفي به انواع زير تقسيم مي‌شود :
1- ساختمانهاي اسكلت بتني
ساختمان بتني ساختماني است كه براي اسكلت اصلي آن از بتن آرمه ( سيمان، شن ،ماسه و مليه گرد آجدار استفاده باشد ) . در ساختمانهاي بتني سقفها بوسيله دالهاي بتني پوشيده مي‌شود و يا ازسقفهاي تيرچه و بلوك و يا ساير سقفهاي پيش ساده شده استفاده مي‌شود و براي ديوارهاي جدا كننده يا پاتيشن ممكن است از انواع آجر مانند سفال تيغه‌اي، آجر ماشيني
سوراخ دار،آجر معمولي كور‌اي و يا تيفهاي و تيغه گچي ويا چوب استفاده شده است و ممكن است از ديوار يا بتن آرمه هم استفاده شود . در هر حال اين ساختمانها شاه تيرها و ستونها از بتن آرمه مسلح ساخته مي‌شود .
2- ساختمانهاي اسكلت فلزي :
در اين ساختمانهابراي ساختن ستونها و پلها از پروفيلهاي فولادي استفاده مي‌شود . در ايران معمولاً ستونها را از تيرآهنهاي I دوبل و يا بال پهن‌هاي تكي استفاده مي‌نمايند و همچنين براي اتصالات از نبشي ، تسمه و براي زير ستونها از صفحه فولادي استفاده مي‌شود و معمولاً دو قطعه را بوسيله جوش به يكديگر متصل مي‌نمايند . سقف اين نوع ساختمانها ممكن است تير آهن و طاق ضربي باشد و يا انواع سقفهاي ديگر از قبيل تيرچه بلوك و غيره استفاده مي‌گردد .
براي پارتيش‌ها ميتوان مانند ساختمانها بتني از انواع آجر و يا قطعات گچي و يا چوب يا سفالهاي تيغه‌اي استفاده نمود. در هر حال جدا كننده‌ها مي‌بايد از مصالح سبك انتخاب گردند .
در بعضي از ممالك بر خلاف مملكت ما براي اتصالات از جوش استفاده نكره بيشتر از پرچ استفاده مي‌نمايند و براي ستونها نيز مي‌توانند به جاي تيرآهن از نبشي و يا ناوداني استفاده نمود
.
3-ساختمانهاي آجري :
معمولاً در ساختمانهاي كوچك كه از چهار طبقع تجاوز نمي‌نمايد از اين ساختمان استفاده مي‌شود . اسكلت اصلي اين نوع ساختمانها آجري بوده و براي سقفها در ايران معمولاص از پروفيلهاي فولادي I( تيرآهن I) و آجر بصورت طاق ضربي استفاده مي‌گردد و يا از سقف تيرچه بلوك استفاده مي‌شود كه دراين حالت مي‌بايد از شناژ روي ديوار استفاده شود . در اين نوع ساختمانها معمولاً ديوارهاي حمال در طبقات مختلف روي هم قرار ميگيرند و اغلب پارتيشن نيز همين ديوارهاي حمال مي‌باشد . حداقل عرض ديوارهاي حمال در اين نوع ساختمانها نبايد از 35 سانتيمتر كمتر باشد .
4-ساختمانهاي خشتي و گلي
ساختن اين نوع ساختمانها در شهرها كمتر مورد استفاده قرار مي‌گيرد . بجز انواع فوق ساختانهاي ديگري نيز ساختهمي‌شود مانند ساختمانهاي چوبي كه بيشتر در نواحي مرطوب كه داراي جنگلهاي فراوا مي‌باشد و در نتيجه چوب به قيمت ارزان در دسترس قرار مي‌گيرد .
پي (شالوده )
تعريف : پي حد فاصل بين زمين و ساختمان است به بيان ديگر ساختمان بوسيله پي به زمين متصل شده و بارهاي وارده از بنا ( ستونها و ديوارها ) گرفته و به يك نسبت پخش و به زمين منتقل مي‌كند . ابعاد پي بستگي به وزن بنا، نيروهايوارده بر آن نوع خاك و مقاومت زمين دارد . پي‌ها را نسبت به نوع مصالح و سيستم ساخت آن ميتوان به دو گروه تقسيم كرد.
گروه 1
شامل انواع پي از نظر نوع مصالح آن مانند پيهاي سنگي ، آجري ، شفته‌اي بتني و بتون مسلح
گروه 2
شامل انواع پي از نظر سيستم ساخت آن مثل پيهاي تكي ، نواري ،صفحه‌اي ، پي مشترك و پيهاي كلاف شده كه در زير به شرح يك يك آنها مي‌پردازيم .
انواع پي از نظر نوع مصالح
1-پي سنگي :
اين پي از سنگهاي طبيعي و در مناطقي كه سنگ ارزان در دسترس باشد ساخته مي‌شود ، سنگي كه براي اينگونه پي‌ها انتخاب مي‌گردد بايد سالم بوده و از انواع سنگهاي لاشه شكسته باشد . سنگهاي قلوه‌اي به علت صيقلي و مدور بودن آن براي پي سازي مناسب نمي‌باشد زيرا حالت ناپايداري به پي مي‌دهد سطح پي با سنگ بايد از ديوارهايي كه روي آن قرار دارد وسيع تر بوده و از طرف ديوار حداقل 15 سانتيمتر به عنوان ريشه گسترش داشته باشد .
پي سازي با سنگ با دو نوع ملات صورت مي‌گيرد چنانچه بار و فشار كم باشد ملات سنگها را از نوع گل آهك، ولي چنانچه بار زياد باشد ملات ماسه سيمان انتخاب مي‌شود .
طريقه عمل بدين نحو است كه اول كف پي را ملات ريزي نموده و سنگها را پهلوي يكديگر قرار مي‌دهند و لابلاي سنگ را با ملات پر مي كنند بطوري كه هيچ منفذ و سوراخي در داخل پي وجود نداشته باشد . اين عمل يعني پهن كردن ملات و سنگ چيني بنحوي كه گفته شد تا خاتمه پي سازي همچنان ادامه مي‌يابد تا پي به سطح دلخواه برسي . زاويه پخش بار در پيهاي سني در حدود 45 درجه مي‌باشد .
2- پي آجري :
از پيهاي آجري در مواقعي استفاده مي‌كنند كه ساختمان كوچك و با وارده نيز كم باشد در ضمن اين پي هاي سنگي نيز به علت گراني و كم يابي نمي‌توان استفده كرد اين پي نيز مانند پيهاي سنگي بايستي داراي ريشه‌اي به اندازه 15 تا 20 سانتيمتر از طرفين ديوار روي آن باشد . براي اين منظور است كه عرض پي كني نيز 30 تا 40 سانتيمتر ارز عرض ديوار بيشتر باشد اين مقدار اضافه عرض و همچنين عمل آجر چيني در داخل پي را آسان‌تر مي‌نمايد چون زاويه پخش بار در پيهاي آجري در حدود 60 درجه مي‌باشد براي صرفه‌جويي در مصرف آجر بهتر است آن را به شكل پلكاني چيد .
3- پي شفته‌اي :
پي شفته‌اي ساده‌ترين و در عين حال ابتدايي ترين پي سازي براي ساختمانهاي كوچك 2 يا 3 طبقه آجري است . شفته خميري است از مخلوط خاك ، آب و شن و گرد آهك كه در هر متر مكعب خاك بين 200 تا 250 كيلوگرم آهك بكار مي‌رود و گاهي نيز بنا بر لزوم مقداري پاره سنگ به آن مي‌افزايند .
طريقه شفته ريزي بدين صورت است كه شفته را در پي ريخته و پس از آنكه شفته به حدود 20 يا 30 سانتيمتر رسيد آن را در يك سطح افقي هموار مي‌كنند و يك روز آن را به حالت خود مي‌گذارند تا آبش در اثر تبخير يا جذب در خاك ، كاهش يابد ( اصطلاحاًً دو نم شود ) . سپس آن را با زونه سنگيني ( تخماق ) مي‌كوبند تا كاملاً متراكم گردد مجدداً به همان ارتفاع شفته ريزي انجام گرفته و تا پر شدن پي همچنان ادامه مي‌يابد .
4- پي بتوني :
بتون را ميتوان يكي از مقاومترين و مستحكمترين سنگهاي مصنوعي دانست . لذا پي‌هائي كه با اين بتون ساخته مي شوند بهترين پي در كارهاي ساختماني بشمار مي‌ايند . امروزه توصيه مي‌شود كه پي ساختمانها را با بتن مسلح بسازند بخصوص در مناطق زلزله خيزي نظيري شهرهاي جنوب خراسان ، دامنه سلسله جبال البرز ، قزوين حتي براي ساختمانهاي سبك و يك طبقه نيز پيهاي بتوني از نوع نواري آن بسيار مناسب خواهد بود .
زاويه پخش بار در پيهاي بتوني بين 30 تا 45 درجه مي‌باشد لذا ميتوان اينكه پي ها را پلكاني يا به صورت هرم ناقص ( سومل) ساخت و از مصرف اضافي بتن صرفه‌جوئي نمود پي سازي با بتون بدين طريق انجام مي‌گيرد كه ابتدا كف پي را به اندازه تقريبي ده سانتيمتر بتن كم سيمان به نام (بتن مگر ) مي‌ريزند كه سطح خاك و بتون اصلي را از هم جدا كرده همچنين سطح پي را جهت
بتون ريزي اصلي تراز نمايد ، سپس روي بتون مگر داخل پي را با تخته قالب بندي مي‌كنند . پس از آماده شدن قالب، بتون ساخته شده را داخل قالب ريخته و خوب مي‌كوبند و يا با ويبراتور (لرزاننده) به آن لرزش كمي دهند تا بتون اصطلاحاً جا بيفنتد يعني دانه‌هاي شن و ماسه ودر بتون عمل جاي گيري را كاملاً انجام دهندو متراكم گردند . بار گذاري ر.ي پيهاي بتوني بايستي حداقل هفت روز پس از پي ريزي انجام گيرد .
ضمناً بايد توجه داشت چنانچه بتون از نوع مسلح باشد بايد ابتدا ميله گردها در قالب جا سازي شده سپس بتون ريزي صورت گيرد . از اين پي بيشتر در ساختمانهاي اسكلت فلزي استفاده مي‌شود .
انواع پي از نظر سيستم ساخت
1- پي تكي ( منفرد)
پي تكي معمولاً در مواقعي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه بار وارده از ساختمان نسبتاً كم بوده و تعداد طبقات آن در حدود 3 الي 4 طبقه باشد از طرفي احتمال نشست غي يكنواخت زمين وجود نداشته باشد يعني نوع خاك زميني كه ساختمان بر روي آن بنا مي‌گردد يكنواخت بوده و مقاومت آن در همه جا يكسان باشد .
در ساختمانهي اسكلت فلزي چون تمام بارها ابتدا به ستونها وارد مي‌شود و ستونها بار را به پي منتقل مي‌نمايند لازم است ، پي بتن آرمه ( بتن – فولاد ) استفاده گردد و در اينگونه موارد اغلب پيهاي بتن آرمه از نوع منفرد بكار مي‌رود.
سطح مقطع پيهاي تكي مي‌تواند مربع ، مستطيل ، چند گوشه ، دايره و يا نيز شكل ديگري بوده و براي صرفه جويي ممكن از پي را به صورت پلكاني يا شيب دار ساخت .
2- پي هاي نواري
پيهاي نواري به پي‌هائي اطلاق مي‌شود كه طول پي نسبت به پهناي آن زياد باشد اينگونه پي‌ها بار وارده را در جهت طول پخش كرده و به خاك مي‌دهند، پي هاي نواري را هنگامي مي‌سازند كه زير يك رديف ستون ( در ساختمانهاي اسكلت فلزي يا بتون آرمه) يا در زير يك ديوار ( در ساختمانهاي‌آجري ) و يا زير ستونهاي ديوار توأماً قرار گرفته باشد .
موارد استفاده اينگونه پي‌ها نسبتاً زياد است بخصوص در مواقعي كه فا
صله پي‌ها از يكديگر كم بوده اطراف ساختمان را زمينهاي همسايه احاطه كرده و امكان دسترسي پي از چهار طرف موجود نباشد پي نواري مي‌تواند در يك يا دو جهت باشد .
3- پي صفحه‌اي ( راديه ژنرال)
از اين گونه پي‌ها در مواردي استفاده مي‌شود كه بارهاي وارده از ساختمان بسيار زياد بوده (آسمان خراش‌ها) و يا مقاومت زمين به قدري كم باشد كه جهت انتقال بار به خاك تمام سطح زير ساختمان مورد لزوم قرار گيرد.
پي صفحه‌اي بصورت يكپارچه از بتون آرمه سرتاسر زير ساختمان ساخته مي‌شود كه كليه ستونها و ديوارها روي آن قرار مي‌گيرد. در بعضي مواقع كه بار خيلي زياد باشد سطح پي را بزرگتر از ساختمان روي آن مي‌سازند تا پخش فشار در سطح بزرگتري صورت پذيرئ . پيهاي صفحه‌اي
بصورت ساخته مي‌شود كه فقط به ذكر نام آنها مي پردازيم مانند: پي صفحه‌اي ساده – صفحه با ديوار محيطي – صفحه‌ايي باتير صفحه‌اي با ديوار بتني در يك – صفحه‌اي با ديوار بتني در دو جهت و پيهاي سلولي
4-پيهاي مشترك :
هرگاه براي دو يا چند ستون يك پي ساخته شود ، پي را مشترك گويند . پي مشتركت وقتي مورد استفاده قرار مي‌گيرد كه :
الف ) فاصله پي‌ها از يكديگر كم بوده يا طوري باشد كه سطح پي‌ها يكديگر را بپوشاند
ب) يكي از پي‌ها در كنار زمين همسايه قرار گرفته باشد .
ج) وقتي كه بعلت طول زياد بنا مجبور باشيم ساخمان را با درز انبساط (ژوئن) بسازيم در اينصورت براي ستونهاي مجاور درز انباسط پي مشترك در نظر ميگيرند . لازم به توضيح است كه چنانچه براي دو پي با بارهاي مختلف خواسته باشيم پي مشترك طرح نمائيم ، پي مزبور بشكل ذوزنقه‌اي خواهد بود . كه قاعده كوچك در طرف بار كمتر و قاعده بزرگ آن در جهت بار بيشتر باشد .
5- پي باسكولي (Strap Beam) :
براي جلوگيري ز چرخش فنداسيون و تير در كنار همسايه از فونداسيون باسكولي يا استراپييم استفاده مي‌شود .
6- پيهاي كلاف شده :
هرگاه پي هاي منفرد توسط تيرهايي از بتون آرمه به يكديگر متصل و كلاف گردند . پي را كلاف شده مي‌نامند و تيرهاي بتون آرمه ذكر شده را شناژ گويند .
پيهاي كلاف شده بهترين نوع ي در مناطق زلزله خيز بشمار مي‌روند زيرا در هنگام زلزله شناژها از جابجائي پي‌ها جلوگيريي نموده و باعث مي‌شوند كه در فاصله پي‌ها از يكدير تغييري حاصل نگردد . شناژها ممكن است ضخامتي برابر يا كمتر از پي داشته باشند به دو صورت شناژ به پي كلاف مي شود يا سطح فوقاني شناژ در امتداد سطح فوقاني پي قرار مي‌گيرد . يا سطح شناژ در امتداد زيرين پي.
عايق كاري
در ساختمان معمولاً سه نوع عايق وجود دارد كه عبارتند از عايق رطوبتي ، عايق صوتي و عايق حرارتي كه در اينجا بشرح عايق رطوبتي مي‌پردازيم .
براي جلوگيري از نفوذ رطوبت به داخل ساختمان از عايق اري با قير گوني استفاده مي‌كنند ،
خاصيت گوني در قير مثل خاصيت آرماتور در بتن است . سطوح زير عايق كاري بايد صاف و تميز باشد چنانچه زير عايق كاري سطح بتني كاملاً صاف نباشد بايد روي آن را با يك قشر ملات ماسبه و سيمان به ضخامت حدود 2 ساعت اندود و سطح آن را كاملاً صاف كرد . عايق كاري در روي سطوح مربوط و در دهواي باراني و درجه حرارت كمتر از 4 درجه سانتيگراد به هيچ وجه مجاز نبوده . به كار بردن ميخ جهت ننصب ورقهاي عايق كاري نيز عملي صحيح نمي‌باشد .
در كف و بام و ديوارهاي زير زمين و نظائر آنكه عايقكاري بيش از يك قشر انجام مي وشد بايد لايه‌هاي متوالي عايق عمود بر يكديگر قرار گيرند . ورقهاي عايق بايد از هر طرف حداقل به اندازه 10 سانتيمتر در جهت حركت آب همديگر را بپوشاند و باقير كاملاً بهم بچسبد سطح عايقكاري شده بايستي از هر گونه صدمه و مجاورت با عوامل خورنده نظير آهك محافظت شود .
عايقكاري به دو صورت عمودي و افقي انجام مي‌گيرد .
1- عايق افقي را در كف اتاقها – پشت بام – كف زير زمين – روي پلها – تراس‌ها و كف سرويسها انجام مي‌شود .
2- عايق كاري عمودي معمولاً در ديوار و در اطراف ساختمان زير زمين جهت جلوگيري از نفوذ رطوبت به داخل انجام مي‌شود.
در بعضي موارد براي جلوگيري از رطوبت كف اطاقها ، زير اطاقها را خالي مي‌كنند و كانالهائي در كف اطاق ايجاد مي نمايند و هواي داخل آن به وسيله هواكشي كار به شكل دودكش به خارج هدايت مي نمايند قيرهاي مصرفي در عايق كاري را نبايد از حدود 177 درجه سانتيگراد بيشتر حرارت داد در غير اينصورت قير خاصيت اصلي خود را از دست مي‌دهد . قير بايد تا هنگامي كه گرم و بصورت
مايع روان است مصرف گردد نحوه عايق كاري بدين ترتيب است كه سطح محل عايق كاري پس ازتميز كردن و خشك شدن يك لايه قير به صورت كاملاً مذاب و به مقدار حدود حداقل 5/1 كيلوگرم در هر متر مربع بطور يكنواخت بر روي آن پخش مي‌گردد و در حالي كه قير هنوز گرم است يك لايه قير گوني بر روي آن گسترده و بر روي سطح فشار داده مي‌شود به طوريكه در تمام نقاط كاملاً به قير بچسبد سپس لايه‌اي از قير فوق مجدداً بطور يكنواخت به مقدار حدود يك كيلوگرم در هر متر
مربع به روي آن پخش مي‌نمايند بطوريكه تمام سطح گوني را بپوشاند . در مورد سطوح عمودي ديوارهايي كه بدين نحو عايق كاري مي‌شوند بايد ترتيب عايق كاري از بالا به پايين باشد . در مورد دوم و سوم يك لايه گوني و قير طبق آنچه كه در بالا ذكر گرديد اجرا مي‌شود .
عايقكاري در پاي ديوارها دست انداز و اطراف دودكشها و غيره بايستي حداقل 15 سانتيمتر بالاتر از سطح تمام شده بام بالا آمده و حدود پنج سانتيمتر در روي ديوار كار گذاشته روي آن را تورسيمي و اندو سيماني به ضخامت حدود 3 سانتيمتر پوشانده شود . در كنار دست اندازهاي بام بهتر است جلوي عايق قائم يك تيغه آجري 11 سانيمتري با ملات ماسه و سيمان ساخته شود .
قيرهاي موررد مصرف در عايق كاري بر حسب نقطه نرمي و درجه نفوذ آنها نامگذاري شده‌اند . نفوذ پذيري قير عبارتند از مقدارر فرو رفتگي گلوله‌اي با وزن در دماي معين و در مدت معين در قير مورد نظر مثلاً قير 70/60 و 25/85 و 15/85 و 15/95 اعداد ، 60 ، 85، 90 نقطه نرمي قير و اعدادد 70، 25 ، 15 درجات نفوذ آنها را نشان مي‌دهد به اين ترتيب هر چه درجه نفوذ بيشتر باشد قير نرمتر و بالعكس كم بودن آن معرف سختي قير مي‌باشد در نتيجه روي اين اصل در مناطق سردسير قير نرم و در مناطق گرمسير قير سخت ايزولاسيون مصرف مي‌گردد .
خاصيت ماسه و سيمان در عايقكاري
در محلهائي كه زير قير گوني از ملات ماسه و آهك استفاده مي‌كنندد . قير پس از مدتي فاسد و از بين مي‌رود آهك تركيب شيميائي قير را بهم مي‌زند و آن را فاسد مي‌كند و پس از مدتي عايق كاري قابل نفوذ و رطوبت از آن عبور مي‌نمايد . لذا مي‌بايست حتماً از اندود ماسه و سيمان استفاده نمود .
سنگ و قلوه سنگ
در كف اطاقهاي ساختمان ميتوان به جاي قير گوني از سنگهاي قلوه و يا سنگ شكسته ( ماكادام) استفاده نمود . ( بلوكاژ) ، يعني حدود تقريبي 50 سانتيمتر خاك اطاقها را بر مي‌دارند و بجاي آن از سنگهاي نامبرده مي‌ريزند و تا آنجا كه مقدور باشد با وزنه‌اي مي‌كوبند تا خوب جايگيري شود و روي آن عمليات كف‌سازي را انجام مي‌دهند چون لاي سنگها خاك وجود ندارد و سنگ هم آبكش نيست بنابراين كف سازي خشك مي‌ماند
.
نقشه‌هاي تير ريزي
براي تير ريزي هر ساختماني بايد نقشه جداگانه‌اي تهيه شود براي اين منظور پلاك ساختمان را با تفاوت اينكه ديوارها را با خط نازك مي‌كشيند ترسيم مي‌نمايند . از اندازه‌ها و ساير مشخصات مندرج در پلام صرفنظر مي‌گردد . فقط تيرآهنها را با خط نقطه قوي نشان مي‌دهند .
در هر پلان تير ريزي بايد نكات زير رعايت گردد :
1- تيرهاي هم نمره و هم طول را تحت عنوان پزسيون كه علامت اختصاري آن(POS) مشخص مي‌نمايند و كنار آنها دايره كوچكي ترسيم كرده و نمره پزسيون را در كنار آن مي‌نوسيند .
2- فاصله آكس تيرها از همديگر را نيز در پلان مشخص مي‌كنند ( 80 تا 110 سانتيمتر)
3- براي هر پلان تير ريزي يك جدول نيز تهيه مي‌گردد كه در آن جداول تعداد – نمره تير آهن – طول پزيسيون و غيره نوشته مي‌شود و در پايان ستون آخر جمع كل وزن تير آهنهاي يك ساختمان
مشخص مي‌گردد .
بغير از تير آهن ممن است از نبشي يا ميلگرد نيز در تير ريزي استفاده گردد . معمولاً روي ديوارهاي خارجي يك نبشي قرار مي‌دهند و اين نبشي‌هاي ياد شده تحت عنوان پزيسيون 8و 9 و ميلگرد با پزسيون شكاري (10) مشخص گرديده است .
بطور كلي در قشع تيرريزي بايد نكات زير كاملاً روشن و دقيق مشخص گردد :
1- نمره تير آهن
2- طول تير آهن
3- فرم تير ريزي
4- فاصله تيرها از همديگر
5- جدول ليست تير ريزي
توجه 1: جدول ليست تير ريزي را ميتوان بصورت تفكيك نيز تهيه نمود ، يعني اينكه جدول نيشي و ميل مهارها نيز مي‌توانند جدا از جدول تير آهن باشند .
توجه 2: براي ترسيم پلام با مقياس 100: ديوارا را با ضخمات 2/0 و تير و تيرچه ها را 4/0 و پلها را 6/0 و آرماتورهاي رانش را 2/0 ترسيم مينمائيم .
براي ترسيم پلان با مقياس 50 : ديوارها را با ضخمات 2/0 و تيرها و تيرچه‌ها را 6/0 و پلها را 8/0 و آرماتورهاي رانش را 2/0 ترسيم مينمائيم .
انواع پلكان
يك آرشيتك هنگام طراحي يك بنا سعي مي‌نمايد از عنصر پله در جهت زيبائي بنا نيز بهره برده و خود پلكان را بعنوان يك عضو ( عنصر) زيبا مطرح نمايد . هنگام طراحي پلكان يك بنا بر حسب نوع استقرار آن در ساختمان فرمهاي مختلفي را ممكن است به خود بگيرد كه هر يك از پلكانها در اشكال زير طبق قواعد و برابر با مقررات و آئين نامه‌هائي در ساختمان بكار گرفته شود .
انواع پله‌هاي مدرن امروزي
1) پله يك طرفه 5) 2/1 در گردش 9) پله معلق
2) پله دو طرفه 6) پله پيچ 10) پله آزاد
3) پله سه طرفه 7) بله نيمه بيضي 11) پله حلزوني
4) پله 4/1 در گردش 8) پله دايره
آسانسور يا بالابر
آسانسور عبارت است از اطاقك چوبي يا فلزي كه به وسيله سيم يا قرقره مخصوص متصل بوده و در ارتفاع ساختمان مي‌تواند جابجا شود .
آسانسورها بر حسب موقعيت محل و بكار بردن آنها به چند گروه تقسيم مي‌شوند .
الف) آسانسورهايي كه مخصوص بالابردن اشخاص بوده و ظرفيت آن بر حسب تعداد افراد و محل مورد نياز توسط مهندسين برآورد مي‌گردد .
ب) آسانسورهايي كه به منظور حمل بار و مصالح ساختماني و با بطور كلي براي اجراي پروژه ساختماني مرتفع مورد استفاده قرار مي‌گيرد ، بر حسب ظرفيت بار درجه بندي مي‌شود .
ج) پله‌هاي برقي با تسمه نقاله نيز يك نوع آسانسور بوده كه حركت خطي توأم با حركت قائم انجام مي‌دهند و بيشتر در ساختمان متروها و فروشگاههاي بزرگ احداث مي‌گردد و از ايمني تابع قوانين و آئين نامه‌هاي ساختماني است .
ديوار اطراف و محل اسانسور را معمولاً از بتن آرمه مي‌سازند و نقاطي كه در طبقات محل خروج بوده به صورت يك درگاه خالي مي‌گذارند .
در ناحيه پايين آسانسور حدود 140 سانتيمتر گودتر پي سازي مي‌شود تا به سادگي بتوان فنر و لاستيك مخصوص آسانسور را نصب نمود .
در قسمت فوقاني نيز حدود 180 سانتيمتر بصورت اتاقك كوچك در نظر گرفته كه مل مناسب براي نصب قرقره و ترانسفر موتور و تشكيلات آسانسور قابل استفاده باشد .
آسانسور داراي وزنه تعادل بوده كه معمولاً در قسمت عقب يا طرفين حركت مي‌نمايد و بر حسب ظرفيت مقدار آن نيز متغير است .
فلزات در ساختمان
مقدمه‌اي براي فلزات :
هرچه صنعت پيش مي‌رود كم كم فلزات جاي ديگر مصلح ساختماني را گرفته بطوريكه امروزه ساختمانهاي بزرگ داراس اسكلت فلزي هستند و در تمام ساختمانهاي كوچك نيز فلزنقش مهمي بر عهده دارد .
فلزات در ساختمان
آرماتورهاي مختلف در ساختانهاي بتني ، پوشش سقف در ساختمانهاي آجري ، نعل درگاهها، در و پنجره ، شيرواني ،قفسه بندي ، انواع لوله‌مشي‌ها ؤ يراق آلات و غيره بكار مي‌روند .
فلزات مهمي كه در ساختمان بكار مي‌روند عبارتند از : آهن ، فولادهاي ساختماني آلومينيوم ،مس ، روي چدن ، سرب و قلع مي‌باشد .
