بخشی از مقاله
مطالعه راحتی پوشاك نظامی
چکیده:
منسوجات نقش بسیار مهمی در پوشاك نظامی ایفا میکنند. استفاده از منسوجات با تکمیلهاي خاص امکان حفاظت از افراد را در برابر خطرات مختلف فراهم مینماید. علاوه بر قابلیت حفاظتی پوشاك، یکی از عوامل موثر و مهم براي تمامی البسه و پوشاك نظامی راحتی انسان در حین پوشیدن لباس است. راحتی به عکسالعمل متقابل بین بدن و منسوج مربوط میشود. راحتی پوشاك را میتوان از جنبههاي مختلف بررسی کرد. به طور کلی راحتی پوشاك عبارت است از یک وضعیت مطلوب فیزیولوژیکی ، روانی و تعادل فیزیکی بین بدن، لباس و محیط بیرون. نوع الیاف مورد استفاده در پوشاك یکی از پارامترهاي موثر در خواص پوشاك و راحتی آن است. در حال حاضر در کشور ما استفاده از نخهاي پنیه-پلیاستر، پنبه-ویسکوز و ویسکوز-پلیاستر براي تولید پوشاك نظامی مرسوم است. درحالی که با گسترش پارچههاي مخلوط پنبه-نایلون و برتري آنها نسبت به پارچههاي پنبه-پلیاستر استفاده از این مخلوط در بازارهاي جهانی رو به افزایش است. هدف از این مطالعه بررسی خواص راحتی این دو مخلوط و مقایسه کارایی آنها با یکدیگر است.
واژههاي کلیدي: راحتی- پوشاك نظامی- پنبه/پلیاستر- پنبه/نایلون-
-1 مقدمه
منسوجات نقش بسیار مهمی در پوشاك نظامی ایفا میکنند. استفاده از منسوجات با تکمیلهاي خاص امکان حفاظت از افراد را در شرایط آب و هوایی سخت ( سرما، گرما، باد و باران) ، اصابت گلوله، مواد شیمیایی، خطرات زیست محیطی و هستهاي را فراهم مینماید. علاوه بر تهیه پوشاك نظامی، از منسوجات جهت تهیه چترنجات، طناب، چادرهاي صحرایی و مانند آن نیز استفاده میشود. از ویژگیهاي مهم پوشاك نظامی میتوان به قابلیت استتار، مقاومت در برابر تنشهاي ناگهانی، سبکی، راحتی، جذب رطوبت، و کنترل دما اشاره نمود. در این راستا تحقیقات زیادي براي تولید پوشاك نظامی سبک با بیشترین راحتی و انعطافپذیري انجام گرفته است .[1]
یکی از عوامل موثر و مهم براي تمامی البسه و پوشاك نظامی راحتی انسان در حین پوشیدن لباس است. راحتی به عکس-العمل متقابل بین بدن و منسوج مربوط میشود. راحتی پوشاك را میتوان از جنبههاي مختلف بررسی کرد. به طور کلی راحتی پوشاك عبارت است از یک وضعیت مطلوب فیزیولوژیکی ، روانی و تعادل فیزیکی بین بدن، لباس و محیط بیرون. در حقیقت راحتی هر پوشاکی را میتوان از جنبههاي مختلف فیزیولوژیکی، روانی و گرمایی مورد ارزیابی قرار داد و در این بین پوشاك نظامی مستثنیاز نیست. منظور راحتی فیزیولوژیکی، احساس ایجاد شده در تماس پوست با لباس است که معمولا با عباراتی نظیر زبري، نرمی، سردي، گرمی ، ایجاد خارش و مانند آن بیان میشود. راحتی روانی به تناسب لباس با شخصیت و موقعیت اجتماعی فرد، جنبههاي ظاهري لباس، طرح، رنگ و تناسب آن با موقعیت وابسته است. راحتی گرمایی به قابلیت تبادل رطوبتی- گرمایی لباس با محیط مرتبط است به طوري که فرد احساس راحتی داشته باشد که در اینجا به راحتی گرمایی پرداخته شده است .[2]
قابل ذکر است که از آنجایی که پوشاك نظامی جزو پوشاك محافظ به شمار میآید، از این رو کاهش راحتی در این البسه بواسطه ایجاد مانعی در برابر خطرات محیطی اجتنابناپذیر است. بنابراین حفاظت لباس و راحتی آن همواره در تضاد با هم هستند و باید حد بهینهاي از حفاظت درنظر گرفته شود تا علاوه بر محافظت از فرد در مقابل خطرات، کمترین عدم راحتی را فراهم نماید
.[3]
در حال حاضر در کشور ما استفاده از نخهاي پنیه-پلیاستر، پنبه-ویسکوز و ویسکوز-پلیاستر براي تولید پوشاك نظامی مرسوم است. درحالی که با گسترش پارچههاي مخلوط پنبه-نایلون و برتري آنها نسبت به پارچههاي پنبه-پلیاستر استفاده از این مخلوط در بازارهاي جهانی رو به افزایش است. هدف از این مطالعه بررسی خواص راحتی این دو مخلوط و مقایسه کارایی آنها با یکدیگر است.
-2 تجربیات
-1-2 پارچههاي مورد استفاده
براي مقایسه تاثیر الیاف تشکیلدهنده پارچه بر کارایی آن دو پارچه مورد استفاده در پوشاك نظامی تهیه شد که خصوصیات آنها درجدول 1 ارائه شده است.
جدول.1 مشخصات پارچههاي مورد استفاده براي آزمایشات
به منظور ارزیابی راحتی منسوجات نظامی انتخاب شده از آزمایشات و روشهاي استاندارد ارائه شده در جدول 2 استفاده شده
است.
جدول.2 آزمایشات و روشهاي استاندارد مورد استفاده
-3 نتایج و بحث
-1-3 مقایسه ضخامت منسوجات نظامی
همانطور که در شکل 1 ملاحظه میشود، اگرچه ضخامت اولیه نمونه B بیشتر است ، ولی با افزایش فشار اعمالی بر سطح پارچهها سرعت کاهش ضخامت در نمونه B بیشتر از نمونه A است. به علاوه اگرچه ضخامت پارچه حاوي الیاف نایلون تحت فشار با سرعت بیشتري کاهش یافته است، ولی با حذف فشار نیز سریعتر به ضخامت خود بازمیگردد. این امرنشان دهنده قابلیت ارتجاعیت بالاي این پارچهها است که یکی از ویژگیهاي مناسب براي پوشاك و حفظ راحتی آن میباشد. این ویژگی پارچه حاوي الیاف نایلون یعنی قابلیت فشارپذیري و سپس خاصیت ارتجاعیت آن پس از حذف فشار به راحتی آن در حین پوشش و ایجاد زیردست نرمتر موثر است.
(b) (a)
شکل -(a) . 1 نمودار تعییرات ضخامت در حین افزایش فشار، -(b) نمودار تغییرات ضخامت در حین کاهش فشار
-2-3 مقایسه استحکام منسوجات نظامی
استحکام هر دو نمونه در دو جهت تار و پود اندازهگیري و مقایسه شده است که نتایج آن در شکل 2 نشان داده شده است.
