بخشی از مقاله
خلاصه
زندگي در کلان شهرهاي امروز ميزان آسيب هاي فرهنگي اجتماعي را افزايش داده است بطوري که برنامه ريزي
همه جانبه و نگاه جامع به مسائل فرهنگي اجتماعي و نيازمندي هاي شهروندان ،از ضروريات مديريت شهري مي باشد.
مقوله تفريح و نشاط از جمله موضوعاتي است که در فرهنگ ديني و ملي ما اهميت ويژه اي دارد بطوري که در ديدگاه فرهيختگان دين و انديشه ،يکي از عوامل موثر بر روحيات معنوي و نشاط اجتماعي تفريح سالم و فراغت مناسب مي باشد.
با توجه به اين ضرورت ، تلاش شده در اين پروژه با طراحي و مناسب سازي يک طرح ويژه بانوان در قالب يک مجتمع فرهنگي و ورزشي در شهر اروميه با رعايت موارد و استاندار هاي لازم شرايط را براي استفاده بيشتر و کاربردي تر از اين مجتمع توسط بانوان را مورد توجه خود قرار داد.
واژه هاي کليدي:
مجتمع فرهنگي و ورزشي ،بانوان ، اروميه ، معماري .
١. مقدمه
ويژگيها و شرايط مختلف اقليمي يک منطقه همراه با شناخت و تقويت پتانسيل هاي فرهنگي، تنوع قومي، نژادي و غيره دستمايه هاي گران قيمتي را در حوزه فرهنگي، گردشگري و اقتصاد بر انسان ها به ارمغان آورده است که اصولا بهره برداري از آن مستلزم فراهم نمودن شرايط مختلفي ميباشد . شهر اروميه با واقع شدن در منطقه سردسيري و با داشتن قدمتي کهن در فراز و نشيب تاريخ با خصوصيات گردشگري و جهانگردي و فرهنگي به عنوان يک منطقه گردشگري و تفريحي بينظير با درياچه شور خود بستر مساعدي جهت توسعه صنعت توريسم در کشور را دارا مي باشد
اين مهم در حالي است که در دهه هاي اخير بعضي تحولات فرهنگي و اجتماعي در سطح کشور و اروميه سبب شده که زنان ودختران بيشتربه فضاهاي عمومي جامعه وارد شوند و سبک زندگي شان هم تغييرکند. امروزه زنان ودختران جوان براي سلامت ، سرگرمي و فعاليتهاي فراغتي اهميت بيشتري قائل شده اما با محدوديت ها وموانعي که امروزه براي حضور آنها در بيشترفضاهاي عمومي شهري وجود دارد ، عملاممکن است اوقات فراغت اين قشر به مکانهاي سر بسته اي که آسيب هاي بيشتري در پي دارد، کشانده شود.از طرفي تمايل در جامعه هايي مثل جامعه ما رواج شيوه هاي زندگي متجددانه و مدرن به بحرانهاي دامنه دار درميان اقشار وطبقات گوناگون دامن مي زند در حالي که درهمين جوامع نقش ها وانتظارات از زنان ودختران هنوز در فضاي سنتي مطرح است به اين ترتيب طبيعي است که بسياري از دختران و زنان در جوامع مذکور و در مقوله هايي مثل تفريح و گذران اوقات فراغت دچار نوعي دوگانگي وتضاد درنقش شوند که همين مي تواند زمينه اي براي بروز آسيب هاي مختلف اجتماعي گردد. اختصاص يک مجتمع و مکان براي بانوان در سطح اروميه ، قدم بسيار مثبت و ارزشمندي است ، اما يک مجتمع با توجه به جمعيت فراوان بانوان در شهري مثل اروميه به عنوان مرکز استان اذربايجان غربي ميتواند قطره اي از درياي نياز آنها را برآورده مي کند. ازين رو با توجه به شرايط خاص آب و هوايي حاکم بر منطقه و شرايط منحصر بفرد بودن شهر اروميه که به عنوان مرکز استاني است که با ٣ کشور ديگر همسايه مي باشد چه از لحاظ طبيعت ،فرهنگ و چه اقتصادي شرايطي را مهيا نموده که بتوان مطالعات طرحي را با عنوان مجتمع فرهنگي ورزشي و تفريحي و توريستي در اروميه آغاز نمود تا بتوان حضور بانوان را در فعاليت هاي مورد علاقه شان پر رنگ تر نمود چرا که ايجاد چنين مراکز تفريحي و رفاهي ويژه بانوان همراه با فرهنگ سازي و ايجاد بسترهاي فکري و فرهنگي براي نحوه پرکردن اوقات فراغت توسط اين قشر عظيم لازم مي باشد .
مجتمع فرهنکي و ورزشي از دو بخش مجزا که در هم ادغام شده اند تشکيل شده که ترکيب فرهنگي ، مجموعه اي تشکيل شده از عناصر فرهنگي بوده که کاربردي خاص داشته و مي توان تجمعي از صفت هاي فرهنگي تعريف نمود که از کارکرد يکپارچه اي برخوردار بوده . به صورت يک واحد در مکان و زمان پابرجا است وقابليت نفوذ متقابل فرهنگي را دارد همچنين مجموعه ورزشي نيز تشکيل شده از عناصر ورزشي که کاربرد ويژه آنرا دارد بطوري که ميتوان در آن فضا عوامل را بگونه اي مهيا نمود که شرايط مساعد براي فعاليت هاي ورزشي در تمام شطوح از مبتدي گرفته تا بصورت حرفه اي اجرا نمود حال ميتوان با شناسايي راهکارهاي مناسب ،اين دو مجموعه را که هر يک بگونه اي نقش اساسي در ساختار جامعه دارند شناسايي نمود تا پتانسيل هاي موجود در هر يک را بصورت بلقوه تبديل و از آنها بهره لازم را برداشت نمود
٢. ضرورت و اهميت موضوع :
اگر چه زنان نيمي از جمعيت کشور را به خود اختصاص داده اند؛ اما هنوز نگاه عموم به موضوع سرگرمي و اوقات فراغت شان متفاوت است . تاکنون در خصوص پر کردن اوقات فراغت حرف هاي زيادي زده شده است ؛ اما در اين ميان به اوقات فراغت زنان که پايه هاي اصلي شکل گيري يک خانواده ي سالم هستند و نقش انکارناپذيري را در حفظ سلامت روان بقيه ي افراد خانواده دارند، پرداخته نشده است .جمعيت زيادي از بانوان ، خارج از زمان مربوط به شغل خود و کارهاي خانه ، فراغتي اندک يا فراغت کامل ؛ اما آن را در تنهايي و بدون داشتن برنامه اي از پيش انديشيده شده ، سپري ميکنند.
حال آن که بيتوجهي به اين مقوله مهم يکي از مشکلات و معضلاتي است که امروزه پيامدهاي آن را به خوبي در جامعه شاهد هستيم .
در حقيقت ، مادران رکن اصلي نشاط و شادابي را در جامعه به خود اختصاص داده اند؛ ولي متأسفانه بسياري از آنان به دليل گرفتار شدن در انواع مختلف مسئوليت هاي داخل و خارج از خانواده ، فرصت پرداختن به خود را به دست نياورده و به مرور زمان ، دچار افسردگي و نگرانيهاي ذهني مزمن ميشوند که علاوه بر وارد شدن فشارهاي عصبي فراوان ، آنان را نسبت به انجام فعاليت هاي ورزشي و تفريحاتي هرچند کوچک نيز بيانگيزه ميکند و تبعات افسردگي و خستگي آنان ، به خوبي در چهره ي خانواده آشکار ميشود.
در بررسي ميزان استفاده ي زنان از امکانات فرهنگي ،تفريحي ورزشي و توريستي عواملي مانع مشارکت زنان در آنها شده و آن ها را محدود ميکند، که از آن جمله مي توان عدم دست رسي به امکانات ورزشي، مناسب نبودن زمان برنامه ها، گراني هزينه ي ثبت نام ، نداشتن وقت و مخالفت خانواده و مهمتريت انها نبود مکان مناسب و تعريف شده براي اين گروه از افراد جامعه را اشاره نمود. جايگاه زنان در جامعه ، محدوديت آن ها در دست رسي به امکانات مطلوب و انتظارات اجتماع در مورد زندگي زنان و نقش هاي چندگانه اي که آن ها در زندگي خانوادگي خود دارند، سبب شده است تا آزادي عمل زنان کاهش يابد و انتخاب هاي آن ها محدود يا با مانع مواجه شود با توجه به موارد مطروحه و همچنين اهميت ارتقا سلامتي و روحيه بانوان شهر اروميه و تاثيرات مثبت حاصل از آن بر روي تمامي جامعه شهري اهميت اين طرح و احداث چنين پروژه اي با مشخصات منحصر بفرد و ويژه با استفاده از ارزش هاي زيبا شناسي فرم معماري از ديدگاه بانوان و شناخت عناصر ويژه فرم ، رنگ و مصالح براي استفاده در معماري براي بانوان از موارد ضروري و حائز اهميت آن مي باشد
٣. تجزيه و تحليل سايت
تمامي ساختمان هايي که بشر براي عملکردهاي مورد نياز خود مي سازد، به طور مستقيم يا غير مستقيم بر روي بستري به نام زمين بنا مي شود. داشتن شناخت مناسب از اين بستر و اطلاع از ويژگي هاي آن معماران را به بخشي از شرايط حاکم بر پروژه آگاه مي کند. خلاقيت و ارائه راه کارهاي معمارانه با بهره گيري از نقاط مثبت ، ويژگي هاي خاص بستر پروژه و چاره انديشي در رابطه با نقاط منفي آن صورت مي پذيرد.
مکان يابي مناسب ساختمان نيز با مطالعه دقيق بستر پروژه امکان پذير است . در ضمن بايد توجه داشت معماري در محيط طبيعي ساخته مي شود و لازم است که قبل از شروع طراحي هر ساختمان اثرات متقابل محيط و ساختمان بر يکديگر از جمله اقليم منطقه مطالعه شده و اثرات آن بر طراحي ساختمان مشخص
