بخشی از مقاله

چکيده
با گسترش فناوري اطلاعات در جهان و ورود سريع آن به زندگي روزمره ، مسائل و ضرورت هاي تازه اي نيز بوجود آمده است .
امروزه انسان مدرن کسي است که به اطلاعات دسترسي داشته باشد و دسترسي به اطلاعات نه يک ضرورت بلکه يک قدرت محسوب مي شود. در سال هاي اخير دسترسي به اينترنت آسان شده است و ارتباطات الکترونيکي بين افراد و سازمان هاي مختلف از طريق دنياي مجازي، گسترش پيدا کرده است .در گردشگري که اطلاعات مولفه اي مهم تلقي مي شود ايجاد محيط هاي مجازي ،گردشگري الکترونيکي ،نظامهاي جديد اطلاع رساني و رزرواسيون و ...موجب افزايش رضايتمندي مشتريان شده است .فناوري اطلاعات و ارتباطات پيوسته ابزارهاي نويني را براي بازاريابي و مديريت گردشگري فراهم مي کند وکل فرآيند توسعه ومديريت و بازاريابي توليدات و مقصدهاي گردشگري را دوباره سازماندهي مي کند. فناوري اطلاعات يکي از عناصر اساسي محيط بيروني در گردشگري و مسافرت است و گردشگري نيز فعاليتي اطلاعات محور است . در اين مقاله به بررسي اهميت نقش فناوري اطلاعات در توسعه صنعت گردشگري و تاثير آن بر اين حوزه پرداخته شده است . اين پژوهش از نظر روش شناسي بر پايه تحليلي توصيفي و روش جمع آوري اطلاعات بر مبناي کتابخانه اي اسنادي انجام شده است .
واژه هاي کليدي: عصر ارتباطات ، فناوري اطلاعات ، گردشگري الکترونيک ، توسعه صنعت گردشگري
مقدمه :
آغاز تجارت اينترنتي در دهه ي ١٩٩٠ و گسترش روز افزون آن تحولات شگرفي را در محيط کسب و کار تجاري به همراه داشته است که اين روند سازمان ها را مجبور کرده است تا به منظور بقا در محيط پر رقابت کنوني براي ورود به بازار الکترونيکي و تطبيق خود با شرايط ايجاد شده برنامه ريزي نمايند(رابينويچ ، ٢٠٠٧،١٤،تاج زاده ، اعتمادي، ١٣٩٠، ٩٢). فناوري اطلاعات و ارتباطات بالاخص اينترنت ابزاري با کارايي بالا در کاهش هزينه ها به شرکت ها کمک مي کند تا بازارهاي بزرگتري را هدف قرار دهند و قابليت رقابت خود را در زمينه جذب مشتريان جديد افزايش دهند (لون ، ٢٠٠٢، ٢٥). در اين ميان ، مهم ترين ويژگي هايي که در دنياي مجازي اينترنت مورد توجه قرار مي گيرد عبارت است از سرعت بالا، دسترسي بالا و هزينه ي تمام شده پايين که موجب شده است تجارت الکترونيکي به صورت روز افزوني در دنيا منتشر و کشورها به يک اقتصاد شبکه اي نزديک شوند(کيم و ما، ٢٠٠٦،٨٩٠). درطول دهه گذشته صنعت گردشگري به شدت تحت تاثير تغييرات سريع تکنولوژي قرار گرفته است . (خالوزاده مبارکه و همکاران ، ١٣٩٠، ٤٩٤). گردشگري، صنعتي غني از اطلاعات مي باشد و بيشتر مسافرين ، براي تصميم گيري سفرشان بر اينترنت به عنوان مهمترين منبع اطلاعاتي سفر، تکيه مي کنند(آرسل ، بکمن و بالدوين ، ٢٠٠٨،٨٢ ). امروزه اينترنت به عنوان مهمترين نوآوري تکنولوژيکي در ارتباطات ، ظهور يافته است .از زمان معرفي آن در سال ١٩٨٣، استفاده از آن به طور چشمگيري افزايش يافته است . شرکت ها در هر نوع و اندازه ، به سرعت در حال پذيرش اينترنت به عنوان مکان جديدي جهت تجارت کالاها و خدمات به طور محلي و يا در سرتاسر جهان مي باشند(استراناهام و کوزيل ،٢٠٠٧، ٤٢١-٤٢٢). باظهور تجارت الکترونيک و تکنولوژي هاي اينترنتي، سازمان ها در حال تغيير تجارت کسب و کار خود هستند. توسط تجارت الکترونيک ، شرکت ها مي توانند در برابر تغيير بازار و نيازمندي هاي مشتري پاسخگو و منعطف باشند. براساس يک ديدگاه کلي بيان مي شود که صنعت مسافرت و گردشگري بيشترين تعداد محصولات را نسبت به ديگر بخش هاي بازار در محيط اينترنت به فروش مي رساند(شفيعي، ١٣٩١). اينترنت راه جديدي را براي فراهم کنندگان خدمات گردشگري بوجود آورده تا بتوانند محصولات خود را بصورت سراسري و در هر زمان به مسافران بالقوه در تمام دنيا ارائه دهند.
فناوري اطلاعات و گردشگري
محور اقتصاد جهاني در قرن آينده بر فناوري اطلاعات ، ارتباطات راه دور و گردشگري خواهد بود. توجه بين المللي به کسب و کار گردشگري بر اساس ماهيت فعاليت هاي گردشگري مي باشد. اين موضوع ويژگي خاصي از بخش هاي گردشگري را که نياز به مقابله با فواصل زياد شامل مبدا و مقصد مسافران دارند را مشخص مي کند. همچنين کسب و کار گردشگري جديد تحت تاثير طبيعت ناملموس محصولات گردشگري که معمولا دور از محل مصرف فروخته مي شوند، مي باشد. در اين رابطه فناوري اطلاعات و ارتباطات ، پتانسيل زيادي در رابطه با ارائه اطلاعات به روز و به موقع در سراسر جهان دارد(استراتژيا و جياتزي ٢٠٠٦).
فناوري اطلاعات در صنعت مهمان نوازي براي اولين بار در دهه ١٩٥٠ ميلادي، زماني که هتل هاي زنجيره اي چند مليتي آغاز به تجربه علم کامپيوتر نمودند، مورد استفاده قرار گرفت . به طور کلي، مي توان گردشگري را به عنوان يکي از صنايع پيشگام در استفاده از تکنولوژي اطلاعات معرفي کرد(شفيعي، ١٣٩١). اوايل دهه ١٩٩٠ را به راستي بايد نقطه عطفي در تاريخ فناوري اطلاعات قلمداد کرد زيرا براي اولين بار اينترنت به صورت تجاري و البته محدود مورد استفاده قرار گرفت (لا، کي و بوهاليس ،٢٠١٠، ٢٩٧). گو و پاين (١٩٩٥) کانل توزيع را ابزاري معرفي مي کنند که اطلاعات کافي را به مردم مناسب ، در زمان و مکان مناسب ارائه مي کند و به مشتريان اجازه مي دهد تا تصميم براي خريد محصول مورد نياز خود را اتخاذ نمايند. بالاخره يک زير ساخت خلاقانه که انقلابي را در تکنولوژي اطلاعات فراهم آورد با عنوان تارنماي جهان گستر(وب سايت هاي اينترنتي) معرفي شد و با قيمت هاي پايين در دسترس شرکت هاي تجاري و عمومي قرار گرفت . بدين ترتيب ، شرکت هاي بخش مهمان نوازي توانستند با استفاده از "کانال وب سايت " کنترل بيشتري بر محيط کسب و کار و توزيع خدمات داشته باشند(شفيعي،١٣٩١). هان و ميلس اظهار مي دارند که کاربرد اينترنت به عنوان يک ابزار بازاريابي در صنعت گردشگري از سال ١٩٩٥ آغاز شد(لا، کي و بوهاليس ، ٢٠١٠، ٢٩٨). آژانس هاي مسافرتي مدرن براي اولين بار در نيمه دوم قرن ١٩ ظاهر شدند. توماس کوک، علاوه بر توسعه بسته هاي تور، زنجيره اي از آژانس ها را درارتباط با راه آهن ميدلند در ٣ماهه آخر قرن نوزدهم تاسيس کرد(لستر و راتلند،١٩٠٠، اصلاح شده در ٢٠١١). با دسترسي عموم مردم به اينترنت ، بسياري از شرکت هاي هواپيمايي و ديگر شرکت هاي مسافرتي شروع به فروش مستقيم به مسافران کردند. در نتيجه ، شرکت هاي هواپيمايي ديگر نياز به پرداخت کميسيون به نمايندگان فروش براي هر بليط فروخته شده نداشتند. از سال ١٩٩٧، آژانس هاي مسافرتي، توسط کاهش هزينه هاي ناشي از، از بين بردن پوشش شبکه هاي توزيع بسته هاي تعطيلات ، به تدريج بي واسطه شدند(ادموندز و ماريان ،٢٠٠٢، آندال و همکاران ،٢٠٠٣، اصلاح شده در ٢٠١١، ٣٤-٤١). با اين حال ، آژانس هاي مسافرتي در بعضي از مناطق مانند سفرهاي دريايي که ٧٧ درصد رزرو و ٧٣ درصد بسته هاي سفر را شامل مي شدند، باقي ماندند(آژانس مسافرتي تراول مديا کيت ، ٢٠١١). در سال ٢٠٠٩، اندازه بازار براي آژانس هاي مسافرتي کاهش شديدي را تجربه کرد، درواقع از ١٧ ميليارد دلار در سال قبل به ١٤.٥ ميليارد دلار ، افت پيدا کرد(گزارش سايت پل ريسرچ). در اين رابطه ، آژانس هاي مسافرتي حضور خود را در اينترنت با ايجاد وب سايت هاي سفر، شامل اطلاعات دقيق و قابليت هاي رزرو آنلاين توسعه دادند. همچنين آن ها از خدمات سيستم هاي رزرو کامپيوتري شرکت هاي بزرگ که به عنوان سيستم هاي توزيع جهاني شناخته شده اند، استفاده کردند. برخي از وب سايت سايت هاي مسافرتي آنلاين به بازديدکنندگان اين اجازه را مي دهند تا نرخ هتل ها و پرواز ها را با شرکت هاي متعددي بصورت رايگان مقايسه کنند. همچنين آن ها اغلب به بازديدکنندگان اجازه مي دهند تا بسته هاي سفر را توسط امکانات ، قيمت و مجاورت با شهر يا راهنما طبقه بندي کنند(وب سايت ويکي پديا).
فناوري اطلاعات و ارتباطات يکي از عناصر اساسي در صنعت گردشگري است که توسعه آن در سال هاي اخير باعث نوآوري هايي در اين صنعت شده است . محققان صنعت گردشگري اهميت اينترنت بر اين صنعت را به شدت مورد تاييد قرار داده اند(خالوزاده مبارکه و همکاران ، ١٣٩٠، ٤٩٤). فناوري اطلاعات همان طور که به وسيله انجمن فناوري اطلاعات آمريکا تعريف شده است "به مطالعه ، طراحي، توسعه ، پياده سازي، پشتيباني يا مديريت سيستم هاي اطلاعاتي مبتني بر رايانه ، خصوصا برنامه هاي نرم افزاري و سخت افزار رايانه ميپردازد". به طور کوتاه ، فناوري اطلاعات با مسائلي مانند استفاده از رايانه هاي الکترونيکي و نرم افزار سروکار دارد تا تبديل ، ذخيره ، حفاظت ، پردازش ، انتقال و بازيابي اطلاعات به شکلي مطمئن و امن انجام پذيرد(سايت ويکي پديا).
در سال ١٩٩٥ به دليل توسعه فناوري اطلاعات و ارتباطات و افتتاح اينترنت براي استفاده عمومي، زمينه گردشگري به طور چشمگيري، تغيير کرد. فناوري اطلاعات و ارتباطات ، به اشتراک گذاشتن اطلاعات و امکان برقراري ارتباط را بين ذي نفعان مختلف ، صرف نظر از فاصله جغرافيايي افزايش مي دهد و اين موضوع موجب افزايش منابع اطلاعات در دسترس مي شود(اسجابلم ،٢٠١٣، ٦).
امروزه نقش و تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات و صنعت گردشگري بر رشد اقتصادي کشورها بر کسي پوشيده نيست . با بهره گيري از فضاي اينترنت و به وجود آمدن گردشگري الکترونيکي ، فناوري اطلاعات و ارتباطات ، يکي از عناصر اساسي گردشگري به شمار رفته و کارايي اين صنعت را افزايش داده است (پورفرج ، عيسي زاده ، چراغي، ١٣٩٠، ٤٧). در سالهاي اخير فناوري اطلاعات روشهاي عمل را در تمامي سازمانها و بويژه در صنعت گردشگري متحول ساخته است .بر اساس تعريف پپارد فناوري اطلاعات عبارت است از مکانيزم هاي توانمندسازي که باعث تسهيل در پردازش و جريان اطلاعات درون يک سازمان و بين سازمانها مي شوند، اين اطلاعات شامل اطلاعاتي مي شود که سازمانها توليد، استفاده و يا ذخيره مي کنند(پپارد،١٩٩٣،). اين پديده باعث مي شود که سازمانها بتوانند فعاليتهاي دروني و ميان سازماني خود را در سطح منطقه اي و يا جهاني با قدرت بيشتري هماهنگ سازند. فناوري اطلاعات و صنعت گردشگري را ميتوان دو عاملي دانست که در تشکيل و ايجاد دهکده جهاني بيشترين تاثير را ايفا کرده اند و شايد از اينروست که با يکديگر ارتباط جدانشدني پيدا کرده اند. بر اساس ديدگاه پون بازاريابي، ايجاد کانالهاي توزيع و همکاري و هماهنگي هاي ميان سازماني از بيشترين کاربردهاي فناوري اطلاعات در صنعت گردشگري بوده است (پون ،١٩٨٨،٥٤٠).
چهار ويژگي مهم را ميتوان به عنوان دلايل تجويز گسترش استفاده از فناوري اطلاعات ، براي رونق صنعت گردشگري مطرح نمود. نخستين ويژگي، پايين بودن متوسط سرمايۀ لازم براي ايجاد هر شغل در حوزه هاي مرتبط با فناوري اطلاعات در اين صنعت است .به ويژه با توجه به کمبود شديد منابع سرمايه گذاري در کشور از يک سو و زياد بودن تعداد متقاضيان اشتغال از سوي ديگر، اين ويژگي بسيار اهميت مي يابد .در واقع ، گسترش شغلهاي مرتبط با اينترنت ، باعث مي شوند تا بدون نياز به سرمايه گذاري هاي هنگفت ، بتوان تعداد قابل توجهي شغل جديد در اين صنعت ايجاد نمود و چنين مسئله اي به خصوص براي کشورهايي که با کمبود منابع مالي براي سرمايه گذاري در اين بخش مواجه هستند، ميتواند بسيار با اهميت تلقي گردد. ويژگي دوم اين است که با رشد سريع تقاضا در سطح دنيا براي خدمات مرتبط با فناوري اطلاعات از قبيل تبليغات ، بازاريابي، برنامه نويسي، خدمات امنيت شبکه و توليد محتوا براي سايت هاي اينترنتي در گردشگري، گسترش فناوري اطلاعات و ارتباطات در اين بخش ضروري به نظر مي رسد.
ويژگي مهم ديگري که باعث تأثير مثبت توسعۀ فناوري اطلاعات روي صنعت گردشگري مي شود، عبارت است از نقش مهم فناوري اطلاعات و ارتباطات در کاهش هزينه توسط تعداد زيادي از بنگاه هاي اقتصادي و ادارات دولتي در ارائه خدمات به گردشگران ؛ مثلا از طريق خدمات الکترونيکي، متوسط زمان لازم براي حضور آنها در محل کار کاهش مي يابد. چنين روندي منجر به صرفه جويي در هزينه هاي جانبي ناشي از حضور آنها در محل کار مي شود. آخرين کانال تأثيرگذاري توسعۀ فناوري اطلاعات و ارتباطات بر صنعت گردشگري، به تأثير فناوري اطلاعات و ارتباطات در جذب گردشگر است . در دنياي کنوني، بيشتر گردشگران به دليل اينکه سيستم سنتي زمان و هزينۀ زيادي صرف مي کرد، از طريق جستجوي اينترنتي به تعيين محل گردش خود مي پردازند در تحقيقي ارائه شده از جمي در سال ٢٠٠٥ ، عنوان شده است که ٦٩ درصد از کره اي ها، ٦٥ درصد از انگليسي ها و چيني ها، ٦٤ درصد از فرانسوي ها و ٦٢ درصد از ايتاليايي ها از اينترنت ، مکان گردشگري خود را انتخاب مي کنند(پورفرج ، عيسي زاده ، چراغي، ١٣٩٠، ٥٠). ورنر (٢٠٠٦) بيان کرده است که ٨٠ درصد از هتل هاي اروپا و بيش از ٩٠ درصد از هتل ها در استراليا داراي وب سايت هستند و ٦٣ درصد از آنها خريد الکترونيکي و ٧٣ درصد از آنها به صورت آنلاين نيازمندي هاي مشتريان خود را برآورده مي کنند.
گردشگري الکترونيک
با پيشرفت فناوريهاي ارتباطي و اطلاعاتي در سطح جهان ، استفاده از آنها در گردشگري افزايش يافته است . به عنوان نمونه استفاده از اينترنت براي رزرو جا در هتل ، رزرو بليط هواپيما و... با استقبال روبرو شده ، با اين وجود کاربرد اين فناوري در بخش گردشگري صرفا به فروش بليط و رزرو جا محدود نشده بلکه کاربردهاي فراوان و متعدد دارد. بازديد از جاذبه هاي تاريخي، فرهنگي و طبيعي مناطق مختلف از جمله کاربردهاي جديد هستند. حداقل کارايي اين مقوله از گردشگري الکترونيک اين است که بعنوان يک ابزار قوي و نو براي تبليغات و بازاريابي و زمينه سازي جذب گردشگران از بازارهاي هدف ، در کنار وسايل ديگر خواهد بود(خبرگذاري ميراث آريا١٣٨٩،١). سازمان جهاني گردشگري واژه گردشگري الکترونيکي را اينگونه تعريف مي کند: کاربرد کسب و کار الکترونيکي در مسافرت و گردشگري است .گردشگري الکترونيکي يعني ديجيتالي شدن همه فرايندها و زنجيره هاي ارزش در گردشگري، مسافرت و ميهمان پذيري و فراغت (فرزين ، ١٣٨٤). نکته قابل توجه در اين واژه آنست که گردشگري الکترونيکي به معناي گردش يا سفر بصورت الکترونيکي نيست ، بلکه مفهوم گردشگري الکترونيکي شامل کليه اجزاي کسب و کار(تجارت الکترونيکي، بازاريابي الکترونيکي، مالي الکترونيکي، حسابداري الکترونيکي، مديريت منابع انساني الکترونيکي، تحقيق و توسعه الکترنيکي و توليد الکترونيکي) و همچنين راهبردهاي الکترونيکي شامل برنامه ريزي و مديريت الکترونيکي براي کليه بخشهاي صنعت است (بوهاليس ، ٢٠٠٣). در گردشگري الکترونيک برخلاف روش هاي سنتي که گردشگر نيازهاي خود را به طريق مراجعه مستقيم برطرف مي کرد، در اين روش بدون مراجعه مستقيم و از طريق سايت هاي اينترنتي نيازهاي خود را برطرف مي کند. ارائه خدمات گردشگري در اينترنت به سه صورت انجام مي گيرد که عبارتند از:
١- اطلاعات الکترونيکي: بدست آوردن اطلاعات از سايت هاي اينترنتي گردشگري به وسيله کتابچه هاي الکترونيکي، راهنماهاي صوتي، آلبوم تصاوير، تصاوير واقعي يا مجازي، کليپ هاي ويدئويي، راهنماهاي سفر.
٢- رزرو آنلاين: رزرو و يا انتخاب هتل ها، سفرهاي هوايي، کرايه کردن ماشين و... ٣- پرداخت آنلاين: استفاده از کارت هاي اعتباري، پرداخت هاي ديجيتالي، پرداخت هزينه هاي سفر مانند ويزا، بليط هواپيما و قطار و...(وبلاگ صنعت توريسم) از طريق توسعه سايت هاي گردشگري، بازاريابي در جذب گردشگر، استفاده از سيستم ارتباط با مشتري در موارد خريد بليت ، رزرو کردن اقامت و نظر خواهي از گردشگران ، همچنين نظارت و مديريت بر گردشگري از طريق سيستم اطلاعات جغرافيايي ، سيستم موقعيت ياب جهاني و ارائه خدمات مالي الکترونيکي مثل بانکداري الکترونيکي، آموزش الکترونيکي به گردشگران ، ميتوان کارايي اين بخش را به طور قابل توجهي افزايش داد(پورفرج ، عيسي زاده ، چراغي، ١٣٩٠،٥٢).

در متن اصلی مقاله به هم ریختگی وجود ندارد. برای مطالعه بیشتر مقاله آن را خریداری کنید