بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
خلاصه كتاب عكاسي هنر ميان مايه
درس : جامعه شناسي هنر
اسلاید 2 :
پيش گفتار متن فارسي
پژوهش بورديو درباره عكاسي بخشي از نظريه او درباره سرمايه فرهنگي است كه همراه سرمايه نمادين ، سرمايه اقتصادي و سرمايه اجتماعي ، پايگاه اجتماعي را مي سازند .
از نظر او مهمترين عامل در حفظ و تداوم پايگاه اجتماعي فرد ، انتقال سرمايه فرهنگي است .كه عمدتا با ابزار آموزش و پرورش و آموزش عالي به دست مي آيد كه البته طبقات حاكم نيز با اين ابزار به بازتوليد و تثبيت موقعيت خود در جامعه مي پردازند.
اسلاید 3 :
نظريه لايه بندي اجتماعي بورديو در ادامه نظريه ي وبر است .
از نظر بورديو افرادامروزه وجه تمايز خود را نه در عوامل اقتصادي و شغلي بلكه بر پايه سليقه هاي فرهنگي ، مصرف و گذران اوقات فراغت مي بينند
هرچندروند همانندي سبكهاي زندگي به چشم مي خورد امادر نظريه بورديو ، تفاوتها وجود دارندو سرمايه فرهنگي ابزاري است نزد طبقات بالاي جامعه براي حفظ نابرابريهاي اقتصادي ، سياسي و اجنماعي.
اسلاید 4 :
هنر ميان مايه كه از هنر نخبگان جداست و متعلق به طبقه متوسط است كه مابيت نخبگان و عوام قرار مي گيرند .
نخستين نقد فرهنگ انبوه به مكتب فرانكفورت تعلق داشت كه معتقد بودند فرهنگ انبوه منحط است و برتري با هنرهاي زيبا و فرهنگ عالي است .
در نظريه بورديو ترجيحهاي فرهنگي بسته به پس زمينه ي طبقاتي است .
اسلاید 5 :
پيش گفتار
آيا عكاسي ماده خام جامعه شناسي مي تواند باشد؟وبر بر آن است كه ارزش و اهميت يك موضوع به منافع محقق بستگي دارد .
بورديو عنوان مي كند كه پيشرفتهاي چشمگير در علوم اجتماعي در سايه روش شناسي تلقي واقعيتهاي اجتماعي به مثابه ي شرايط حاكم به دست آمده اند .
او به شهود گرايي انتقاد مي كند و مي گويد كه جامعه شناسي به عنوان يك علم عيني تعريف مي شود و دليلش هم وجود روابط بيروني است كه ضروري و مستقل از خواستهاي فردي و شايد ناخود آگاهند( يعني با يك تامل ساده قابل درك نيستند) .
اسلاید 6 :
ادامه
از آنجا كه سوژه ها معناي كل رفتارشان را به صورت آگاهانه و بي واسطه در اختيار ندارند و از آنجا كه كنشهايشان همواره معاني اي بيش از آنچه بدانند يا بخواهند را در بر مي گيرد ، بنابراين جامعه شناسي نمي تواندعلمي كاملا درون نگر باشد كه با روي آوردن به تجربه ي ذهني به سادگي به قطعيت مطلق برسد .
البته ذهنيت گرايي در كنار عينيت به كار مي رود چرا كه تجربه معناها بخشي از كل معناي تجربه است ، جامعه شناسي كمترين ترديد را نسبت به ذهنيت گرايي دارد و مفاهيم بينابيني و مفاهيمي چون از خود بيگانگي ، نگرش يا خلقيات مردم كه واسطه ميان امر عيني و امر ذهني هستند ، تكيه مي كند .
اسلاید 7 :
وظيفه اين جامعه شناسي ساخت نظامي از روابط است كه هم معناي عيني كنشهايي را كه با قواعد سنجش پذير مطابق هستند و هم پيوندهاي خاصي را كه بايد سوژه ها با شرايط عيني وجودشان و معناي عيني رفتارشان داشته باشند شامل مي شود ، يعني همان معنايي كه اين سوژه ها را درتملك خود مي گيرد زيرا ديگر از تملك آنها خارج شده است .
سه مقطع اين فرايند علمي : 1- تجربه زيسته بي واسطه كه 2- از راه ترجمانهايي شناخته مي شود كه به همان ميزان كه معناي عيني را آشكار مي كنند ، پنهانش نيز مي دارند و 3- به تحليل معاني عيني و شرايط اجتماعيي اشاره دارد كه وجود آن معاني را ممكن مي سازد . منظور همان تحليلي است كه نيازمند ايجاد رابطه ميان كنشگرها و معناي عيني كنشهايشان است .
اسلاید 8 :
آينده نگري طبقاتي چيزي نيست جز همين تجربه در متداول ترين معنايش كه بي درنگ مشخص مي كند كه آيا داشتن آرزو يا بلند پروازي معقول است يا نامعقول.
همه چيز به گونه اي پيش مي رود كه گويي سايه ي شرايط عيني همواره درون مرزهاي آگاهي راه مي يايد.
عكاسي بر خلاف فعاليتهاي شاق فرهنگي نه مستلزم فرهنگ روابط آكادميك است و نه نياز به كار آموزي ها ي خاص دارد .
هرچند توليد تصوير به خودكار بودن دوربين مربوط است اما ثبت تصوير بر اساس گزينش است كه در گزينش هم زيباشناسي و اخلاق دخيلند .
نيچه مي گويد : هنرمند سوژه هايش را خود برمي گزيند و اين همان شيوه ي تمجيد او از سوژه است.
چنين است كه هر گروه اجتماعي از ميان بينهايت عكسهايي كه به لحظ فني قابل ثبت هستند دامنه محدودي از سوژه ها و ژانرها و تركيب بندي را انتخاب مي كند.عكاسي با شكار صحنه ها آنها را آييني و جاودانه مي سازد .پيش پا افتاده ترين عكسها علاوه بر اهداف خاص عكاس ، بيانگر نظام آرايش ادراك ، تفكر و ارزش گذاري اي خواهد بود كه در بين تمامي اعضاي يك گروه مشترك است .
اسلاید 9 :
معنا و كاركردي كه به يك عكس اطلاق مي شود به سه چيز بستگي دارد: ساختار ، تمايز و بويژه به موقعيت آن گروه در ساختار جامعه
معنايي كه فرد خرده بورژوا از عكاسي دارد بيانگر دو چيز است : 1- رابطه ي خرده بورژوازي با فرهنگ يعني با طبقات بالاتر(بورژوازي) كه امتياز فعاليتهاي فرهنگي برتر را در اختيار دارند و 2- رابطه خرده بورژوازي با طبقات كارگري كه مي خواهندبه هر قيمتي شده خودشان را از كارگران متمايز كنند .
اسلاید 10 :
بخش اول :آيين اتحاد و تفاوتهاي پرورده
آلبوم عكسهاي خانوادگي همه را دور هم جمع مي كند ، آرامش را به خانه بر مي گرداند و باعث انسجام مي شود .
عكاسي به سرعت گسترش يافته است .
عكس گرفتن ، حفظ و نگاه كردن به آنها در 5 مورد به ارضاي صاحب عكس ختم مي شود : مقاومت در برابر گذشت زمان(جانشيني سحر آميز براي آنچه زمان تخريبش كرده ، جبران ناكاميهاي حافظه) ، برقراري ارتباط با ديگران و ابراز احساسات، خودشناسي(هنرمندي-اعتبارفني )، اعتبار اجتماعي (به دنبال مسافرتهاي پرهزينه) ،سرگرمي يا گريز از آشفتگي هاي ذهني روزمره .
روان شناس فقط به كشف اسباب رضايت و دلايل مي پردازد نه بررسي كاركردهاي اجتماعي اي كه در پس آن دلايل نهانند و تحققشان مايه هاي رضايت تعريف شده بيشتري را فراهم مي كند .عكاسي به سبب استفاده از معلول به جاي علت تابع قواعد اجتماعي بوده و پذيراي كاركردهاي اجتماعي است .
اسلاید 11 :
فعاليت عكاسي طبقه كارگر را تنها بر اساس محدوديتهاي مالي نبايد تحليل كرد بلكه براي شناخت كاركردي كه طبقه كارگر به عكاسي اطلاق مي كند بايد با ارتباط آنها با وضعيت طبقاتيشان آشنا شد .
تسليم شدن به فعاليتي ابتدايي و نداشتن اشتياق به مشقي جدي تر باعث دروني سازي محدوديتهايي مي شود كه ناشي از موانع اقتصادي و نيز آگاهي فرد از اين امر است كه شكل ديگري از مشق وجود دارد كه براي براي او ناممكن اما براي ديگران ممكن است .
كارگران در مي يابند كه چگونه علاقه خود به پيشرفته ترين و پرهزينه ترين وسايل را كنترل كرده و از خريد نامقدور آنها اجتناب كنند .
روان شناسي انگيزشي اين پرسش را همچنان بي جواب مي گذارد كه عكاسي با اينكه يك نياز اوليه و طبيعي را بر آورده نمي كند پس چرا اين همه همگاني و فراگير شده است ؟
اسلاید 12 :
مشق عكاسي به مثابه شاخص و ابزار يكپارچگي
جامعه شناسي در مقابل روان شناسي توان توجيه زواياي عكاسي را دارد.
بيش از دوسوم عكاسها ، دنباله روهاي فصلي هستند
بين حضور كوركان در خانواده و داشتن دوربين عكاسي رابطه كاملا نزديكي وجود دارد ،در ضمن دور بين جز وسايل عمومي اعضاي خانواده است .
عكاسي به دليل كاردكردش دوام يافته است . كاركرد آن آييني كردن و جاودانه ساختن بهترين لحظه هاي زندگي خانوادگي و تحكيم يكپارچگي اعضاي خانواده است ، آن هم به واسطه ي تاكيد دوباره بر مفهوم خانواده و اتحادش .خانواده هم سوژه و هم ابژه عكاسي است .
عكاسي موفق به اجراي كاركردهايي شده است كه قبل از آن وجود داشتند ، يعني آييني كردن و جاودانه ساختن بخش مهمي از زندگي جمعي مثل عكس عروسي، براي همين خيلي سريع جاگير شد .
اگر بپذيريم كاركرد بزم احيا و بازسازي گروه است ، آنگاه خواهيم فهميد كه چرا عكس با آن پيوند نزديك دارد.
اسلاید 13 :
عروسي مناسكي است براي تقدس بخشيدن به اتحاد دوگروه كه تحت تاثير دو فرد (عروس و داماد) قرار دارند كه البته عكس در آن متعلق به بزرگترهاست
مراسمي كه در آن بچه ها كانون توجه هستند مراسم عشاي رباني است .
از سال 1945 به بعد است كه كودكان محل توجهند تا قبل از آن در آلبومها تقريبا عكسي از كودكان وجود نداشت . امروزه اين پايگان معكوس شده است .
عكاسي موضوع جامعه شناسي مي تواند باشد و هرگز نبايد به فن صرف يا زيباشناسي ناب عكاسي توجه شود .عكس فقط بايد بازنمودي را در اختيار بگذارد كه واقعي بوده و اطلاعات لازم براي شناسايي صحيح (سوژه) را دارا باشد .
اسلاید 14 :
عكس مراسم ازدواج يك جامعه نگاشت واقعي است و به اين لحاظ مورد خوانش قرار مي گيرد .
براي هر ميهمان عكس در حكم نشان افتخار است ، شاخص نفوذ اجتماعي و خاستگاه شهرت و اعتبار
مقابل دوربين قرار گرفتن يعني گواهي دادن بر حضور
آنچه بيننده عكس دريافت مي كند ، آدمها در مقابل آدمها نيست بلكه نقشهاي اجتماعي است . موضوع عكسها از موفقيت اجتماعي تا روابط بين آدمها مي تواند باشد
دهقانان ارزشهاي شهري اي را كه عكاسي بازنماييشان مي كند و منجر به نفي ارزشهاي دهقاني مي شود ، رد مي كنند .
اسلاید 15 :
انجام مشق عكاسي نسبت معكوسي با افزايش سن دارد ، اختلاف بين تعداد عكسهاي متعلق به مجردها و متاهلها با افزايش سن بيشتر مي شود . در اين ميان تعطيلات بهترين لحظه براي مشق عكاسي است .
در طبقات بالاي جامعه عكسهاي چشم اندار در تعطيلات جايگزين عكسهاي سنتي تعطيلات است كه تا حدودي مي تواند منجر به كاهش پيوندهاي ميان خانواده هسته اي و گسترده شود كه در تعطيلات تقويت مي شود .
فعاليت عكاسي با حضور كودكان ارتباط نزديكتري دارد زيرا تولد نوزاد يكپارچگي گروه را باعث مي كند و ثبت اين تصوير نيز اين يكپارچگي را تقويت مي كند .
تقويت پيوند اقوامي با پراكنش جغرافيايي توسط عكس بيشتر به انجام مي رسد تا نامه .
خود عكس معمولا چيزي نيست جز تصوير ذهني گروه از يكپارچگي خودش .
اسلاید 16 :
عكس همواره تا مرز يك نشانه محض فرود مي آيد و تنها براي كسي قابل فهم است كه كليدش را در اختيار داشته باشد .
عكس در غياب ديگر ابزار ، وظيفه جمع آوري ميراث خانواده را دارد .عكس خانوادگي به نوعي به شورينگاي قوم آراندا شبيه است (شورينگا ، اشياي چوبي يا سنگي تزييني هستند كه جسم يكي از نياكان را بازنمايي مي كنند)
اين كالاها ويژگي مقدسشان را مرهون اين واقعيت هستند كه با شهادت راستين بر سرگذشت زمان طولاني و تداوم خانواده ، خود را به هويت اجتماعي آن خانواده كه همواره از استمرار زماني جدايي ناپذير است ، تخصيص داده اند
اسلاید 17 :
مناسبت هاي مشق عكاسي و عكاسي مناسبتي
رايج ترين نوع مشق عكاسي مرهون ماهيت وجودي اش است ، يعني كاركرد اجتماعي اي كه برايش تعيين گشته است ، كاركردهاي اجتماعي عكس ، محدوده هاي وجودش را نيز تعريف مي كند .عكاسي مبتني بر ضرباهنگ هاي گروه است ، پس از آنجا كه قادر نيست خود را از كاركردهايي كه وجودش را مديون آنهاست رها سازد ، نمي تواند غايتهاي خود را جامه عمل بپوشاند و به مقاصد خاص زيبا شناسي مستقل پاسخ گويد
در تقسيم دوربينها به پيشرفته و مبتدي مي بينيم كه دارندگان پيشرفته ترين دوربينها در قياس با كساني كه دوربينهاي ساده تري دارند ، دانش فني شان كمتر است .
از سوي ديگر دارندگان دوربينهاي پيشرفته به دو دسته ي متفاوت تقسيم مي شوند :كساني كه از امكانات دوربينشان آگاهند و دلانش فني گسترده اي دارند و كساني كه دسترسي چنداني به اطلاعات فني ندارند .
اسلاید 18 :
به نظر مي رسد كه خريد تجهيزات گران قيمت بيشتر به دليل عادتهاي مصرف كننده به خريد محصولات درجه يك صورت مي گيرد تا به منظور دگرگون سازي كيفي هدف عكاسانه . بطور خلاصه ، پيچيدگي روشهاي موجود براي عكاسي ناشي از عوامل بيروني است ونه نتيجه مقتضيات جديدي كه به واسطه خود مشق عكاسي به وجود مي آيند .
ويژگي زيباشناسانه تصوير توليد شده و قيد و شرطهاي اين مشق را نمي توان برخاسته از ويژگي دوربين،امكانات يا محدوديتهايش دانست .
اگر هنجار اجتماعي آنچه را كه بايد و ممكن است عكاسي شود ، تعيين مي كند ، حوزه امر قابل عكاسي نمي تواند نامحدود باشد
به نظر دهقانان اشيا زندگي روزمره ، به جز بچه ها، كه آدمي همه روزه مي بيند ارزش عكس گرفتن ندارند .
اسلاید 19 :
مركزيت دادن و روبه رو نمايي در عكس ، قاطعانه ترين شيوه ي تاكيد بر ارزش شي اي است كه اينگونه ثبت شده است . در نتيجه عكس به نوعي ايده نگاشت يا تمثيل تبديل مي شود و ويژگي هاي فردي و جنبي در پله دوم اهميت قرار مي گيرند .وقتي عكس كليد فهم نشانه را در اختيار بيننده قرار ندهد، نيازمند زيرنويس است.
عكسي كه بيانگر مواجهه شخص با يك مكان در لحظه ي استثنايي است مثالي است براي فهم اين موضوع كه چگونه عكس به ايده نگاشتي بدل مي شود كه تمام جنبه هاي ضمني و گذرا ، از قبيل آدمهاي در حال حركت و به طور خلاصه هرگونه مولفه زندگي را از محيط حذف كند .
عكسها تبديل به نشانه هايي بي زمان مي شوند : پاريس بدون تاريخ ، پاريس بدون ساكنانش ، مگر نشانه هايي بر حسب اتفاق ؛ خلاصه كلام ، پاريس بي هيچ رخداد خاصي .
اسلاید 20 :
عكس با كارت پستال ارتباط دارد ، با چيزي كه اين مشق زيبا شناسي و سوژه هايش را از آن مي گيرد ؛ اين ارتباط همانند ارتباط عكس خانگي با تصوير استوديويي است .
عكسي كه تابع كاركردهاي سنتي است به سبب تاكيد بر تصوير توليد شده ، نمي تواند از يك حدي بيشتر شود و چون همواره با مناسبتهاي خاص همراه است ، مناسبتي و موقتي باقي مي ماند .اما مشق پر شور كه بر خود عمل توليد امتياز قايل مي شود ، توان آن را دارد كه رشد نامحدودي را تجربه كند ، زيرا به واسطه ي ميل به تكامل فني از خود محصولش فراتر مي رود .
مشق عادي ، آييني و جشني است و كليشه اي عمل مي كند ،امكان بلند پروازي را هم ندارد ، زيرا همان اصلي كه اساس وجودي اش را تعريف مي كند حد و مرزش را هم تعيين مي كند و با توجه به اينكه اين مشق صرفا به معناي عكاسي از امر قابل عكاسي است .
نگرش هنرمندانه همان گرايش مستمر و رايج ارتقا دادن هر ابژه اي تا مرتبه ي اثر هنري است .
