بخشی از پاورپوینت
اسلاید 1 :
*مسمّط : شعری است که از رشته های گوناگون پدید می آید ، قافیة رشته ها متفاوت است و در هر رشته همة مصراع ها به جز مصراع آخر هم قافیه اند.
- هر بخش را یک رشته و مصراع آخر آن را بند میگویند که حلقة ارتباط رشته ها است.
اسلاید 2 :
ویژگی های مسمط :
- هر بخش سه تا شش مصراع دارد.
- شمار مصراع های هر بخش با بخش های دیگر برابر است.
- مصراع آخر تمام بندها هم قافیه است.
- شمار رشته های مسقط نامعین و به اختیار شاعر است.
اسلاید 3 :
محتوای مسمّط : تغزل، مدح، اشعار سیاسی ، ملّی و میهنی تقریباً همانند قصیده است.
*مسمّط سرایان معروف: منوچهری دامغانی، قاآنی.
مسمّط تضمینی: مسمّطی است که بند آن در هر رشته، به ترتیب مصراع دوم بیت های یک غزل است یعنی شاعر بیت های یک غزل را به ترتیب در پایان رشته های مسمّط می آورد.
اسلاید 4 :
-تعداد رشته ها تابع تعداد بیت های غزل است.
*شکل هندسی مسمّط تضمینی : -------1-------1
-------1 «------1
-------»1
-------2
-------»2
-------3
«------3
-------»3
-------
«------2
------------
-------------
-------------
اسلاید 5 :
*مسمّط تضمینی سرایان معروف: شیخ بهایی (شاعر قرن دهم) که از غزل خیالی بخارایی(شاعر قرن نهم) تضمین کرده است.
نکته: بنیان گذار مسمّط منوچهری دامغانی شاعر قرن پنجم است.
اسلاید 6 :
-------1-------1
-------2-------2
-------3-------3
--------4-------4
--------5-------5
--------6-------6
--------7-------7
*مثنوی: قالب شعری است با بیت های مصرّع که هر بیت قافیة مستقل دارد.
شکل هندسی مثنوی :
اسلاید 7 :
درون مایة مثنوی به چهار بخش تقسیم میشود:
1- حماسی و تاریخی : شاهنامة فردوسی و اسکندرنامة نظامی
2- اخلاقی و تعلیمی: بوستان سعدی
3- عاشقانه و بزمی: خسرو و شیرین نظامی و ویس و رامین فخرالدین اسعد
4- عارفانه :
مثنوی مولوی، حدیقه الحقیقة سنایی و منطق الطیر عطّار
گرگانی.
اسلاید 8 :
*تاریخچة مثنوی: قدیمی ترین قالب شعر فارسی و خاصّ زبان فارسی است و در همة دوره ها از آن استفاده شده است.
اولین مثنوی شعر فارسی:
- کلیله و دمنة منظوم رودکی
- آفرین نامة
ابوشکور بلخی .
اسلاید 9 :
*مثنوی سرایان معروف گذشته: فردوسی، اسدی ، نظامی، عطّار ، سنایی، سعدی، مولوی، جامی. *مثنوی سرایان معروف معاصر: پروین اعتصامی، حمیدی شیرازی و شهریار.
نکته: مثنوی به جهت تغییر قافیه در هر بیت مناسب ترین قالب برای بیان داستان ها و مطالب طولانی است چون محدودیتی برای شاعر ایجاد نمی کند. مثلاً شاهنامه فردوسی بیش از 60000 بیت دارد و مثنوی مولوی 26000 بیت دارد.
