بخشی از مقاله
تک یاختگان
دید کلی
تک یاختگان گروهی از موجودات زنده یوکاریوت هستند که پیکرشان تنها از یک یاخته تشکیل شده است و فعالیتهای زیستی مختلف این موجودات توسط بخشهای اختصاص یافته‌ای از پروتوپلاسم به نام اندامهای یاخته‌ای انجام می‌شود این بخشها مشابه اندامهای موجودات پر‌یاخته‌ای عمل می‌کنند. از این رو یک تک‌یاخته‌ای ، برخلاف یاخته‌های پریاختگان که وابسته به یاخته‌های دیگرند، موجود کامل و مستقلی است که تمام فعالیتهای زیستی یک پر‌یاخته‌ای را نظیر حرکت ، شکار طعمه ، گوارش ، تکثیر و غیره انجام می‌دهد.
مشخصات تک یاخته‌ها
اندازه
بطور کلی ، تک‌یاختگان بسیار ریز و میکروسکوپی هستند اکثرا بطور منفرد و گاهی بصورت کلنی دیده می‌شوند.
اندامهای حرکتی
از مهمترین خصوصیات تک‌یاختگان داشتن اندامکهای حرکتی ، مانند پاهای کاذب ، تاژکها و مژکها است و تقسیم آنها به چهار رده اصلی تاژکداران ، مژکداران ، ((ریشه‌پایان)) و اسپورداران بیشتر بر اساس همین زواید حرکتی آنهاست پاهای کاذب ، زواید سیتوپلاسمی موقتی هستند که در برخی از تک‌یاختگان فاقد پوشش سخت شکل می‌گیرند و حرکتی به نام آمیبی را در آنها باعث می‌شوند این نوع حرکت در گروهی از ریشه‌پایان ، مانند آمیب‌ها و بعضی از یاخته‌های جانوری نظیر گویچه‌های سفید خون ، یاخته‌های جنسی ، یاخته‌های کشت بافت و در برخی از قارچها دیده می‌شود.
تاژکها و مژکها ، که زواید دایمی حرکتی تک‌‌یاختگان‌اند، ساختاری کاملا مشابه دارند و از تعدادی میکروتوبول با نظمی خاص تشکیل یافته‌اند. تفاوت تاژکها و مژکها در طول و تعداد آنهاست. اگر طولشان کم تعدادشان زیاد باشد مژک و چنانچه دراز و به تعداد محدود باشند تاژک خوانده می‌شوند. حرکت تاژکها به صورت موجی و از راس به طرف قاعده تاژک و یا برعکس است در حالیکه حرکت مژکها به صورت پارویی است. انجام حرکات آمیبی و تاژکی و مژکی ، بستگی به حضور ATP و یون کلسیم با غلظت مناسب در مورد حرکت آمیبی در محیط دارد.
واکوئلهای دفعی و گوارشی
بسیاری از تک‌یاختگان دارای حفره‌ا‌ی جهت دفع آب و بعضی مواد زاید هستند به نام واکوئل دفعی یا انقباضی که به تناوب منقبض شده و محتویات آبگون خود را به بیرون می‌ریزد. در مژکداران خروج محتویات این واکوئل از سوراخ خاص موجود در پلیکل صورت می‌گیرد. واکوئلهای انقباضی معمولا تک‌یاختگان آب شیرین که سیتوپلاسم آنها نسبت به محیط آبی اطراف هیپرتونیک است
دیده می‌شوند و در بعضی از گونه‌های دریایی نیز دیده شده‌اند. در تک‌یاختگانی که تغذیه جانوری دارند حفرات یا واکوئلهایی دیده می‌شوند به نام واکوئلهای گوارشی یا غذایی که ذرات غذایی در آنها معلق‌اند.
این واکوئلها همراه با جریان سیتوپلاسمی یا سیلکوز در داخل سیتوپلاسم جابجا می‌شوند. در اکثر مژکداران هولوزوئیک ، واکوئلهای گوارشی در انتهای کانال یا معبری به نام حلق یاخته‌ای قرار دارند. قبل از حلق ، دهان یاخته‌ای وجود دارد که در مژکداران عالی فضایی به نام فضای پیش دهانی قبل از آن دیده می‌شود. ضربان مژه‌های موجود در این فضای پیش دهانی موجب جریان یافتن آب همراه با ذرات غذایی به داخل دهان ، حلق یاخته‌ای و سپس واکوئلهای گوارشی می‌شود.
هسته
در تک‌یاختگان بسیار متنوع‌اند، هسته به شکلها و اندازه‌ها و با ساختارهای مختلف دیده می‌شود. بیشتر تک‌یاختگان یک هسته دارند در حالی که بعضی از آنها ممکن است در تمام یا بخشی از زندگی خود بیش از یک هسته داشته باشند. در مژکداران دو نوع هسته وجود دارد: یکی هسته بزرگ (پلی‌پلوئیدی) به تعداد یک عدد و به شکلهای مختلف و دیگری هسته کوچک (دیپلوئیدی و در ارتباط با فعالیتهای تولید مثلی) که تعداد آن در یک یاخته ممکن است از یک تا 80 عدد تغییر کند.
سیتوپلاسم
سیتوپلاسم در اکثر تک‌یاختگان به دو بخش بیرونی (اکتودرم) و درونی (آندوپلاسم) متمایز می‌شود. اکتوپلاسم در ریشه‌پایان شفاف ، یکنواخت ، بدون دانه و ژله مانند است در حالی که آندوپلاسم دانه‌دار و آبگون است.تغییر حالت ژله‌ای اکتوپلاسم به حالت آبگونه‌ای آندوپلاسم و بالعکس در ایجاد پاهای کاذب برای برای حرکت آمیبی موثر است در مژکداران ، اکتوپلاسم بخش دایمی و مشخص و حاوی اندامکهای گوناگون است.
تک‌یاختگان گیاهی
تک‌یاختگان گیاهی به فراوانی تک‌یاختگان جانوری نیستند و اختصاصات بارز و متنوع آنها را ندارند. ویژگی مهمی که فقط در تک‌یاختگان گیاهی (تاژکداران گیاهی) دیده می‌شود وجود یک یا چند اندامک محتوی کلروفیل و کاروتنوئید به نام کروماتوفور است این اندامکها در تغذیه هولوفیتیک دخالت دارند و به همین دلیل تاژکداران گیاهی را جز جلبکهای سبز به شمار می‌آورند. تک‌یاختگان حاوی کروماتورفور معمولا دارای یک لکه چشمی یا استیگما هستند که بخشی فنجانی شکل و حاوی رنگیزه‌های کاروتنوئید است و به رنگهای سرخ و قهوه‌ای دیده می‌شود.
لکه چشمی ، بلکه غالبا در بخش پیشین جسم یاخته و در زیر تاژک قرار دارد به عنوان اندامک حساس به نور و در بعضی از تاژکداران به عنوان مشخص کننده جهت حرکت عمل می‌کند. از میان تک‌یاختگان گیاهی دیاتوم‌ها و مخمرها در آبها و محیط اطراف ما فراوانترند و مشاهده آنها نیز آسانتر است دیاتوم‌ها از جلبکهای سبز- زرد هستند که بسیاری ازآنها تک‌یاخته‌اند و مخمرها از قارچهای تک‌یاخته‌ای محسوب می‌شوند که به اشکال مختلف در مواد غذایی مانند خمیر نان ، ماست سرکه و غیره دیده می‌شوند.
تک یاختگان جانوری
تاژکداران
ابتدایی‌ترین اعضای این گروه تاژکداران جانوری هستند که معمولا زندگی آزاد داشته و هولوتروف هستند و به جلبکهای تاژکدار بی‌رنگ شباهتی بسیار دارند. تاژک این قبیل پروتوزوئرها جریانی در آب پدید می‌آورد که غذا را به سوی سلول می‌راند. تاژکداران جانورانی ابتدایی و آزاد و بدون تردید خاستگاه بسیاری از صورتهای دارای زندگی همزیستی امروزی هستند. مثلا گونه‌های مختلف تریپونوزوما به صورت انگل در سلولهای خون و لنف مهره‌داران مختلف به سر می‌برند. ترکونمفا همزیست دیگری است که چوب را در لوله گوارش موریانه هضم می‌کند.
آمیبیها
آمیبیها توسط پاهای کاذب حرکت و تغذیه می‌کنند. هلیوزوآها که بیشتر ساکن آب شیرین هستند انواعی هستند که در آنها پاهای کاذب متعدد و دائمی همانند اشعه خورشید از اطراف سلول خارج می‌شوند. شعاعیان پلانکتونی نیز ظاهر مشابه دارند. در گروه دیگری از آمیبیها پاهای کاذب از درون حمایت نمی‌شوند بنابراین آزادانه جریان می‌یابند و تغییر شکل می‌دهند. معروف‌ترین نمونه این گروه آمیب معمولی است که آمیبا پروتئوس است. یکی از وابستگان نزدیک و انگل این گروه آنتامبا هیستولیتیکا است که مولد اسهال خونی در انسان می‌باشد.
هاگداران
هاگداران انگل چرخه زندگی پیچیده‌ای دارند. این چرخه شامل مراحل تشکیل هاگ است. یک هاگدار تک سلولی می‌تواند تقسیم چند تایی بیابد و بطور همزمان تعدادی سلول کوچکتر حاصل آورد. هر کدام از سلولهای حاصل هاگی است که یک هسته دارد که و پس از آنکه چنین سلولی به عنوان انگل بالغ در بدن یک میزبات مستقر شد،
چند هسته‌ای می‌شود و خود را برای انجام تقسیم چند تایی دیگری آماده می‌سازد. پلاسمودیوم معروف‌ترین هاگداران است و گونه‌های مختلف آن در پستانداران و پرندگان ایجاد بیماری مالاریا می‌کنند.
مژکداران
مژکداران پیچیده‌ترین و ظریف‌ترین و در عین حال صاحب گوناگون‌ترین سلولهای تخصص یافته در میان اقسام سلولهای شناخته شده‌اند. این جانداران توسط مژکهایی حرکت و تغذیه می‌کنند که در بیشتر موارد روی ردیفهای منظم واقعند. بیشتر مژکداران از قبیل پارامسی دارای حلقی همیشگی هستند. مژکداران چند هسته‌ای هستند. تعداد قابل توجهی از مژکداران زندگی همزیستی دارند و بیشتر اقسام آزاد متحرک می‌باشند. چند گروه ثابت هم در میان آنها وجود دارد که ورتیسل از آن جمله است.
هاگداران (Sporozoans)
اين آغازيان انگل و فاقد وسيله‌ي حركتي‌اند. اين جانداران همان‌طور كه از نامشان پيداست همگي هاگ توليد مي‌كنند. چرخه‌ي زندگي هاگداران پيچيده است كه در آن هر دو نوع توليد مثل جنسي و غير جنسي وجود دارد. در توليد مثل جنسي گامت‌ها ساخته مي‌شوند. گامت نر تاژكدار و از گامت ماده كوچك‌تر است. تخم حاصل از لقاح گامت‌ها ديواره‌ي ضخيمي دارد كه آن را نسبت به خشكي و شرايط نامساعد محيط مقاوم مي‌كند.
پشه‌ها از عوامل انتقال هاگداران از ميزباني به ميزبان ديگر هستند؛ هم‌چنين آب يا غذاي آلوده به مدفوع داراي اين آغازيان راه ديگر ابتلا به بيماري‌هاي مربوط به هاگداران است.
كپك‌هاي آبي (Water molds)
اين جانداران معمولا در آب زندگي مي‌كنند. انگل ماهي‌ها و تجزيه‌كننده‌ي بقاياي آنها هستند. برخلاف نامي كه دارند، بعضي از اين كپك‌ها در خشكي زندگي مي‌كنند و انگل حشرات و گياهان‌اند (عامل قحطي سيب‌زميني در دهه‌ي 1840 در ايرلند، نوعي كپك آبي بود). بيش‌تر كپك‌هاي آبي كودرست (ساپروفيت) هستند و روي بقاياي جانداران زندگي مي‌كنند.
كپك‌هاي آبي ديواره‌ي سلولي سلولزي دارند. كپك‌هاي آبي هنگام توليد مثل غير جنسي هاگ‌هاي تاژكدار ديپلوئيد توليد مي‌كنند. هنگام توليد مثل جنسي با تقسيم ميوزگامت و در نهايت سلول تخم توليد مي‌كنند.
آغازيان
كپك‌هاي مخاطي پلاسموديومي (Plasmodial slime molds)
كپك مخاطي پلاسموديومي، توده‌اي سيتوپلاسمي است كه تعداد زيادي هسته‌ي ديپلوئيد دارد. اين كپك‌ها معمولا روي مواد گياهي در جنگل‌ها و يا مزارع زندگي مي‌كنند و از باكتري‌ها و مواد آلي تغذيه مي‌كنند.
اگر شرايط رشد فراهم نباشد - مثلا خشكي - تعدادي بخش‌هاي ساقه مانند روي پلاسموديوم تشكيل مي‌شود كه در نوك آنها هاگدان‌ها تشكيل مي‌شوند. درون هر هاگدان تعدادي هاگ هاپلوئيد تشكيل مي‌شود. هاگ‌ها قابليت بقا در شرايط نامساعد را دارند.
هاگ‌ها در شرايط مساعد مي‌رويند و به سلول‌هاي هاپلوئيد تاژكدار و يا آميبي‌شكل تبديل مي‌شوند. تركيب دو سلول هاپلوئيد، سلول تخم ديپلوئيد را به‌وجود مي‌آورد كه از رشد آن پلاسموديوم چند هسته‌اي ديگري تشكيل مي‌شود.
آغازيان
كپك‌هاي مخاطي سلولي (Cellular slime molds)
اين آغازيان تا حدي شبيه آميب هستند و در خاك‌هاي مرطوب زندگي و از باكتري‌ها و مخمرها تغذيه مي‌كنند. تنش‌هاي محيطي و نامساعد شدن شرايط زيست سبب مي‌شود تا سلول‌ها دور هم جمع شوند و يك كلني سلولي تشكيل شود. هر كلني يك پايه و ساقه‌اي با بخشي متورم در انتها دارد. در اين بخش متورم هاگ‌ها ساخته مي‌شوند.
هاگ‌ها در محيط پراكنده مي‌شوند و در شرايط مساعد به يك كپك هاپلوئيد جديد نمو مي‌يابند. در واقع اين روش تكثير غير جنسي است. چرخه‌ي توليد مثل جنسي اين جاندار در رطوبت فراوان محيط ديده مي‌شود.
: آغازيان
آغازيان كپك مانند (Protistan molds)
تا مدت‌ها اين آغازيان را جزو قارچها مي‌دانستند؛ اما با پي‌بردن به اختلاف‌هاي بين اين جانداران و قارچها، اين رده‌بندي كنار گذاشته شد. ديواره‌ي سلولي در آغازيان كپك مانند داراي ديواره، سلولزي است؛ برخلاف قارچها كه ديواره‌ي سلولي كيتيني دارند.
آغازيان كپك مانند شامل سه گروه كپك‌هاي آبي، كپك‌هاي مخاطي سلولي و كپك‌هاي مخاطي پلاسموديومي هستند. بعضي از اين آغازيان شبيه آميب‌ها هستند و با انجام فاگوسيتوز (phagocytosis) غذاي خود را به‌دست مي‌آورند.
مژكداران (Cilniates)
مژكداران آغازياني هستند كه با استفاده از مژك حركت مي‌كنند و مژك‌ها داراي ضربان هماهنگي هستند. مژكداران ديواره‌ي سخت اما انعطاف‌پذيري دارند كه امكان عبور آنها را از موانع فراهم مي‌كند. دو نوع واكوئل غذايي و ضربان‌دار در اين سلول‌ها وجود دارد. واكوئل غذايي براي گوارش غذا و واكوئل ضربان‌دار براي تنظيم آب سلول است.
بيش‌تر مژكداران دو هسته دارند. هسته‌ي بزرگ كه وظيفه‌ي آن تنظيم متابوليسم سلول است و هسته‌ي كوچك كه در فرايند توليد مثل نقش دارد. روش معمول توليد مثل در اين آغازيان توليد مثل غير جنسي از طريق تقسيم ميتوز است. توليد مثل جنسي بعد از چندين بار توليد مثل غير جنسي انجام مي‌شود. توليد مثل جنسي مژكداران از طريق هم‌جوشي انجام مي‌شود.
آغازيان
اوگلناها (Euglenoids)
گونه‌هاي اين شاخه در آب‌هاي شيرين زندگي مي‌كنند. حدود يك سوم از گونه‌هاي شناخته شده‌ي اوگلناها كلروپلاست دارند و فتوسنتز مي‌كنند. بقيه‌ي گونه‌ها كلروپلاست ندارند و هتروتروف‌اند. هم‌چنين گونه‌هاي فتوسنتزكننده نيز درصورتي كه شرايط نوري مناسبي نباشد، به‌صورت هتروتروف زندگي مي‌كنند. اوگلناها دو تاژك دارند.
يك تاژك بلند و يك تاژك كوتاه است. دركنار تاژك بلند، اندام حساس به نور به‌نام لكه‌ي چشمي قرار دارد. اين اندام در جهت‌گيري اوگلنا به‌سوي نور كمك مي‌كند. توليد مثل اوگلناها با تقسيم ميتوز انجام مي‌شود.
آغازيان
تاژكداران جانور مانند (Zoomastigotes)
تعداد تاژك در اين گروه از تاژكداران از يك تا هزاران تاژك در گونه‌هاي متفاوت است. نوع توليد مثل بيش‌تر اين جانداران غير جنسي است؛ اما تعداد كمي از گونه‌هاي تاژكداران جانور مانند توليد مثل جنسي دارند. بعضي از آنها به‌صورت همزيست درون لوله‌ي گوارش موريانه‌ها زندگي مي‌كنند. اين‌گونه‌ها آنزيم لازم براي هضم چوب را در لوله‌ي گوارش موريانه توليد مي‌كنند. بعضي از گونه‌هاي تاژكداران چرخان زندگي انگلي دارند.
آغازيان
تاژكداران چرخان (Dinoflagellates)
بيش‌تر آنها در درياها و بعضي از آنها در آب‌هاي شيرين زندگي مي‌كنند و در واقع از پلانكتون‌ها (جانداران ريز شناور در آب) هستند. پوشش حفاظتي سلولزي آنها كه با سيليس پوشيده شده است، شكل‌هاي خاصي به آنها مي‌دهند. تاژكداران چرخان معمولا دو تاژك دارند. يكي از تاژك‌ها در شيار طولي و تاژك ديگر در شيار عرضي قرار دارد
و دورتادور سلول را احاطه مي‌كند. انتهاي تاژكي كه در شيار طولي قرار دارد آزاد است و مانند يك سكان عمل مي‌كند. تاژك عرضي به چرخش سلول هنگام حركت به جلو كمك مي‌كند. تاژكداران چرخان توليد مثل غير جنسي دارند. آنها با تقسيم ميتوز تكثير مي‌شوند.
آغازيان
تاژكداران (Flagellate)
تاژكداران چرخان، تاژكداران جانور مانند و اوگلناها سه گروه عمده‌ي تاژكداران‌اند. همه‌ي آنها تاژك دارند و تك سلولي هستند. اوگلناها و تاژكداران جانور مانند ديواره‌ي سلولي ندارند. در عوض داراي يك غشاي سلولي انعطاف‌پذير با لايه‌هايي از پروتئين در سمت داخل و سطح دانه‌دار هستند. تاژكداران چرخان نيز ديواره‌ي سلولي ندارند؛ اما در بيش‌تر گونه‌ها در سمت داخل غشاي پلاسمايي صفحه‌هاي سلولزي وجود دارد.
(نمونه‌هايي از تاژكداران)
آغازيان
جلبك‌هاي قهوه‌اي (Brown algae)
حدوداً 1500 گونه جلبك قهوه‌اي وجود دارد كه بيش‌تر آنها در درياها زندگي مي‌كنند. كلپ‌ها(Kelp) بزرگ‌ترين گروه جلبك‌هاي قهوه‌اي هستند كه در نواحي ساحلي رشد مي‌كنند.
بعضي از كلپ‌ها حالت شناور دارند. اين كلپ‌ها با رشد و تكثير رويشي سريعي كه دارند، حجم عظيمي از كلپ‌ها را در اقيانوس‌ها ايجاد مي‌كنند. نوعي كلپ به‌نام ماكروسيستيس (Macrocystis) ظاهري شبيه گياهان دارد.
دهم : آغازيان
جلبك‌هاي قرمز (Red algae)
تقريبا 3900 گونه جلبك در اين گروه وجود دارد. جلبك‌هاي قرمز عمدتا در درياها زندگي مي‌كنند و به‌صورت رشته‌هاي ميكروسكپي و يا انشعابات برگ مانند ديده مي‌شوند. رنگ قرمز جلبك‌هاي قرمز به‌دليل وجود رنگيزه‌ي فيكواريترين(Phycoerytherin) است. فيكواريترين كه قرمز رنگ است، نور آبي را جذب مي‌كند. نور آبي به‌دليل قدرت نفوذي كه دارد
در آب‌هاي عميق نفوذ مي‌كند. در ديواره‌ي سلولي بعضي از جلبك‌هاي قرمز، كربنات كلسيم وجود دارد. بعضي از جلبك‌هاي قرمز براي تهيه آگار(Agar) استفاده مي‌شوند. چرخه‌ي زندگي جلبك‌هاي قرمز معمولا از نوع تناوب نسل است.
: آغازيان
جلبك‌هاي سبز (Green algae)
بيش از 7500 گونه در گروه جلبك‌هاي سبز قرار دارد كه ساختار، چرخه‌ي زندگي و زيستگاه‌هاي متنوعي دارند. بيش‌تر جلبك‌هاي سبز در آب‌هاي شيرين زندگي مي‌كنند؛ اما بعضي از گونه‌ها در آب‌هاي شور، يخچال‌هاي طبيعي، خاك‌ها و يا حتي در بخش‌هاي سايه‌ي ديوار ساختمان‌ها زندگي مي‌كنند. بعضي از جلبك‌هاي سبز با گياهان و جانوران و قارچها زندگي همزيستي دارند. وجود خصوصيات مشترك و مهم بين گياهان و جلبك‌ها سبب شده است
تا منشاء گياهان را جلبك‌هاي سبز بدانند. مثلا رنگيزه‌هاي فتوسنتزي جلبك‌هاي سبز همانند رنگيزه‌هاي فتوسنتزي گياهان است. جلبك‌هاي سبز هردو نوع توليد مثل جنسي و غيرجنسي را دارند. كلاميدوموناس(Chlamydomonas) جلبك سبز تك سلولي است كه چرخه‌ي زندگي آن را در شكل مشاهده مي‌كنيد.
در زير نمونه‌هايي از جلبك‌هاي سبز را مشاهده مي‌كنيد.
دهم : آغازيان
جلبك‌ها(Algae)
جلبك‌ها فتواتوتروف هستند. بعضي تك سلولي و بسياري ديگر پرسلولي‌اند. جلبك‌ها اگرچه در زيستگاه‌هاي گوناگوني زندگي مي‌كنند؛ اما بيش‌تر آنها آبزي‌اند.
بعضي از جلبك‌ها به‌صورت كلني هستند؛ يعني گروه‌هاي سلولي به هم‌ديگر متصل شده‌اند كه گاهي غلافي از لعاب آنها را مي‌پوشاند.
بعضي از جلبك‌ها به‌صورت رشته هستند. اين رشته‌ها ساده و يا منشعب‌اند. ممكن است در هر سلول رشته بيش از يك هسته باشد. در بعضي از رشته‌ها ديواره‌ي عرضي بين سلول‌ها وجود ندارد كه حالت سينوسيتي(Coencytic) را ايجاد مي‌كند.
جلبك‌ها با همه‌ي گوناگوني كه دارند، براساس نوع رنگيزه در سه گروه عمده‌ي جلبك‌هاي سبز، جلبك‌هاي قرمز و جلبك‌هاي قهوه‌اي دسته بندي مي‌شوند.
آغازيان
توليد مثل دياتوم‌ها
روش معمول توليد مثل دياتوم‌ها، توليد مثل غيرجنسي است. هنگام توليد مثل غيرجنسي با انجام تقسيم ميتوز محتويات سلولي آن دو برابر مي‌شود. دو پوسته از هم جدا مي‌شوند و هر نيمه، نيمه‌ي كوچك‌تر متناسب با اندازه‌ي خود را مي‌سازد. نتيجه‌ي اين توليد مثل ايجاد نسلي از دياتوم‌هاست كه بسيار كوچك شده‌اند.
در چنين وضعيتي دياتوم از پوسته‌ي خود بيرون مي‌آيد و با تشكيل گامت و سپس ايجاد سلول تخم دياتوم‌هاي جديدي را به‌وجود مي‌آورد. دياتوم‌هاي حاصل از اين نوع توليد مثل بعد از اينكه به‌اندازه‌ي كافي بزرگ شدند، ديواره‌ي سلولي را مي‌سازند.
