بحران ریزگردها و طوفانهای گرد و غبار، راه جدیدی را در جهت بهبود هرچه بیشتر و بهتر همکاریها و مذاکرات گشوده است. مطالعه آثار و پیامدهای ناشی از این پدیده نه تنها باعث شناخت اثرات و تهدیدهای زیست محیطی و منطقهای آن میشود، بلکه دید عمیقتر و بهتری را در جهت پیگیری جدیتر و بهتر این مسئله، در فراروی کارشناسان و تصمیمگیران امور قرار میدهد.
در این تحقیق با مشخص نمودن منشأ ریزگردها و نواحی اصلی ایجاد گرد و غبار، راهکارها و پیشنهاداتی در جهت کاهش این پدیده طبیعی ارائه گردیده است. همانطور که گفته شد یکی از مهمترین منابع تولید گرد و غبار در منطقه مورد مطالعه تالاب هورالعظیم میباشد که به دلیل خشک شدن، ذرات ریز به جا مانده در کف آن، یکی از منابع اصلی در تولید گرد و غبار میباشداخیراً.
پیشنهاد شدهاست که با توجه به کمبود منابع آب شیرین در منطقه عملاٌ دیگر امکان تأمین مقدار کافی آب شیرین جهت احیای تالاب های هورالعظیم مقدور نمیباشد و یک راه حل جهت حل این مشکل استفاده از آب خلیج فارس جهت به زیر آب بردن مناطق خشک مرزی از خرمشهر تا محل فعلی تالاب میباشد که میتوان مثل تالاب شادگان که هم حاوی آب شور خلیج فارس و هم آب شیرین رودخانه جراحی میباشد، تالاب هورالعظیم را هم احیاء کرد. هشتاد درصد گرد و خاکهای کشور از عراق و بقیه از عربستان و دیگر مناطق منشا میگیرند و احیای تالابها و تثبیت شنهای روان بخصوص در کانونهای فعال در عراق راه حل اساسی در حل مشکل ریزگردها میباشد. راه پیشنهادی دیگر استفاده از مواد پلیمری برای کنترل غبار میباشد که میتوان به دو گروه از این مواد اشاره نمود. .
گروه اول پلیمرهای تثبیت کننده میباشد که این گروه از پلیمرها در مواقعی که چارهای سریع برای فرو نشاندن کانون غبار لازم است به کار می رود. در این سیستم پلیمرها به خاطر خواص چسبندگی، ذرات را به هم پیوند داده و لایه نازکی تشکیل میدهند که مانع از حرکت ذرات غبار شده و به تثبیت آنها کمک میکند. گروه دیگر هیدروژلهای حفظ کننده رطوبت خاک میباشند. هیدروژل پلیمری با خاصیت جذب آب فراوان میباشد که هم از حرکت غبار جلوگیری خواهد کرد و هم به رشد گیاه کمک میکند. پاشش مالچهای پلیمر سلولزی نانو سلوفید و اقدام به کشت گیاه راه دیگری در جهت کاهش میزان گرد و غبار میباشد که این عملیات در کاشان اجرا شده و نتایج قابل قبولی را به همراه داشته است و مورد تأیید مرکز تحقیقات بیابان زدایی نیز قرار گرفته است. با استفاده از این پلیمر میزان آب دهی به گیاهان کاهش مییابد و مواد مغذی که در این پلیمر وجود دارد به مرور زمان در اختیار گیاه قرار داده میشود و عملکرد بهتری را در پی خواهد داشت.
همچنین با کشت گیاهان بومی و مناسب منطقه که بتوانند در برابر طوفان مقاومت کنند، میتوان بادشکنهایی طبیعی بوجود آورد که با برخورد طوفان به این سدها مقدار زیادی از ذرات همراهِ آن زمینگیر شده و از جابهجایی بیشتر آن جلوگیری به عمل میآید. با در نظر گرفتن این راهکارها و دقت در انجام آنها، میتوان گامی موثر در جهت پیشبرد اهداف توسعه پایدار و رسیدن هرچه بهتر به این هدف برداشت.
